Ὀ δ υ σ σ ε ί α ς   ο

Τηλεμάχου πρὸς

Εὔμαιον ἄφιξις.

___________________________________________________

Ἡ δ᾽ εἰς εὐρύχορον Λακεδαίμονα Παλλὰς Ἀθήνη

ὤιχετ᾽, Ὀδυσσῆος μεγαθύμου φαίδιμον υἱὸν

νόστου ὑπομνήσουσα καὶ ὀτρυνέουσα νέεσθαι.

εὗρε δὲ Τηλέμαχον καὶ Νέστορος ἀγλαὸν υἱὸν

5

εὕδοντ᾽ ἐν προδόμωι Μενελάου κυδαλίμοιο,

ἦ τοι Νεστορίδην μαλακῶι δεδμημένον ὕπνωι·

Τηλέμαχον δ᾽ οὐχ ὕπνος ἔχε γλυκύς, ἀλλ᾽ ἐνὶ θυμῶι

νύκτα δι᾽ ἀμβροσίην μελεδήματα πατρὸς ἔγειρεν.

ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη·

10

Τηλέμαχ᾽, οὐκέτι καλὰ δόμων ἄπο τῆλ᾽ ἀλάλησαι,

κτήματά τε προλιπὼν ἄνδρας τ᾽ ἐν σοῖσι δόμοισιν

οὕτω ὑπερφιάλους· μή τοι κατὰ πάντα φάγωσι

κτήματα δασσάμενοι, σὺ δὲ τηϋσίην ὁδὸν ἔλθηις.

ἀλλ᾽ ὄτρυνε τάχιστα βοὴν ἀγαθὸν Μενέλαον

15

πεμπέμεν, ὄφρ᾽ ἔτι οἴκοι ἀμύμονα μητέρα τέτμηις.

ἤδη γάρ ῥα πατήρ τε κασίγνητοί τε κέλονται

Εὐρυμάχωι γήμασθαι· ὁ γὰρ περιβάλλει ἅπαντας

μνηστῆρας δώροισι καὶ ἐξώφελλεν ἔεδνα·

μή νύ τι σεῦ ἀέκητι δόμων ἐκ κτῆμα φέρηται.

20

οἶσθα γὰρ οἷος θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι γυναικός·

κείνου βούλεται οἶκον ὀφέλλειν ὅς κεν ὀπυίηι,

παίδων δὲ προτέρων καὶ κουριδίοιο φίλοιο

οὐκέτι μέμνηται τεθνηκότος οὐδὲ μεταλλᾶι.

ἀλλὰ σύ γ᾽ ἐλθὼν αὐτὸς ἐπιτρέψειας ἕκαστα

25

δμωιάων ἥ τίς τοι ἀρίστη φαίνεται εἶναι,

εἰς ὅ κέ τοι φήνωσι θεοὶ κυδρὴν παράκοιτιν.

ἄλλο δέ τοί τι ἔπος ἐρέω, σὺ δὲ σύνθεο θυμῶι.

μνηστήρων σ᾽ ἐπιτηδὲς ἀριστῆες λοχόωσιν

ἐν πορθμῶι Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης.

30

ἱέμενοι κτεῖναι, πρὶν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι.

ἀλλὰ τά γ᾽ οὐκ ὀΐω· πρὶν καί τινα γαῖα καθέξει

ἀνδρῶν μνηστήρων, οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.

ἀλλὰ ἑκὰς νήσων ἀπέχειν εὐεργέα νῆα,

νυκτὶ δ᾽ ὁμῶς πλείειν· πέμψει δέ τοι οὖρον ὄπισθεν

35

ἀθανάτων ὅς τίς σε φυλάσσει τε ῥύεταί τε.

αὐτὰρ ἐπὴν πρώτην ἀκτὴν Ἰθάκης ἀφίκηαι,

νῆα μὲν ἐς πόλιν ὀτρῦναι καὶ πάντας ἑταίρους,

αὐτὸς δὲ πρώτιστα συβώτην εἰσαφικέσθαι,

ὅς τοι ὑῶν ἐπίουρος, ὁμῶς δέ τοι ἤπια οἶδεν.

40

ἔνθα δὲ νύκτ᾽ ἀέσαι· τὸν δ᾽ ὀτρῦναι πόλιν εἴσω

ἀγγελίην ἐρέοντα περίφρονι Πηνελοπείηι,

οὕνεκά οἱ σῶς ἐσσὶ καὶ ἐκ Πύλου εἰλήλουθας.

ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πρὸς μακρὸν Ὄλυμπον,

αὐτὰρ ὁ Νεστορίδην ἐξ ἡδέος ὕπνου ἔγειρεν

45

λὰξ ποδὶ κινήσας, καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν·

ἔγρεο, Νεστορίδη Πεισίστρατε, μώνυχας ἵππους

ζεῦξον ὑφ᾽ ἅρματ᾽ ἄγων, ὄφρα πρήσσωμεν ὁδοῖο.

τὸν δ᾽ αὖ Νεστορίδης Πεισίστρατος ἀντίον ηὔδα·

Τηλέμαχ᾽, οὔ πως ἔστιν ἐπειγομένους περ ὁδοῖο

50

νύκτα διὰ δνοφερὴν ἐλάαν· τάχα δ᾽ ἔσσεται ἠώς.

ἀλλὰ μέν᾽ εἰς ὅ κε δῶρα φέρων ἐπιδίφρια θήηι

ἥρως Ἀτρείδης, δουρικλειτὸς Μενέλαος,

καὶ μύθοις ἀγανοῖσι παραυδήσας ἀποπέμψηι.

τοῦ γάρ τε ξεῖνος μιμνήσκεται ἤματα πάντα

55

ἀνδρὸς ξεινοδόκου, ὅς κεν φιλότητα παράσχηι.

ὣς ἔφατ᾽, αὐτίκα δὲ χρυσόθρονος ἤλυθεν Ἠώς.

ἀγχίμολον δέ σφ᾽ ἦλθε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,

ἀνστὰς ἐξ εὐνῆς, Ἑλένης πάρα καλλικόμοιο.

τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησεν Ὀδυσσῆος φίλος υἱός,

60

σπερχόμενός ῥα χιτῶνα περὶ χροῒ σιγαλόεντα

δῦνεν, καὶ μέγα φᾶρος ἐπὶ στιβαροῖς βάλετ᾽ ὤμοις

ἥρως, βῆ δὲ θύραζε, παριστάμενος δὲ προσηύδα

Τηλέμαχος, φίλος υἱὸς Ὀδυσσῆος θείοιο·

Ἀτρεΐδη Μενέλαε διοτρεφές, ὄρχαμε λαῶν,

65

ἤδη νῦν μ᾽ ἀπόπεμπε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν·

ἤδη γάρ μοι θυμὸς ἐέλδεται οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι.

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος·

Τηλέμαχ᾽, οὔ τί σ᾽ ἐγώ γε πολὺν χρόνον ἐνθάδ᾽ ἐρύξω

ἱέμενον νόστοιο· νεμεσσῶμαι δὲ καὶ ἄλλωι

70

ἀνδρὶ ξεινοδόκωι, ὅς κ᾽ ἔξοχα μὲν φιλέηισιν,

ἔξοχα δ᾽ ἐχθαίρηισιν· ἀμείνω δ᾽ αἴσιμα πάντα.

ἶσόν τοι κακόν ἐσθ᾽, ὅς τ᾽ οὐκ ἐθέλοντα νέεσθαι

ξεῖνον ἐποτρύνει καὶ ὃς ἐσσύμενον κατερύκει.

χρὴ ξεῖνον παρεόντα φιλεῖν, ἐθέλοντα δὲ πέμπειν.

75

ἀλλὰ μέν᾽ εἰς ὅ κε δῶρα φέρων ἐπιδίφρια θείω

καλά, σὺ δ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἴδηις, εἴπω δὲ γυναιξὶ

δεῖπνον ἐνὶ μεγάροις τετυκεῖν ἅλις ἔνδον ἐόντων.

ἀμφότερον, κῦδός τε καὶ ἀγλαΐη καὶ ὄνειαρ,

δειπνήσαντας ἴμεν πολλὴν ἐπ᾽ ἀπείρονα γαῖαν.

80

εἰ δ᾽ ἐθέλεις τραφθῆναι ἀν᾽ Ἑλλάδα καὶ μέσον Ἄργος,

ὄφρα τοι αὐτὸς ἕπωμαι, ὑποζεύξω δέ τοι ἵππους,

ἄστεα δ᾽ ἀνθρώπων ἡγήσομαι· οὐδέ τις ἡμέας

αὔτως ἀππέμψει, δώσει δέ τι ἕν γε φέρεσθαι,

ἠέ τινα τριπόδων εὐχάλκων ἠὲ λεβήτων,

85

ἠὲ δύ᾽ ἡμιόνους ἠὲ χρύσειον ἄλεισον.

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

Ἀτρεΐδη Μενέλαε διοτρεφές, ὄρχαμε λαῶν,

βούλομαι ἤδη νεῖσθαι ἐφ᾽ ἡμέτερ᾽· οὐ γὰρ ὄπισθεν

οὖρον ἰὼν κατέλειπον ἐπὶ κτεάτεσσιν ἐμοῖσιν·

90

μὴ πατέρ᾽ ἀντίθεον διζήμενος αὐτὸς ὄλωμαι,

ἤ τί μοι ἐκ μεγάρων κειμήλιον ἐσθλὸν ὄληται.

αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ᾽ ἄκουσε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,

αὐτίκ᾽ ἄρ᾽ ἧι ἀλόχωι ἠδὲ δμωιῆισι κέλευσε

δεῖπνον ἐνὶ μεγάροις τετυκεῖν ἅλις ἔνδον ἐόντων.

95

ἀγχίμολον δέ οἱ ἦλθε Βοηθοΐδης Ἐτεωνεύς,

ἀνστὰς ἐξ εὐνῆς, ἐπεὶ οὐ πολὺ ναῖεν ἀπ᾽ αὐτοῦ·

τὸν πῦρ κῆαι ἄνωγε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος

ὀπτῆσαί τε κρεῶν· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ οὐκ ἀπίθησεν ἀκούσας.

αὐτὸς δ᾽ ἐς θάλαμον κατεβήσετο κηώεντα,

100

οὐκ οἶος, ἅμα τῶι γ᾽ Ἑλένη κίε καὶ Μεγαπένθης.

ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἵκανον ὅθι κειμήλια κεῖτο,

Ἀτρεΐδης μὲν ἔπειτα δέπας λάβεν ἀμφικύπελλον,

υἱὸν δὲ κρητῆρα φέρειν Μεγαπένθε᾽ ἄνωγεν

ἀργύρεον· Ἑλένη δὲ παρίστατο φωριαμοῖσιν,

105

ἔνθ᾽ ἔσαν οἱ πέπλοι παμποίκιλοι, οὓς κάμεν αὐτή.

τῶν ἕν᾽ ἀειραμένη Ἑλένη φέρε, δῖα γυναικῶν,

ὃς κάλλιστος ἔην ποικίλμασιν ἠδὲ μέγιστος,

ἀστὴρ δ᾽ ὣς ἀπέλαμπεν· ἔκειτο δὲ νείατος ἄλλων.

βὰν δ᾽ ἰέναι προτέρω διὰ δώματος, ἧος ἵκοντο

110

Τηλέμαχον· τὸν δὲ προσέφη ξανθὸς Μενέλαος·

Τηλέμαχ᾽, ἦ τοι νόστον, ὅπως φρεσὶ σῆισι μενοινᾶις,

ὥς τοι Ζεὺς τελέσειεν, ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης.

δώρων δ᾽, ὅσσ᾽ ἐν ἐμῶι οἴκωι κειμήλια κεῖται,

δώσω ὃ κάλλιστον καὶ τιμηέστατόν ἐστι.

115

δώσω τοι κρητῆρα τετυγμένον· ἀργύρεος δὲ

ἐστὶν ἅπας, χρυσῶι δ᾽ ἐπὶ χείλεα κεκράανται,

ἔργον δ᾽ Ἡφαίστοιο· πόρεν δέ ἑ Φαίδιμος ἥρως,

Σιδονίων βασιλεύς, ὅθ᾽ ἑὸς δόμος ἀμφεκάλυψε

κεῖσέ με νοστήσαντα· τεῒν δ᾽ ἐθέλω τόδ᾽ ὀπάσσαι.

120

ὣς εἰπὼν ἐν χειρὶ τίθει δέπας ἀμφικύπελλον

ἥρως Ἀτρεΐδης· ὁ δ᾽ ἄρα κρητῆρα φαεινὸν

θῆκ᾽ αὐτοῦ προπάροιθε φέρων κρατερὸς Μεγαπένθης,

ἀργύρεον· Ἑλένη δὲ παρίστατο καλλιπάρηιος

πέπλον ἔχουσ᾽ ἐν χερσίν, ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·

125

δῶρόν τοι καὶ ἐγώ, τέκνον φίλε, τοῦτο δίδωμι,

μνῆμ᾽ Ἑλένης χειρῶν, πολυηράτου ἐς γάμου ὥρην,

σῆι ἀλόχωι φορέειν· τῆος δὲ φίληι παρὰ μητρὶ

κείσθω ἐνὶ μεγάρωι. σὺ δέ μοι χαίρων ἀφίκοιο

οἶκον ἐϋκτίμενον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.

130

ὣς εἰποῦσ᾽ ἐν χερσὶ τίθει, ὁ δ᾽ ἐδέξατο χαίρων.

καὶ τὰ μὲν ἐς πείρινθα τίθει Πεισίστρατος ἥρως

δεξάμενος, καὶ πάντα ἑῶι θηήσατο θυμῶι·

τοὺς δ᾽ ἦγε πρὸς δῶμα κάρη ξανθὸς Μενέλαος.

ἑζέσθην δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε.

135

χέρνιβα δ᾽ ἀμφίπολος προχόωι ἐπέχευε φέρουσα

καλῆι χρυσείηι, ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος,

νίψασθαι· παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν.

σῖτον δ᾽ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα·

εἴδατα πόλλ᾽ ἐπιθεῖσα, χαριζομένη παρεόντων·

140

πὰρ δὲ Βοηθοΐδης κρέα δαίετο καὶ νέμε μοίρας·

οἰνοχόει δ᾽ υἱὸς Μενελάου κυδαλίμοιο.

οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

δὴ τότε Τηλέμαχος καὶ Νέστορος ἀγλαὸς υἱὸς

145

ἵππους τε ζεύγνυντ᾽ ἀνά θ᾽ ἅρματα ποικίλ᾽ ἔβαινον,

ἐκ δ᾽ ἔλασαν προθύροιο καὶ αἰθούσης ἐριδούπου.

τοὺς δὲ μετ᾽ Ἀτρεΐδης ἔκιε ξανθὸς Μενέλαος,

οἶνον ἔχων ἐν χειρὶ μελίφρονα δεξιτερῆφι,

ἐν δέπαϊ χρυσέωι, ὄφρα λείψαντε κιοίτην.

150

στῆ δ᾽ ἵππων προπάροιθε, δεδισκόμενος δὲ προσηύδα·

χαίρετον, ὦ κούρω, καὶ Νέστορι ποιμένι λαῶν

εἰπεῖν· ἦ γὰρ ἐμοί γε πατὴρ ὣς ἤπιος ἦεν,

ἧος ἐνὶ Τροίηι πολεμίζομεν υἷες Ἀχαιῶν.

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

155

καὶ λίην κείνωι γε, διοτρεφές, ὡς ἀγορεύεις,

πάντα τάδ᾽ ἐλθόντες καταλέξομεν· αἲ γὰρ ἐγὼν ὣς

νοστήσας Ἰθάκηνδε, κιχὼν Ὀδυσῆ᾽ ἐνὶ οἴκωι,

εἴποιμ᾽ ὡς παρὰ σεῖο τυχὼν φιλότητος ἁπάσης

ἔρχομαι, αὐτὰρ ἄγω κειμήλια πολλὰ καὶ ἐσθλά.

160

ὣς ἄρα οἱ εἰπόντι ἐπέπτατο δεξιὸς ὄρνις,

αἰετὸς ἀργὴν χῆνα φέρων ὀνύχεσσι πέλωρον,

ἥμερον ἐξ αὐλῆς· οἱ δ᾽ ἰΰζοντες ἕποντο

ἀνέρες ἠδὲ γυναῖκες· ὁ δέ σφισιν ἐγγύθεν ἐλθὼν

δεξιὸς ἤϊξε πρόσθ᾽ ἵππων· οἱ δὲ ἰδόντες

165

γήθησαν, καὶ πᾶσιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη.

τοῖσι δὲ Νεστορίδης Πεισίστρατος ἤρχετο μύθων·

φράζεο δή, Μενέλαε διοτρεφές, ὄρχαμε λαῶν,

ἢ νῶϊν τόδ᾽ ἔφηνε θεὸς τέρας ἦε σοὶ αὐτῶι.

ὣς φάτο, μερμήριξε δ᾽ ἀρηΐφιλος Μενέλαος,

170

ὅππως οἱ κατὰ μοῖραν ὑποκρίναιτο νοήσας.

τὸν δ᾽ Ἑλένη τανύπεπλος ὑποφθαμένη φάτο μῦθον·

κλῦτέ μευ· αὐτὰρ ἐγὼ μαντεύσομαι, ὡς ἐνὶ θυμῶι

ἀθάνατοι βάλλουσι καὶ ὡς τελέεσθαι ὀΐω.

ὡς ὅδε χῆν᾽ ἥρπαξ᾽ ἀτιταλλομένην ἐνὶ οἴκωι

175

ἐλθὼν ἐξ ὄρεος, ὅθι οἱ γενεή τε τόκος τε,

ὣς Ὀδυσεὺς κακὰ πολλὰ παθὼν καὶ πόλλ᾽ ἐπαληθεὶς

οἴκαδε νοστήσει καὶ τίσεται· ἠὲ καὶ ἤδη

οἴκοι, ἀτὰρ μνηστῆρσι κακὸν πάντεσσι φυτεύει.

τὴν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

180

οὕτω νῦν Ζεὺς θείη, ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης·

τῶι κέν τοι καὶ κεῖθι θεῶι ὣς εὐχετοώιμην.

ἦ καὶ ἐφ᾽ ἵπποιϊν μάστιν βάλεν· οἱ δὲ μάλ᾽ ὦκα

ἤϊξαν πεδίονδε διὰ πτόλιος μεμαῶτες.

οἱ δὲ πανημέριοι σεῖον ζυγὸν ἀμφὶς ἔχοντες.

185

δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί·

ἐς Φηρὰς δ᾽ ἵκοντο Διοκλῆος ποτὶ δῶμα,

υἱέος Ὀρτιλόχοιο, τὸν Ἀλφειὸς τέκε παῖδα.

ἔνθα δὲ νύκτ᾽ ἄεσαν ὁ δὲ τοῖς πὰρ ξείνια θῆκεν.

ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

190

ἵππους τε ζεύγνυντ᾽ ἀνά θ᾽ ἅρματα ποικίλ᾽ ἔβαινον,

ἐκ δ᾽ ἔλασαν προθύροιο καὶ αἰθούσης ἐριδούπου·

μάστιξεν δ᾽ ἐλάαν, τὼ δ᾽ οὐκ ἄκοντε πετέσθην.

αἶψα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἵκοντο Πύλου αἰπὺ πτολίεθρον·

καὶ τότε Τηλέμαχος προσεφώνεε Νέστορος υἱόν·

195

Νεστορίδη, πῶς κέν μοι ὑποσχόμενος τελέσειας

μῦθον ἐμόν; ξεῖνοι δὲ διαμπερὲς εὐχόμεθ᾽ εἶναι

ἐκ πατέρων φιλότητος, ἀτὰρ καὶ ὁμήλικές εἰμεν·

ἥδε δ᾽ ὁδὸς καὶ μᾶλλον ὁμοφροσύνηισιν ἐνήσει.

μή με παρὲξ ἄγε νῆα, διοτρεφές, ἀλλὰ λίπ᾽ αὐτοῦ,

200

μή μ᾽ ὁ γέρων ἀέκοντα κατάσχηι ὧι ἐνὶ οἴκωι

ἱέμενος φιλέειν· ἐμὲ δὲ χρεὼ θᾶσσον ἱκέσθαι.

ὣς φάτο, Νεστορίδης δ᾽ ἄρ᾽ ἑῶι συμφράσσατο θυμῶι,

ὅππως οἱ κατὰ μοῖραν ὑποσχόμενος τελέσειεν.

ὧδε δέ οἱ φρονέοντι δοάσσατο κέρδιον εἶναι·

205

στρέψ᾽ ἵππους ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης,

νηῒ δ᾽ ἐνὶ πρύμνηι ἐξαίνυτο κάλλιμα δῶρα,

ἐσθῆτα χρυσόν τε, τά οἱ Μενέλαος ἔδωκε·

καί μιν ἐποτρύνων ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

σπουδῆι νῦν ἀνάβαινε κέλευέ τε πάντας ἑταίρους,

210

πρὶν ἐμὲ οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι ἀπαγγεῖλαί τε γέροντι.

εὖ γὰρ ἐγὼ τόδε οἶδα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν·

οἷος κείνου θυμὸς ὑπέρβιος, οὔ σε μεθήσει,

ἀλλ᾽ αὐτὸς καλέων δεῦρ᾽ εἴσεται, οὐδέ ἕ φημι

ἂψ ἰέναι κενεόν· μάλα γὰρ κεχολώσεται ἔμπης.

215

ὣς ἄρα φωνήσας ἔλασεν καλλίτριχας ἵππους

ἂψ Πυλίων εἰς ἄστυ, θοῶς δ᾽ ἄρα δώμαθ᾽ ἵκανε.

Τηλέμαχος δ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρύνων ἐκέλευσεν·

ἐγκοσμεῖτε τὰ τεύχε᾽, ἑταῖροι, νηῒ μελαίνηι,

αὐτοί τ᾽ ἀμβαίνωμεν, ἵνα πρήσσωμεν ὁδοῖο.

220

ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα τοῦ μάλα μὲν κλύον ἠδ᾽ ἐπίθοντο,

αἶψα δ᾽ ἄρ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον.

ἦ τοι ὁ μὲν τὰ πονεῖτο καὶ εὔχετο, θῦε δ᾽ Ἀθήνηι

νηῒ πάρα πρυμνῆι· σχεδόθεν δέ οἱ ἤλυθεν ἀνὴρ

τηλεδαπός, φεύγων ἐξ Ἄργεος ἄνδρα κατακτάς,

225

μάντις· ἀτὰρ γενεήν γε Μελάμποδος ἔκγονος ἦεν,

ὃς πρὶν μέν ποτ᾽ ἔναιε Πύλωι ἔνι, μητέρι μήλων,

ἀφνειὸς Πυλίοισι μέγ᾽ ἔξοχα δώματα ναίων·

δὴ τότε γ᾽ ἄλλων δῆμον ἀφίκετο, πατρίδα φεύγων

Νηλέα τε μεγάθυμον, ἀγαυότατον ζωόντων,

230

ὅς οἱ χρήματα πολλὰ τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν

εἶχε βίηι. ὁ δὲ τῆος ἐνὶ μεγάροις Φυλάκοιο

δεσμῶι ἐν ἀργαλέωι δέδετο, κρατέρ᾽ ἄλγεα πάσχων

εἵνεκα Νηλῆος κούρης ἄτης τε βαρείης,

τήν οἱ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ δασπλῆτις Ἐρινύς.

235

ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἔκφυγε κῆρα καὶ ἤλασε βοῦς ἐριμύκους

ἐς Πύλον ἐκ Φυλάκης καὶ ἐτίσατο ἔργον ἀεικὲς

ἀντίθεον Νηλῆα, κασιγνήτωι δὲ γυναῖκα

ἠγάγετο πρὸς δώμαθ᾽. ὁ δ᾽ ἄλλων ἵκετο δῆμον,

Ἄργος ἐς ἱππόβοτον· τόθι γάρ νύ οἱ αἴσιμον ἦεν

240

ναιέμεναι πολλοῖσιν ἀνάσσοντ᾽ Ἀργείοισιν

ἔνθα δ᾽ ἔγημε γυναῖκα καὶ ὑψερεφὲς θέτο δῶμα,

γείνατο δ᾽ Ἀντιφάτην καὶ Μάντιον, υἷε κραταιώ.

Ἀντιφάτης μὲν ἔτικτεν Ὀϊκλῆα μεγάθυμον,

αὐτὰρ Ὀϊκλείης λαοσσόον Ἀμφιάραον,

245

ὃν περὶ κῆρι φίλει Ζεύς τ᾽ αἰγίοχος καὶ Ἀπόλλων

παντοίην φιλότητ᾽· οὐδ᾽ ἵκετο γήραος οὐδόν,

ἀλλ᾽ ὄλετ᾽ ἐν Θήβηισι γυναίων εἵνεκα δώρων.

τοῦ δ᾽ υἱεῖς ἐγένοντ᾽ Ἀλκμαίων Ἀμφίλοχός τε.

Μάντιος αὖ τέκετο Πολυφείδεά τε Κλεῖτόν τε·

250

ἀλλ᾽ ἦ τοι Κλεῖτον χρυσόθρονος ἥρπασεν Ἠὼς

κάλλεος εἵνεκα οἷο, ἵν᾽ ἀθανάτοισι μετείη·

αὐτὰρ ὑπέρθυμον Πολυφείδεα μάντιν Ἀπόλλων

θῆκε βροτῶν ὄχ᾽ ἄριστον, ἐπεὶ θάνεν Ἀμφιάραος·

ὅς ῥ᾽ Ὑπερησίηνδ᾽ ἀπενάσσατο πατρὶ χολωθείς,

255

ἔνθ᾽ ὅ γε ναιετάων μαντεύετο πᾶσι βροτοῖσιν.

τοῦ μὲν ἄρ᾽ υἱὸς ἐπῆλθε, Θεοκλύμενος δ᾽ ὄνομ᾽ ἦεν,

ὃς τότε Τηλεμάχου πέλας ἵστατο· τὸν δ᾽ ἐκίχανεν

σπένδοντ᾽ εὐχόμενόν τε θοῆι παρὰ νηῒ μελαίνηι,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

260

ὦ φίλ᾽, ἐπεί σε θύοντα κιχάνω τῶιδ᾽ ἐνὶ χώρωι,

λίσσομ᾽ ὑπὲρ θυέων καὶ δαίμονος, αὐτὰρ ἔπειτα

σῆς τ᾽ αὐτοῦ κεφαλῆς καὶ ἑταίρων, οἵ τοι ἕπονται,

εἰπέ μοι εἰρομένωι νημερτέα μηδ᾽ ἐπικεύσηις·

τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;

265

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

τοιγὰρ ἐγώ τοι, ξεῖνε, μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορεύσω.

ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί, πατὴρ δέ μοί ἐστιν Ὀδυσσεύς,

εἴ ποτ᾽ ἔην· νῦν δ᾽ ἤδη ἀπέφθιτο λυγρῶι ὀλέθρωι.

τοὔνεκα νῦν ἑτάρους τε λαβὼν καὶ νῆα μέλαιναν

270

ἦλθον πευσόμενος πατρὸς δὴν οἰχομένοιο.

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε Θεοκλύμενος θεοειδής·

οὕτω τοι καὶ ἐγὼν ἐκ πατρίδος, ἄνδρα κατακτὰς

ἔμφυλον· πολλοὶ δὲ κασίγνητοί τε ἔται τε

Ἄργος ἀν᾽ ἱππόβοτον, μέγα δὲ κρατέουσιν Ἀχαιῶν.

275

τῶν ὑπαλευάμενος θάνατον καὶ κῆρα μέλαιναν

φεύγω, ἐπεί νύ μοι αἶσα κατ᾽ ἀνθρώπους ἀλάλησθαι.

ἀλλά με νηὸς ἔφεσσαι, ἐπεί σε φυγὼν ἱκέτευσα,

μή με κατακτείνωσι· διωκέμεναι γὰρ ὀΐω.

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

280

οὐ μὲν δή σ᾽ ἐθέλοντά γ᾽ ἀπώσω νηὸς ἐΐσης,

ἀλλ᾽ ἕπευ· αὐτὰρ κεῖθι φιλήσεαι, οἷά κ᾽ ἔχωμεν.

ὣς ἄρα φωνήσας οἱ ἐδέξατο χάλκεον ἔγχος,

καὶ τό γ᾽ ἐπ᾽ ἰκριόφιν τάνυσεν νεὸς ἀμφιελίσσης·

ἂν δὲ καὶ αὐτὸς νηὸς ἐβήσετο ποντοπόροιο.

285

ἐν πρύμνηι δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα καθέζετο, πὰρ δὲ οἷ αὐτῶι

εἷσε Θεοκλύμενον· τοὶ δὲ πρυμνήσι᾽ ἔλυσαν.

Τηλέμαχος δ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσεν

ὅπλων ἅπτεσθαι· τοὶ δ᾽ ἐσσυμένως ἐπίθοντο.

ἱστὸν δ᾽ εἰλάτινον κοίλης ἔντοσθε μεσόδμης

290

στῆσαν ἀείραντες, κατὰ δὲ προτόνοισιν ἔδησαν,

ἕλκον δ᾽ ἱστία λευκὰ ἐϋστρέπτοισι βοεῦσι.

τοῖσιν δ᾽ ἴκμενον οὖρον ἵει γλαυκῶπις Ἀθήνη,

λάβρον ἐπαιγίζοντα δι᾽ αἰθέρος, ὄφρα τάχιστα

νηῦς ἀνύσειε θέουσα θαλάσσης ἁλμυρὸν ὕδωρ.

295

βὰν δὲ παρὰ Κρουνοὺς καὶ Χαλκίδα καλλιρέεθρον.

δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί·

ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη Διὸς οὔρωι

ἠδὲ παρ᾽ Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί.

ἔνθεν δ᾽ αὖ νήσοισιν ἐπιπροέηκε θοῆισιν,

300

ὁρμαίνων ἤ κεν θάνατον φύγοι ἦ κεν ἁλώηι.

τὼ δ᾽ αὖτ᾽ ἐν κλισίηι Ὀδυσεὺς καὶ δῖος ὑφορβὸς

δορπείτην· παρὰ δέ σφιν ἐδόρπεον ἀνέρες ἄλλοι.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

τοῖς δ᾽ Ὀδυσεὺς μετέειπε, συβώτεω πειρητίζων,

305

ἤ μιν ἔτ᾽ ἐνδυκέως φιλέοι μεῖναί τε κελεύοι

αὐτοῦ ἐνὶ σταθμῶι, ἦ ὀτρύνειε πόλινδε·

κέκλυθι νῦν, Εὔμαιε, καὶ ἄλλοι πάντες ἑταῖροι·

ἠῶθεν προτὶ ἄστυ λιλαίομαι ἀπονέεσθαι

πτωχεύσων, ἵνα μή σε κατατρύχω καὶ ἑταίρους.

310

ἀλλά μοι εὖ θ᾽ ὑπόθευ καὶ ἅμ᾽ ἡγεμόν᾽ ἐσθλὸν ὄπασσον

ὅς κέ με κεῖσ᾽ ἀγάγηι· κατὰ δὲ πτόλιν αὐτὸς ἀνάγκηι

πλάγξομαι, αἴ κέν τις κοτύλην καὶ πύρνον ὀρέξηι.

καί κ᾽ ἐλθὼν πρὸς δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο

ἀγγελίην εἴποιμι περίφρονι Πηνελοπείηι,

315

καί κε μνηστήρεσσιν ὑπερφιάλοισι μιγείην,

εἴ μοι δεῖπνον δοῖεν ὀνείατα μυρί᾽ ἔχοντες.

αἶψά κεν εὖ δρώοιμι μετὰ σφίσιν ἅσσ᾽ ἐθέλοιεν.

ἐκ γάρ τοι ἐρέω, σὺ δὲ σύνθεο καί μευ ἄκουσον·

Ἑρμείαο ἕκητι διακτόρου, ὅς ῥά τε πάντων

320

ἀνθρώπων ἔργοισι χάριν καὶ κῦδος ὀπάζει,

δρηστοσύνηι οὐκ ἄν μοι ἐρίσσειε βροτὸς ἄλλος,

πῦρ τ᾽ εὖ νηῆσαι διά τε ξύλα δανὰ κεάσσαι,

δαιτρεῦσαί τε καὶ ὀπτῆσαι καὶ οἰνοχοῆσαι,

οἷά τε τοῖς ἀγαθοῖσι παραδρώωσι χέρηες.

325

τὸν δὲ μέγ᾽ ὀχθήσας προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα·

ὤ μοι, ξεῖνε, τίη τοι ἐνὶ φρεσὶ τοῦτο νόημα

ἔπλετο; ἦ σύ γε πάγχυ λιλαίεαι αὐτόθ᾽ ὀλέσθαι.

εἰ δὴ μνηστήρων ἐθέλεις καταδῦναι ὅμιλον,

τῶν ὕβρις τε βίη τε σιδήρεον οὐρανὸν ἵκει.

330

οὔ τοι τοιοίδ᾽ εἰσὶν ὑποδρηστῆρες ἐκείνων,

ἀλλὰ νέοι, χλαίνας εὖ εἱμένοι ἠδὲ χιτῶνας,

αἰεὶ δὲ λιπαροὶ κεφαλὰς καὶ καλὰ πρόσωπα,

οἵ σφιν ὑποδρώωσιν· ἐΰξεστοι δὲ τράπεζαι

σίτου καὶ κρειῶν ἠδ᾽ οἴνου βεβρίθασιν.

335

ἀλλὰ μέν᾽· οὐ γάρ τίς τοι ἀνιᾶται παρεόντι,

οὔτ᾽ ἐγὼ οὔτε τις ἄλλος ἑταίρων, οἵ μοι ἔασιν.

αὐτὰρ ἐπὴν ἔλθηισιν Ὀδυσσῆος φίλος υἱός,

κεῖνός σε χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα ἕσσει,

πέμψει δ᾽ ὅππη σε κραδίη θυμός τε κελεύει.

340

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς·

αἴθ᾽ οὕτως, Εὔμαιε, φίλος Διὶ πατρὶ γένοιο

ὡς ἐμοί, ὅττι μ᾽ ἔπαυσας ἄλης καὶ ὀϊζύος αἰνῆς.

πλαγκτοσύνης δ᾽ οὐκ ἔστι κακώτερον ἄλλο βροτοῖσιν·

ἀλλ᾽ ἕνεκ᾽ οὐλομένης γαστρὸς κακὰ κήδε᾽ ἔχουσιν

345

ἀνέρες, ὅν τιν᾽ ἵκηται ἄλη καὶ πῆμα καὶ ἄλγος.

νῦν δ᾽ ἐπεὶ ἰσχανάαις μεῖναι τέ με κεῖνον ἄνωγας,

εἴπ᾽ ἄγε μοι περὶ μητρὸς Ὀδυσσῆος θείοιο

πατρός θ᾽, ὃν κατέλειπεν ἰὼν ἐπὶ γήραος οὐδῶι,

ἤ που ἔτι ζώουσιν ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο,

350

ἦ ἤδη τεθνᾶσι καὶ εἰν Ἀΐδαο δόμοισι.

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε συβώτης, ὄρχαμος ἀνδρὼν·

τοιγὰρ ἐγώ τοι, ξεῖνε, μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορεύσω.

Λαέρτης μὲν ἔτι ζώει, Διὶ δ᾽ εὔχεται αἰεὶ

θυμὸν ἀπὸ μελέων φθίσθαι οἷς ἐν μεγάροισιν·

355

ἐκπάγλως γὰρ παιδὸς ὀδύρεται οἰχομένοιο

κουριδίης τ᾽ ἀλόχοιο δαΐφρονος, ἥ ἑ μάλιστα

ἤκαχ᾽ ἀποφθιμένη καὶ ἐν ὠμῶι γήραϊ θῆκεν.

ἡ δ᾽ ἄχεϊ οὗ παιδὸς ἀπέφθιτο κυδαλίμοιο,

λευγαλέωι θανάτωι, ὡς μὴ θάνοι ὅς τις ἐμοί γε

360

ἐνθάδε ναιετάων φίλος εἴη καὶ φίλα ἔρδοι.

ὄφρα μὲν οὖν δὴ κείνη ἔην, ἀχέουσά περ ἔμπης,

τόφρα τί μοι φίλον ἔσκε μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι,

οὕνεκά μ᾽ αὐτὴ θρέψεν ἅμα Κτιμένηι τανυπέπλωι,

θυγατέρ᾽ ἰφθίμηι, τὴν ὁπλοτάτην τέκε παίδων·

365

τῆι ὁμοῦ ἐτρεφόμην, ὀλίγον δέ τί μ᾽ ἧσσον ἐτίμα.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἥβην πολυήρατον ἱκόμεθ᾽ ἄμφω,

τὴν μὲν ἔπειτα Σάμηνδ᾽ ἔδοσαν καὶ μυρί᾽ ἕλοντο,

αὐτὰρ ἐμὲ χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματ᾽ ἐκείνη

καλὰ μάλ᾽ ἀμφιέσασα, ποσὶν δ᾽ ὑποδήματα δοῦσα

370

ἀγρόνδε προΐαλλε· φίλει δέ με κηρόθι μᾶλλον.

νῦν δ᾽ ἤδη τούτων ἐπιδεύομαι· ἀλλά μοι αὐτῶι

ἔργον ἀέξουσιν μάκαρες θεοὶ ὧι ἐπιμίμνω·

τῶν ἔφαγόν τ᾽ ἔπιόν τε καὶ αἰδοίοισιν ἔδωκα.

ἐκ δ᾽ ἄρα δεσποίνης οὐ μείλιχον ἔστιν ἀκοῦσαι

375

οὔτ᾽ ἔπος οὔτε τι ἔργον, ἐπεὶ κακὸν ἔμπεσεν οἴκωι,

ἄνδρες ὑπερφίαλοι· μέγα δὲ δμῶες χατέουσιν

ἀντία δεσποίνης φάσθαι καὶ ἕκαστα πυθέσθαι

καὶ φαγέμεν πιέμεν τε, ἔπειτα δὲ καί τι φέρεσθαι

ἀγρόνδ᾽, οἷά τε θυμὸν ἀεὶ δμώεσσιν ἰαίνει.

380

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·

ὢ πόποι, ὡς ἄρα τυτθὸς ἐών, Εὔμαιε συβῶτα,

πολλὸν ἀπεπλάγχθης σῆς πατρίδος ἠδὲ τοκήων.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

ἠὲ διεπράθετο πτόλις ἀνδρῶν εὐρυάγυια,

385

ἧι ἔνι ναιετάασκε πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ,

ἦ σέ γε μουνωθέντα παρ᾽ οἴεσιν ἢ παρὰ βουσὶν

ἄνδρες δυσμενέες νηυσὶν λάβον ἠδ᾽ ἐπέρασσαν

τοῦδ᾽ ἀνδρὸς πρὸς δώμαθ᾽, ὁ δ᾽ ἄξιον ὦνον ἔδωκε.

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε συβώτης, ὄρχαμος ἀνδρῶν·

390

ξεῖν᾽, ἐπεὶ ἂρ δὴ ταῦτά μ᾽ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾶις,

σιγῆι νῦν ξυνίει καὶ τέρπεο, πῖνέ τε οἶνον

ἥμενος. αἵδε δὲ νύκτες ἀθέσφατοι· ἔστι μὲν εὕδειν,

ἔστι δὲ τερπομένοισιν ἀκούειν· οὐδέ τί σε χρή,

πρὶν ὥρη, καταλέχθαι· ἀνίη καὶ πολὺς ὕπνος.

395

τῶν δ᾽ ἄλλων ὅτινα κραδίη καὶ θυμὸς ἀνώγει,

εὑδέτω ἐξελθών· ἅμα δ᾽ ἠοῖ φαινομένηφι

δειπνήσας ἅμ᾽ ὕεσσιν ἀνακτορίηισιν ἑπέσθω.

νῶϊ δ᾽ ἐνὶ κλισίηι πίνοντέ τε δαινυμένω τε

κήδεσιν ἀλλήλων τερπώμεθα λευγαλέοισι,

400

μνωομένω· μετὰ γάρ τε καὶ ἄλγεσι τέρπεται ἀνήρ,

ὅς τις δὴ μάλα πολλὰ πάθηι καὶ πόλλ᾽ ἐπαληθῆι.

τοῦτο δέ τοι ἐρέω ὅ μ᾽ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾶις.

νῆσός τις Συρίη κικλήσκεται, εἴ που ἀκούεις,

Ὀρτυγίης καθύπερθεν, ὅθι τροπαὶ ἠελίοιο,

405

οὔ τι περιπληθὴς λίην τόσον, ἀλλ᾽ ἀγαθὴ μέν,

εὔβοτος, εὔμηλος, οἰνοπληθής, πολύπυρος.

πείνη δ᾽ οὔ ποτε δῆμον ἐσέρχεται, οὐδέ τις ἄλλη

νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν·

ἀλλ᾽ ὅτε γηράσκωσι πόλιν κάτα φῦλ᾽ ἀνθρώπων,

410

ἐλθὼν ἀργυρότοξος Ἀπόλλων Ἀρτέμιδι ξὺν

οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχόμενος κατέπεφνεν.

ἔνθα δύω πόλιες, δίχα δέ σφισι πάντα δέδασται·

τῆισιν δ᾽ ἀμφοτέρηισι πατὴρ ἐμὸς ἐμβασίλευε,

Κτήσιος Ὀρμενίδης, ἐπιείκελος ἀθανάτοισιν.

415

ἔνθα δὲ Φοίνικες ναυσίκλυτοι ἤλυθον ἄνδρες,

τρῶκται, μυρί᾽ ἄγοντες ἀθύρματα νηῒ μελαίνηι.

ἔσκε δὲ πατρὸς ἐμοῖο γυνὴ Φοίνισσ᾽ ἐνὶ οἴκωι,

καλή τε μεγάλη τε καὶ ἀγλαὰ ἔργα ἰδυῖα·

τὴν δ᾽ ἄρα Φοίνικες πολυπαίπαλοι ἠπερόπευον.

420

πλυνούσηι τις πρῶτα μίγη κοίληι παρὰ νηῒ

εὐνῆι καὶ φιλότητι, τά τε φρένας ἠπεροπεύει

θηλυτέρηισι γυναιξί, καὶ ἥ κ᾽ εὐεργὸς ἔηισιν.

εἰρώτα δὴ ἔπειτα τίς εἴη καὶ πόθεν ἔλθοι·

ἡ δὲ μάλ᾽ αὐτίκα πατρὸς ἐπέφραδεν ὑψερεφὲς δῶ·

425

ἐκ μὲν Σιδῶνος πολυχάλκου εὔχομαι εἶναι,

κούρη δ᾽ εἴμ᾽ Ἀρύβαντος ἐγὼ ῥυδὸν ἀφνειοῖο·

ἀλλά μ᾽ ἀνήρπαξαν Τάφιοι ληΐστορες ἄνδρες

ἀγρόθεν ἐρχομένην, πέρασαν δέ τε δεῦρ᾽ ἀγαγόντες

τοῦδ᾽ ἀνδρὸς πρὸς δώμαθ᾽· ὁ δ᾽ ἄξιον ὦνον ἔδωκε.

430

τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἀνήρ, ὃς ἐμίσγετο λάθρη·

ἦ ῥά κε νῦν πάλιν αὖτις ἅμ᾽ ἡμῖν οἴκαδ᾽ ἕποιο,

ὄφρα ἴδηι πατρὸς καὶ μητέρος ὑψερεφὲς δῶ

αὐτούς τ᾽; ἦ γὰρ ἔτ᾽ εἰσὶ καὶ ἀφνειοὶ καλέονται.

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε γυνὴ καὶ ἀμείβετο μύθωι·

435

᾽εἴη κεν καὶ τοῦτ᾽, εἴ μοι ἐθέλοιτέ γε, ναῦται,

ὅρκωι πιστωθῆναι ἀπήμονά μ᾽ οἴκαδ᾽ ἀπάξειν.

ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἐπώμνυον ὡς ἐκέλευεν.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ὄμοσάν τε τελεύτησάν τε τὸν ὅρκον,

τοῖς δ᾽ αὖτις μετέειπε γυνὴ καὶ ἀμείβετο μύθωι·

440

σιγῆι νῦν, μή τίς με προσαυδάτω ἐπέεσσιν

ὑμετέρων ἑτάρων, ξυμβλήμενος ἢ ἐν ἀγυιῆι,

ἤ που ἐπὶ κρήνηι· μή τις ποτὶ δῶμα γέροντι

ἐλθὼν ἐξείπηι, ὁ δ᾽ ὀϊσάμενος καταδήσηι

δεσμῶι ἐν ἀργαλέωι, ὑμῖν δ᾽ ἐπιφράσσετ᾽ ὄλεθρον.

445

ἀλλ᾽ ἔχετ᾽ ἐν φρεσὶ μῦθον, ἐπείγετε δ᾽ ὦνον ὁδαίων.

ἀλλ᾽ ὅτε κεν δὴ νηῦς πλείη βιότοιο γένηται,

ἀγγελίη μοι ἔπειτα θοῶς ἐς δώμαθ᾽ ἱκέσθω·

οἴσω γὰρ καὶ χρυσόν, ὅτις χ᾽ ὑποχείριος ἔλθηι·

καὶ δέ κεν ἄλλ᾽ ἐπίβαθρον ἐγὼν ἐθέλουσά γε δοίην.

450

παῖδα γὰρ ἀνδρὸς ἑῆος ἐνὶ μεγάροις ἀτιτάλλω,

κερδαλέον δὴ τοῖον, ἅμα τροχόωντα θύραζε·

τόν κεν ἄγοιμ᾽ ἐπὶ νηός, ὁ δ᾽ ὑμῖν μυρίον ὦνον

ἄλφοι, ὅπηι περάσητε κατ᾽ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους.

ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πρὸς δώματα καλά,

455

οἱ δ᾽ ἐνιαυτὸν ἅπαντα παρ᾽ ἡμῖν αὖθι μένοντες

ἐν νηῒ γλαφυρῆι βίοτον πολὺν ἐμπολόωντο.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ κοίλη νηῦς ἤχθετο τοῖσι νέεσθαι,

καὶ τότ᾽ ἄρ᾽ ἄγγελον ἧκαν, ὃς ἀγγείλειε γυναικί.

ἤλυθ᾽ ἀνὴρ πολύϊδρις ἐμοῦ πρὸς δώματα πατρὸς

460

χρύσεον ὅρμον ἔχων, μετὰ δ᾽ ἠλέκτροισιν ἔερτο.

τὸν μὲν ἄρ᾽ ἐν μεγάρωι δμωιαὶ καὶ πότνια μήτηρ

χερσίν τ᾽ ἀμφαφόωντο καὶ ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶντο,

ὦνον ὑπισχόμεναι· ὁ δὲ τῆι κατένευσε σιωπῆι.

ἦ τοι ὁ καννεύσας κοίλην ἐπὶ νῆα βεβήκει,

465

ἡ δ᾽ ἐμὲ χειρὸς ἑλοῦσα δόμων ἐξῆγε θύραζε.

εὗρε δ᾽ ἐνὶ προδόμωι ἠμὲν δέπα ἠδὲ τραπέζας

ἀνδρῶν δαιτυμόνων, οἵ μευ πατέρ᾽ ἀμφεπένοντο.

οἱ μὲν ἄρ᾽ ἐς θῶκον πρόμολον, δήμοιό τε φῆμιν,

ἡ δ᾽ αἶψα τρί᾽ ἄλεισα κατακρύψασ᾽ ὑπὸ κόλπωι

470

ἔκφερεν· αὐτὰρ ἐγὼν ἑπόμην ἀεσιφροσύνηισι.

δύσετό τ᾽ ἠέλιος, σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί·

ἡμεῖς δ᾽ ἐς λιμένα κλυτὸν ἤλθομεν ὦκα κιόντες,

ἔνθ᾽ ἄρα Φοινίκων ἀνδρῶν ἦν ὠκύαλος νηῦς.

οἱ μὲν ἔπειτ᾽ ἀναβάντες ἐπέπλεον ὑγρὰ κέλευθα,

475

νὼ ἀναβησάμενοι· ἐπὶ δὲ Ζεὺς οὖρον ἴαλλεν.

ἑξῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ·

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἕβδομον ἦμαρ ἐπὶ Ζεὺς θῆκε Κρονίων,

τὴν μὲν ἔπειτα γυναῖκα βάλ᾽ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα,

ἄντλωι δ᾽ ἐνδούπησε πεσοῦσ᾽ ὡς εἰναλίη κήξ.

480

καὶ τὴν μὲν φώκηισι καὶ ἰχθύσι κύρμα γενέσθαι

ἔκβαλον· αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ·

τοὺς δ᾽ Ἰθάκηι ἐπέλασσε φέρων ἄνεμός τε καὶ ὕδωρ,

ἔνθα με Λαέρτης πρίατο κτεάτεσσιν ἑοῖσιν.

οὕτω τήνδε τε γαῖαν ἐγὼν ἴδον ὀφθαλμοῖσι.

485

τὸν δ᾽ αὖ διογενὴς Ὀδυσεὺς ἠμείβετο μύθωι·

Εὔμαι᾽, ἦ μάλα δή μοι ἐνὶ φρεσὶ θυμὸν ὄρινας

ταῦτα ἕκαστα λέγων, ὅσα δὴ πάθες ἄλγεα θυμῶι.

ἀλλ᾽ ἦ τοι σοὶ μὲν παρὰ καὶ κακῶι ἐσθλὸν ἔθηκε

Ζεύς, ἐπεὶ ἀνδρὸς δώματ᾽ ἀφίκεο πολλὰ μογήσας

490

ἠπίου, ὃς δή τοι παρέχει βρῶσίν τε πόσιν τε

ἐνδυκέως, ζώεις δ᾽ ἀγαθὸν βίον· αὐτὰρ ἐγώ γε

πολλὰ βροτῶν ἐπὶ ἄστε᾽ ἀλώμενος ἐνθάδ᾽ ἱκάνω.

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

καδδραθέτην δ᾽ οὐ πολλὸν ἐπὶ χρόνον, ἀλλὰ μίνυνθα·

495

αἶψα γὰρ Ἠὼς ἦλθεν ἐΰθρονος. οἱ δ᾽ ἐπὶ χέρσου

Τηλεμάχου ἕταροι λύον ἱστία, κὰδ δ᾽ ἕλον ἱστὸν

καρπαλίμως, τὴν δ᾽ εἰς ὅρμον προέρυσσαν ἐρετμοῖς·

ἐκ δ᾽ εὐνὰς ἔβαλον, κατὰ δὲ πρυμνήσι᾽ ἔδησαν·

ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βαῖνον ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης,

500

δεῖπνόν τ᾽ ἐντύνοντο κερῶντό τε αἴθοπα οἶνον.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

τοῖσι δὲ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἤρχετο μύθων·

ὑμεῖς μὲν νῦν ἄστυδ᾽ ἐλαύνετε νῆα μέλαιναν,

αὐτὰρ ἐγὼν ἀγροὺς ἐπιείσομαι ἠδὲ βοτῆρας·

505

ἑσπέριος δ᾽ εἰς ἄστυ ἰδὼν ἐμὰ ἔργα κάτειμι.

ἠῶθεν δέ κεν ὔμμιν ὁδοιπόριον παραθείμην,

δαῖτ᾽ ἀγαθὴν κρειῶν τε καὶ οἴνου ἡδυπότοιο.

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε Θεοκλύμενος θεοειδής·

πῆ γὰρ ἐγώ, φίλε τέκνον, ἴω; τεῦ δώμαθ᾽ ἵκωμαι

510

ἀνδρῶν οἳ κραναὴν Ἰθάκην κάτα κοιρανέουσιν;

ἦ ἰθὺς σῆς μητρὸς ἴω καὶ σοῖο δόμοιο;

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

ἄλλως μέν σ᾽ ἂν ἐγώ γε καὶ ἡμέτερόνδε κελοίμην

ἔρχεσθ᾽· οὐ γάρ τι ξενίων ποθή· ἀλλὰ σοὶ αὐτῶι

515

χεῖρον, ἐπεί τοι ἐγὼ μὲν ἀπέσσομαι, οὐδέ σε μήτηρ

ὄψεται· οὐ μὲν γάρ τι θαμὰ μνηστῆρσ᾽ ἐνὶ οἴκωι

φαίνεται, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν ὑπερωΐωι ἱστὸν ὑφαίνει.

ἀλλά τοι ἄλλον φῶτα πιφαύσκομαι ὅν κεν ἵκοιο,

Εὐρύμαχον, Πολύβοιο δαΐφρονος ἀγλαὸν υἱόν,

520

τὸν νῦν ἶσα θεῶι Ἰθακήσιοι εἰσορόωσι·

καὶ γὰρ πολλὸν ἄριστος ἀνὴρ μέμονέν τε μάλιστα

μητέρ᾽ ἐμὴν γαμέειν καὶ Ὀδυσσῆος γέρας ἕξειν.

ἀλλὰ τά γε Ζεὺς οἶδεν Ὀλύμπιος, αἰθέρι ναίων,

εἴ κέ σφι πρὸ γάμοιο τελευτήσει κακὸν ἦμαρ.

525

ὣς ἄρα οἱ εἰπόντι ἐπέπτατο δεξιὸς ὄρνις,

κίρκος, Ἀπόλλωνος ταχὺς ἄγγελος· ἐν δὲ πόδεσσι

τίλλε πέλειαν ἔχων, κατὰ δὲ πτερὰ χεῦεν ἔραζε

μεσσηγὺς νηός τε καὶ αὐτοῦ Τηλεμάχοιο.

τὸν δὲ Θεοκλύμενος ἑτάρων ἀπονόσφι καλέσσας

530

ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·

Τηλέμαχ᾽, οὔ τοι ἄνευ θεοῦ ἔπτατο δεξιὸς ὄρνις

ἔγνων γάρ μιν ἐσάντα ἰδὼν οἰωνὸν ἐόντα.

ὑμετέρου δ᾽ οὐκ ἔστι γένος βασιλεύτερον ἄλλο

ἐν δήμωι Ἰθάκης, ἀλλ᾽ ὑμεῖς καρτεροὶ αἰεί.

535

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·

αἲ γὰρ τοῦτο, ξεῖνε, ἔπος τετελεσμένον εἴη·

τῶι κε τάχα γνοίης φιλότητά τε πολλά τε δῶρα

ἐξ ἐμεῦ, ὡς ἄν τίς σε συναντόμενος μακαρίζοι.

ἦ καὶ Πείραιον προσεφώνεε, πιστὸν ἑταῖρον·

540

Πείραιε Κλυτίδη, σὺ δέ μοι τά περ ἄλλα μάλιστα

πείθηι ἐμῶν ἑτάρων, οἵ μοι Πύλον εἰς ἅμ᾽ ἕποντο·

καὶ νῦν μοι τὸν ξεῖνον ἄγων ἐν δώμασι σοῖσιν

ἐνδυκέως φιλέειν καὶ τιέμεν, εἰς ὅ κεν ἔλθω.

τὸν δ᾽ αὖ Πείραιος δουρικλυτὸς ἀντίον ηὔδα·

545

Τηλέμαχ᾽, εἰ γάρ κεν σὺ πολὺν χρόνον ἐνθάδε μίμνοι,

τόνδε τ᾽ ἐγὼ κομιῶ, ξενίων δέ οἱ οὐ ποθὴ ἔσται.

ὣς εἰπὼν ἐπὶ νηὸς ἔβη, ἐκέλευσε δ᾽ ἑταίρους

αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι.

οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον.

550

Τηλέμαχος δ᾽ ὑπὸ ποσσὶν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα,

εἵλετο δ᾽ ἄλκιμον ἔγχος, ἀκαχμένον ὀξέϊ χαλκῶι,

νηὸς ἀπ᾽ ἰκριόφιν· τοὶ δὲ πρυμνήσι᾽ ἔλυσαν.

οἱ μὲν ἀνώσαντες πλέον ἐς πόλιν, ὡς ἐκέλευσε

Τηλέμαχος, φίλος υἱὸς Ὀδυσσῆος θείοιο·

555

τὸν δ᾽ ὦκα προβιβάντα πόδες φέρον, ὄφρ᾽ ἵκετ᾽ αὐλήν,

ἔνθα οἱ ἦσαν ὕες μάλα μυρίαι, ἧισι συβώτης

ἐσθλὸς ἐὼν ἐνίαυεν, ἀνάκτεσιν ἤπια εἰδώς,