Μήδεια

214-409

____________________________________________________________________

Ἐπεισόδιον αʹ

Μη. Κορίνθιαι γυναῖκες, ἐξῆλθον δόμων,

215

μή μοί τι μέμψησθ᾽· οἶδα γὰρ πολλοὺς βροτῶν

σεμνοὺς γεγῶτας, τοὺς μὲν ὀμμάτων ἄπο,

τοὺς δ᾽ ἐν θυραίοις· οἱ δ᾽ ἀφ᾽ ἡσύχου ποδὸς

δύσκλειαν ἐκτήσαντο καὶ ῥαιθυμίαν.

δίκη γὰρ οὐκ ἔνεστ᾽ ἐν ὀφθαλμοῖς βροτῶν,

220

ὅστις πρὶν ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαθεῖν σαφῶς

στυγεῖ δεδορκώς, οὐδὲν ἠδικημένος.

χρὴ δὲ ξένον μὲν κάρτα προσχωρεῖν πόλει·

οὐδ᾽ ἀστὸν ἤινεσ᾽ ὅστις αὐθαδὴς γεγὼς

πικρὸς πολίταις ἐστὶν ἀμαθίας ὕπο.

225

ἐμοὶ δ᾽ ἄελπτον πρᾶγμα προσπεσὸν τόδε

ψυχὴν διέφθαρκ᾽· οἴχομαι δὲ καὶ βίου

χάριν μεθεῖσα κατθανεῖν χρήιζω, φίλαι.

ἐν ὧι γὰρ ἦν μοι πάντα γιγνώσκω καλῶς,

κάκιστος ἀνδρῶν ἐκβέβηχ᾽ οὑμὸς πόσις.

230

πάντων δ᾽ ὅσ᾽ ἔστ᾽ ἔμψυχα καὶ γνώμην ἔχει

γυναῖκές ἐσμεν ἀθλιώτατον φυτόν·

ἃς πρῶτα μὲν δεῖ χρημάτων ὑπερβολῆι

πόσιν πρίασθαι, δεσπότην τε σώματος

λαβεῖν· κακοῦ γὰρ τοῦτ᾽ ἔτ᾽ ἄλγιον κακόν.

235

κἀν τῶιδ᾽ ἀγὼν μέγιστος, ἢ κακὸν λαβεῖν

ἢ χρηστόν. οὐ γὰρ εὐκλεεῖς ἀπαλλαγαὶ

γυναιξὶν οὐδ᾽ οἷόν τ᾽ ἀνήνασθαι πόσιν.

ἐς καινὰ δ᾽ ἤθη καὶ νόμους ἀφιγμένην

δεῖ μάντιν εἶναι, μὴ μαθοῦσαν οἴκοθεν,

240

οἵτωι μάλιστα χρήσεται ξυνευνέτηι.

κἂν μὲν τάδ᾽ ἡμῖν ἐκπονουμέναισιν εὖ

πόσις ξυνοικῆι μὴ βίαι φέρων ζυγόν,

ζηλωτὸς αἰών· εἰ δὲ μή, θανεῖν χρεών.

ἀνὴρ δ᾽, ὅταν τοῖς ἔνδον ἄχθηται ξυνών,

245

ἔξω μολὼν ἔπαυσε καρδίαν ἄσης

ἢ πρὸς φίλον τιν᾽ ἢ πρὸς ἥλικα τραπείς·

ἡμῖν δ᾽ ἀνάγκη πρὸς μίαν ψυχὴν βλέπειν.

λέγουσι δ᾽ ἡμᾶς ὡς ἀκίνδυνον βίον

ζῶμεν κατ᾽ οἴκους, οἳ δὲ μάρνανται δορί·

250

κακῶς φρονοῦντες· ὡς τρὶς ἂν παρ᾽ ἀσπίδα

στῆναι θέλοιμ᾽ ἂν μᾶλλον ἢ τεκεῖν ἅπαξ.

ἀλλ᾽ οὐ γὰρ αὑτὸς πρὸς σὲ κἄμ᾽ ἥκει λόγος·

σοὶ μὲν πόλις θ᾽ ἥδ᾽ ἐστὶ καὶ πατρὸς δόμοι

βίου τ᾽ ὄνησις καὶ φίλων συνουσία,

255

ἐγὼ δ᾽ ἔρημος ἄπολις οὖσ᾽ ὑβρίζομαι

πρὸς ἀνδρός, ἐκ γῆς βαρβάρου λεληισμένη,

οὐ μητέρ᾽, οὐκ ἀδελφόν, οὐχὶ συγγενῆ

μεθορμίσασθαι τῆσδ᾽ ἔχουσα συμφορᾶς.

τοσοῦτον οὖν σου τυγχάνειν βουλήσομαι,

260

ἤν μοι πόρος τις μηχανή τ᾽ ἐξευρεθῆι

πόσιν δίκην τῶνδ᾽ ἀντιτείσασθαι κακῶν,

τὸν δόντα τ᾽ αὐτῶι θυγατέρ᾽ ἥν τ᾽ ἐγήματο,

σιγᾶν. γυνὴ γὰρ τἄλλα μὲν φόβου πλέα

κακή τ᾽ ἐς ἀλκὴν καὶ σίδηρον εἰσορᾶν·

265

ὅταν δ᾽ ἐς εὐνὴν ἠδικημένη κυρῆι,

οὐκ ἔστιν ἄλλη φρὴν μιαιφονωτέρα.

Χο. δράσω τάδ᾽· ἐνδίκως γὰρ ἐκτείσηι πόσιν,

Μήδεια. πενθεῖν δ᾽ οὔ σε θαυμάζω τύχας.

ὁρῶ δὲ καὶ Κρέοντα, τῆσδ᾽ ἄνακτα γῆς,

270

στείχοντα, καινῶν ἄγγελον βουλευμάτων.

ΚΡΕΩΝ ·

σὲ τὴν σκυθρωπὸν καὶ πόσει θυμουμένην,

Μήδειαν εἶπον τῆσδε γῆς ἔξω περᾶν

φυγάδα, λαβοῦσαν δισσὰ σὺν σαυτῆι τέκνα,

καὶ μή τι μέλλειν· ὡς ἐγὼ βραβεὺς λόγου

275

τοῦδ᾽ εἰμί, κοὐκ ἄπειμι πρὸς δόμους πάλιν,

πρὶν ἄν σε γαίας τερμόνων ἔξω βάλω.

Μη. αἰαῖ· πανώλης ἡ τάλαιν᾽ ἀπόλλυμαι.

ἐχθροὶ γὰρ ἐξιᾶσι πάντα δὴ κάλων,

κοὐκ ἔστιν ἄτης εὐπρόσοιστος ἔκβασις.

280

ἐρήσομαι δὲ καὶ κακῶς πάσχουσ᾽ ὅμως·

τίνος μ᾽ ἕκατι γῆς ἀποστέλλεις, Κρέον;

Κρ. δέδοικά σ᾽ – οὐδὲν δεῖ παραμπίσχειν λόγους –

μή μοί τι δράσηις παῖδ᾽ ἀνήκεστον κακόν.

συμβάλλεται δὲ πολλὰ τοῦδε δείματος·

285

σοφὴ πέφυκας καὶ κακῶν πολλῶν ἴδρις,

λυπῆι δὲ λέκτρων ἀνδρὸς ἐστερημένη.

κλύω δ᾽ ἀπειλεῖν σ᾽, ὡς ἀπαγγέλλουσί μοι,

τὸν δόντα καὶ γήμαντα καὶ γαμουμένην

δράσειν τι. ταῦτ᾽ οὖν πρὶν παθεῖν φυλάξομαι.

290

κρεῖσσον δέ μοι νῦν πρὸς σ᾽ ἀπεχθέσθαι, γύναι,

ἢ μαλθακισθένθ᾽ ὕστερον μέγα στένειν.

Μη. φεῦ φεῦ.

οὐ νῦν με πρῶτον, ἀλλὰ πολλάκις, Κρέον,

ἔβλαψε δόξα μεγάλα τ᾽ εἴργασται κακά.

χρὴ δ᾽ οὔποθ᾽ ὅστις ἀρτίφρων πέφυκ᾽ ἀνὴρ

295

παῖδας περισσῶς ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς·

χωρὶς γὰρ ἄλλης ἧς ἔχουσιν ἀργίας

φθόνον πρὸς ἀστῶν ἀλφάνουσι δυσμενῆ.

σκαιοῖσι μὲν γὰρ καινὰ προσφέρων σοφὰ

δόξεις ἀχρεῖος κοὐ σοφὸς πεφυκέναι·

300

τῶν δ᾽ αὖ δοκούντων εἰδέναι τι ποικίλον

κρείσσων νομισθεὶς ἐν πόλει λυπρὸς φανῆι.

ἐγὼ δὲ καὐτὴ τῆσδε κοινωνῶ τύχης.

σοφὴ γὰρ οὖσα, τοῖς μέν εἰμ᾽ ἐπίφθονος,

τοῖς δ᾽ ἡσυχαία, τοῖς δὲ θατέρου τρόπου,

305

τοῖς δ᾽ αὖ προσάντης· εἰμὶ δ᾽ οὐκ ἄγαν σοφή.

σὺ δ᾽ οὖν φοβῆι με, μὴ τί πλημμελὲς πάθηις;

οὐχ ὧδ᾽ ἔχει μοι – μὴ τρέσηις ἡμᾶς, Κρέον –

ὥστ᾽ ἐς τυράννους ἄνδρας ἐξαμαρτάνειν.

σὺ γὰρ τί μ᾽ ἠδίκηκας; ἐξέδου κόρην

310

ὅτωι σε θυμὸς ἦγεν. ἀλλ᾽ ἐμὸν πόσιν

μισῶ· σὺ δ᾽, οἶμαι, σωφρονῶν ἔδρας τάδε.

καὶ νῦν τὸ μὲν σὸν οὐ φθονῶ καλῶς ἔχειν·

νυμφεύετ᾽, εὖ πράσσοιτε· τήνδε δὲ χθόνα

ἐᾶτέ μ᾽ οἰκεῖν. καὶ γὰρ ἠδικημένοι

315

σιγησόμεσθα, κρεισσόνων νικώμενοι.

Κρ. λέγεις ἀκοῦσαι μαλθάκ᾽, ἀλλ᾽ ἔσω φρενῶν

ὀρρωδία μοι μή τι βουλεύηις κακόν,

τοσῶιδε δ᾽ ἧσσον ἢ πάρος πέποιθά σοι·

γυνὴ γὰρ ὀξύθυμος, ὡς δ᾽ αὔτως ἀνήρ,

320

ῥάιων φυλάσσειν ἢ σιωπηλὸς σοφός.

ἀλλ᾽ ἔξιθ᾽ ὡς τάχιστα, μὴ λόγους λέγε·

ὡς ταῦτ᾽ ἄραρε κοὐκ ἔχεις τέχνην ὅπως

μενεῖς παρ᾽ ἡμῖν οὖσα δυσμενὴς ἐμοί.

Μη. μή, πρός σε γονάτων τῆς τε νεογάμου κόρης.

325

Κρ. λόγους ἀναλοῖς· οὐ γὰρ ἂν πείσαις ποτέ.

Μη. ἀλλ᾽ ἐξελᾶις με κοὐδὲν αἰδέσηι λιτάς;

Κρ. φιλῶ γὰρ οὐ σὲ μᾶλλον ἢ δόμους ἐμούς.

Μη. ὦ πατρίς, ὥς σου κάρτα νῦν μνείαν ἔχω.

Κρ. πλὴν γὰρ τέκνων ἔμοιγε φίλτατον πολύ.

330

Μη. φεῦ φεῦ, βροτοῖς ἔρωτες ὡς κακὸν μέγα.

Κρ. ὅπως ἄν, οἶμαι, καὶ παραστῶσιν τύχαι.

Μη. Ζεῦ, μὴ λάθοι σε τῶνδ᾽ ὃς αἴτιος κακῶν.

Κρ. ἕρπ᾽, ὦ ματαία, καί μ᾽ ἀπάλλαξον πόνων.

Μη. πονοῦμεν ἡμεῖς κοὐ πόνων κεχρήμεθα.

335

Κρ. τάχ᾽ ἐξ ὀπαδῶν χειρὸς ὠσθήσηι βίαι.

Μη. μὴ δῆτα τοῦτό γ᾽, ἀλλά σ᾽ αἰτοῦμαι, Κρέον.

Κρ. ὄχλον παρέξεις, ὡς ἔοικας, ὦ γύναι.

Μη. φευξούμεθ᾽· οὐ τοῦθ᾽ ἱκέτευσά σου τυχεῖν.

Κρ. τί δαὶ βιάζηι κοὐκ ἀπαλλάσσηι χθονός;

340

Μη. μίαν με μεῖναι τήνδ᾽ ἔασον ἡμέραν

καὶ ξυμπερᾶναι φροντίδ᾽ ἧι φευξούμεθα,

παισίν τ᾽ ἀφορμὴν τοῖς ἐμοῖς, ἐπεὶ πατὴρ

οὐδὲν προτιμᾶι μηχανήσασθαι τέκνοις.

οἴκτιρε δ᾽ αὐτούς· καὶ σύ τοι παίδων πατὴρ

345

πέφυκας· εἰκὸς δέ σφιν εὔνοιάν σ᾽ ἔχειν.

τοὐμοῦ γὰρ οὔ μοι φροντίς, εἰ φευξούμεθα,

κείνους δὲ κλαίω συμφορᾶι κεχρημένους.

Κρ. ἥκιστα τοὐμὸν λῆμ᾽ ἔφυ τυραννικόν,

αἰδούμενος δὲ πολλὰ δὴ διέφθορα·

350

καὶ νῦν ὁρῶ μὲν ἐξαμαρτάνων, γύναι,

ὅμως δὲ τεύξηι τοῦδε· προυννέπω δέ σοι,

εἴ σ᾽ ἡ ᾽πιοῦσα λαμπὰς ὄψεται θεοῦ

καὶ παῖδας ἐντὸς τῆσδε τερμόνων χθονός,

θανῆι· λέλεκται μῦθος ἀψευδὴς ὅδε.

355

νῦν δ᾽, εἰ μένειν δεῖ, μίμν᾽ ἐφ᾽ ἡμέραν μίαν·

οὐ γάρ τι δράσεις δεινὸν ὧν φόβος μ᾽ ἔχει.

Χο. [δύστανε γύναι,]

φεῦ φεῦ, μελέα τῶν σῶν ἀχέων.

ποῖ ποτε τρέψηι; τίνα πρὸς ξενίαν;

360

ἢ δόμον ἢ χθόνα σωτῆρα κακῶν

ἐξευρήσεις;

ὡς εἰς ἄπορόν σε κλύδωνα θεός,

Μήδεια, κακῶν ἐπόρευσε.

Μη. κακῶς πέπρακται πανταχῆι· τίς ἀντερεῖ;

365

ἀλλ᾽ οὔτι ταύτηι ταῦτα, μὴ δοκεῖτέ πω.

ἔτ᾽ εἴσ᾽ ἀγῶνες τοῖς νεωστὶ νυμφίοις

καὶ τοῖσι κηδεύσασιν οὐ σμικροὶ πόνοι.

δοκεῖς γὰρ ἄν με τόνδε θωπεῦσαί ποτε,

εἰ μή τι κερδαίνουσαν ἢ τεχνωμένην;

370

οὐδ᾽ ἂν προσεῖπον οὐδ᾽ ἂν ἡψάμην χεροῖν.

ὁ δ᾽ ἐς τοσοῦτον μωρίας ἀφίκετο,

ὥστ᾽ ἐξὸν αὐτῶι τἄμ᾽ ἑλεῖν βουλεύματα

γῆς ἐκβαλόντι, τήνδ᾽ ἐφῆκεν ἡμέραν

μεῖναί μ᾽, ἐν ἧι τρεῖς τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν νεκροὺς

375

θήσω, πατέρα τε καὶ κόρην πόσιν τ᾽ ἐμόν.

πολλὰς δ᾽ ἔχουσα θανασίμους αὐτοῖς ὁδούς,

οὐκ οἶδ᾽ ὁποίαι πρῶτον ἐγχειρῶ, φίλαι,

πότερον ὑφάψω δῶμα νυμφικὸν πυρί,

ἢ θηκτὸν ὤσω φάσγανον δι᾽ ἥπατος,

380

σιγῆι δόμους ἐσβᾶσ᾽, ἵν᾽ ἔστρωται λέχος.

ἀλλ᾽ ἕν τί μοι πρόσαντες· εἰ ληφθήσομαι

δόμους ὑπερβαίνουσα καὶ τεχνωμένη,

θανοῦσα θήσω τοῖς ἐμοῖς ἐχθροῖς γέλων.

κράτιστα τὴν εὐθεῖαν, ἧι πεφύκαμεν

385

σοφοὶ μάλιστα, φαρμάκοις αὐτοὺς ἑλεῖν.

εἶἑν·

καὶ δὴ τεθνᾶσι· τίς με δέξεται πόλις;

τίς γῆν ἄσυλον καὶ δόμους ἐχεγγύους

ξένος παρασχὼν ῥύσεται τοὐμὸν δέμας;

οὐκ ἔστι. μείνασ᾽ οὖν ἔτι σμικρὸν χρόνον,

390

ἢν μέν τις ἡμῖν πύργος ἀσφαλὴς φανῆι,

δόλωι μέτειμι τόνδε καὶ σιγῆι φόνον·

ἢν δ᾽ ἐξελαύνηι ξυμφορά μ᾽ ἀμήχανος,

αὐτὴ ξίφος λαβοῦσα, κεἰ μέλλω θανεῖν,

κτενῶ σφε, τόλμης δ᾽ εἶμι πρὸς τὸ καρτερόν.

395

οὐ γὰρ μὰ τὴν δέσποιναν ἣν ἐγὼ σέβω

μάλιστα πάντων καὶ ξυνεργὸν εἱλόμην,

Ἑκάτην, μυχοῖς ναίουσαν ἑστίας ἐμῆς,

χαίρων τις αὐτῶν τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ.

πικροὺς δ᾽ ἐγώ σφιν καὶ λυγροὺς θήσω γάμους,

400

πικρὸν δὲ κῆδος καὶ φυγὰς ἐμὰς χθονός.

ἀλλ᾽ εἶα· φείδου μηδὲν ὧν ἐπίστασαι,

Μήδεια, βουλεύουσα καὶ τεχνωμένη·

ἕρπ᾽ ἐς τὸ δεινόν· νῦν ἀγὼν εὐψυχίας.

ὁρᾶις ἃ πάσχεις· οὐ γέλωτα δεῖ σ᾽ ὀφλεῖν

405

τοῖς Σισυφείοις τοῖς τ᾽ Ἰάσονος γάμοις,

γεγῶσαν ἐσθλοῦ πατρὸς Ἡλίου τ᾽ ἄπο.

ἐπίστασαι δέ· πρὸς δὲ καὶ πεφύκαμεν

γυναῖκες, ἐς μὲν ἔσθλ᾽ ἀμηχανώταται,

κακῶν δὲ πάντων τέκτονες σοφώταται.