Προμηθεύς δεσμώτης

Ἐπεισόδια βʹ (436-525)

____________________________________________________________________

Προμηθεύς

436

μή τοι χλιδῆι δοκεῖτε μηδ᾽ αὐθαδίαι

σιγᾶν με· συννοίαι δὲ δάπτομαι κέαρ

ὁρῶν ἐμαυτὸν ὧδε προυσελούμενον.

καίτοι θεοῖσι τοῖς νέοις τούτοις γέρα

440

τίς ἄλλος ἢ ᾽γὼ παντελῶς διώρισεν;

ἀλλ᾽ αὐτὰ σιγῶ· καὶ γὰρ εἰδυίαισιν ἂν

ὑμῖν λέγοιμι. τἀν βροτοῖς δὲ πήματα

ἀκούσαθ᾽, ὥς σφας νηπίους ὄντας τὸ πρὶν

ἔννους ἔθηκα καὶ φρενῶν ἐπηβόλους.

445

λέξω δὲ μέμψιν οὔτιν᾽ ἀνθρώποις ἔχων,

ἀλλ᾽ ὧν δέδωκ᾽ εὔνοιαν ἐξηγούμενος·

οἳ πρῶτα μὲν βλέποντες ἔβλεπον μάτην,

κλύοντες οὐκ ἤκουον, ἀλλ᾽ ὀνειράτων

ἀλίγκιοι μορφαῖσι τὸν μακρὸν βίον

450

ἔφυρον εἰκῆι πάντα, κοὔτε πλινθυφεῖς

δόμους προσείλους ἦισαν, οὐ ξυλουργίαν,

κατώρυχες δ᾽ ἔναιον ὥστ᾽ ἀήσυροι

μύρμηκες ἄντρων ἐν μυχοῖς ἀνηλίοις.

ἦν δ᾽ οὐδὲν αὐτοῖς οὔτε χείματος τέκμαρ

455

οὔτ᾽ ἀνθεμώδους ἦρος οὔτε καρπίμου

θέρους βέβαιον, ἀλλ᾽ ἄτερ γνώμης τὸ πᾶν

ἔπρασσον, ἔστε δή σφιν ἀντολὰς ἐγὼ

ἄστρων ἔδειξα τάς τε δυσκρίτους δύσεις.

καὶ μὴν ἀριθμόν, ἔξοχον σοφισμάτων,

460

ἐξηῦρον αὐτοῖς γραμμάτων τε συνθέσεις,

μνήμην ἁπάντων, μουσομήτορ᾽ ἐργάνην.

κἄζευξα πρῶτος ἐν ζυγοῖσι κνώδαλα

ζεύγλαισι δουλεύοντα, σώμασὶν θ᾽ ὅπως

θνητοῖς μεγίστων διάδοχοι μοχθημάτων

465

γένοινθ᾽, ὑφ᾽ ἅρμα τ᾽ ἤγαγον φιληνίους

ἵππους, ἄγαλμα τῆς ὑπερπλούτου χλιδῆς·

θαλασσόπλαγκτα δ᾽ οὔτις ἄλλος ἀντ᾽ ἐμοῦ

λινόπτερ᾽ ηὗρε ναυτίλων ὀχήματα.

τοιαῦτα μηχανήματ᾽ ἐξευρὼν τάλας

470

βροτοῖσιν αὐτὸς οὐκ ἔχω σόφισμ᾽, ὅτωι

τῆς νῦν παρούσης πημονῆς ἀπαλλαγῶ.

Χορός

πέπονθας αἰκὲς πῆμ᾽· ἀποσφαλεὶς φρενῶν

πλανᾶι, κακὸς δ᾽ ἰατρὸς ὥς τις ἐς νόσον

πεσὼν ἀθυμεῖς καὶ σεαυτὸν οὐκ ἔχεις

475

εὑρεῖν, ὁποίοις φαρμάκοις ἰάσιμος.

Προμηθεύς

τὰ λοιπά μου κλύουσα θαυμάσηι πλέον,

οἵας τέχνας τε καὶ πόρους ἐμησάμην.

τὸ μὲν μέγιστον, εἴ τις ἐς νόσον πέσοι,

οὐκ ἦν ἀλέξημ᾽ οὐδέν οὔτε βρώσιμον,

480

οὐ χριστόν οὐδὲ πιστόν, ἀλλὰ φαρμάκων

χρείαι κατεσκέλλοντο, πρίν γ᾽ ἐγώ σφισιν

ἔδειξα κράσεις ἠπίων ἀκεσμάτων,

αἷς τὰς ἁπάσας ἐξαμύνονται νόσους·

τρόπους τε πολλοὺς μαντικῆς ἐστοίχισα,

485

κἄκρινα πρῶτος ἐξ ὀνειράτων ἃ χρὴ

ὕπαρ γενέσθαι, κληδόνας τε δυσκρίτους

ἐγνώρισ᾽ αὐτοῖς ἐνοδίους τε συμβόλους,

γαμψωνύχων τε πτῆσιν οἰωνῶν σκεθρῶς

διώρισ᾽, οἵτινές τε δεξιοὶ φύσιν

490

εὐωνύμους τε, καὶ δίαιταν ἥντινα

ἔχουσ᾽ ἕκαστοι, καὶ πρὸς ἀλλήλους τίνες

ἔχθραι τε καὶ στέργηθρα καὶ συνεδρίαι·

σπλάγχνων τε λειότητα, καὶ χροιὰν τίνα

ἔχουσ᾽ ἂν εἴη δαίμοσιν πρὸς ἡδονὴν

495

χολή, λοβοῦ τε ποικίλην εὐμορφίαν·

κνίσηι τε κῶλα συγκαλυπτὰ καὶ μακρὰν

ὀσφῦν πυρώσας δυστέκμαρτον ἐς τέχνην

ὥδωσα θνητούς, καὶ φλογωπὰ σήματα

ἐξωμμάτωσα πρόσθεν ὄντ᾽ ἐπάργεμα.

500

τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτ᾽· ἔνερθε δὲ χθονὸς

κεκρυμμέν᾽ ἀνθρώποισιν ὠφελήματα,

χαλκόν σίδηρον ἄργυρον χρυσόν τε, τίς

φήσειεν ἂν πάροιθεν ἐξευρεῖν ἐμοῦ;

οὐδείς, σάφ᾽ οἶδα, μὴ μάτην φλύσαι θέλων.

505

βραχεῖ δὲ μύθωι πάντα συλλήβδην μάθε·

πᾶσαι τέχναι βροτοῖσιν ἐκ Προμηθέως.

Χορός

μή νυν βροτοὺς μὲν ὠφέλει καιροῦ πέρα,

σαυτοῦ δ᾽ ἀκήδει δυστυχοῦντος· ὡς ἐγὼ

εὔελπίς εἰμι τῶνδέ σ᾽ ἐκ δεσμῶν ἔτι

510

λυθέντα μηδὲν μεῖον ἰσχύσειν Διός.

Προμηθεύς

οὐ ταῦτα ταύτηι Μοῖρά πω τελεσφόρος

κρᾶναι πέπρωται, μυρίαις δὲ πημοναῖς

δύαις τε κναφθεὶς ὧδε δεσμὰ φυγγάνω·

τέχνη δ᾽ ἀνάγκης ἀσθενεστέρα μακρῶι.

Χορός

515

τίς οὖν ἀνάγκης ἐστὶν οἰακοστρόφος;

Προμηθεύς

Μοῖραι τρίμορφοι μνήμονές τ᾽ Ἐρινύες

Χορός

τούτων ἄρα Ζεύς ἐστιν ἀσθενέστερος;

Προμηθεύς

οὔκουν ἂν ἐκφύγοι γε τὴν πεπρωμένην.

Χορός

τί γὰρ πέπρωται Ζηνὶ πλὴν ἀεὶ κρατεῖν;

Προμηθεύς

520

τοῦτ᾽ οὐκέτ᾽ ἂν πύθοιο μηδὲ λιπάρει.

Χορός

ἦ πού τι σεμνόν ἐστιν ὃ ξυναμπέχεις;

Προμηθεύς

ἄλλου λόγου μέμνησθε, τόνδε δ᾽ οὐδαμῶς

καιρὸς γεγωνεῖν, ἀλλὰ συγκαλυπτέος

ὅσον μάλιστα· τόνδε γὰρ σώιζων ἐγὼ

525

δεσμοὺς ἀεικεῖς καὶ δύας ἐκφυγγάνω.