BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Theokritos

ca. 300 - post 260 a. Chr. n.

 

Εἰδύλλια

 

VIII.

 

___________________________________________________

 

 

 

Βουκολιασταί βʹ

Δάφνις καὶ Μενάλκας

 

 

Δάφνιδι τῶι χαρίεντι συνήντετο βουκολέοντι

μᾶλα νέμων, ὡς φαντί, κατ᾽ ὤρεα μακρὰ Μενάλκας.

ἄμφω τώγ᾽ ἤστην πυρροτρίχω, ἄμφω ἀνήβω,

ἄμφω συρίσδεν δεδαημένω, ἄμφω ἀείδεν.

5

πρᾶτος δ᾽ ὦν ποτὶ Δάφνιν ἰδὼν ἀγόρευε Μενάλκας·

 

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

«μυκητᾶν ἐπίουρε βοῶν Δάφνι, λῆις μοι ἀεῖσαι;

φαμί τυ νικασεῖν, ὅσσον θέλω αὐτὸς ἀείδων.»

 

τὸν δ᾽ ἄρα χὠ Δάφνις τοιῶιδ᾽ ἀμείβετο μύθωι·

 

ΔΑΦΝΙΣ

«ποιμὴν εἰροπόκων ὀίων συριγκτὰ Μενάλκα,

10

οὔποτε νικασεῖς μ᾽, οὐδ᾽ εἴ τι πάθοις, τύγ᾽ ἀείδων.»

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

χρήισδεις ὦν ἐσιδεῖν; χρήισδεις καταθεῖναι ἄεθλον;

ΔΑΦΝΙΣ

χρήισδω τοῦτ᾽ ἐσιδεῖν, χρήισδω καταθεῖναι ἄεθλον.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

καὶ τίνα θησεύμεσθα, τίς ἁμῖν ἄρκιος εἴη;

ΔΑΦΝΙΣ

μόσχον ἐγὼ θησῶ· τὺ δὲ θὲς ἰσομάτορα ἀμνόν.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

15

οὐ θησῶ ποκα ὰμνόν, ἐπεὶ χαλεπὸς ὁ πατήρ μευ

χἀ μάτηρ, τὰ δὲ μᾶλα ποθέσπερα πάντ᾽ ἀριθμεῦντι

ΔΑΦΝΙΣ

ἀλλὰ τί μὰν θησεῖς; τί δὲ τὸ πλέον ἑξεῖ ὁ νικῶν;

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

σύριγγ᾽ ἃν ἐπόησα καλὰν ἐγὼ ἐννεάφωνον,

λευκὸν κηρὸν ἔχοισαν, ἴσον κάτω ἶσον ἄνωθεν,

20

ταύταν κα θείην· τὰ δὲ τῶ πατρὸς οὐ καταθησῶ.

ΔΑΦΝΙΣ

ἦ μάν τοι κἠγὼ σύριγγ᾽ ἔχω ἐννεάφωνον,

λευκὸν κηρὸν ἔχοισαν ἴσον κάτω ἶσον ἄνωθεν.

πρώαν νιν συνέπαξ᾽· ἔτι καὶ τὸν δάκτυλον ἀλγῶ

τοῦτον, ἐπεὶ κάλαμός με διασχισθείς νιν ἔτμαξεν.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

25

ἀλλὰ τίς ἄμμε κρινεῖ; τίς ἐπάκοος ἔσσεται ἁμέων;

ΔΑΦΝΙΣ

τῆνόν πως ἐνταῦθα τὸν αἰπόλον, ἢν, καλέσωμες,

ὧ ποτὶ ταῖς ἐρίφοις ὁ κύων ὁ φαλαρὸς ὑλακτεῖ.

χοἰ μὲν παῖδες ἄυσαν, ὁ δ᾽ αἰπόλος ἦνθ᾽ ἐπακοῦσαι,

χοἰ μὲν παῖδες ἀείδεν, ὁ δ᾽ αἰπόλος ἤθελε κρίνειν.

30

πρᾶτος δ᾽ ὦν ἄειδε λαχὼν ἰυκτὰ Μενάλκας,

εἶτα δ᾽ ἀμοιβαίαν ὑπελάμβανε Δάφνις ἀοιδάν

βουκολικάν· οὕτω δὲ Μενάλκας ἄρξατο πρᾶτος.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

ἄγκεα καὶ ποταμοί, θεῖον γένος, αἴ τι Μενάλκας

πήποχ᾽ ὁ συρικτὰς προσφιλὲς ἆισε μέλος,

35

βόσκοιτ᾽ ἐκ ψυχᾶς τὰς ἀμνάδας· ἢν δέ ποκ᾽ ἔνθηι

Δάφνις ἔχων δαμάλας, μηδὲν ἔλασσον ἔχοι.

ΔΑΦΝΙΣ

κρᾶναι καὶ βοτάναι, γλυκερὸν φυτόν, αἴπερ ὁμοῖον

μουσίσδει Δάφνις ταῖσιν ἀηδονίσι,

τοῦτο τὸ βουκόλιον πιαίνετε· κἤν τι Μενάλκας

40

τῆδ᾽ ἀγάγηι, χαίρων ἄφθονα πάντα νέμοι.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

45

ἔνθ᾽ ὄις, ἔνθ᾽ αἶγες διδυματόκοι, ἔνθα μέλισσαιξ

46

σμήνεα πληροῦσιν, καὶ δρύες ὑψίτεραι,

47

ἔνθ᾽ ὁ καλὸς Μίλων βαίνει ποσίν· αἰ δ᾽ ἂν ἀφέρπηι,

44

χὠ ποιμὴν ξηρὸς τηνόθι χαἰ βοτάναι.

ΔΑΦΝΙΣ

41

παντᾶι ἔαρ, παντᾶι δὲ νομοί, παντᾶι δὲ γάλακτος

42

οὔθατα πιδῶσιν, καὶ τὰ νέα τρέφεται,

43

ἔνθα καλὰ Ναῒς ἐπινίσσεται· αἰ δ᾽ ἂν ἀφέρπηι,

48

χὠ τὰς βῶς βόσκων χαἰ βόες αὐότεραι.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

ὦ τράγε, τᾶν λευκᾶν αἰγῶν ἄνερ, ὦ βάθος ὕλας

50

μυρίον (ὦ σιμαὶ δεῦτ᾽ ἐφ ὕδωρ ἔριφοι),

ἐν τήνωι γὰρ τῆνος· ἴθ᾽ «ὦ καλὲ» καὶ λέγε, «Μίλων,

ὁ Πρωτεὺς φώκας καὶ θεὸς ὢν ἔνεμεν.»

ΔΑΦΝΙΣ

μή μοι γᾶν Πέλοπος, μή μοι Κροίσεια τάλαντα

εἴη ἔχειν, μηδὲ πρόσθε θέειν ἀνέμων·

55

ἀλλ᾽ ὑπὸ τᾶι πέτρα τᾶιδ᾽ ἄισομαι ἀγκὰς ἔχων τυ,

σύννομε κάλ᾽, ἐσορῶν τὰν Σικελὰν ἐς ἅλα.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

[δένδρεσι μὲν χειμὼν φοβερὸν κακόν, ὕδασι δ᾽ αὐχμός,

ὄρνισιν δ᾽ ὕσπλαγξ, ἀγροτέροις δὲ λίνα,

ἀνδρὶ δὲ παρθενικᾶς ἁπαλᾶς πόθος. ὦ πάτερ ὦ Ζεῦ,

60

οὐ μόνος ἠράσθην· καὶ τὺ γυναικοφίλας.]

ταῦτα μὲν ὦν δι᾽ ἀμοιβαίων οἱ παῖδες ἄεισαν·

τὰν πυματὰν δ᾽ ὠιδὰν οὕτως ἐξᾶρχε Μενάλκας.

ΔΑΦΝΙΣ

Φείδευ τᾶν ἐρίφων, φείδευ λύκε τᾶν τοκάδων μευ,

μηδ᾽ ἀδίκει μ᾽, ὅτι μικκὸς ἐὼν πολλαῖσιν ὁμαρτέω.

65

ὦ Λάμπουρε κύον, οὕτω βαθὺς ὕπνος ἔχει τυ;

οὐ χρὴ κοιμᾶσθαι βαθέως σὺν παιδὶ νέμοντα.

ταὶ δ᾽ ὄιες, μηδ᾽ ὐμμὲς ὀκνεῖθ᾽ ἁπαλᾶς κορέσασθαι

ποίας· οὔτι καμεῖσθ᾽, ὅκκα πάλιν ἅδε φύηται.

σίττα νέμεσθε νέμεσθε, τὰ δ᾽ οὔθατα πλήσατε πᾶσαι,

70

ὡς τὸ μὲν ὥρνες ἔχωντι, τὸ δ᾽ ἐς ταλάρως ἀποθῶμαι.

δεύτερος αὖ Δάφνις λιγυρῶς ἀνεβάλλετ᾽ ἀείδεν·

ΜΕΝΑΛΚΑΣ

Κἤμ᾽ ἐκ τῶ ἄντρω σύνοφρυς κόρα ἐχθὲς ἰδοῖσα

τὰς δαμάλας παρελᾶντα καλὸν καλὸν ἦμεν ἔφασκεν·

οὐ μὰν οὐδὲ †λόγων ἐκρίθην ἄπο τὸν† πικρὸν αὐτᾶι,

75

ἀλλὰ κάτω βλέψας τὰν ἁμετέραν ὁδον εἷρπον.

ἁδεῖ᾽ ἁ φωνὰ τᾶς πόρτιος, ἁδὺ τὸ πνεῦμα·

[ἁδὺ δὲ χὠ μόσχος γαρύεται, ἁδὺ δὲ χἀ βῶς.]

ἁδὺ δὲ τῶ θέρεος παρ᾽ ὕδωρ ῥέον αἰθριοκοιτεῖν.

τᾶι δρυῒ ταὶ βάλανοι κόσμος, τᾶι μαλίδι μᾶλα,

80

τᾶι βοῒ δ᾽ ἁ μόσχος, τῶι βουκόλωι αἱ βόες αὐταί.

ὣς οἱ παῖδες ἄεισαν, ὁ δ᾽ αἰπόλος ὦδ᾽ ἀγόρευεν·

ΔΑΦΝΙΣ

«ἁδύ τι τὸ στόμα τοι καὶ ἐφίμερος ὦ Δάφνι φωνά.

κρέσσον μελπομένω τευ ἀκουέμεν ἢ μέλι λείχειν.

λάσδεο τᾶς σύριγγος· ἐνίκασας γὰρ ἀείδων.

85

αἰ δέ τι λῆις με καὶ αὐτὸν ἅμ᾽ αἰπολέοντα διδάξαι,

τήναν τὰν μιτύλαν δωσῶ τα δίδακτρά τοι αἶγα,

ἅτις ὑπὲρ κεφαλᾶς αἰεὶ τὸν ἀμολγέα πληροῖ.»

ὡς μὲν ὁ παῖς ἐχάρη καὶ ἀνάλατο καὶ πλατάγησε

νικάσας, οὕτω ἐπὶ ματέρα νεβρὸς ἅλοιτο.

90

ὡς δὲ κατεσμύχθη καὶ ἀνετράπετο φρένα λύπαι

ὥτερος, οὕτω καὶ νύμφα δμαθεῖσ᾽ ἀκάχοιτο.

κἠκ τούτω πρᾶτος παρὰ ποιμέσι Δάφνις ἔγεντο,

καὶ Νύμφαν ἄκρηβος ἐὼν ἔτι Ναΐδα γᾶμεν.