BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Albertinus Mussatus

1261 - 1329

 

Ecerinis

 

1313/14

 

________________________________________________________________

 

 

 

Actus ii.

 

Scena unica

Nuntius. Chorus.

 

Nuntius.

Excelse mundi rector, omnipotens Deus,

Altos abhinc tu forsitan caelos colis

165

Nostro remotos aethere, et Marti sinis

Soli regendas climatis nostri plagas?

O dira nobilium odia, o populi furor!

Finis petitus litibus vestris adest;

Adest tyrannus, vestra quem rabies dedit.

170

Nefanda vidi.

Chorus.

Pande, quod series habet,

Flatu remisso; siste, dum cedat frequens

Anhelitus.

Nuntius.

Dicam aliquid ex gestis prius,

Dedere quae praesentibus causas malis.

O, semper huius Marchiae clades vetus,

175

Verona, limen hostium et bellis iter,

Sedes tyranni; sive sit terrae situs

Belli capacis sive tale hominum genus

Natura ab ipsa tale producat solum.

Intrinseca odia civium peperit nefas

180

In Marchia tunc, cum regimen urbis gerens

Estensis Azo marchio eiectus fuit:

Favore falso fulta; non notus sagax

Ecerinus erat, in ambitum flagrans suum.

Hic coepta lis, hic Marchiae exitium fuit.

185

Nam pulsus inde Marchio iusta furens

Exarsit ira, cuius in partem Comes

Bonifacius haerens iunxit ultrices manus.

Braida cruentae sustulit caedis nefas,

Litem diremit sanguine effuso prius

190

Campestre bellum, fusus et campis cruor.

Dedere victi terga Monticuli fugae

Turpi recessu, scelere seducti suo,

Quos arce tuta sustulit Gardae lacus.

Non ullus inde litibus finis fuit:

195

Fortuna varios partibus casus dedit.

Exertus hinc Ecerinus, et vires agens

In iurgia Salinguerra Monticulis favens,

Exinde Comes et Marchio, iuncti simul,

Traxere saeva ad bella populorum manus

200

Facile paratas. O, labans hominum genus,

Vulgus, et ad omne facinus in clades ruens,

Voces secutum et negligens facti fidem!

Chorus.

Procede: redeas unde coepisti prius.

Sermone cur nos anxios dudum tenes?

205

Quae nova?

Nuntius.

Nova audietis et finem statim.

Iam iam peregi exordia et causas cito

Saevae tyrannidis. Ita ut ancipites vices

Facileque verti Marchiae vidit statum,

Tunc fovit odia Ecerinus, exacuens dolo

210

Partes amicas, litis et causas movet

Sedatque motas arbiter dirus latens.

Sic sic repente, ut maior, augmentat statum,

Sicque eminentes clanculum calcat viros,

Dum restat ipse, magna qui solus potest.

215

Quidnam revolvo? Taliter serpens fera

Subiit tyrannis, sicque Veronam iugo

Dolis et astu traxit Ecerinus suo.

Quid plura? Coepti colligo formam novi.

Eversa terra nobilis pretio iacet

220

Parens tyranno Padua: iam sceptrum tenet,

Agens superbas dirus Imperii vices

Ecerinus. Ah quot exitia, populis minax,

Promittit atrox! carceres ignes cruces

Tormenta mortes exilia diras fames.

225

Sed, o maleficis digna permittens Deus

Supplicia, meriti nobiles primi luunt;

Qui vendidere, scelera iam expendunt sua.

Chorus.

Christe, qui caelis resides in altis

Patris in dextris solio sedentis,

230

Totus an summi illecebris Olympi

Gaudiis tantum frueris supernis,

Negligis quicquid geritur sub astris?

Non tuas affert fremitus ad aures

Rumor humani generis per auras?

235

Sanguis Abel ad Dominum querelas

Pertulit, fratrem perhibens cruentum.

Foeda Gomorrae Sodomaeque labes

Imbre divinam satiavit iram.

Cur modo non sic, moderator aequi,

240

Cernis errores hominum modernos?

Praepotens nostro dominatur aevo

Saeva tyrannis,

Nulla quam mundo memoravit aetas.

Bistonis cedit stabuli vetustas

245

Nota seu torvi rabies Procustis,

Cedit et pravi feritas Neronis.

Carceres edunt tenebris opacis

Morte vivaci gemitus iacentum;

Mors famis vinctis sitis et nefandae

250

Donat extremum miseranda finem

Saepe petitum.

Plebe cum tota populus subegit

Colla, devoti veluti iuvenci

Victimis sacras veniunt ad aras.

255

Invenit causas dominus patrandae

Caedis in cives sceleratus omnes:

Pervigil semper timet, et timetur.

Iura naturae vitiis laborant,

Exulat nostris pietas ab oris,

260

Regnat Herinis.

Frater, ut saevo placet tyranno,

Fratris incumbit iugulo cruentus:

Proh dolor! patrem rogitat cremandum

Natus, ardentes subicitque flammas.

265

Ille tantorum scelerum superstes

Asperans saevas Ecerinus iras,

Prolis ut semen pereat futurae,

Censet infantum genital recidi,

Feminas sectis ululare mammis.

270

Stratus in cunis chorus innocentum

Luget indocto mutilatus ore;

Lumen in caecis tenebris requirit

Lumine cassus.

Quid Deus tantos pateris furores,

275

Quos soles et non iacularis ignes?

Terra cur non sub pedibus dehiscit,

Hic ut infernas subeat tenebras

Anguis, humani generis peremptor?

Te Patrem caeli populus redemptus

280

Invocat supplex, iterum relapsus.