| |
|
- D e c r e t a l i u m
G r e g o r i i p a p a e I X
c o m p i l a t i o n i s
l i b e r I I
T i t u l u s I X .
De feriis.
- _______________________________________________
- Capitulum I.
Diebus dominicis mercari,
litigari, iudicari, vel iurari non debet, sed de vespera in vesperam debent
celebrari.
- Ex concilio apud Compendium.
Omnes dies dominicos a vespera in vesperam cum
omni veneratione decernimus observari, et ab omni illicito opere abstinere, ut
in eis mercatum minime fiat, neque placitum, neque aliquis ad mortem vel ad
poenam iudicetur, nec sacramenta nisi pro pace vel alia necessitate,
praestentur.
- Capitulum II.
Festorum
principium et finis fieri debet
secundum ipsorum magnitudinem et consuetudinem regionis. Hoc primo. In
praecipuis festis et intra Pascha et Pentecosten non fit solennis genuum
flexio. Si tamen tunc clerici vel episcopi ordinentur, secundum ordinationis
modum genua flectuntur. Hoc secundo. Romana ecclesia speciale festum de
Trinitate non facit; servatur tamen de hoc cuiusque ecclesiae consuetudo. Hoc
tertio.
- Alexander III.
Quoniam in parte (Et infra:) Vestram volumus
prudentiam certa cognitione tenere, quoniam, Licet scriptum sit, de
vespera in vesperam celebrabitis sabbata vestra, festorum tamen principium et
finis iuxta eorum qualitatem et iuxta diversarum regionum consuetudinem debet attendi, et, sicut magnitudo
dierum exigit celebrari, sic prius incipere, et tardius terminari vera ratione videntur. (Et infra:) §. 1. Diebus
autem dominicis et aliis praecipuis festivitatibus, sive inter Pascha et
Pentecosten, genuum flexio nequaquam debet fieri, nisi aliquis ex devotione id
velit facere in secreto. §. 2. In consecrationibus autem episcoporum et
clericorum ordinationibus consecrans et consecratus tantum genua flectere
possunt, secundum quod consecratioinis modus requirit. §. 3. Praeterea
festivitas sanctae Trinitatis secundum consuetudines diversarum regionum a
quibusdam consuevit in octavis Pentecostes, ab aliis in dominica prima ante
Adventum Domini celebrari. Ecclesia siquidem Romana in usu non habet, quod in
aliquo tempore huiusmodi celebret specialiter festivitatem, quum singulis
diebus «Gloria Patri et Filio et Spiritui sancto» et cetera similia dicantur ad
laudem pertinentia Trinitatis. Quare tibi, frater archiepiscope de usu
pallii eo die, quo sanctae Trinitatis festivitas celebratur, certum nequaquam
potuimus dare responsum.
- Capitulum III.
Propter
necessitatem alimentorum licet diebus feriatis in honorem Dei operi servili
intendere, maxime circa rem tempore perituram. H. d.
- Idem Triburiensi
Archiepiscopo.
Licet tam veteris quam novi
testamenti pagina septimum diem ad humanam quietem specialiter deputaverit, et
tam eum quam alios dies maiestati altissimae deputatos, nec non natalitia
sanctorum martyrum ecclesia decreverit observanda, et in his ab omni opere
servili cessandum, +nos tamen, quibus ab omnium provisore ecclesiae regimen
est commissum, super his, quae necessitas exigit, Christi fidelibus tenemur
commode providere, ut, si quando eos non servili operi id est actioni peccati,
sed necessaria victui et vestitui quaerendo forte intendere contigerit,
volumus, ut eis apostolicae sedis providentia misericordia consueta
subveniat. Inde siquidem eo est quod regionem vestram, quae non multis frugibus
abundet, et mare, in quo populus maiorem consuevit habere sustentationem,
sterilius solito effectum fuisse multorum relationibus cognoscentes,
auctoritate B. Petri et nostra Indulgemus, ut liceat parochianis
vestris diebus dominicis et aliis festis, praeterquam in maioribus anni
solennitatibus, si alecia terrae se inclinaverint, eorum captioni ingruente
necessitate intendere, ita tamen,
quod post factam capturam ecclesiis circumpositis et Christi pauperibus
congruam faciant portionem. Si autem illi, qui aliquos dies in pane et aqua
ex iniuncta sibi poenitentia tenentur
peragere, panent quo vescantur, non habent aut piscibus vel aliis cibariis si
necessitas exegerit reficiantur, moderata tamen discretione habita, quod his
non ad delicias, sed ad necessariam solummodo sustentationem utantur.
- Capitulum IV.
Tres
septimanae, quibus canon prohibet fieri nuptias ante festum Ioannis Baptistae,
non continuantur festo, sed intelligitur de septimana Ascensionis cum duabus
sequentibus.
- Clemens III. alias
Coelestinus.
Capellanus tuus, frater episcope, coram
nobis ex parte tua proposuit, quod, quum statuta canonica declarent nuptias
tribus septimanis ante festum Nativitatis B. Ioannis Baptistae minime celebrari
debere, quidam hebdomadas illas absque interpellatione continuandas
intelligunt. Alii vero inter festum et ipsas volentes facere intervallum, illud
dicunt ob reverentiam festivitatis Pentecostes fuisse statutum, quae in
septimanis istis solet intervenire quandoque, et sic a tribus diebus rogationum
ante Ascensionem Domini inchoantes, usque ad octavum diem post Pentecosten,
illis hebdomadis computatis, illo tantum spatio temporis celebrari nuptias non
permittunt, earum celebrationem abinde nullatenus inhibentes. Quia ergo
consulti fuimus, utra istarum opinionum potior videatur, nobis et fratribus nostris
apparuit, quod, licet ea sit Romanae ecclesiae consuetudo a longis retro
temporibus observata,
ut quocunque tempore matrimonium contrahatur consensu interveniente legitimo de
praesenti, quia tamen a septuagesima usque ad septem dies post Pentecosten celebrari
nuptiae non sinuntur, et postea etiam tribus septimanis vel pluribus ante
festivitatem sancti Ioannis sine differentia celebrantur, posterior sententia
meliori et subtiliori nititur ratione, et, sive secundum canones a
septuagesimae usque post octavas Paschae, sive iuxta consuetudinem ecclesiae
Romanae usque post septem dies festi Pentecostes, quod caret octavis, nuptiae
suspendantur, in dominica, quae sequitur, et deinceps possunt licite celebrari.
- Capitulum V.
In
feriis introductis in honorem Dei et sanctorum, nisi ob necessitatem vel
pietatem, iudicium exerceri non potest, etiam de consensu partium; feriis tamen
introductis favore hominum partes renunciare possunt.
- Gregorius IX.
Conquestus est nobis (Et infra:) Quamvis non
prorogari, sed expediri deceat quaestiones, debet tamen iudicialis strepitus
diebus conquiescere feriatis, qui ob reverentiam Dei noscuntur esse statuti,
scilicet Natalis Domini, sancti Stephani, Ioannis Evangelistae, Innocentium,
sancti Silvestri, Circumcisionis, Epiphaniae, VII. diebus dominicae Passionis,
Resurrectionis cum VII. sequentibus, Ascensionis, Pentecostes cum duobus, qui
sequuntur, Nativitatis Ioannis Baptistae, festivitatum omnium Virginis
gloriosae, XII. Apostolorum, et praecipue Petri et Pauli, beati Laurentii, dedicationis
beati Michaelis, solennitatis omnium sanctorum, ac diebus dominicis, ceterisque
solennitatibus, quas singuli episcopi in suis dioecesibus cum clero et populo duxerint solenniter venerandas,
quibus utique solennibus feriis, nisi necessitas urgeat vel pietas suadeat,
usque adeo convenit ab huiusmodi abstinere, ut, consentientibus etiam partibus,
nec processus habitus teneat, nec sententia, quam contingit diebus huiusmodi
promulgari, licet diebus feriatis, qui gratia vindemiarum vel messium ob necessitates
hominum indulgentur, procedi valeat, si de partium processerit voluntate.
|
|