Libellus alter de consecratione

ecclesiae Sancti Dionysii

____________________________________________________________

V.

Insistentes igitur per triennium multo sumptu, populoso operariorum conventu, aestate et hieme, operis perfectioni, ne nobis conqueri Deo Imperfectum meum viderunt oculi tui {Psalm. CXXXVIII, v. 16} jure oporteret, admodum ipso cooperante proficiebamus; instarque divinorum fundabatur exultationi universae terrae mons Syon, latera aquilonis, civitas Regis magni, cujus in medio Deus non commovebitur, sed peccatorum incitamentis commotus, odorifero poenitentium holocausto placari et propitiari non dedignabitur. Medium quippe duodecim Apostolorum exponentes numerum, secundario vero totidem alarum columnae Prophetarum numerum significantes, altum repente subrigebant aedificium, juxta Apostolum, spiritualiter aedificantem: Jam non estis, inquit, hospites et advenae; sed estis cives sanctorum et domestici Dei, superaedificati super fundamentum Apostolorum et Prophetarum, ipso summo angulari lapide Christo Jesu, qui utrumque conjungit parietem, in quo omnis aedificatio, sive spi-[228]ritualis, sive materialis, crescit in templum sanclum in Domino {Eph. II, 9}. In quo et nos quanto altius, quanto aptius materialiter aedificare instamus, tanto per nos ipsos spiritualiter coaedificari in habitaculum Dei in Spiritu sancto edocemur.

Interea siquidem potissimum de dominorum nostrorum sanctissimorum Martyrum et aliorum sanctorum, qui per ecclesiam sparsi diversis colebantur oratoriis, translatione solliciti, sacratissimas eorum lecticas, praecipue dominorum, ornatum iri votive animabamur; et ubi gloriosius adventantium obtutibus et conspicabilius transferrentur eligentes, aurifabrorum eleganti sive artis industria, sive auri gemmarumque pretiosarum copia illustrem valde fieri Deo cooperante elaboravimus. Et deforis quidem his et hujusmodi pro ornatu nobilem, pro tuto vero intus fortissimorum lapidum muro non ignobilem circumquaque muniri; extra vero econtra, ne lapidum materia apparentium locus vilesceret, cupreis tabulis fusilibus et deauratis decorari, non tamen sicut deceret, praeparavimus. Exigit enim tantorum patrum experta nobis et omnibus magnificentia, ut quorum venerandi spiritus Deo omnipotenti sicut sol fulgentes assistunt; nos miserrimi, qui eorum patrocinia et sentimus et indigemus, sacratissimos cineres eorum pretiosiori qua possemus materia, videlicet auro obrizo, jacinthorum, et smaragdinum, et aliarum gemmarum copia operae pretium liquet operiri. Hoc autem unum egregie fieri elegimus, ut ante corpora Sanctorum cele-[229]berrima ad libandum Deo, quae nunquam ibidem fuerat, erigeremus aram, ubi Summi Pontifices et personae autenticae suffragio eorum, qui seipsos holocaustum odoriferum Deo obtulerunt, placabiles et Deo acceptabiles hostias offerre mereantur. Cui etiam cum tabulam auream, mediocrem tamen defectus pusillanimitate praeponere proposuissem, tantam auri, tantam gemmarum pretiosissimarum inopinatam et vix ipsis regibus existentem copiam ipsi sancti Martyres nobis propinaverunt, ac si nobis ore ad os loquerentur: «Velis nolis, optimam eam volumus;» ut eam aliter quam mirabilem et valde pretiosam tam opere quam materia efficere aut non auderemus aut non valeremus. Neque enim ipsi pontifices, qui his egregie pro officii sui dignitate potiuntur, annulos etiam pontificales mirabili pretiosorum lapidum varietate gemmatos eidem imponere tabulae praesentes abnegabant, verum absentes a transmarinis etiam partibus, sanctorum Martyrum amore invitati, ultro delegabant. Ipse etiam rex inclytus perlucidas et maculis distinctas smaragdines, comes Theobaldus jacinthos, rubetos, optimates et principes diversorum colorum et valitudinum pretiosas margaritas ultro offerentes, nos ipsos ad peragendum gloriose invitabant. Praeterea tot venales ab omnibus pene terrarum partibus nobis afferebantur, et unde eas emeremus Deo donante offerebantur, ut eas sine pudore magno et Sanctorum offensa dimittere nequiremus. Hic et alibi experiri potuimus: sit bonum opus in voluntate, ex Dei adjutorio erit in perfectione. Hoc itaque ornamentum [230] tantorum devotione, tantis protectoribus commodatum si quis temerario ausu auferre aut scienter minuere praesumpserit, domni Dionysii offensam et Spiritus sancti mucrone perfodi mereatur.

Nec illud etiam silere dignum duximus, quod dum praefatum novi augmenti opus capitellis et arcubus superioribus et ad altitudinis cacumen produceretur, cum necdum principales arcus singulariter veluti voltarum cumulo cohaererent, terribilis et pene tolerabilis obnubilatione nubium, inundatione imbrium, impetu validissimo ventorum subito tempestatis exorta est procella; quae usque adeo invaluit, ut non solum validas domos, sed etiam lapideas turres et ligneas tristegas concusserit. Ea tempestate, quadam die, anniversario gloriosi Dagoberti regis, cum venerabilis Carnotensis episcopus Gaufredus missas gratiarum pro anima ejusdem in conventu ad altare principale festive celebraret, tantus oppositorum ventorum impetus praefatos arcus nullo suffultos podio, nullis renitentes suffragiis impingebat, ut miserabiliter tremuli, et quasi hinc et inde fluctuantes subito pestiferam minarentur ruinam. Quorum quidem operturarumque impulsionem cum episcopus expavesceret, saepe manum benedictionis in ea parte extendebat, et brachium sancti senis Simeonis signando instanter opponebat, ut manifeste nulla sui constantia, sed sola Dei pietate et Sanctorum merito ruinam evadere appareret. Sicque cum multis in locis firmissimis, ut putabatur, aedificiis multa ruinarum incommoda intulisset, virtute repulsa divina, titubantibus in alto solis et recentibus arcubus, nihil proferre praevaluit incommodi.

Secutum est aliud dignum memoria factum, quod [231] non ex accidenti, sicut de talibus judicant qui illi consentiunt sectae, videlicet quod

Foris incerta vagatur,

Fertque refertque vices, et habent mortalia casus.

{Lucan. Phars. II, 13}

sed divina largitione, quae in se sperantibus magnis et parvis in omnibus providet affluenter, et quae novit profutura administrat. Cum enim quadam die de apparatu proximae consecrationis curiae, quia maximam fore praestolabamur, et cum amicis et ministerialibus et villicis nostris ageremus, et pro temporum gravitate (mense enim junio pene omnia victualia cara erant) de aliis fauste satis providissemus, hoc nos solum graviter offendebat, quod carnes arietinas, propter ovium quae eodem anno extiterant morticinia, Aurelianensi pago et versus Burgundiam quaeritare oporteret. Cumque mille solidos, aut quantum oporteret ob hoc illuc pergentibus dari graviter, ne tarde redirent, quia sero incoeperant, praecepissem, sequente mane, cum de camerula nostra ad sancti sacrificii ex consuetudine accelerarem celebrationem, subito quidam de fratribus albis monachus renitentem ad cameram me retrahit. In quem aliquantisper, quia nos a tanto impediebat opere, commotus, cum minus bene respondissem: «Audivimus, inquit, domine Pater, vos ad instantem consecrationis vestrae solemnitatem arietinis carnibus indigere; et inde a fratribus nostris rnissus arietum gregem maximum Paternitati vestrae adduco, ut quod vobis placuerit retineatis, et quod non placuerit nobis dimittatis.» Quo audito, ut post [232] missas nos expectaret praecipimus, et quod offerebant eo praesente, finita Missa, nostris retulimus; qui hoc ipsum divinae ascribebant largitioni, eo quod hoc solum quod deerat, quod quaerendo fatigaremur, inopinate religiosorum fratrum deportatione delegasset.