| |
|
- A r c h i t r e n i u s
L i b e r
S e c u n d u s
- _____________________________________
- Capitulum 1
De residuo descriptionis puelle
Capitulum 2
De studio Cupidinis
Capitulum 3
De vestitu eiusdem
Capitulum 4
De ingluvie
Capitulum 5
De questionibus ventricolarum
Capitulum 6
De sollicitudine circa salsas
Capitulum 7
Contra vescentes auro
Capitulum 8
De vini optimi quesicione
Capitulum 9
De commendacione Bachi
Capitulum 10
De potu superfluo
Capitulum 11
De exclamacione in gulam
Capitulum 12
De statu gulosi in commestione
Capitulum 13
De statu eiusdem post saciem
Capitulum 14
De sobrietate alborum monacborum
Capitulum 15
De sobrietate Fabricii et Baccidis
Capitulum 16
De mensa Baccidis
Capitulum 17
Quod Architrenius Parisius venit
- _____________________________________
- Capitulum 1
De residuo descriptionis puelle
Uritur et cecum fovet Architrenius ignem,
Spectandoque faces acuit, vultuque ruentes
Inserit intuitus; facies presencior estum
Asperat et tandem visu sibi pestifer omni
- 5
- Mollibus ad partes alias divertit ocellis.
Parcior attollit diffusio pectus: amarum
In muliere sapit membrorum sarcina, dulce
Virginis est animo, non corpore, pondus; honorem
Attenuat, pugiles quicquid densatur in artus.
- 10
- Est brevibus maior, magnis minor, omne recidit
Stature vicium medio statura venustas.
Consuluit Natura modum, cum sedula tantum
Desudaret opus, ne qua delinqueret; utque
Artificis digitos exemplar duceret, ante
- 15
- Pinxerat electi spacii mensura puellam,
Ne male Pygmea sedeat, Titania surgat.
Circumcisa, brevis, limata mamillula laxum
Non implet longeva sinum, puerilibus annis
Castigata sedet, teneroque rotundula botro
- 20
- Pullulat et nondum lacrimante puerpera lacte
Clauditur et solidum succingit eburnea nodum.
Bina mamillarum distinguit pomula planum
[Vallis arans sulcum, descensu libera, donec]
Ventriculum tollat spacii cautela, brevemque
- 25
- Obvius enodis uteri tumor erigat arcum.
Qua teres astricti mediam domat orbita cinctus,
Contrahitur flexo laterum distancia lumbo,
Plenior ad pectus, tenuatur ad ilia, donec
Luxuriet renum gremio crescente volumen.
- 30
- Invius excluse Veneri, secrecior ortus
Flore pudicicie tenero pubescit; ibique
Vernat inattritus nec adulto saucius evo,
Nondum preda, Pudor, vacua qui regnat in aula,
Solus habens thalamos, ubi non admittitur hospes.
- 35
- Temperat innocuas iuvenilis flamma favillas,
Nec Venus intrudit, quo mores pruriat, ignem,
Nec divertit Amor ad inhospita tecta Pudoris,
Nec nocet hic vel ea: mater face, filius arcu.
Improba non aperit vicii presumptio clausas
- 40
- Clavigera virtute fores, adamante ligatur
Ianua, quam voti gravitas infracta sigillat.
Pro foribus lanugo sedet, primoque iuvente
Vellere mollescit, nec multa in limine serpit,
Sed summo tenuem preludit margine muscum.
- 45
- Subtiles patula digitos manus extrahit, unguem
Cesilis urbano premordens forcipis usu.
[Lenta verecundos amplexus brachia spondent,]
Nata puellares collo suspendere nexus.
Plena, tenella, teres surarum pagina leves
- 50
- Pumicis attritus refugit, non indiget huius
Auxilio lime, tactum non decipit isto
Morsa diu scalpro, non hoc sentosa pilorum
Turba timet rastrum, fruticum radice revulsa,
Hanc meliore polit nativa novacula cultu.
- 55
- Orbiculum tollit communis fibula crurum
Surarumque, genu, nec, quem internodia lunant,
Angulus incurvi corrugat poplitis arcum.
Non distorta rudi procedit tibia torno
Recta, nec agricolam meminit male nata parentem.
- 60
- Sublimata brevem cogit pedis area calcem,
Articulosque ligans tersis decet unguibus ordo.
Incisiva cutem scabies non asperat; illic
Nullus inhorrescit scopulus, nec ledit acuto
Exterretque manus caro limatissima rusco,
- 65
- Nec simulat sparsa cristatam cuspide rannum.
Hec oculis partim notat Architrenius et, quos
Non videt, a simili visorum conicit artus,
Nudaque pro speculo velate gracia servit.
Hec placet, hanc voto, quod vix respiret, hanelat,
- 70
- Cernendique favum cupidis delibat ocellis,
Nec sitis infuso minor est idropica melle.
Capitulum 2
De studio Cupidinis
At vagus intuitu flexo miratur Amoris
Suggestus alios: iuvenum dum pectore fraudes
Implicat Idalias, non maiestate sedendi
- 75
- Quam deitate minor, teneris tener ille magister
Discipulis, pharetram nunc sumit, cuius aperto
Carcere vulnificum numerando colligit agmen.
Quid declive meet oculo monstrante, sagittas
Dirigit et cote mucronibus asperat iras,
- 80
- Cuspidibusque minas acuit, quasdamque recisis
Aligerat pennis, filique superpolit orbes,
Unde maritatur volucri teres hastula plume.
Nunc stat et obsequiis genuum cessantibus arcum
Lunat et accedit humeris, flexisque recedit
- 85
- Renibus, inque latus levam preporrigit ulnam,
Obliquoque pedes spacio diducit et - ecce! -
Cornibus ad coitum nitentibus effugit arcus
Ex oculis, ad quos retrograda serpit harundo
In digitis, nervo mox progressiva relicto.
Capitulum 3
De vestitu eiusdem
- 90
- Aliger - et nullos alias dignatus amictus -
Purpureo vestis ardebat sole; stupetque
Omnia, sed cultum magis Architrenius: in quo
Succincte medio solee diffusior ante
Et retro forma sedet. solee substringitur arcu
- 95
- Calceus obliquo, pedis instar factus, ut ipsos
Exprimat articulos, cuius deductior ante
Pinnula procedit, pauloque reflexior exit
Et fugit in longum tractumque inclinat acumen.
Exterior lateris paries coit integer, intra
- 100
- Calceus admisso spacio discedit, et ambas
Alterno laqueus morsu complectitur horas.
Artatur calige descensus ad infima, donec
Plenior occurrat pedis area. porcio summa
Fluxior assurgit, caute crescentibus illa
- 105
- Indulget spaciis; crurum magis ampla tumori
Pars facit et - posset offendi poplitis arto
Curvatura sinu - longo sub poplitis arcu
Stringitur excursu calige pars cetera, presso
Tensior amplexu, ne, si spaciosior amplos
- 110
- Porrigat amfractus, intus vaga fluctuet, extra
Turpiter assurgat rugarum tibia dorso.
Gracior irrugat ritu lascivia braccas
Teutonico, crispatque sinus amplexibus artis
Balteus undantes, teneros dum mollia surgunt
- 115
- Suppara per renes, oculis factura repulsam
Archanosque virum prevelatura recessus.
Prodigus in latum nec castigatus avaro
Forcipe procedit tunice discursus, et idem
Peccat in interula vestis modus: omnia luxus
- 120
- Ignavus provisor agit, sola exit in artum
Luxuries manice, summa castracior hora.
Multiplici laqueo manice mordetur hiatus;
Artificis qua cessat acus, pars cautius illa est
Sutrici neglecta manu, nam colligit horas
- 125
- Fibula distantes nodoque extrema maritat,
Ut manus artanti manice iunctissima nubat.
Ilia substringens spaciosum cinctus amictum
Contrahit et ruga tunicam depingit anili,
Rugarumque togam senio iuvenescere cogit.
- 130
- Qua toga laxat iter capiti, qua nobile pondus
Pectoris erigitur collo confine, choruscant
Gemmarum radiis stellata monilia, noctis
Sideree mentita diem, flammatur in auro
Pectus et ardenti dulcescunt fulmina collo.
- 135
- Ne coma liberior erret, ventoque feratur
Importuna genis, vultusque exire volentis
Celatura iubar, succedit circulus alto
Incumbens capiti, cedit statura comarum
Mobilitas, cedit servire licencia pressis
- 140
- Orbe coacta comis, vultusque erumpit aperta
Gracia, dum gemina suspenditur aure capillus.
Mollibus exultat spoliis tunicata, suaque
Lascivit manus ipsa toga, que a pollice tractis
Decurrens spaciis media plus parte lacerti
- 145
- Induit et summum cubitum delibat, utrimque
Clausa iacens; ipsaque manus scribente figuram,
Certius in digitis nodi numerantur et ungues,
Quos male tornatos incudi reddit amictus
Pressior et forme vicio mendicat honorem.
- 150
- Crimina surgentis uteri, si quasque tumoris
Desidior Natura notas incauta reliquit,
Has nova providit industria demanicatis
Occultare togis, quarum contracta supremos
Artat forma sinus, humerisque angustior herens
- 155
- Crescit et inferius spaciosos exit in orbes.
Ultima lascivit luxu clamis ebria, dextrum
Dedignata latus, humero iurata sinistro.
Arguit exterior animum status, intimus extra
Pingitur affectus, levitas occulta forensi
- 160
- Scribitur in cultu, cultu monstrante latentis
Copia fit mentis; habitus, qui cetera velat,
Pectora develat, aperitque abscondita morum
Garrulus interpres et - mentem veste loquenti -
Predicat exterior internas pagina leges.
Capitulum 4
De ingluvie
- 165
- Hec stupet et, cepti memor, Architrenius inde -
Transit, et - ecce - locus visum ferit obvius, in quo
Affectus varios hominum trahit una colende
Sollicitudo gule, molli studiosa palato
Deliciis lactare cibos, varioque paratu
- 170
- Extinctas animasse fames, dispendia noctis
Producto breviasse mero, longasque dierum
Corripuisse moras, Bacho vigilante dolores
Et sensum sopire malis, mentisque labores
Fallere, ieiuno redituras pectore curas.
- 175
- Hic ieiuna modi, transgressus ebria, ventris
Ingluvies humiles fastidit prodiga mensas
Privatosque lares vel, quod pre fascibus ipsis
Fabricius morderet, olus, trabeatus aratro
Serranus posito riguis fovisset in ortis.
- 180
- Nescit, ut humane redimat dispendia vite,
Quam modicum Natura petat: producere vitam
Sola Ceres Nereusque potest, illudque beatum
Vivere, quod foliis rudibusque innititur herbis.
Capitulum 5
De questionibus ventricolarum
Inter ventricolas versatur questio, pisce
- 185
- Quis colitur meliore lacus, quis fertilis aer
Alitibus, que terra feras effundat edules,
Quos assare cibos, quos elixare palati
Luxuries discincta velit, que fercula molli
Iure natent, que sicca gule trudantur Averno,
- 190
- Quo iuris iactura meri redimatur in unda,
Quot capiat fartura modos, quo federe nodet
Oppositos mixtura cibos, quo frixa paratu
Exacuant gustus, que corpora cura nepotum
Dictet aromatico panis mandare sepulcro;
- 195
- Que novitas adiecta cibis epulonis acutum
Commendet studium, nam quevis prima voluptas
Delicias novitate capit, nam gracia rebus
Prompta novis preciumque venit, precepsque bonorum
Gloria temporibus recipit fragmenta favoris;
- 200
- Quid prosit variare dapes possitve cadentem
Erexisse famem, nam prona paratibus isdem
Occurrit sacies, recipit fomenta ciborum
Alteritate fames, diversaque fercula gustus
Invitant, similesque creant fastidia mense;
- 205
- Quis precio leviore cibus, quis plure refertos
Emungat loculos, nam condimenta palato
Plus sapiunt, que pluris emis, preciumque paratus
A precio sumit; refert, quo vivitur, asse
Veneat an libra; mense spectatur in ere
- 210
- Nobilitas, censuque sapor maiore iuvatur;
Que raro molles exornent fercula mensas,
Namque voluptates offendit copia, raris
Accedunt momenta bonis, convivia raro
Sumpta iuvant, rarusque venit iocundior usus.
- 215
- Distat utro piscis, an dulci ventre palatum
Plus iuvet an tergo; tenero quis crure, quis ala
Ingluviem plus ales alat, que prima ferarum
Nobilitas mensis veniat pictura potentum,
Exceptis excepta viris, non Baccidis olle,
- 220
- Non Codri sperata case, convivia regum
Delicat et numquam mense popularis ad usus
Degenerat, nullique toge partitur honorem,
Quem proprium pretexta rapit, sublimis ad aulas
Convolat et sese raro committit Amicle.
- 225
- Par labor et studium, quo fercula fine parata,
Quo frustrata modo, qua scissa libidine possint
Ardorem fudisse gule, nam forma paratis
Delicias preciumque parit, multumque tenetur
Materies forme, nam, si labor improbus assit,
- 230
- Materiam superabit opus, opibusque paratus
Addet opes, acuetque gulis ardentibus ignes.
Capitulum 6
De sollicitudine circa salsas
Amplius in salsis labor amplior, ambiciosas
Facturis avidasque fames, maioraque magno
Laturis momenta cibo: properatur ad Indos
- 235
- Ardentemque polum secretaque sidera strati
Etheris, ut toto cogantur aromata mundo
Et condimenti surgat lascivia mensis
Auctior et calido subsidat flamma palato.
Curritur ad Macedum fines Nilique recessus
- 240
- Et nudam sub sole Pharon, qua sidera Memphis
Non oculo languente videt, dum cuncta sereni
Libertate legit, qua semper utrumlibet axem
Vel neutrum demergit Aren, qua dirigit ortus
Occasusque pares oculorum meta colurus.
- 245
- Itur ad Eoas species messemque perusti
Axis odoriferam, ventris devellere toto
Nititur orbe dapes et condimenta libido.
Capitulum 7
Contra vescentes auro
O furor inque nefas egressa licencia mense
Prodigiumque gule! labor est in prandia quamvis
- 250
- Flectere naturam, mollis fit cena metallum,
Ingenitusque rigor epuli peregrinat in usus,
Principibusque cibum mentiri cogitur aurum.
Ergo aurumne gule vivendi protrahit auram
Et Crasso concludit idem? Crassosne iuvabit
- 255
- Et Crasso nocuit? absit! pudeatque pudorem,
Quod vicium surgat, quo virtus corruit, auro.
Capitulum 8
De vini optimi quesicione
Sudor et attrite superest vigilancia cure
Excoctusque labor studiumque, quod occupet omne
Ingenium, quesisse merum; nam gracia mensis
- 260
- Absque mero decisa venit, nec plena voluptas
Est mense, que fundit aquas, facinusque receptis
Naufragium fecisse cibis: solempnia mense
Bachus agit, mestos animi devellit amictus.
Capitulum 9
De commendacione Bachi
"Bache, corymbiferis Frigie spectabilis aris,
- 265
- Quem Iove maiorem Thebe venerantur alumpnum
Parnasusque deum, cunctis deus inclyte terris,
Quam bonus es! meliusque sapis, plus sole sereni,
Plus splendoris habes auro Pheboque nitoris,
Plus auro Pheboque potes, tu cetera pleno
- 270
- Obnubis radio, sidus plus sidere, luxque
Luce, diesque die, plausus seris, ocia tractas
Et tiasis tirsisque iuvas, tibi meror et omnis
Cedit hiemps, vernusque venis, lugubris amaram
Pectoris abstergis lacrimam, sepelisque sepulcra
- 275
- Leticie, curas; refoves felicius egro
Pectus hebes luctu, per te tranquillior omnis
Intima luxuriat pax expirante tumultu.
Pretimidos audere facis, leporique leonem
Inseris et nervis animos ut vina ministras,
- 280
- Imbelles in bella vocas, animosque iacentes
In Martem mortemque rotas, Mavortis in usum
Invalidos Mavortis agis, dextramque trementem
Sub senio vinoque regis, tuus ensis in enses
In galeas galea quemvis rapit, ignis in ignes.
- 285
- Fecundo fecunda mero facundia surgit
Et vino verbisque fluit, sic lingua Lieum
Mercuriumque sapit, gemina sic estuat unda
Eloquii torrens, eciam prudencia vino
Uberior fervet. exurgis, Bache, caputque
- 290
- Et linguam pectusque moves: capitique Megera,
Pectoribus Nestor, linguis inserpit Ulixes.
Tristibus oppressos animos in leta relaxas,
Meroris tumidam curas ydropisin, egro
Peoniis animo medicina potencior herbis.
- 295
- Languores languere facis, sensumque doloris
Cogitur ipse dolor posuisse, malisque malorum
Eripis effectum, relevas servire parate
Paupertatis honus; tociens quod sensit, egestas
Dediscit sentire iugum, felicia fata
- 300
- Et rerum momenta creas, sortemque beatam
Pauperis esse iubes et, qui servire steterunt,
Consedere duces et Bachi stante corona
Surgit ad hos patere dominus septemplicis Aiax
Anglicus et calice similis contendit Ulixes."
- 305
- Hec ibi funduntur Bacho preconia, tales
Multiplicat plausus plebes devota, refertis
Incubuisse cifis, erroris prodiga, mente
Saucia languenti, racionis dedita sacrum
Extinxisse iubar, rapido submersa Lieo.
Capitulum 10
De potu superfluo
- 310
- Ergo vagante cifo, discincto gutture "wesseil"
Ingeminant "wesseil"; labor est plus perdere vini
Quam sitis, exhaurire merum studiosius ardent
Quam exhaurire sitim, commendativa Liei
Est sitis et candens calices iterare palatum
- 315
- Imperiosa iubet, ad Bachi munera dextras
Blandius invitat, pluris sunt pocula, pluris
Ariditate sitis, Bachusque ad vota peruste
Candentisque gule recipit crementa fovoris.
Non modus est calicis, nisi sarcina sumpta redundet
- 320
- Et primum repetatur iter, data nausea reddit
Altera vina cifis: luteo corrupta veneno,
A venis in vasa venit, sua munera Bacho
Indignata refert, reditumque urgente palude,
Bache, retro properas, verseque recurritis unde.
- 325
- Sic male libratos castigat nausea sumptus
[Et fugat excessus nature parca voluptas.]
Non satis est haurire satis, se credere citra
Naufragii discrimen aquis, pede summa profundi
Carpere nec mergi; rerum gula preterit usus
- 330
- Improba felices, ieiunia sustinet egre
Nec librante modo novit deponere, rebus
Utitur ad penam, dum ventrem copia iusto
Plenior attollit, dum parcius esse beatus
Vellet homo, dampnatque suas habuisse faventes
- 335
- In sua vota manus; gula, quas Natura creavit,
Delicias tormenta facit, sumptusque minores
Pauperis absolvit: heu numquam sobria, numquam
Nacta modum, recipit ieiuna et plena flagellum.
Capitulum 11
De exclamacione in gulam
Ha gula, que mundum penitus scrutatur et usus
- 340
- Torquet in illicitos Terre predulcia matris
Pignora, que gremio defovit blandius, ipsis
Egregio factura deis miracula partu.
Ha gula, que mundum modico concludit in utre,
Omnia detrudens stomachi ferventis in Ethnam
- 345
- Vivendique lares, nature vile sepulcrum
Tabificansque rogus et edulis funeris urna.
Ha gula - delicias cuius perferre quis equa
Mente potest? - cunctis opibus circumflua mundi,
Tot non posse dolet uno concludere ventre.
Capitulum 12
De statu gulosi in commestione
- 350
- Fercula metitur ventrisque palacia, tantis
Invenisse studet capientem rebus abyssum.
Gutturis ergo vias latebrosaque viscera tendit.
Est sacius rumpi quam mense parcere, ventrem
Distraxisse cibos quam non consumere dulces.
- 355
- Increpat angusta ventris presepia, monstrum
Ventre licet sit homo, stomachi piget esse recessus
Tam modicos et ea Nature dampnat avaras
Parte manus; reliquo Pygmeus corpore mallet
Ventre fuisse Gigas, augeri cetera ducit
- 360
- Membra supervacuum, mallet se cetera nano
Plenius augmentum ventris pigra sarcina penset.
Respicit ergo dapes, circumfusosque paratus
Iam votis oculisque vorat, circumspicit omnem
Luxuriem mense; sed cum non possit ad omnes
- 365
- Suffecisse cibos, nescit gula, nescit, an istis
Irruat aut istis, sed et illis ardet et illis.
Capitulum 13
De statu eiusdem post saciem
Ut satis est ventri, nec iam vacat angulus, escis
Invita parcente gula, longumque momordit
Versavitque diu, pleno cogente repulsam
- 370
- Gutture, iam veniam fessis poscentibus egro
Dentibus attritu, nec plus datur esse facultas,
Iam cumulum capiente cibo, cum postulat equam,
Ne vergat dapis unda, gulam, tunc cogitur esse
Tandem larga manus, partitur, si qua supersunt,
- 375
- Convivis conviva satur, transferre necesse est,
Quod retinere nequit; cui non licet, ut sit avarus,
Cogitur, ut largus; trahitur dare dextera, dando
Penitet et sequitur redeunti munera voto.
Capitulum 14
De sobrietate alborum monacborum
Hec indignatus et abhorrens omnia secum:
- 380
- "O sancta, o felix, albis galeata cucullis,
Libera paupertas, nudo ieiunia pastu
Tracta diu solvens nec corruptura palatum
Mollicie mense: Bachus convivia nullo
Murmure conturbat nec sacra cubilia mentis
- 385
- Inquinat adventu, stomacho languente ministrat
Solempnes epulas ventris gravis hospita Thetis
Et paleis armata Ceres; si tercia mense
Copia succedat, truncantur oluscula, quorum
Offendit macies oculos pacemque meretur
- 390
- Deterretque famem pallenti sobria cultu.
Capitulum 15
De sobrietate Fabricii et Baccidis
Hec sunt, Fabricius que legit, oluscula, quorum
Asperitas modico sale fracta et simplice limpha,
Rustica non novit molli maneuescere cultu.
Consulis hee dulces epule lautique paratus,
- 395
- Quasque probat Natura, dapes. o terque quaterque
Baccida felicem sociumque Philemona lecti
Pauperis et mense, cuius pes tercius impar
Equa subinducta tenuit mensalia testa.
Ille beatorum cene modus, illa beata
- 400
- Mensa viris optanda fuit, quam larga profudit
Fecundo Natura sinu mundoque paravit,
Ingenio contenta suo, non indiga victus
Artifices quesisse manus, sollercior artes
Respuit humanas; preciosa Philemonis illa
- 405
- Fercula, que Baccis studio tractavit anili.
Capitulum 16
De mensa Baccidis
Panis triticea de messe siligine mixta,
Quam volvente manu mola rustica fregit, et illum
Baccis sub tepida coxit studiosa favilla,
Detersitque sinu, digitoque abrasit adusti
- 410
- Corticis extremam, quam pruna momorderat, horam.
Pro vino miscentur aque, quas putris avene
Corrupteque solo turbatas pulvere primum
Coxerat et lutea mox fermentaverat olla.
Addit olus, quod item cum ruris edulibus herbis
- 415
- Legerat et calidis rigidum defregerat undis
Imbueratque bovis, riguo quam paverat orto,
Lacte novo, pinguique suis condiverat osse.
Caseus accedit vetus et, quem fiscina nuper
Miserat, et sinum qui nondum liquerat infans
- 420
- Et tener et tepidi servans cunabula sini
Et qui flere gena nondum desueverat uda.
Additur agresti contractum lance butirum
Quodque superducto solidi curvamine lactis
Continuoque sinu clausit sollercia maior
- 425
- Seduliorque manus rurisque urbanior usus.
Dulcia succedunt nivei libamina lactis
Idque, quod extorta solide pinguedine masse
Exeso macies vultu viridavit, et illud,
Tempore quod tracto solidatum reddit aceto
- 430
- Rustica cognatum. quid plura? beacior omni
Divite pauper anus lactis genus omne ministrat.
Addit apis quas fudit opes, ancilla potentis
Sedula Nature, dat mella, et coniuga cere,
Et viduo iam passa favi divorcia lecto;
- 435
- Ovaque largitur tepidis admota favillis
Et versata diu - partim submollia pruna
Parcius urenti, partim solidata favilla
Acrius ignita - digito que morsa superne
Corticibus ruptis iterantis pollicis ira
- 440
- Sordescente salis lapidosi fragmine Baccis
Sparserat et tandem festuce fixa rigentis
Cuspide premorsa, lauti ieiuna paratus,
Sponso non alio luxu placitura propinat.
Mille modos cultus recipit tractabilis ovi
- 445
- Mollicies, sed eos - uno contenta - cucullis
Parca voluptatis senio vergente reliquit.
Poma dat, et mellis et aceti proxima, poma,
Quorum verna genis prime lanugo iuvente
Texitur, et poma, que filia ruga senecte
- 450
- Exarat, intorta senio nodante cicatrix,
Utraque corticibus tunicata: nec ille nec illa
Cesilis ingenio ferri devellit amictum.
Ultima tornato pomi devellere giro,
Non fortuna case, non ruris curia novit.
- 455
- Dat pira, dat tenero corna inflammata rubore
Dat ficus, dat pruna, rose que purpura velat,
Et, que pallidior blando crocus induit auro,
Et, quibus exterius ferruginis enatat umbra,
Et, que nature studio mixtura colorum
- 460
- Gracior et dulcis oculo discordia pingit.
Nux datur, et nemorum que dumos incolit, et nux
Puniceo nuclei peplo generosior et nux
Nobilior gustu, quam gessit amygdalus, et nux
Exteriore toga pallentibus ebria succis
- 465
- Mansuramque diu digitis factura lituram.
Has inopis mense dat opes et cetera - pleno
Cetera si qua dedit orti sacra Copia cornu -
Liberiore manu Baccis dedit omnia, si quo
Plenior arrisit autumpni gracia mense
- 470
- Tempore, nam multis opibus Natura parandis
Tempora multa parat et rerum temperat usus
Tempore non uno, variat successio tractu
Successus vario, nec sic parit ista, quod illa
Nil veniat paritura dies, felicia reddit
- 475
- Tempora distincto superum clemencia cultu.
O Deus, humanis circumspice, frena palato
Pone modumque cibo, mundum Lascivia maior
Exeat, haut alio dispenset Copia cornu.
Parcius effusam tractet Moderancia mensam,
- 480
- Admissusque pati venter doceatur habenam."
Capitulum 17
Quod Architrenius Parisius venit
Hec fatus lacrimas non ultra continet, illo
Devenisse dolet, alio festinat. eunti
Exoritur tandem locus: altera regia Phebi,
Parisius, Cirrea viris, Crisea metallis,
- 485
- Greca libris, Inda studiis, Romana poetis,
Attica philosophis, mundi rosa, balsamus orbis,
Sidonis ornatu, sua mensis et sua potu,
Dives agris, fecunda mero, mansueta colonis,
Messe ferax, inoperta rubis, nemorosa racemis,
- 490
- Munda domo, fortis domino, pia regibus, aura
Dulcis, amena situ, bona quolibet: omne venustum,
Omne bonum, si sola bonis Fortuna faveret!
|
|