BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Venantius Fortunatus

ca. 530 - ca. 600

 

Carmina miscellanea

 

Liber V

 

――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――

 

 

 

I.   ad Martinum episcopum Galliciensem

II.   ad eundem

III.   ad cives Toronicos

IV.   ad Gregorium episcopum

V.   ad eundem de Iudaeis conversis per Avitum episcopum Arv.

VI.   ad Syagrium episcocum Augustidunensem

VII.   ad Felicem episcopum Namneticum

VIII.   ad Gregorium episcopum pro libro praestito

IX.   ad eundem pro invitatione

X.   ad eundem pro commendatione mulieris

XI.   ad eundem de itinere suo

XII.   ad eundem salutatoria

XIII   ad eundem pro pomis et graffiolis

XIV   ad eundem pro commendatione puellae

XV   ad eundem pro commendatione peregrini

XVI   ad eundem salutatoria

XVII   ad eundem alia salutatoria

XVIII   ad episcopos pro commendatione peregrini

XIX   ad Aredium abbatem

 

―――――――

 

 

IV

Item versus in natalicio Gregori episcopi,

cum antiphona dicere rogaretur,

in mensa dictum

Martini meritis per tempora longa, Gregori,

Turonicum foveas pastor in urbe gregem.

conciliis sacris sis norma et vita piorum

exemploque tuo crescat adeptus honor.

5

lumen apostolicum populis tua lingua ministret

et caeli donum te radiante micet.

 

 

VII

Item ad Felicem episcopum Namneticum

Sentio, summe pater, lumen venerabile cunctis

urbis dulce caput, mihi nomen amabile, Felix,

amplectens quem corde gero pietatis in ulnis,

pondus suave meum (nec onus gravat istud amantem)

5

cur humilem me, summe, vocas loca visere blanda

quae te, care, tenent? tecum modularer in illis,

qua tua rura lavat vitrea Liger algidus unda.

Cariaci speciosus ager devexus in amnem,

hinc ubi flumen aquis recreat, hinc pampinus umbris

10

et crepitans Boreas pineta contata flagellat:

uber nempe solum, piscoso litore pulchrum,

sed Fortunato facies tua reddit amoenum.

 

 

VIII

Ad Gregorium episcopum post itiner (!)

Culmen honoratum, decus almum lumen opimum,

pastor apostolicae sedis amore placens,

amplectende mihi semper, sacer arce Gregori,

nec divulse animo, vir venerande, meo:

5

gaudeo quod rediit Turonis antistes honore

laetificorque mihi te remeasse patrem.

plaudimus instanter communia vota tenere,

civibus et patriae te revocasse diem.

praesentem famulum mecum commendo, sacerdos,

10

optantes longe vos moderare gregem.

 

 

a

Ad eundem

Officiis generose piis, pater alme Gregori,

mente salutifera qui petis astra palam,

et quicumque tuis monitis animatur inermis.

militiae sacrae victor habebit opem:

5

commendans humilem famulum me solvo salutem

semper amore pio, vir benedicte deo.

pagina si brevis est, non est brevis ardor amantis,

nam plus corda colunt quam mea verba canunt.

 

 

b

Ad eundem pro libro praestito

Carmina diva legens proprioque e pectore condens,

participans aliis fit tibi palma, parens.

haec quoque, quae pridem tribuisti pastor ovili,

grates persolvens debite laudo libens.

5

vos tamen hinc maneant donaria celsa tonantis,

qui sacras inopi distribuistis opes.

quae cum percontare queam, pro munere tanto

tunc magis ore meo gratia vestra sonet. -

praesentem famulum Prodomerem, summe sacerdos,

10

commendo supplex, dulcis amore pater.

cui sua concedens iustae moderamine librae

crescat honore dei palma futura tibi.

 

 

IX

Ad eundem pro invitatione

Iuvitas pietate patris sacer ire Gregori

qua domini Turonis pascis amore greges.

quo sacer antistes meritis Martinus opimis

quas prius obtinuit, has tibi cessit oves.

5

nunc quoque per caulas et florea pascua Christi

rite gubernantes ducitis ambo greges.

sed mihi vim faciens vester modo frater honore,

ad vos ne properem nempe, retorsit iter,

saepe rogans voto, mandato et missile verbo:

10

et coniuratus sum sibi pollicitus.

vir bonitate placens et pastor pacis amator:

foederis ob studium sit veniale, precor,

vos quoque sed genitae propriae, venerande, salutant,

ast ego commender, quaeso, beate pater.

 

 

X

Ad eundem pro commendatione mulieris

Summe pater patriae, specimen pietatis opimae,

dulce caput Turonis, religionis apex,

iugiter alta sequens, clementi corde Gregori,

unde animae decus est huc ratione petens:

5

quam commendasti venientem, celse sacerdos,

hanc redeuntem ad te suscipe more patris.

sis quoque longaevus cunctorum, care, recursus,

et mihi vel reliquis sit tua vita seges.

 

 

XI

Ad eundem de itinere suo

Iugiter opto libens, sacer amplectende Gregori,

cernere vos oculis, quaerere litterulis

dulce videre mihi, at si desit copia cerni,

spes erit oranti vel dare verba patri.

5

nuper ab aspectu decedens concite vestro

per glaciem vitreas me loquor isse vias.

sed crucis auxilio, Martino operante patrono,

perveni ad matres salvus, opime pater.

quae vos multiplici veneranter honore salutant:

10

ast ego pro reditu vota salutis ago.