Ars grammatica

Ars maior

___________________________________________________

De metaplasmo.

Metaplasmus est transformatio quaedam recti solutique sermonis in alteram speciem metri ornatusve causa. huius species sunt quattuordecim, prosthesis epenthesis paragoge aphaeresis syncope apocope ectasis systole diaeresis episynaliphe synaliphe ecthlipsis antithesis metathesis.

Prosthesis est appositio quaedam ad principium dictionis litterae aut syllabae, ut gnato pro nato, tetulit pro tulit.

Epenthesis est appositio ad mediam dictionem litterae aut syllabae, ut relliquias pro reliquias, induperator pro imperator. hanc alii epenthesin, alii parenthesin dicunt.

Paragoge est appositio ad finem dictionis litterae aut syllabae, ut magis pro mage et potestur pro potest. hanc alii prosparalepsin appellant.

Aphaeresis est ablatio de principio dictionis contraria prosthesi, ut mitte pro omitte, temno pro contemno.

Syncope est ablatio de media dictione contraria epenthesi, ut audacter pro audaciter, commorat pro commoverat.

Apocope est ablatio de fine dictionis paragoge contraria, ut Achilli pro Achillis et pote pro potest.

Ectasis est extensio syllabae contra naturam verbi, ut ‚Italiam fato profugus‘, cum Italia correpte dici debeat.

Systole est correptio contraria ectasi, ut ‚aquosus Orion‘, cum Orion producte dici debeat.

Diaeresis est discissio syllabae unius in duas facta, ut

olli respondit rex Albai longai.

Episynaliphe est conglutinatio duarum syllabarum in unam facta contraria diaeresi, ut Phaethon pro Phaëthon, Nerei pro Nerëi, aeripedem pro aëripedem.

Synaliphe est per interceptionem concurrentium vocalium lubrica quaedam lenisque conlisio, ut

atque ea diversa penitus dum parte geruntur.

haec a quibusdam syncrisis nominatur.

Ecthlipsis est consonantium cum vocalibus aspere concurrentium quaedam difficilis ac dura conlisio, ut

multum ille et terris iactatus et alto.

Antithesis est litterae pro littera positio, ut olli pro illi.

Metathesis est translatio litterarum in alienum locum, nulla tamen ex dictione sublata, ut Euandre pro Euander, Thymbre pro Thymber.