BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Aelius Donatus

floruit ca. 350 p. Chr. n.

 

Ars grammatica

 

Ars maior

 

___________________________________________________

 

 

 

De ceteris vitiis.

 

Cum barbarismo et soloecismo vitia duodecim numerantur hoc modo, barbarismus soloecismus acyrologia cacenphaton pleonasmos perissologia macrologia tautologia eclipsis tapinosis cacosyntheton amphibolia.

Acyrologia est inpropria dictio, ut

 

hunc ego si potui tantum sperare dolorem:

 

sperare dixit pro timere.

Cacenphaton est obscena enuntiatio vel in conposita dictione vel in uno verbo, ut ‚numerum cum navibus aequet‘, ‚arrige aures Pamphile‘.

Pleonasmos est adiectio verbi supervacui ad plenam significationem, ut ‚sic ore locuta est‘ pro ‚sic locuta est‘.

Perissologia est supervacua verborum adiectio sine ulla vi rerum, ut ibant qua poterant, qua non poterant non ibant.

Macrologia est longa sententia res non necessarias conprehendens, ut ‚legati non inpetrata pace retro, unde venerant, domum reversi sunt‘.

Tautologia est eiusdem dictionis repetitio vitiosa, ut egomet ipse.

Eclipsis est defectus quidam necessariae dictionis, quam desiderat praecisa sententia, ut ‚haec secum‘: deest enim loquebatur.

Tapinosis est humilitas rei magnae non id agente sententia, ut

 

penitusque cavernas

ingentes uterumque armato milite complent

 

et ‚Dulichias vexasse rates‘ et

 

Pelidae stomachum cedere nescii.

 

Cacosyntheton est vitiosa conpositio dictionum, ut ‚versaque iuvencum Terga fatigamus hasta‘.

Amphibolia est ambiguitas dictionis, quae fit aut per casum accusativum, ut siquis dicat ‚audio secutorem retiarium superasse‘; aut per commune verbum, ut siquis dicat ‚criminatur Cato‘, ‚vadatur Tullius‘, nec addat quem vel a quo; aut per distinctionem, ut ‚vidi statuam auream hastam tenentem‘. fit et per homonyma, ut siquis aciem dicat et non addat oculorum aut exercitus aut ferri. fit praeterea pluribus modis, quos percensere omnes, ne nimis longum sit, non oportet.