B  I  B  L  I  O  T  H  E  C  A    A  U  G  U  S  T  A  N  A
           
  Pseudo-Aurelius Victor
De viris illustribus urbis Romae 		     
   


P s e u d o - A u r e l i u s   V i c t o r :
D e   V i r i s   i l l u s t r i b u s
V r b i s   R o m a e

Capitula 62 - 86

_____________________________________________


62. 1 Quintus Caecilius Metellus Numidicus, qui de Iugurtha rege triumphauit, censor Quintium, qui se Tiberii Gracchi filium mentiebatur, in censum non recepit. 2 Idem in legem Apuleiam per uim latam iurare noluit, quare in exilium actus Smyrnae exulauit. 3 Calidia deinde rogatione reuocatus cum ludis forte litteras in theatro accepisset, non prius eas legere dignatus est, quam spectaculum finiretur. 4 Metellae sororis suae uirum laudare noluit, quod is olim iudicium contra leges detrectarat.

63. 1 Quintus Metellus Pius, Numidici filius, Pius, quia patrem lacrimis et precibus assidue reuocauit, praetor bello sociali Q. Popedium Marsorum ducem interfecit. 2 Consul in Hispania Herculeios fratres oppressit, Sertorium Hispania expulit. 3 Adolescens in petitione praeturae et pontificatus consularibus uiris praelatus est.

64. 1 Tiberius Gracchus, Africani ex filia nepos, quaestor Mancino in Hispania foedus eius flagitiosum probauit. 2 Periculum deditionis eloquentiae gratia effugit. 3 Tribunus plebis legem tulit, ne quis plus mille agri iugera haberet. 4 Octauio collegae intercedenti nouo exemplo magistratum abrogauit. 5 Dein tulit, ut de ea pecunia, quae ex Attali hereditate erat, ageretur et populo diuideretur. 6 Deinde cum prorogare sibi potestatem uellet, aduersis auspiciis in publicum processit statimque Capitolium petiit manum ad caput referens, quo salutem suam populo commendabat. 7 Hoc nobilitas ita accepit, quasi diadema posceretur; segniterque cessante Mucio consule Scipio Nasica sequi se iussit, qui saluam rempublicam uellent, Gracchum in Capitolium persecutus oppressit. 8 Cuius corpus Lucretii aedilis manu in Tiberim missum; unde ille Vispillo dictus. 9 Nasica ut inuidiae subtraheretur, per speciem legationis in Asiam ablegatus est.

65. 1 Gaius Gracchus pestilentem Sardiniam quaestor sortitus non ueniente successore sua sponte discessit. 2 Asculanae et Fregellanae defectionis inuidiam sustinuit. 3 Tribunus plebis agrarias et frumentarias leges tulit, colonos etiam Capuam et Tarentum mittendos censuit. 4 Triumuiros agris diuidendis se et Fuluium Flaccum et C. Crassum constituit. 5 Minucio Rufo tribuno plebis legibus suis obrogante in Capitolium uenit; ubi cum Antyllius praeco Opimii consulis in turba fuisset occisus, in forum descendit et imprudens contionem a tribune plebis auocauit; qua re arcessitus cum in senatum non uenisset, armata familia Auentinum occupauit; ubi ab Opimio uictus, dum a templo Lunae desilit, talum intorsit et Pomponio amico apud portam Trigeminam, P. Laetorio in ponte sublicio persequentibus resistente in lucum Furinae peruenit. 6 Ibi uel sua uel serui Euphori manu interfectus; caput a Septimuleio amico Gracchi ad Opimium relatum auro expensum fertur, propter auaritiam infuso plumbo grauius effectum.

66. 1 Marcus Liuius Drusus, genere et eloquentia magnus, sed ambitiosus et superbus, aedilis munus magnificentissimum dedit. 2 Vbi Remmio collegae quaedam de utilitate reipublicae suggerenti: Quid tibi, inquit, cum republica nostra? 3 Quaestor in Asia nullis insignibus uti uoluit, ne quid ipso esset insignius. 4 Tribunus plebis Latinis ciuitatem, plebi agros, equitibus curiam, senatui iudicia permisit. 5 Nimiae liberalitatis fuit: ipse etiam professus nemini se ad largiendum praeter caelum et caenum reliquisse; ideoque cum pecunia egeret, multa contra dignitatem fecit. 6 Magudulsam Mauritaniae principem ob regis simultatem profugum accepta pecunia Boccho prodidit, quem ille elephanto obiecit. 7 Adherbalem filium regis Numidarum obsidem domi suae suppressit redemptionem eius occultam a patre sperans. 8 Caepionem inimicum actionibus suis resistentem ait se de saxo Tarpeio praecipitaturum. 9 Philippo consuli legibus agrariis resistenti ita collum in comitio obtorsit, ut multus sanguis efflueret e naribus; quam ille luxuriam opprobrans muriam de turdis esse dicebat. 10 Deinde ex gratia nimia in inuidiam uenit. Nam plebs acceptis agris gaudebat, expulsi dolebant, equites in senatum lecti laetabantur, sed praeteriti querebantur; senatus permissis iudiciis exaltabat, sed societatem cum equitibus aegre ferebat. 11 Vnde Liuius anxius, ut Latinorum postulata differret, qui promissam ciuitatem flagitabant, repente in publico concidit siue morbo comitiali seu hausto caprino sanguine, semianimis domum relatus. 12 Vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt. Et cum Latini consulem in Albano monte interfecturi essent, Philippum admonuit, ut caueret: unde in senatu accusatus, cum domum se reciperet, immisso inter turbam percussore corruit. 13 Inuidia caedis apud Philippum et Caepionem fuit.

67. 1 Gaius Marius septies consul, Arpinas, humili luco natus, primis honoribus per ordinem functus, legatus Metello in Numidia criminando eum consulatum adeptus Iugurtham captum ante currum egit. 2 In proximum annum consul ultro factus Cimbros in Gallia apud Aquas Sextias, Teutonas in Italia in campo Raudio uicit deque his triumphauit. 3 Vsque sextum consulatum per ordinem factus Apuleium tribunum plebis et Glauciam praetorem seditiosos ex senatusconsulto interemit. 4 Et cum Sulpicia rogatione prouinciam Syllae eriperet, armis ab eo uictus Minturnis in palude delituit. 5 Inuentus et in carcerem coniectus immissum percussorem Gallum uultus auctoritate deterruit acceptaque nauicula in Africam traiecit, ubi diu exulauit. 6 Mox Cinnana dominatione reuocatus ruptis ergastulis exercitum fecit caesisque inimicis iniuriam ultus septimo consulatu, ut quidam ferunt, uoluntaria morte decessit.

68. 1 Gaius Marius filius uiginti septem annorum consulatum inuasit, quem honorem tam immaturum mater fleuit. 2 Hic patri saeuitia similis curiam armatus obsedit, inimicos trucidauit, quorum corpora in Tiberim praecipitauit. 3 In apparatu belli, quod contra Syllam parabatur, apud Sacriportum uigiliis et labore defessus sub diuo requieuit et absens uictus fugae, non pugnae interfuit. 4 Praeneste confugit, ubi per Lucretium Afellam obsessus temptata per cuniculum fuga, cum omnia saepta intelligeret, iugulandum se Pontio Telesino praebuit.

69. 1 Lucius Cornelius Cinna flagitiosissimus rempublicam summa crudelitate uastauit. 2 Primo consulatu legem de exulibus reuocandis ferens ab Octauio collega prohibitus et honore priuatus urbe profugit uocatisque ad pilleum seruis aduersarios uicit, Octauium interfecit, Ianiculum occupauit. 3 Iterum et tertio consulem se ipse fecit. 4 Quarto consulatu cum bellum contra Syllam pararet, Anconae ob nimiam crudelitatem ab exercitu lapidibus occisus est.

70. 1 Flauius Fimbria saeuissimus, quippe Cinnae satelles, Valerio Flacco consuli legatus in Asiam profectus, per simultatem dimissus corrupto exercitu ducem interficiendum curauit. 2 Ipse correptis imperii insignibus prouinciam ingressus Mithridatem Pergamo expulit. 3 Ilium, ubi tardius portae patuerant, incendi iussit; ubi Mineruae templum inuiolatum stetit, quod diuina maiestate seruatum nemo dubitauit. 4 Ibidem Fimbria militiae principes securi percussit; mox a Sylla Pergami obsessus corrupto exercitu desertas semet occidit.

71. 1 Viriathus genere Lusitanus, ob paupertatem primo mercennarius, deinde alacritate uenator, audacia latro, ad postremum dux, bellum aduersum Romanos sumpsit eorumque imperatorem Claudium Vnimanum, dein C. Nigidium oppressit. 2 Pacem a Popilio maluit integer petere quam uictus† et cum alia dedisset et arma retinerentur, bellum renouauit. 3 Caepio cum uincere aliter non posset, duos satellites pecunia corrupit, qui Viriathum uino depositum peremerunt. 4 Quae uictoria, quia empta erat, a senatu non probata.

72. 1 Marcus Aemilius Scaurus nobilis, pauper: nam pater eius quamuis patricius ob paupertatem carbonarium negotium exercuit. 2 Ipse primo dubitauit, honores peteret an argentariam faceret; sed eloquentiae consultus ex ea gloriam peperit. 3 Primo in Hispania corniculum meruit ; sub Oreste in Sardinia stipendia fecit. 4 Aedilis iuri reddendo magis quam muneri edendo studuit. Praetor aduersus Iugurtham, tamen eius pecunia uictus. 5 Consul legem de sumptibus et libertinorum suffragiis tulit. 6 P. Decium praetorem transeunte ipso sedentem iussit assurgere eique uestem scidit, sellam concidit; ne quis ad eum in ius iret edixit. 7 Consul Liguras Tauriscos domuit atque de his triumphauit. 8 Censor uiam Aemiliam strauit, pontem Muluium fecit. 9 Tantumque auctoritate potuit, ut Opimium contra Gracchum, Marium contra Glauciam et Saturninum priuato consilio armaret. 10 Idem filium suum, quia praesidium deseruerat, in conspectum suum uetuit accedere; ille ob hoc dedecus mortem sibi consciuit. 11 Scaurus senex cum a Vario tribune plebis argueretur, quasi socios et Latium ad arma coegisset, apud populum ait: Varius Sucronensis Aemilium Scaurum ait socios ad arma coegisse, Scaurus negat: utri potius credendum putatis?

73. 1 Lucius Apuleius Saturninus, tribunus plebis seditiosus, ut gratiam Marianorum militum pararet, legem tulit, ut ueteranis centena agri iugera in Africa diuiderentur; intercedentem Baebium collegam facta per populum lapidatione submouit. 2 Glauciae praetori, quod is eo die, quo ipse contionem habebat, ius dicendo partem populi auocasset, sellam concidit, ut magis popularis uideretur. 3 Quendam libertini ordinis subornauit, qui se Tiberii Gracchi filium fingeret. 4 Ad hoc testimonium Sempronia soror Gracchorum producta nec precibus nec minis adduci potuit, ut dedecus familiae agnosceret. 5 Saturninus Aulo Nunnio competitore interfecto tribunus plebis refectus Siciliam, Achaiam, Macedoniam nouis colonis destinauit; et aurum dolo an scelere Caepionis partum ad emptionem agrorum conuertit. 6 Aqua et igni interdixit ei, qui in leges suas non iurasset. 7 Huic legi multi nobiles obrogantes, cum tonuisset, clamarunt: Iam, inquit, nisi quiescetis, grandinabit. 8 Metellus Numidicus exulare quam iurare maluit. 9 Saturninus tertio tribunus plebis refectus, ut satellitem suum Glauciam praetorem faceret, Mummium competitorem eius in campo Martio necandum curauit. 10 Marius senatusconsulto armatus, quo censeretur, darent operam consules, ne quid respublica detrimenti caperet, Saturninum et Glauciam in Capitolium persecutus obsedit maximoque aestu incisis fistulis in deditionem accepit. Nec deditis fides seruata: 11 Glauciae fracta ceruix, Apuleius cum in curiam fugisset, lapidibus et tegulis desuper interfectus est. 12 Caput eius Rabirius quidam senator per conuiuia in ludibrium circumtulit.

74. 1 Lucius Licinius Lucullus nobilis, disertus et diues, munus quaestorium amplissimum dedit. 2 Mox per Murenam in Asia classem Mithridatis et Ptolomaeum regem Alexandriae consuli Syllae conciliauit. 3 Praetor Africam iustissime rexit. 4 Aduersus Mithridatem missus collegam suum Cottam Chalcedone obsessum liberauit. Cyzicum obsidione soluit. 5 Mithridatis copias ferro et fame afflixit eumque regno suo id est Ponto expulit. 6 Quem rursum cum Tigrane rege Armeniae subueniente magna felicitate superauit. 7 Nimius in habitu, maxime signorum et tabularum amore flagrauit. 8 Post cum alienata mente desipere coepisset, tutela eius M. Lucullo fratri permissa est.

75. 1 Cornelius Sylla, a fortuna Felix dictus, cum paruulus a nutrice ferretur, mulier obuia: Salue, inquit, puer tibi et reipublicae tuae felix; et statim quaesita, quae haec dixisset, non potuit inueniri. 2 Hic quaestor Marii Iugurtham a Boccho in deditionem accepit. 3 Bello Cimbrico et Teutonico legatus bonam operam nauauit. Praetor inter ciues ius dixit. 4 Praetor Ciliciam prouinciam habuit. 5 Bello sociali Samnites Hirpinosque superauit. 6 Ne monumenta Bocchi tollerentur, Mario restitit. 7 Consul Asiam sortitus Mithridatem apud Orchomenum et Chaeroniam proelio fudit, Archelaum praefectum eius Athenis uicit, portum Piraeum recepit, Maedos et Dardanos in itinere superauit. 8 Mox cum rogatione Sulpicia imperium eius transferretur ad Marium, in Italiam regressus corruptis aduersariorum exercitibus Carbonem Italia expulit, Marium apud Sacriportum, Telesinum apud portam Collinam uicit. 9 Mario Praeneste interfecto Felicem se edicto appellauit. Proscriptionis tabulas primus proposuit. 10 Nouem milia dediticiorum in uilla publica cecidit. 11 Numerum sacerdotum auxit, tribuniciam potestatem minuit. 12 Republica ordinata dictaturam deposuit; unde sperni coeptus Puteolos concessit et morbo, qui phthiriasis uocatur, interiit.

76. 1 Mithridates rex Ponti oriundus a septem Persis, magna ui animi et corporis, ut sexiuges equos regeret quinquaginta gentium ore loqueretur. 2 Bello sociali dissidentibus Romanis Nicomedem Bithynia Ariobarzanen Cappadocia expulit. 3 Litteras per totam Asiam misit, ut, quicunque Romanus esset, certa die interficeretur; et factum est. 4 Graeciam insulasque omnes excepta Rhodo occupauit. 5 Sylla eum proelio uicit, classem eius proditione Archelai intercepit, ipsum apud Dardanum oppidum fudit et oppressit, et potuit capere, nisi aduersum Marium festinans qualemcumque pacem componere maluisset. 6 Deinde eum acrius resistentem Lucullus fudit. 7 Mithridates post a Pompeio nocturno proelio uictus in regnum confugit ubi per seditionem popularium a Pharnace filio in turre obsessus uenenum sumpsit. 8 Quod cum tardius combiberet, quia aduersum uenena multis antea medicaminibus corpus firmarat, immissum percussorem Gallum Bithocum auctoritate uultus territum reuocauit et in caedem suam manum trepidantis adiuuit.

77. 1 Cn. Pompeius Magnus, ciuili bello Syllae partes secutus ita egit, ut ab eo maxime diligeretur. Siciliam sine bello a proscriptis recepit. 2 Numidiam Hiarbae ereptam Massinissae restituit. Viginti sex annos natus triumphauit. 3 Lepidum acta Syllae rescindere uolentem priuatus Italia fugauit. 4 Praetor in Hispaniam pro consulibus missus Sertorium uicit. 5 Mox piratas intra quadragesimum diem subegit. Tigranem ad deditionem, Mithridatem ad uenenum compulit. 6 Deinde mira felicitate nunc in septemtrionem Albanos, Colchos, Heniochos, Caspios, Iberos, nunc in orientem Parthos, Arabas atque Iudaeos cum magno sui terrore penetrauit. 7 Primus in Hyrcanum, Rubrum et Arabicum mare usque peruenit. 8 Moxque diuiso orbis imperio, cum Crassus Syriam, Caesar Galliam, Pompeius urbem obtineret, post caedem Crassi Caesarem dimittere exercitum iussit. 9 Cuius infesto aduentu urbe pulsus, in Pharsalia uictus ad Ptolomaeum Alexandriae regem confugit. Eius imperio ab Achilla et Potino satellitibus occisus est.

(Huius latus sub oculis uxoris et liberorum a Septimio, Ptolomaei praefecto, mucrone confossum est. Iamque defuncti caput gladio praecisum, quod usque ad ea tempora fuerat ignoratum. Truncus Nilo iactatus a Seruio Codro rogo inustus humatusque est inscribente sepulcro: Hic positus est Magnus. Caput ab Achilla, Ptolomaei satellite, Aegyptio uelamine inuolutum cum anulo Caesari prasentatum est; qui non continens lacrimas illud plurimis et pretiosissimis odoribus cremandum curauit.)

78. 1 Gaius Iulius Caesar, ueneratione rerum gestarum Diuus dictus, contubernalis Thermo in Asiam profectus, cum saepe ad Nicomedem, regem Bithyniae, commearet, impudicitiae infamatus est. 2 Mox Dolabellam iudicio oppressit. 3 Dum studiorum causa Rhodum petit, a piratis captus et redemptus, eosdem et postea captos puniuit. 4 Praetor Lusitaniam et post Galliam ab Alpibus usque et Oceanum bis classe transgressus Britanniam subegit. 5 Cum ei triumphus a Pompeio negaretur, armis eum urbe pulsum in Pharsalia uicit. 6 Capite eius oblato fleuit, et honorifice sepeliri fecit; mox a satellitibus Ptolomaei obsessus eorum et regis nece Pompeio parentauit. 7 Pharnacem Mithridatis filium fama nominis fugauit. 8 Iubam et Scipionem in Africa, Pompeios iuuenes in Hispania apud Mundam oppidum ingenti proelio uicit. 9 Deinde ignoscendo amicis odia cum armis deposuit: nam Lentulum tantum et Afranium et Faustum Syllae filium iussit occidi. 10 Dictator in perpetuum factus a senatu, in curia Cassio et Bruto caedis auctoribus tribus et uiginti uulneribus occisus est; cuius corpore pro rostris posito sol orbem suum celasse dicitur.

79. 1 Caesar Octauianus ex Octauia familia in Iuliam translatus in ultionem Iulii Caesaris, a quo heres fuerat institutus, Brutum et Cassium caedis auctores in Macedonia uicit. 2 Sextum Pompeium Gnaei Pompei filium bona paterna repetentem in freto Siculo superauit. 3 Marcum Antonium consulem Syriam obtinentem amore Cleopatrae deuinctum in Actiaco Ambraciae litore debellauit. 4 Reliquam orbis partem per legatos domuit. Huic Parthi signa, quae Crasso sustulerant, ultro reddiderunt. 5 Indi, Scythae, Sarmatae, Daci, quos non domuerat, dona miserunt. 6 Iani gemini portas bis ante se clausas, primo sub Numa, iterum post primum Punicum bellum, sua manu clausit. 7 Dictator in perpetuum factus a senatu ob res gestas Diuus Augustus est appellatus.

80. 1 Cato praetorius Catonis censorii pronepos cum in domo auunculi Drusi educaretur, nec pretio nec minis potuit adduci a Q. Popedio Silone Marsorum principe, ut fauere se causae sociorum diceret. 2 Quaestor Cyprum missus ad uehendam ex Ptolomaei hereditate pecuniam cum summa eam fide perduxit; praeterea coniuratos puniendos censuit. 3 Bello ciuili Pompei partes secutus est; quo uicto exercitum per deserta Africae duxit, ubi Scipioni consulari delatum ad se imperium concessit. 4 Victis partibus Vticam concessit, ubi filium hortatus, ut clementiam Caesaris experiretur, ipse lecto Platonis libro, qui de bono mortis est, semet occidit.

81. 1 Marcus Tullius Cicero, genere Arpinas, patre equite Romano natus, genus a Tito Tatio rege duxit. 2 Adolescens Rosciano iudicio eloquentiam et libertatem suam aduersus Sullanos ostendit; ex quo ueritus inuidiam Athenas studiorum gratia petiuit, ubi Antiochum Academicum philosophum studiose audiuit. Inde eloquentiae gratia Asiam, post Rhodum petiit, ubi Molonem Graecum rhetorem tum disertissimum magristrum habuit, qui flesse dicitur, quod per hunc Graecia eloquentiae laude priuaretur. 3 Quaestor Siciliam habuit. Aedilis Gaium Verrem repetundarum damnauit. Praetor Ciliciam latrociniis liberauit. 4 Consul coniuratos capite puniuit. Mox inuidia P. Clodii instinctuque Caesaris et Pompei, quos dominationis suspectos eadem, qua quondam Sullanos, libertate perstrinxerat, sollicitatis Pisone et Gabinio consulibus, qui Macedoniam Asiamque prouincias in stipendium opera huius acceperant, in exilium actus; mox ipso referente Pompeio rediit eumque ciuili bello secutus est. 5 Quo uicto ueniam a Caesare ultro accepit; quo interfecto Augustum fouit, Antonium hostem iudicauit; 6 Et cum triumuiros se fecissent Caesar, Lepidus Antoniusque, concordia non aliter uisa est inter eos iungi posse, nisi Tullius necaretur; qui immissis ab Antonio percussoribus cum forte Formiis quiesceret, imminens exitium corui auspicio didicit et fugiens occisus est. Caput ad Antonium relatum.

82. 1 Marcus Brutus, auunculi Catonis imitator, Athenis philosophiam, Rhodi eloquentiam didicit. 2 Cytheridem mimam cum Antonio et Gallo amauit. 3 Quaestor <Caesari> in Galliam proficisci noluit, quod is bonis omnibus displicebat. 4 Cum Appio socero in Cilicia fuit, et cum ille repetundarum accusaretur, ipse ne uerbo quidem infamatus est. 5 Ciuili bello a Catone ex Cilicia retractus Pompeium secutus est, quo uicto ueniam a Caesare accepit et proconsul Galliam rexit; tamen cum aliis coniuratis in curia Caesarem occidit. 6 Et ob inuidiam ueteranorum in Macedoniam missus, ab Augusto in campis Philippiis uictus Stratoni ceruicem praebuit.

83. 1 Gaius Cassius Longinus quaestor Crassi in Syria fuit, post cuius caedem collectis reliquiis in Syriam rediit. 2 Osacem, praefectum regium, apud Orontem fluuium superauit. 3 Dein eo quod coemptis Syriacis mercibus foedissime negotiaretur, Caryota cognominatus est. 4 Tribunus plebis Caesarem oppugnauit. 5 Bello ciuili Pompeium secutus classi praefuit. 6 A Caesare ueniam accepit; tamen aduersus eum coniurationis auctor cum Bruto fuit et in caede dubitanti cuidam: Vel per me, inquit, feri; magnoque exercitu comparato in Macedonia Bruto coniunctus in campis Philippiis ab Antonio uictus, cum eandem fortunam Bruti putaret, qui Caesarem uicerat, Pindaro liberto iugulum praebuit. Cuius morte audita Antonius exclamasse dicitur: Vici.

84. 1 Sextus Pompeius, in Hispania apud Mundam uictus, amisso fratre, reliquiis exercitus collectis Siciliam petiit, ubi ruptis ergastulis mare obsedit. 2 Interceptis commeatibus Italiam uexauit; et cum mari feliciter uteretur, Neptuni se filium professus est eumque bobus auratis et equo placauit. 3 Pace facta epulatus in naui cum Antonio et Caesare non inuenuste ait: Hae sunt meae carinae; quia Romae in Carinis domum eius Antonius tenebat. 4 Rupto per eundem Antonium foedere Sextus ab Augusto per Agrippam nauali proelio uictus in Asiam fugit, ubi ab Antonianis militibus occisus est.

85. 1 Marcus Antonius, in omnibus expeditionibus Iulio Caesari comes, Lupercalibus diadema ei imponere tentauit, mortuo diuinos honores decreuit. 2 Augustum perfidiose tractauit, a quo apud Mutinam uictus, Perusii fame domitus in Galliam fugit. Ibi Lepidum sibi collegam adiunxit; Brutum exercitu eius corrupto occidit; reparatis uiribus in Italiam regressus cum Caesare in gratiam rediit. 3 Triumuir factus proscriptionem a Lucio Caesare auunculo suo coepit. 4 In Syriam missus bellum Parthis intulit, a quibus uictus uix tertiam partem de quindecim legionibus in Aegyptum perduxit; ibi Cleopatrae amore deuinctus in Actiaco litore ab Augusto uictus est. 5 In Alexandriam regressus, cum habitu regio in solio regali sedisset, necem sibi ipse consciuit.

86. 1 Cleopatra Ptolomaei regis Aegyptiorum filia, a fratre suo Ptolomaeo eodemque marito, quem fraudare regno uoluerat, pulsa ad Caesarem bello ciuili in Alexandriam uenit; ab eo specie sua et concubitu regnum Ptolomaei et necem impetrauit. 2 Haec tantae libidinis fuit, ut saepe prostiterit, tantae pulchritudinis, ut multi noctem illius morte emerint. 3 Postea Antonio iuncta, cum eo uicta, cum se illi inferias ferre simularet, in Mausoleo eius admotis aspidibus periit.