Silvarum libri V

Liber tertius

_______________________________________________________

IV

Capilli Flavi Earini

Ite, comae, facilemque precor transcurrite pontum,

ite coronato recubantes molliter auro;

ite, dabit cursus mitis Cytherea secundos

placabitque notos, fors et de puppe timenda

5

transferet inque sua ducet super aequora concha.

Accipe laudatos, iuvenis Phoebeie, crines

quos tibi Caesareus donat puer, accipe laetus

intonsoque ostende patri. sine dulce nitentes

comparet atque diu fratris putet esse Lyaei.

10

forsan et ipse comae numquam labentis honorem

praemetet atque alio clusum tibi ponet in auro.

Pergame, pinifera multum felicior Ida,

illa licet sacrae placeat sibi nube rapinae

(nempe dedit superis illum quem turbida semper

15

Iuno videt refugitque manum nectarque recusat),

at tu grata deis pulchroque insignis alumno

misisti Latio, placida quem fronte ministrum

Iuppiter Ausonius pariter Romanaque Iuno

aspiciunt et uterque probant. nec tanta potenti

20

terrarum domino divum sine mente voluptas.

Dicitur Idalios Erycis de vertice lucos

dum petit et molles agitat Venus aurea cygnos,

Pergameas intrasse domos ubi maximus aegris

auxiliator adest et festinantia sistens

25

fata salutifero mitis deus incubat angui.

hic puerum egregiae praeclarum sidere formae

ipsius ante dei ludentem conspicit aras.

ac primum subita paulum decepta figura

natorum de plebe putat; sed non erat illi

30

arcus et ex umeris nullae fulgentibus umbrae.

miratur puerile decus, vultumque comasque

aspiciens ‹tune Ausonias› ait ‹ibis ad arces,

neglectus Veneri? tu sordida tecta iugumque

servitii vulgare feres? procul absit: ego isti

35

quem meruit formae dominum dabo. vade age mecum,

vade, puer: ducam volucri per sidera curru

donum immane duci; nec te plebeia manebunt

iura: Palatino famulus deberis amori.

nil ego, nil, fateor, toto tam dulce sub orbe

40

aut vidi aut genui. cedet tibi Latmius ultro

Sangariusque puer, quemque irrita fontis imago

et sterilis consumpsit amor. te caerula Nais

mallet et adprensa traxisset fortius urna.

tu puer ante omnis; solus formosior ille

45

cui daberis.› sic orsa leves secum ipsa per auras

tollit olorinaque iubet considere biga.

nec mora. iam Latii montes veterisque penates

Evandri, quos mole nova pater inclitus orbis

excolit et summis aequat Germanicus astris.

50

tunc propior iam cura deae, quae forma capillis

optima, quae vestis roseos accendere vultus

apta, quod in digitis, collo quod dignius aurum.

norat caelestis oculos ducis ipsaque taedas

iunxerat et plena dederat conubia dextra.

55

sic ornat crines, Tyrios sic fundit amictus,

dat radios ignemque suum. cessere priores

deliciae famulumque greges; hic pocula magno

prima duci murrasque graves crystallaque portat

candidiore manu: crescit nova gratia Baccho.

60

Care puer superis, qui praelibare verendum

nectar et ingentem totiens contingere dextram

electus quam nosse Getae, quam tangere Persae

Armeniique Indique petunt! o sidere dextro

edite, multa tibi divum indulgentia favit.

65

olim etiam, ne prima genas lanugo nitentes

carperet et pulchrae fuscaret gratia formae,

ipse deus patriae celsam trans aequora liquit

Pergamon. haud ulli puerum mollire potestas

credita, sed tacita iuvenis Phoebeius arte

70

leniter haud ullo concussum vulnere corpus

de sexu transire iubet. tamen anxia curis

mordetur puerique timet Cytherea dolores.

nondum pulchra ducis clementia coeperat ortu

intactos servare mares; nunc frangere sexum

75

atque hominem mutare nefas, gavisaque solos

quos genuit natura videt, nec lege sinistra

ferre timent famulae natorum pondera matres.

Tu quoque nunc, iuvenis, genitus si tardius esses,

umbratusque genas et adultos fortior artus

80

non unum gaudens Phoebea ad limina munus

misisses; patrias nunc solus crinis ad oras

naviget. hunc multo Paphie saturabat amomo,

hunc nova tergemina pectebat Gratia dextra.

huic et purpurei cedet coma saucia Nisi,

85

et quam Sperchio tumidus servabat Achilles.

ipsi, cum primum niveam praecerpere frontem

decretum est umerosque manu nudare nitentes,

adcurrunt teneri Paphia cum matre volucres

expediuntque comas et serica pectore ponunt

90

pallia. tunc iunctis crinem incidere sagittis

atque auro gemmisque locant; rapit ipsa cadentem

mater et arcanos iterat Cytherea liquores.

tunc puer e turba, manibus qui forte supinis

nobile gemmato speculum portaverat auro,

95

‹hoc quoque demus› ait ‹patriis (nec gratius ullum

munus erit) templis, ipsoque potentius auro.

tu modo fige aciem et vultus hic usque relinque.›

sic ait et speculum reclusit imagine rapta.

At puer egregius tendens ad sidera palmas,

100

‹his mihi pro donis, hominum mitissime custos,

si merui, longa dominum renovare iuventa

atque orbi servare velis! hoc sidera mecum,

hoc undae terraeque rogant. eat, oro, per annos

Iliacos Pyliosque simul, propriosque penates

105

gaudeat et secum Tarpeia senescere templa.›

sic ait et motas miratur Pergamos aras.