araber

oystsige

transkriptsye

tekst

kval: Helene Khatskels, araber

Vilne: naye yidishe folkshul farlag, 1931

in: The Mendele Review 02.031

_______________________________________________________________________

araber

z. 5, 1-4

mayn ershte bagegenish mit araber iz forgekumen oyf der italyenisher shif «adria», vos hot mikh gebrakht fun triest keyn ertsisroel.

z. 6, 5-9

azoy vi in yafo is nokh dervayl keyn hofn nito, shtelt zikh di shif op vayt fun breg, un tsu ir forn tsu shiflekh, vos nemen ariber di rayznder un zeyere zakhn tsum breg.

zz. 7 - 9

ir hot mit azoy fil umgeduld gevart oyfn breg, ir zayt geven in a gehoybener yontefdiker shtimung – ir kumt dokh in asye, in an ander erdteyl, ir fort tsu tsum breg fun ertsisroel, ir vilt, es zol zayn ruik, shtil, keyn zakh zol aykh nit shtern tsu zen un tsu filn dos naye, nit bavuste, un do bagegnt men aykh mit a tuml, a geshrey, a shtupenish, a khapenish, un ir kukt oyfn araber, vi oyf a grobn, a vildn mentshn.

ober ot baruikn zikh ale in shifl, di bloye khvalyes fun yam shpiln zikh mit undz, heybn undz oyf un lozn undz arop, bashpritzn undz mit gezaltsene tropns. di araber vern oykh ruiker. di pasazhirn zenen in shifl, keyner vat zey nit oyskhapn, der fardinst fun hayntikn tog iz gezikhert. der shifer zitst ruik in shifl un kirevet es kuntsik tsvishn di felzn, shnayt mit zayn ruder di khvalyes. di bavegungen fun zayne farhorevete hent zenen makhtik un sheyn; di shvartse oygn farlirn dem vildn oysdruk. mit a frayndlekhn shmeykhl baruikt er di pasazhirn, vos shrekn zikh, vos dos shifl heybt zikh on shtark tsu varfn; er beygt zikh ayn tsu a pasazhir, vos im iblt, un makht far im an ort in der engshaft, der kranker zol kenen dem kop avekleygn. di fremdkayt, vos hot zikh gefilt tsvishn di pasazhirn un araber, farshvindt. ale vern fareynt in dem likhtikn frimorgn oyfn bloyen yam, vos shpilt zikh mit undz, varfndik undzer shifl oyf zayne khvalyes.

zz. 14 - 18

oyf der arabisher froy ligt di shverste arbet. der man koyft zi bay ir foter, vi me koyft a gutn arbets-ferd. hot er genug gelt, koyft er zikh etlekhe froyen. demolt hot er shoyn veynik zorg mit zayn virtshaft. di froyen veln opton far im dos vikhtikste un shverste. oftmol kent ir oyf di vegn, vos firn fun di derfer tsu di groyse shtet, zen aza bild: an araber, a hoykher un a balaybter, rayt oyf a kleynem eyzl, un nokh im geyt zayn froy mit a shvern korb grins oder eyer oyfn kop un a kleyn kind oyfn hant.

di arabisher dorfishe froy, di felakhin, trogt geveyntlekh a lange kleyd, velkhe zi neyt oys mit sheyne mustern. di farb fun kleyd vendt zikh fun der gegnt. itlekh ort hot zikh zayn balibte farb. oft iz dos oder bloy oder shvarts. oyfn haldz un oyfn kop hot zi lib tsu trogn a band, fun matbeyes; dem untershtn teyl fun ponem farbt zi mit kleyne shvartse pintelekh. zi hot yung khasene un vert fri fareltert fun der shverer arbet.

in farglaykh mit der shtotisher arabisher froy iz shoyn di felakhin a frayerer mentsh. zi fardekt nit dos ponem, geyt arum frank un fray. andersh iz di shtotishe froy, iberhoypt di froy fun a raykhn araber. er halt zi farshpart in a bazundern teyl fun zayn hoyz, vu keyn fremd oyg tor nit araynkukn. oyb di fentster fun dem froyenhoyz kumen aroys oyf a gas, vet ir zey glaykh derkenen: zay zenen farmakht mit lodns, in velkhe es gefinen zikh a fule kleyne lekhelekh. azoy karg lozt men arayn tsu der froy di likhtike shayn. a raykher araber hot geveyntlekh a fule froyen un zey farbrengen zeyere teg in umet un pustkayt. oyfn gas geyen zey aroys in shvartsn ongeton, mit a gedikhtn shvartsn shleyer oyfn ponem; di froy ken koym zen dem veg durkh dem shleyer, ober derfar ken shoyn keyn anderer ir ponem gornit zen.

zz. 19 (1-2) - 23

der arabisher fellakh iz a guter erd-arbeter. er hot zikh gut tsugepast tsu der natur fun zayn land, veys, ven un vu tsu zeyen un tsu flantsn. er tsit oyf gute gortngrins, iberhoypt pomidorn, blumen-koyl (blumen-kroyt), kavenes; er iz oykh a guter seder – er farshteyt zikh oyf vayntroybn, oranzhn (apelsinen). ober er halt zikh nokh far di alte oyfonem fun der arbet, vos er hot ibergenumen fun zayn foter, fun zayn zeydn. biz hayntikn tog akert er zayn feld mit a hiltsernem aker, un azoy vi der hiltserner aker ken nit nemen di harte erd, vart er op di ershte harbst-regns, vos hoybn zikh on sof oktober oder in november. in der tseveykter erd geyt gring der altfrenkisher aker. nokh poshet|er iz zayn dreshn. di tvue shnayt men op un men lozt es lign oyfn feld, kayn garbn bindt men nit vi bay undz. trikenen es darf men oykh nit, ayln zikh arayntsunemen in shayer oykh nit. zumer regnt keynmol nit. di kerner vern trukn nokh in di zangen, un oyb me aylt zikh tsu shnaydn, – iz es nor tsulib eyn sibe – ven zey veln vern tsu trukn, veln zey zikh aleyn aroysshitn fun di zangen.

der shnit hoybt zikh on sof yuni, onhoyb yuli. oyf di opgeshnitene tvue traybt men aroys di beheymes, iberhoypt di ki un di kelber; zey tretn di tvue, un derbay vern opgeton tsvey arbetn – der shtroy vert tseribn, un di kerner vern oysgetreyslt fun di zangen un zey klaybn zikh tsunoyf oyf der trukener erd. kedey keyn eyn kernl zol nit blaybn in di zangen, traybt men durkh di beheymes fil mol. geveyntlekh shpant men zey ayn in a dresher, vos bashteyt fun tsvey shvere shtiker holts; di beheymes traybt men arum un arum, un di tvue vert oysgedroshn. dernokh varft men unter di kerner in der hoykh oyf lopetes, der vint khapt unter di shtroyelekh, tseveyt zey, un di shvere kerner faln tsurik arop oyf der lopete shoyn opgereynikte. di arabishe froyen sortirn dan di kerner, klaybn op di klenere bazuner fun di gresere.

oyb dos feld is vayt fun dorf, nemt der araber tsunoyf dem tsuribenem shtroy un di kerner in groyse zek un me lodt zey on oyfn hoyker fun a keml. oyf ale shtegn un vegn treft ir zey di ongelodene kemlen; zeyer gang iz ruik, yeder trit azoy vi opgemostn. zey shprayzn mit azoy fil virde. iberhoypt zenen sheyn di vayse kemlen, vos trefn zikh oft in ertsisroel. modne iz, ven oyfn veg tsit zikh a karavan kemlen, eyner nokh dem andern, azoy vi a langer shnur, un es forn on mitamol otomobiln. zey trogn zikh farbay vi a vint, un di kemlen shprayzn zikh ruik vayter mit zeyere oysgemostene langzame trit. nit vilndik dermonstu zikh on alte lang-fargangene tsaytn.

in ertsisroel zenen faran ayznbanen, do zenen oykh faran a fule otomobiln; ober der keml trogt nokh alts zayn dinst. nit nor tvue firt er fun feld, oyf im firt men nokh biz aher ariber skhoyre fun eyn ek land in dem andern, iberhoypt durkhn midber. durkh ertsisroel geyen durkh karavanen, vos geyen fun mitsrayim keyn sirye. tsulib der hits geyen zey durkh a groysn teyl fun zeyer veg baynakht; un ikh fleg lib hobn zikh tsutsuhern in der shtilkayt fun der nakht, vi es klingen di gleklekh, vos hengen oyf di heldzer fun di kemlen; un oftmol flegt zikh derbay oykh hern a troyerik eyntonik lid fun di trayber.

zz. 26 - 27

mir zenen forzikhtik gegangen tsvishn di tsign, nit velndik shtern zeyer ru. a por kleyne tsigelekh, shvartse, mit lange hengendike oyrn (azoy zenen do ale tsign) hobn zikh dershrokn un genumen shrayen "me". mir zenen besholem durkhgegangen dem hoyf un hobn zikh oyf a shteynernem trep oyfgehoybn oyfn breytn dakh. mikh hot fardrosn, vos s'iz gevorn fintster, vayl fun dakh muz zikh efenen a vunderlekher blik oyf der gantser gegnt arum un arum. derfar iz de baynakhtike luft geven kil un zi hot gekvikt di neshome un dem guf nokhn heysn tog, un iber undzere kep hot zikh gehoykht a vunderlekeher himl mit toyznter shtern. aza himl ken men zen baynakht nor in ertsisroel. di luft iz do bazunders trukn un reyn, derfar zet men do vayter ve bay undz, un di shtern zeen oys likhtiker un neenter.

zz. 37 - 38

in di shtet kent ir shoyn trefn araber eyropeish gekleydet. a fule fun zey farshteyen etlekhe eyropeishe shprakhn, firn groyse gesheftn un farnemen melukhe shteles. zey hobn zikh oysgebildet in an englisher oder frantsoyzisher shul do in ertsisroel. andere afile zenen geven in eyrope un hobn dortn gelernt. bikhlal zenen araber feyik tsu shprakhn; di fellahn, vos arbetn oyf yidishe felder oder vos farkoyfn yidn grins, frukht, eyer, lernen zikh oys reydn hebreyish un afile yidish, un dos nor fun hern. tsvishn di araber, afile di dorfishe, gefint men fil, vos kenen leynen un shraybn arabish. me lernt di kinder oyfn altn shteyger, onhoybndik fun di heylike sforem, vi bay undz in amolikn kheyder.

in der letster tsayt hobn zikh geefnt a fule shuln far arabishe kinder, vu men lernt oyfn eyropeishn shteyger. me git aroys bikhlekh, tsugepaste far di kinder, bilder, geografishe kartes.

z. 41

zeyer frumkayt dergeyt oftmol tsu fanatizm, dos heyst, zey zenen ayngegloybt, az zeyer gloybn is der bester, az ale, vos gloybn andersh vi zey, zenen soynem. der fridlekher araber vert a vilde khaye, ven me reytst oyf zayne religieze gefiln; dos hobn bavizn di shreklekhe pogromen oyf yidn in ertsisroel, vos zenen do nit lang forgekumen.

emes. es hobn zikh gefunen araber, vos hobn zikh nit ibergegebn di vilde fanatishe gefiln. zey zenen geblibn mentshn un hobn afile geshtelt in sakone zeyer eygn lebn un nit derlozn, me zol bafaln umshuldike yidn. ot di dozike araber zenen a bavayz, az mit der tsayt veln zikh di yidn un di araber kenen farshteyn un aynlebn tsuzamen.

zz. 46 - 47

di araber zenen umtsufridn. zey viln lebn zelbstshtendik. far di englender hobn zey moyre. di yidn ober zenen nit groys in tsol, gist men oys dem kaas un di umtsufridnhayt oyf di yidn. di englishe regirung veys, az di araber zenen nit tsufridn mit ir hershaft. zi vil ober, az de umtsufridnhayt zol zikh beser oysgisn in a sine tsu yidn, eyder tsu ir makht. derfar lozt zi, rikhtiker de forshteyer ire, vos hershn in land, lozn, az fanatiker zoln hetsn di fintstere araber, zoln farshpreytn tsvishn zey klangen, az yidn viln bafaln zeyere moshen, oyslakhn zeyer gloybn, fartraybn zey fun ertsisroel.

di englishe baamte hobn gevust vegn der vilder hetse un hobn nit ongenumen keyn mitlen tsu shitsn di yidn. farkert, zey hobn nokh geshtert di yidn zikh tsu shitsn aleyn.

vos vet zayn vayter? vu iz der oysveg? di araber veln mit der tsayt muzn farshteyn, az nit di yidn zenen zeyere soynem; ober di yidn kenen oykh nit leygn keyn groyse hofenung oyf dem land, vayl es iz tsu kleyn un tsu orem, vayl di beste erd iz shoyn farnumen fun di araber un zey veln dos keynem nit veln optretn.

אַראַבער

ז. 5, 1 - 4

מײַן ערשטע באַגעגעניש מיט אַראַבער איז פֿאָרגעקומען אױף דער איטאַליענישער שיף "אַדריִאַ", װאָס האָט מיך געבראַכט פֿון טריִעסט קײן ערציסראָעל.

ז. 6, 5-9

אַזױ װי אין יאַפֿאָ איס נאָך דערװײַל קײן האָפֿן ניטאָ, שטעלט זיך די שיף אָפּ װײַט פֿון ברעג, און צו איר פֿאָרן צו שיפֿלעך, װאָס נעמען אַריבער די רײַזנדער און זײערע זאַכן צום ברעג.

זז. 7 - 9

איר האָט מיט אַזױ פֿיל אומגעדולד געװאַרט אױפֿן ברעג, איר זײַט געװען אין אַ געהױבענער יאָנטעפֿדיקער שטימונג ־ איר קומט דאָך אין אַסיע, אין אַן אַנדער ערדטײל, איר פֿאָרט צו צום ברעג פֿון ערציסראָעל, איר װילט, עס זאָל זײַן רויִק, שטיל, קײן זאַך זאָל אײַך ניט שטערן צו זען און צו פֿילן דאָס נײַע, ניט באַװוּסטע, און דאָ באַגעגנט מען אײַך מיט אַ טומל, אַ געשרײ, אַ שטופּעניש, אַ כאַפּעניש, און איר קוקט אױפֿן אַראַבער, װי אױף אַ גראָבן, אַ װילדן מענטשן.

אָבער אָט באַרויִקן זיך אַלע אין שיפֿל, די בלױע כװאַליעס פֿון ים שפּילן זיך מיט אונדז, הײבן אונדז אױף און לאָזן אונדז אַראָפּ, באַשפּריטזן אונדז מיט געזאַלצענע טראָפּנס. די אַראַבער װערן אױך רויִקער. די פּאַסאַזשירן זענען אין שיפֿל, קײנער װאַט זײ ניט אױסכאַפּן, דער פֿאַרדינסט פֿון הײַנטיקן טאָג איז געזיכערט. דער שיפֿער זיצט רויִק אין שיפֿל און קירעװעט עס קונציק צװישן די פֿעלזן, שנײַט מיט זײַן רודער די כװאַליעס. די באַװעגונגען פֿון זײַנע פֿאַרהאָרעװעטע הענט זענען מאַכטיק און שײן; די שװאַרצע אױגן פֿאַרלירן דעם װילדן אױסדרוק. מיט אַ פֿרײַנדלעכן שמײכל באַרויִקט ער די פּאַסאַזשירן, װאָס שרעקן זיך, װאָס דאָס שיפֿל הײבט זיך אָן שטאַרק צו װאַרפֿן; ער בײגט זיך אײַן צו אַ פּאַסאַזשיר, װאָס אים איבלט, און מאַכט פֿאַר אים אַן אָרט אין דער ענגשאַפֿט, דער קראַנקער זאָל קענען דעם קאָפּ אַװעקלײגן. די פֿרעמדקײט, װאָס האָט זיך געפֿילט צװישן די פּאַסאַזשירן און אַראַבער, פֿאַרשװינדט. אַלע װערן פֿאַראײנט אין דעם ליכטיקן פֿרימאָרגן אױפֿן בלױען ים, װאָס שפּילט זיך מיט אונדז, װאַרפֿנדיק אונדזער שיפֿל אױף זײַנע כװאַליעס.

זז. 14 - 18

אױף דער אַראַבישער פֿרױ ליגט די שװערסטע אַרבעט. דער מאַן קױפֿט זי בײַ איר פֿאָטער, װי מע קױפֿט אַ גוטן אַרבעץ־פֿערד. האָט ער גענוג געלט, קױפֿט ער זיך עטלעכע פֿרױען. דעמאָלט האָט ער שױן װײניק זאָרג מיט זײַן װירטשאַפֿט.;די פֿרױען װעלן אָפּטאָן פֿאַר אים דאָס װיכטיקסטע און שװערסטע. אָפֿטמאָל קענט איר אױף די װעגן, װאָס פֿירן פֿון די דערפֿער צו די גרױסע שטעט, זען אַזאַ בילד: אַן אַראַבער, אַ הױכער און אַ באַלײַבטער, רײַט אױף אַ קלײנעם אײזל, און נאָך אים גײט זײַן פֿרױ מיט אַ שװערן קאָרב גרינס אָדער אײער אױפֿן קאָפּ און אַ קלײן קינד אױפֿן האַנט.

די אַראַבישער דאָרפֿישע פֿרױ, די פֿעלאַכין, טראָגט געװײנטלעך אַ לאַנגע קלײד, װעלכע זי נײט אױס מיט שײנע מוסטערן. די פֿאַרב פֿון קלײד װענדט זיך פֿון דער געגנט. איטלעך אָרט האָט זיך זײַן באַליבטע פֿאַרב. אָפֿט איז דאָס אָדער בלױ אָדער שװאַרץ. אױפֿן האַלדז און אױפֿן קאָפּ האָט זי ליב צו טראָגן אַ באַנד, פֿון מטבעות; דעם אונטערשטן טײל פֿון פּנים פֿאַרבט זי מיט קלײנע שװאַרצע פּינטעלעך. זי האָט יונג חתונה און װערט פֿרי פֿאַרעלטערט פֿון דער שװערער אַרבעט.

אין פֿאַרגלײַך מיט דער שטאָטישער אַראַבישער פֿרױ איז שױן די פֿעלאַכין אַ פֿרײַערער מענטש. זי פֿאַרדעקט ניט דאָס פּנים, גײט אַרום פֿראַנק און פֿרײַ. אַנדערש איז די שטאָטישע פֿרױ, איבערהױפּט די פֿרױ פֿון אַ רײַכן אַראַבער. ער האַלט זי פֿאַרשפּאַרט אין אַ באַזונדערן טײל פֿון זײַן הױז, װוּ קײן פֿרעמד אױג טאָר ניט אַרײַנקוקן. אױב די פֿענצטער פֿון דעם פֿרױענהױז קומען אַרױס אױף אַ גאַס, װעט איר זײ גלײַך דערקענען: זײַ זענען פֿאַרמאַכט מיט לאָדנס, אין װעלכע עס געפֿינען זיך אַ פֿולע קלײנע לעכעלעך. אַזױ קאַרג לאָזט מען אַרײַן צו דער פֿרױ די ליכטיקע שײַן. אַ רײַכער אַראַבער האָט געװײנטלעך אַ פֿולע פֿרױען און זײ פֿאַרברענגען זײערע טעג אין אומעט און פּוסטקײט. אױפֿן גאַס גײען זײ אַרױס אין שװאַרצן אָנגעטאָן, מיט אַ געדיכטן שװאַרצן שלײער אױפֿן פּנים; די פֿרױ קען קױם זען דעם װעג דורך דעם שלײער, אָבער דערפֿאַר קען שױן קײן אַנדערער איר פּנים גאָרניט זען.

זז. 19 (1-2) - 23

דער אַראַבישער פֿעללאַך איז אַ גוטער ערד־אַרבעטער. ער האָט זיך גוט צוגעפּאַסט צו דער נאַטור פֿון זײַן לאַנד, װײס, װען און װוּ צו זײען און צו פֿלאַנצן. ער ציט אױף גוטע גאָרטנגרינס, איבערהױפּט פּאָמידאָרן, בלומען־קױל (בלומען־קרױט), קאַװענעס; ער איז אױך אַ גוטער סעדער ־ ער פֿאַרשטײט זיך אױף װײַנטרױבן, אָראַנזשן (אַפּעלסינען). אָבער ער האַלט זיך נאָך פֿאַר די אַלטע אױפֿאָנעם פֿון דער אַרבעט, װאָס ער האָט איבערגענומען פֿון זײַן פֿאָטער, פֿון זײַן זײדן.

ביז הײַנטיקן טאָג אַקערט ער זײַן פֿעלד מיט אַ הילצערנעם אַקער, און אַזױ װי דער הילצערנער אַקער קען ניט נעמען די האַרטע ערד, װאַרט ער אָפּ די ערשטע האַרבסט־רעגנס, װאָס הױבן זיך אָן סוף אָקטאָבער אָדער אין נאָװעמבער. אין דער צעװײקטער ערד גײט גרינג דער אַלטפֿרענקישער אַקער. נאָך פּשוטער איז זײַן דרעשן. די תּבֿואה שנײַט מען אָפּ און מען לאָזט עס ליגן אױפֿן פֿעלד, קײַן גאַרבן בינדט מען ניט װי בײַ אונדז. טריקענען עס דאַרף מען אױך ניט, אײַלן זיך אַרײַנצונעמען אין שײַער אױך ניט. זומער רעגנט קײנמאָל ניט. די קערנער װערן טרוקן נאָך אין די זאַנגען, און אױב מע אײַלט זיך צו שנײַדן, ־ איז עס נאָר צוליב אײן סיבה ־ װען זײ װעלן װערן צו טרוקן, װעלן זײ זיך אַלײן אַרױסשיטן פֿון די זאַנגען.

דער שניט הױבט זיך אָן סוף יוני, אָנהױב יולי. אױף די אָפּגעשניטענע תּבֿואה טרײַבט מען אַרױס די בהמות, איבערהױפּט די קי און די קעלבער; זײ טרעטן די תּבֿואה, און דערבײַ װערן אָפּגעטאָן צװײ אַרבעטן ־ דער שטרױ װערט צעריבן, און די קערנער װערן אױסגעטרײסלט פֿון די זאַנגען און זײ קלײַבן זיך צונױף אױף דער טרוקענער ערד. כּדי קײן אײן קערנל זאָל ניט בלײַבן אין די זאַנגען, טרײַבט מען דורך די בהמות פֿיל מאָל. געװײנטלעך שפּאַנט מען זײ אײַן אין אַ דרעשער, װאָס באַשטײט פֿון צװײ שװערע שטיקער האָלץ; די בהמות טרײַבט מען אַרום און אַרום, און די תּבֿואה װערט אױסגעדראָשן. דערנאָך װאַרפֿט מען אונטער די קערנער אין דער הױך אױף לאָפּעטעס, דער װינט כאַפּט אונטער די שטרױעלעך, צעװײט זײ, און די שװערע קערנער פֿאַלן צוריק אַראָפּ אױף דער לאָפּעטע שױן אָפּגערײניקטע. די אַראַבישע פֿרױען סאָרטירן דאַן די קערנער, קלײַבן אָפּ די קלענערע באַזונער פֿון די גרעסערע.

אױב דאָס פֿעלד איס װײַט פֿון דאָרף, נעמט דער אַראַבער צונױף דעם צוריבענעם שטרױ און די קערנער אין גרױסע זעק און מע לאָדט זײ אָן אױפֿן הױקער פֿון אַ קעמל. אױף אַלע שטעגן און װעגן טרעפֿט איר זײ די אָנגעלאָדענע קעמלען; זײער גאַנג איז רויִק, יעדער טריט אַזױ װי אָפּגעמאָסטן. זײ שפּרײַזן מיט אַזױ פֿיל װירדע. איבערהױפּט זענען שײן די װײַסע קעמלען, װאָס טרעפֿן זיך אָפֿט אין ערציסראָעל. מאָדנע איז, װען אױפֿן װעג ציט זיך אַ קאַראַװאַן קעמלען, אײנער נאָך דעם אַנדערן, אַזױ װי אַ לאַנגער שנור, און עס פֿאָרן אָן מיטאַמאָל אָטאָמאָבילן. זײ טראָגן זיך פֿאַרבײַ װי אַ װינט, און די קעמלען שפּרײַזן זיך רויִק װײַטער מיט זײערע אױסגעמאָסטענע לאַנגזאַמע טריט. ניט װילנדיק דערמאָנסטו זיך אָן אַלטע לאַנג־פֿאַרגאַנגענע צײַטן.

אין ערציסראָעל זענען פֿאַראַן אײַזנבאַנען, דאָ זענען אױך פֿאַראַן אַ פֿולע אָטאָמאָבילן; אָבער דער קעמל טראָגט נאָך אַלץ זײַן דינסט. ניט נאָר תּבֿואה פֿירט ער פֿון פֿעלד, אױף אים פֿירט מען נאָך ביז אַהער אַריבער סחורה פֿון אײן עק לאַנד אין דעם אַנדערן, איבערהױפּט דורכן מידבר. דורך ערציסראָעל גײען דורך קאַראַװאַנען, װאָס גײען פֿון מיצרײַיִם קײן סיריע. צוליב דער היץ גײען זײ דורך אַ גרױסן טײל פֿון זײער װעג בײַנאַכט; און איך פֿלעג ליב האָבן זיך צוצוהערן אין דער שטילקײט פֿון דער נאַכט, װי עס קלינגען די גלעקלעך, װאָס הענגען אױף די העלדזער פֿון די קעמלען; און אָפֿטמאָל פֿלעגט זיך דערבײַ אױך הערן אַ טרױעריק אײנטאָניק ליד פֿון די טרײַבער.

זז. 26 - 27

מיר זענען פֿאָרזיכטיק געגאַנגען צװישן די ציגן, ניט װעלנדיק שטערן זײער רו. אַ פּאָר קלײנע ציגעלעך, שװאַרצע, מיט לאַנגע הענגענדיקע אױרן (אַזױ זענען דאָ אַלע ציגן) האָבן זיך דערשראָקן און גענומען שרײַען "מע". מיר זענען בעשאָלעם דורכגעגאַנגען דעם הױף און האָבן זיך אױף אַ שטײנערנעם טרעפּ אױפֿגעהױבן אױפֿן ברײטן דאַך. מיך האָט פֿאַרדראָסן, װאָס ס'איז געװאָרן פֿינצטער, װײַל פֿון דאַך מוז זיך עפֿענען אַ װוּנדערלעכער בליק אױף דער גאַנצער געגנט אַרום און אַרום. דערפֿאַר איז דע בײַנאַכטיקע לופֿט געװען קיל און זי האָט געקװיקט די נשמה און דעם גוף נאָכן הײסן טאָג, און איבער אונדזערע קעפּ האָט זיך געהױכט אַ װוּנדערלעקעהער הימל מיט טױזנטער שטערן. אַזאַ הימל קען מען זען בײַנאַכט נאָר אין ערציסראָעל. די לופֿט איז דאָ באַזונדערס טרוקן און רײן, דערפֿאַר זעט מען דאָ װײַטער ו בײַ אונדז, און די שטערן זעען אױס ליכטיקער און נעענטער.

זז. 37 - 38

אין די שטעט קענט איר שױן טרעפֿן אַראַבער אײראָפּעיִש געקלײדעט. אַ פֿולע פֿון זײ פֿאַרשטײען עטלעכע אײראָפּעיִשע שפּראַכן, פֿירן גרױסע געשעפֿטן און פֿאַרנעמען מלוכה שטעלעס. זײ האָבן זיך אױסגעבילדעט אין אַן ענגלישער אָדער פֿראַנצױזישער שול דאָ אין ערציסראָעל. אַנדערע אַפֿילו זענען געװען אין אײראָפּע און האָבן דאָרטן געלערנט. ביכלאַל זענען אַראַבער פֿײיִק צו שפּראַכן; די פֿעללאַהן, װאָס אַרבעטן אױף ייִדישע פֿעלדער אָדער װאָס פֿאַרקױפֿן ייִדן גרינס, פֿרוכט, אײער, לערנען זיך אױס רײדן העברײיִש און אַפֿילו ייִדיש, און דאָס נאָר פֿון הערן. צװישן די אַראַבער, אַפֿילו די דאָרפֿישע, געפֿינט מען פֿיל, װאָס קענען לײנען און שרײַבן אַראַביש. מע לערנט די קינדער אױפֿן אַלטן שטײגער, אָנהױבנדיק פֿון די הײליקע ספֿרים, װי בײַ אונדז אין אַמאָליקן חדר.

אין דער לעצטער צײַט האָבן זיך געעפֿנט אַ פֿולע שולן פֿאַר אַראַבישע קינדער, װוּ מען לערנט אױפֿן אײראָפּעיִשן שטײגער. מע גיט אַרױס ביכלעך, צוגעפּאַסטע פֿאַר די קינדער, בילדער, געאָגראַפֿישע קאַרטעס.

ז. 41

זײער פֿרומקײט דערגײט אָפֿטמאָל צו פֿאַנאַטיזם, דאָס הײסט, זײ זענען אײַנגעגלױבט, אַז זײער גלױבן איס דער בעסטער, אַז אַלע, װאָס גלױבן אַנדערש װי זײ, זענען סױנעם. דער פֿרידלעכער אַראַבער װערט אַ װילדע חיה, װען מע רײצט אױף זײַנע רעליגיִעזע געפֿילן; דאָס האָבן באַװיזן די שרעקלעכע פּאָגראָמען אױף ייִדן אין ערציסראָעל, װאָס זענען דאָ ניט לאַנג פֿאָרגעקומען.

אמת. עס האָבן זיך געפֿונען אַראַבער, װאָס האָבן זיך ניט איבערגעגעבן די װילדע פֿאַנאַטישע געפֿילן. זײ זענען געבליבן מענטשן און האָבן אַפֿילו געשטעלט אין סכּנה זײער אײגן לעבן און ניט דערלאָזן, מע זאָל באַפֿאַלן אומשולדיקע ייִדן. אָט די דאָזיקע אַראַבער זענען אַ באַװײַז, אַז מיט דער צײַט װעלן זיך די ייִדן און די אַראַבער קענען פֿאַרשטײן און אײַנלעבן צוזאַמען.

זז. 46 - 47

די אַראַבער זענען אומצופֿרידן. זײ װילן לעבן זעלבסטשטענדיק. פֿאַר די ענגלענדער האָבן זײ מורא. די ייִדן אָבער זענען ניט גרױס אין צאָל, גיסט מען אױס דעם קאַאַס און די אומצופֿרידנהײט אױף די ייִדן. די ענגלישע רעגירונג װײס, אַז די אַראַבער זענען ניט צופֿרידן מיט איר הערשאַפֿט. זי װיל אָבער, אַז דע אומצופֿרידנהײט זאָל זיך בעסער אױסגיסן אין אַ שׂינאה צו ייִדן, אײדער צו איר מאַכט. דערפֿאַר לאָזט זי, ריכטיקער דע פֿאָרשטײער אירע, װאָס הערשן אין לאַנד, לאָזן, אַז פֿאַנאַטיקער זאָלן העצן די פֿינצטערע אַראַבער, זאָלן פֿאַרשפּרײטן צװישן זײ קלאַנגען, אַז ייִדן װילן באַפֿאַלן זײערע מאָשען, אױסלאַכן זײער גלױבן, פֿאַרטרײַבן זײ פֿון ערציסראָעל.

די ענגלישע באַאַמטע האָבן געװוּסט װעגן דער װילדער העצע און האָבן ניט אָנגענומען קײן מיטלען צו שיצן די ייִדן. פֿאַרקערט, זײ האָבן נאָך געשטערט די ייִדן זיך צו שיצן אַלײן.

װאָס װעט זײַן װײַטער? װוּ איז דער אױסװעג? די אַראַבער װעלן מיט דער צײַט מוזן פֿאַרשטײן, אַז ניט די ייִדן זענען זײערע סױנעם; אָבער די ייִדן קענען אױך ניט לײגן קײן גרױסע האָפֿענונג אױף דעם לאַנד, װײַל עס איז צו קלײן און צו אָרעם, װײַל די בעסטע ערד איז שױן פֿאַרנומען פֿון די אַראַבער און זײ װעלן דאָס קײנעם ניט װעלן אָפּטרעטן.