Pseudo-Oppianos
floruit ca. 215 p. Chr. n.
Κυνηγετικά
Βιβλίον δʹ
|
|
___________________________________________________
|
|
Εἴδεα μὲν τόσα θηρσί, τόσαι δ' ἀνὰ δάσκιον ὕληννυμφίδιοι φιλότητες ὁμήθειαί τε πέλονταιἔχθεά τε κρυεροί τε μόθοι νόμιοί τε χαμεῦναι.τλησιπόνων δ' ἀνδρῶν χρέος ἄπλετον ἀείδωμεν, | |
5 | ἀμφότερον κρατερόν τε μένος καὶ ἐπίφρονα βουλὴνκέρδεά τ' αἰολόβουλα πολυφράστοις τε δόλοισιφραξαμένην κραδίην· ἦ γάρ τε πρὸς ἄγρια φῦλαμάρναται, οἷσι θεὸς σθένος ὤπασε καὶ μένος ἠῢκαὶ φρένας οὐδ' αὐτῶν πολὺ μείονας ἀγρευτήρων. |
10 | Ἤθεα πολλὰ πέλει κλειτῆς πολυαρκέος ἄγρης,ἄρμενα καὶ θήρεσσι καὶ ἔθνεσιν ἠδὲ χαράδραις,μυρία· τίς κεν ἅπαντα μιῆι φρενὶ χωρήσειενεἰπέμεναι κατὰ μοῖραν ὑπ' εὐκελάδοισιν ἀοιδαῖς;τίς δ' ἂν πάντ' ἐσίδοι; τίς δ' ἂν τόσον ὠπήσαιτο |
15 | θνητὸς ἐών; μοῦνοι δὲ θεοὶ ῥέα πάνθ' ὁρόωσιν.αὐτὰρ ἐγὼν ἐρέω τά τ' ἐμοῖς ἴδον ὀφθαλμοῖσι,θήρην ἀγλαόδωρον ἐπιστείχων ξυλόχοισιν,ὅσσα τ' ἀπ' ἀνθρώπων ἐδάην, τοῖσιν τὰ μέμηλεν,αἰόλα παντοίης ἐρατῆς μυστήρια τέχνης, |
20 | ἱμείρων τάδε πάντα Σεουήρου Διὸς υἱῶιἀείδειν· σὺ δέ, πότνα θεά, παγκοίρανε θήρης,εὐμενέουσα θοῆι βασιληΐδι λέξον ἀκουῆι,ὄφρα τεῶν ἔργων προμαθὼν ὀαρίσματα πάνταθηροφονῆι, μακαριστὸς ὁμοῦ παλάμηι καὶ ἀοιδῆι. |
25 | Θηρῶν οἱ μὲν ἔασιν ἐπίφρονες, αἰολόβουλοι,ἀλλὰ δέμας βαιοί· τοὶ δ' ἔμπαλιν ἀλκήεντες,βουλὴν δ' ἐν στήθεσσιν ἀνάλκιδες· οἱ δ' ἄρ' ὁμαρτῆικαὶ κραδίην δειλοὶ καὶ γυῖα πέλουσ' ἀμενηνοί,ἀλλὰ πόδεσσι θοοί· τοῖσιν δὲ θεὸς πόρε πάντα, |
30 | βουλὴν κερδαλέην, κρατερὸν δέμας, ὠκέα γοῦνα.γιγνώσκουσι δ' ἕκαστος ἑῆς φύσιος κλυτὰ δῶρα,ἔνθ' ὀλιγοδρανέες τε καὶ ἔνθα πέλουσι δαφοινοί.οὐκ ἔλαφος κεράεσσι θρασύς, κεράεσσι δὲ ταῦρος·οὐ γενύεσσιν ὄρυξ κρατερός, γενύεσσι λέοντες· |
35 | οὐ ποσὶ ῥινόκερως πίσυνος, πόδες ὅπλα λαγωῶν·πόρδαλις οἶδ' ὀλοὴ παλαμάων λοίγιον ἰόν,καὶ σθένος αἰνὸς ὄϊς μέγα λαϊνέοιο μετώπου,καὶ κάπρος μένος οἶδεν ἑῶν ὑπέροπλον ὀδόντων.Ὅσσαι μέν νυν ἔασιν ἐπακτήρεσσι δαφοινοῖς |
40 | μουναδὸν ἐν σκοπέλοισι προμήθειαί τε πάγαι τε,κεκριμένας φράσομεν θήρας ἐπὶ θηρσὶν ἑκάστοις·ξυνὰ δέ θ' ὅσσα πέλουσιν, ὁμοίης ἔλλαχεν ὠιδῆς.ξυναὶ θηροσύναι τε λίνων ξυναί τε ποδάγραι·ξυνὰ δέ τ' ἀνθρώποισι ποδωκέα πάντα γένεθλα |
45 | ἵπποις ἠδὲ κύνεσσι διωκέμεν· ἄλλοτε δ' αὖτεκαὶ μούνοις ἵπποισι κυνῶν ἄτερ ἰθὺς ἐλαύνειν·ἵπποισιν κείνοισιν, ὅσοι περὶ Μαυρίδα γαῖανφέρβοντ', ἢ Λιβύεσσιν· ὅσοι μὴ κάρτεϊ χειρῶνἄγχονται ψαλίοισι βιαζομένοιο χαλινοῦ, |
50 | πείθονται δὲ λύγοισιν, ὅπη βροτὸς ἡγεμονεύει.τοὔνεκεν ἱππελάται κείνων ἐπιβήτορες ἵππωνἠδὲ κύνας λείπουσι φίλους πίσυνοί τ' ἐλόωσινἵπποις ἠελίου τε βολῆι καὶ νόσφιν ἀρωγῶν.ξυνὸν ἀκοντίζειν δὲ καὶ ἀντία τοξάζεσθαι |
55 | θῆρας ἀρειοτέρους, τοί τ' ἀνδράσιν ἶφι μάχονται.Ἐς δὲ λίνον χρειὼ στέλλειν οἰήϊα θήρης,καὶ πνοιὴν ἀνέμου φεύγειν ἄνεμόν τε δοκεύειν.οἷα δὲ ποντοπόρων ἀκάτων ἐπιβήτορες ἄνδρεςἑζόμενοι πρύμνηισι, νεῶν ἐφέποντες ὀχῆας, |
60 | ἠέρα παπταίνουσι καὶ ἀργεστῆισι Νότοισιπειθόμενοι τανύσαντο λινοπτερύγων ὅπλα νηῶν·ὧδε καὶ ἐν τραφερῆι κέλομαι θηρήτορας ἄνδραςπαπταίνειν ἑκάτερθεν ἐπιπνείοντας ἀήτας,ὄφρα λινοστατέωσι βοηλατέωσί τε πάντηι |
65 | αὔραις ἀντιάσαντες· ἐπεὶ μάλα θήρεσι πᾶσινὀξύταται ῥινῶν ὀσφρήσιες· εἰ δὲ φράσαιντοἢ σταλίκων ὀδμὴν ἢ πεπταμένοιο λίνοιο, |
|
|
ἔμπαλιν ἰθύνουσιν, ἐπιστροφάδην δὲ φέβονταιαὐτοῖς ἄντα βροτοῖσι, πόνον δ' ἅλιον θέσαν ἄγρης. | |
70 | τῶι μοι παπταίνοιεν ἐπαιγίζοντας ἀήταςθηροφόνοι, στάλικάς τε λινοστασίην τ' ἐφέποιενἀντιπέρην ἀνέμοιο βολῆς· ὄπιθεν δ' ἐλάοιενἐς Νότον αἰθρήεντος ἐγειρομένου Βορέαο·ἐς δὲ Βορῆν σαλαγεῦντος ἐπὶ δροσεροῖο Νότοιο· |
75 | Εὔρου δ' ἱσταμένοιο θέειν Ζεφυρίτισιν αὔραις·κινυμένου Ζεφύρου δὲ θοῶς εἰς Εὖρον ἐλαύνειν.Ἀλλὰ σύ μοι πρώτιστα λεόντων ἔξοχον ἄγρηνἐν θυμῶι βάλλοιο καὶ ἀνδρῶν ἄλκιμον ἦτορ.χῶρον μὲν πρώτιστον ἐπεφράσσαντο κιόντες, |
80 | ἔνθα περὶ σπήλυγγας ἐρίβρομος ἠΰκομος λῖςἐνδιάει, μέγα δεῖμα βοῶν αὐτῶν τε νομήων·θηρὸς δ' αὖ μετέπειτα πελώριον ὠπήσαντοἴχνεσι τριβομένοισιν ἀταρπιτόν, ἧι ἔνι πολλὸςλαρὸν πιόμενος ποταμηπόρος ἰθὺς ὁδεύει. |
85 | ἔνθ' ἤτοι βόθρον μὲν ἐΰδρομον ἀμφὶς ὄρυξαν,εὐρὺν καὶ περίμετρον· ἀτὰρ μεσάτηι ἐνὶ τάφρωι
|
|
|
κίονα δειμάσθην μέγαν, ὄρθιον, ὑψικόλωνον·τοῦ δ' ἄπο μὲν κρεμάσαντο μετήορον αὖ ἐρύσαντεςἀρνειὸν νεογιλὸν ὑπ' ἀρτιτόκοιο τεκούσης· | |
90 | ἔκτοθε δ' αὖ βόθροιο περίτροχον ἐστεφάνωσαναἱμασιήν, πυκάσαντες ἐπασσυτέροις μυλάκεσσιν,ὄφρα κε μὴ πελάσας δολερὸν χάος ἀθρήσειε·καί ῥ' ὁ μὲν ὑψικρεμὴς ὑπομάζιος ἀμνὸς ἀϋτεῖ·τοῦ δέ τε πειναλέην κραδίην ἐπάταξεν ἰωή· |
95 | μαιόμενος δ' ἴθυσε, φίλον κεχαρημένος ἦτορ,ἴχνος ἐπισπέρχων βληχῆς ἠδ' ἔνθα καὶ ἔνθαπαπταίνων πυρόεν· τάχα δ' ἤλυθεν ἄγχι δόλοιο,ἀμφί τε δινεῖται, κρατερὸς δέ ἑ λιμὸς ὀρίνει.αὐτίκα δ' αἱμασιὴν μὲν ὑπέρθορε γαστρὶ πιθήσας, |
100 | δέκτο δέ μιν χάος εὐρὺ περιστεφές, οὐδ' ἐνόησεν,ὡς ἐπὶ βυσσὸν ἵκανεν ἀνωΐστοιο βερέθρου·παντόσε δινεῖται δὲ παλίσσυτος αἰὲν ὀρούων,ὁπποῖος περὶ νύσσαν ἀεθλοφόρος θοὸς ἵππος,ἀγχόμενος παλάμηισι καὶ ἡνιόχοιο χαλινῶι. |
105 | οἱ δ' ἄρ' ἀπὸ σκοπιῆς τηλαυγέος ἀθρήσαντεςἀγρευτῆρες ὄρουσαν, ἐριτμήτοισι δ' ἱμᾶσιδησάμενοι καθιᾶσιν ἐΰστροφα τυκτὰ μέλαθρα,ὀπταλέον κἀκεῖσε δόλον κρύψαντες ἐδωδῆς·αὐτὰρ ὅ γ' ἐκ βόθροιο δοκεύμενος αὐτίκ' ἀλύξειν |
110 | ἔνθορε καγχαλόων· παρὰ δ' οὐκέτι νόστος ἕτοιμος.ὧδε μὲν ἀμφὶ χυτὴν Λιβύων πολυδίψιον αἶαν.Αὐτὰρ ἐϋρρείταο παρ' ὄχθαις Εὐφρήταοἵππους μὲν χαροποὺς μεγαλήτορας ἀρτύνονταιθήρειον ποτὶ μῶλον· ἐπεὶ χαροποὶ γεγάασι |
115 | κραιπνότατοι θείειν καὶ ἀναιδέες ἶφι μάχεσθαικαὶ μοῦνοι τετλᾶσι λεόντων ἀντία βρυχήν·οἱ δ' ἄλλοι τρείουσι καὶ ἀγκλίνουσιν ὀπωπάς,
|
|
|
δειμαίνοντες ἄνακτος ἑοῦ πυριλαμπέα κανθόν,ὣς ἐφάμην καὶ πρόσθεν ἐν ἱππαλέοισιν ἀοιδαῖς. | |
120 | πεζοὶ δ' ἐκτανύσαντο λίνοιο περίδρομον ἕρκος,ἄρκυας ἀσσυτέροις ἐπιδειμάμενοι σταλίκεσσι·τόσσον δ' αὖθ' ἑκάτερθεν ἐπιπρονένευκε κεραίη,ὅσσον ἐπημύει κέρας ἀρτιτόκοιο σελήνης.τρισσοὶ δ' αὖ λοχόωσι λίνων ἔπι θηρητῆρες, |
125 | εἷς μέσατος, δοιοὶ δ' ἄρ' ἐπ' ἀκροτάτοισι κορύμβοις,ὁππόσον ἐκ μεσάτοιο γεγωνότος ἀμφοτέροισινεἰσαΐειν ἑκάτερθε διπλῶν ἀκρόπτερα φωτῶν.οἱ δ' ἄλλοι στήσαντο νόμωι πολέμοιο δαφοινοῦ,φρυκτοὺς αὐσταλέους πυριλαμπέας ἀμφὶς ἔχοντες· |
130 | ἀνδρῶν δ' αὐτὸς ἕκαστος ἔχει σάκος ἐν χερὶ λαιῆι,(ἀσπίδος ἐν πατάγωι θηρσὶν μέγα δεῖμα δαφοινοῖς·)δεξιτερῆι δὲ φέρει πεύκης ἄπο δαιόμενον πῦρ·ἔξοχα γὰρ δείδοικε πυρὸς μένος ἠΰκομος λῖς,οὐδ' ἐσιδεῖν τέτληκεν ἀταρμύκτοισιν ὀπωπαῖς. |
135 | οἱ δ' ὁπότ' ἀθρήσωσι λεόντων ἄλκιμον ἦτορ,πάντες ὁμῶς ἱππῆες ἐπέσσυθεν, ἀμφὶ δὲ πεζοὶἕσπονται παταγεῦντες, ἀϋτὴ δ' αἰθέρ' ἱκάνει.θῆρες δ' οὐ μίμνουσιν, ἐπιστροφάδην δὲ νέονταιθυμὸν ὀδὰξ πρίοντες, ἀμυνέμεν οὐκ ἐθέλοντες. |
140 | ὡς δ' ἰχθῦς ἀνὰ νύκτα δολόφρονες ἀσπαλιῆεςπρὸς βόλον ἰθύνουσι θοαῖς ἀκάτοισι φέροντεςλαμπομένας δαΐδας· τοὶ δὲ τρείουσιν ἰδόντεςἔλλοπες, οὐδὲ μένουσιν ἑλισσομένην ἀμαρυγήν·ὣς καὶ θῆρες ἄνακτες ἐπιμύουσιν ὀπωπάς. |
145 | καὶ τότε δειδιότες κτύπον ἀνδρῶν καὶ φλόγα πυρσῶναὐτόματοι πλεκτῆισι λίνων λαγόνεσσι πέλασσαν.
|
|
|
Ἔστι δέ τις θήρης τρίτατος νόμος Αἰθιοπήωνἀκάματος, μέγα θαῦμα· τὸ δ' ἀνέρες ἀλκήεντεςΑἴθοπες ἠνορέηι πίσυνοι πίσυρες τελέουσι. | |
150 | πλεκτὰ σάκη τεύχουσιν ἐϋστρέπτοισι λύγοισικαρτερὰ καὶ πλευρῆισι περίδρομα, κὰδ δὲ βοείαςἀζαλέας τανύουσιν ἐπ' ἀσπίσιν ὀμφαλοέσσαιςἄλκαρ ἔμεν τ' ὀνύχων βριαρῶν γενύων τε δαφοινῶν·αὐτοὶ δ' οἰὸς ἄωτα πρόπαν δέμας ἀμφιέσαντο, |
155 | σφιγξάμενοι καθύπερθεν ἐπασσυτέροις τελαμῶσι·καὶ κόρυθες κρύπτουσι καρήατα· μοῦνα δ' ἀθρήσαιςχείλεά τε ῥῖνάς τε καὶ ὄμματα μαρμαίροντα.ἄντα δὲ θηρὸς ἴασιν ἀολλέες, εὐκελάδοισιμάστιξιν θαμινῆισι δι' ἠέρος αἰθύσσοντες· |
160 | αὐτὰρ ὅ γε σπήλυγγος ὑπεκπροθορὼν ἀλίαστοςβρυχᾶται πετάσας φόνιον χάος ἀντία φωτῶν,δερκόμενος χαροποῖσιν ὑπ' ὄμμασιν αἰθόμενον πῦρ,θυμῶι παφλάζων ἴκελος δίοισι κεραυνοῖς.οὐ τοῖον Γάγγαο ῥόος πρόσθ' ἠελίοιο |
165 | Ἰνδὸν ὑπὲρ δάπεδον Μαρυανδέα λαὸν ἀμείβωνμυκᾶται βρύχημα πελώριον, ὁππότε κρημνῶνἐκπροθορὼν ἐκάλυψε μέλαν δέμας αἰγιαλοῖο·ὅστε καὶ εὐρύτατός περ ἐὼν καί τ' εἴκοσιν ἄλλοιςκυρτοῦται ποταμοῖσι κορυσσόμενος λάβρον ὕδωρ· |
170 | οἷον ἐπισμαραγεῖ δρίος ἄσπετον ἠδὲ χαράδραιβρυχηθμοῖς ὀλοοῖσιν, ἐπιβρέμεται δ' ὅλος αἰθήρ.καί ῥ' ὁ μὲν αὐτίκ' ὄρουσε λιλαιόμενος χροὸς ἆσαι,λαίλαπι χειμερίηι πανομοίϊος· οἱ δὲ μένουσινἀστεμφεῖς πυρόεσσαν ἐπαιγίζουσαν ἐνιπήν. |
175 | αὐτὰρ ὅ γ' ἔν τ' ὀνύχεσσι γένυσσί τε λευγαλέηισινἄσχετος ὅν κεν ἕληισιν ἐπαιθύσσων κεραΐζει.τὸν δ' ἕτερος κατόπισθε μεταθρώσκων αἰζηῶνκικλήσκει, παταγῶν τε διαπρύσιόν τε γεγωνώς.αἶψα δ' ἐπιστρεφθεὶς μεγαλήνωρ ἠΰκομος λῖς |
180 | ὦρτο λιπὼν ὃν ἔμαρψεν ὑπὸ στόμα· καὶ πάλιν ἄλλοςδόχμιος ἠϋγένειον ὀρίνει θῆρα κελαινόν·ἄλλοι δ' ἀλλαχόθεν μιν ἐπασσύτεροι κλονέουσιῥινοῖσιν πίσυνοι σακέεσσί τε καὶ τελαμῶσι,τοὺς οὔτε κρατεροὶ γενύων τάμνουσιν ὀδόντες, |
185 | οὔτε σιδηρείων ὀνύχων πείρουσιν ἀκωκαί.αὐτὰρ ὁ μαψίδιον φθινύθει πόνον, ἄκριτα θύων,τὸν μὲν καλλείπων, τὸν δ' αἰρόμενος χθονὸς αἶψααὖ ἐρύων, τῶι δ' αὖτις ἀάσχετος ἰθὺς ὀρούων.ὡς δ' ὁπότ' ἐν πολέμοισιν ἀρήϊον ἄνδρα κραταιὸν |
190 | δήϊος ἀμφιβάληι στεφάνη μαλεροῖο μόθοιο,αὐτὰρ ὅ γε πνείων μένος Ἄρεος ἔνθα καὶ ἔνθαἀΐσσει, παλάμηι κραδάων πεφονωμένον ἔγχος,ὀψὲ δέ μιν δάμνησιν ἐνυάλιος λόχος ἀνδρῶν,πάντες ὁμοῦ βρίσαντες· ὁ δ' ὀκλάζει κατὰ γαίης, |
195 | βαλλόμενος πυκινῆισι τανυρροίζοισιν ἀκωκαῖς·ὣς ὅ γ' ἀνηνύστοισιν ἀπειπάμενος καμάτοισινὀψὲ βροτοῖσιν ἔδωκε βραβήϊα πάντα μόθοιο·ἀφρὸν ἀποσταλάει δὲ ποτὶ σχερὸν αἱματόεντα·εἴκελος αἰδομένωι δὲ ποτὶ χθόνα κανθὸν ἐρείδει. |
200 | ὡς δὲ βροτὸς πολλοῖσιν ἐρεψάμενος κοτίνοισιπυγμαχίης ἐν ἀγῶσιν, ὑπ' ἀνέρος ἀλκήεντοςἄντην ἀσσυτέρηισιν ὑπ' ὠτειλῆισι δαμασθείς,ἔστη μὲν πρώτιστα λελουμένος αἵματι λάβρωι,οἷα μεθυσφαλέων, ἑτεροκλινέων τε κάρηνον· |
205 | αὐτὰρ ἔπειτ' ἐπὶ γαῖαν ὑποκλαδὸν ἐξετανύσθη·ὣς ὅ γ' ἐπὶ ψαμάθου κεκαφηότα γυῖα τάνυσσεν.οἱ δὲ τότ' ἐγκονέουσι πολὺ πλέον, αἶψα δ' ὕπερθεπάντες ἐρεισάμενοι κρατεροῖσι δέουσ' ὑπὸ δεσμοῖςοὐδὲν ἀλευόμενον, μάλα δ' ἤρεμον ἀτρεμέοντα. |
210 | ὦ μέγα τολμήεντες, ὅσον χάδον, ὅσσον ἔρεξαν,αἰνὸν κεῖνο πέλωρον ἅτε κτίλον ἀείρουσιν. |
|
|
Ἔκλυον ὡς βόθροισιν ὁμοίοισίν τε δόλοισιθήρασσαν καὶ θῶας ἀναιδέας, ἠδὲ γένεθλαπορδαλίων ἀπάτησαν, ἀτὰρ πολὺ μείοσι βόθροις· | |
215 | κίονα δ' οὐχὶ λίθοιο, δρυὸς δ' ἐτάμοντο κεραίην·οὐδὲ μὲν ὑψικρεμῆ χιμάρου γόνον ἠιώρησαν,ἀλλὰ κυνός· τοῦ δ' αὖτ' ἀπὸ μήδεα δῆσαν ἱμάσθλαιςλεπταλέαις· ὁ δ' ἄρ' ὦκα περισπερχὴς ὀδύνηισινὠρυθμοῖς ὑλάει καὶ πορδαλίεσσιν ἀϋτεῖ· |
220 | ἡ δὲ μάλ' ἰάνθη, διά τε δρίος ἰθὺς ὀρούει.ὡς δ' ὁπότ' ἰχθυβόλοι κύρτου δόλον ἐστήσαντο,πλεξάμενοι σπάρτωι Σαλαμινίδι, καὶ λαγόνεσσιπούλυπον ἢ κεστρῆα πυρὶ φλεγέθοντες ἔθεντο·ὀδμὴ δ' ἐς πλαταμῶνας ἀφίκετο, καὶ ποτὶ κύρτον |
225 | ἔλλοπας αὐτομόλους εἰσήγαγεν, οὐδὲ δύνανταιαὖτις ὑπεκδῦναι, δεινοῦ δ' ἤντησαν ὀλέθρου·ὣς κείνη, σκυλακῆος ἀπόπροθεν εἰσαΐουσα,ἔδραμε καὶ θόρεν, οὔτιν' ὀϊσσαμένη δόλον εἶναι,γαστέρι πειθομένη δὲ μυχοὺς ἐπέλασσε βερέθρου. |
|
|
230 | Πορδάλιας καὶ δῶρα Διωνύσοιο δάμασσαν,θηροφόνων δολερῶν δολερὴν πόσιν οἰνοχοεύντων,οὐδὲν ἀλευομένων ζαθέοιο κότον Διονύσου.πορδάλιες νῦν μὲν θηρῶν γένος, ἀλλὰ πάροιθενοὐ θῆρες βλοσυραί, χαροπαὶ δ' ἐπέλοντο γυναῖκες, |
235 | οἰνάδες, ὠσχοφόροι, τριετηρίδες, ἀνθοκάρηνοι,Βάκχου φοιταλιῆος ἐγερσιχόροιο τιθῆναι.νηπίαχον γὰρ Βάκχον Ἀγηνορὶς ἔτραφεν Ἰνώ,μαζὸν ὀρεξαμένη πρωτόρρυτον υἱέϊ Ζηνός·σὺν δ' ἄρ' ὁμῶς ἀτίτηλε καὶ Αὐτονόη καὶ Ἀγαύη· |
240 | ἀλλ' οὐκ εἰν Ἀθάμαντος ἀταρτηροῖσι δόμοισιν,οὔρεϊ δ' ὃν τότε Μηρὸν ἐπικλήδην καλέεσκον.Ζηνὸς γὰρ μεγάλην ἄλοχον μέγα δειμαίνουσαικαὶ Πενθῆα τύραννον Ἐχιονίδην τρομέουσαιεἰλατίνηι χηλῶι δῖον γένος ἐγκατέθεντο, |
245 | νεβρίσι δ' ἀμφεβάλοντο καὶ ἐστέψαντο κορύμβοιςἐν σπέϊ, καὶ περὶ παῖδα τὸ μυστικὸν ὠρχήσαντο·τύμπανα δ' ἐκτύπεον καὶ κύμβαλα χερσὶ κρόταινον,παιδὸς κλαυθμυρισμῶν προκαλύμματα· πρῶτα δ' ἔφαινονὄργια κευθομένηι περὶ λάρνακι· σὺν δ' ἄρα τῆισιν |
250 | Ἀόνιαι λάθρη τελετῶν ἅπτοντο γυναῖκες·ἐκ δ' ὄρεος πιστῆισιν ἀγερμοσύνην ἑτάρηισινἔντυον ἰθῦσαι Βοιωτίδος ἔκτοθε γαίης·μέλλε γὰρ ἤδη, μέλλεν ἀνήμερος ἡ πρὶν ἐοῦσαγαῖα φυτηκομέειν ὑπὸ λυσιπόνωι Διονύσωι. |
255 | χηλὸν δ' ἀρρήτην ἱερὸς χορὸς ἀείρασαιστεψάμεναι νώτοισιν ἐπεστήριξαν ὄνοιο·Εὐρίπου δ' ἵκανον ἐπ' ἠιόνας, ἔνθα κίχανονπρέσβυν ὁμοῦ τεκέεσσιν ἁλίπλανον· ἀμφὶ δὲ πᾶσαιγριφέας ἐλλίσσοντο βυθοὺς ἀκάτοισι περῆσαι· |
260 | αὐτὰρ ὅ γ' αἰδεσθεὶς ἱερὰς ὑπέδεκτο γυναῖκας.καὶ δή οἱ χλοερὴ μὲν ἐπήνθεε σέλμασι μῖλαξ,πρύμνην δ' ὡραίη ἕλινος καὶ κισσὸς ἔρεπτον·καί κεν ὑπὲρ πόντοιο κυβίστεον ἀσπαλιῆεςδείματι δαιμονίωι πεπτηότες, ἀλλὰ πάροιθεν |
265 | ἐς γαῖαν δόρυ κέλσε· πρὸς Εὐβοίην δὲ γυναῖκεςἠδ' ἐπ' Ἀρισταίοιο θεὸν κατάγοντο φέρουσαι,ὅσθ' ὕπατον μὲν ἔναιεν ὄρος Καρύηισιν ὑπ' ἄντρωι,μυρία δ' ἄγραυλον βιοτὴν ἐδιδάξατο φωτῶν·
|
|
|
πρῶτος ποιμένιον ἱδρύσατο, πρῶτος ἐκεῖνος | |
270 | καρποὺς ἀγριάδος λιπαρῆς ἔθλιψεν ἐλαίης,καὶ ταμίσωι πρῶτος γάλα πήξατο, καὶ ποτὶ σίμβλουςἐκ δρυὸς ἀείρας ἀγανὰς ἐνέκλεισε μελίσσας.ὃς τότε καὶ Διόνυσον ἑῶι νεογιλὸν ὑπ' ἄντρωιἸνώης ἔθρεψε δεδεγμένος ἐκ χηλοῖο, |
275 | σὺν Δρυάσιν δ' ἀτίτηλε μελισσοκόμοισί τε ΝύμφαιςΕὐβοΐσιν τε κόρηισι καὶ Ἀονίηισι γυναιξίν.ἤδη κουρίζων δ' ἑτέραις μετὰ παισὶν ἄθυρε·νάρθηκα προταμὼν στυφελὰς οὐτάζετο πέτρας,αἱ δὲ θεῶι μέθυ λάρον ἀνέβλυσαν ὠτειλάων. |
280 | ἄλλοτε δ' ἀρνειοὺς αὐτῆις ἐδάϊξε δορῆισικαὶ μελεϊστὶ τάμεν νέκυας δ' ἔρριψεν ἔραζε,αὖτις δ' ἅψεα χερσὶν ἐϋσταλέως συνέβαλλεν,οἱ δ' ἄφαρ ἔζωον χλοεροῦ θ' ἅπτοντο νομοῖο.ἤδη καὶ θιάσοισιν ἐμέμβλετο καὶ κατὰ πᾶσαν
|
285 | γαῖαν ἐκίδνατο δῶρα Θυωναίου Διονύσου.πάντηι δὲ θνητοῖς ἀρετὴν πωλέσκετο φαίνων·ὀψὲ δὲ καὶ Θήβης ἐπεβήσατο καὶ πυρίπαιδιπᾶσαι ὑπηντίασαν Καδμηΐδες· αὐτὰρ ὁ μάργοςΠενθεὺς οὐχὶ δετὰς παλάμας ἔδεεν Διονύσου, |
290 | καὶ θεὸν αὐτοφόνοισιν ἀπείλεε χερσὶ δαΐξαι,οὐ Τυρίου Κάδμοιο καταιδόμενος τρίχα λευκήν,οὐδὲ κυλινδομένην οἷσι πρὸ πόδεσσιν Ἀγαύην·σύρειν δ' αἰνομόροισιν ἐβώστρεεν οἷς ἑτάροισι,σύρειν τε κλείειν τε, χορόν τ' ἐλάασκε γυναικῶν. |
295 | οἱ μέν νυν Βρόμιον Πενθηϊάδαι φυλακῆεςδεσμοῖσιν δοκέοντο σιδηρείοισιν ἄγεσθαιἄλλοι Καδμεῖοί τε· θεοῦ δ' οὐχ ἅπτετο δεσμά·παχνώθη δὲ κέαρ θιασώτισι, πάντα δ' ἔραζεῥῖψαν ἀπὸ κροτάφων στεφανώματα θύσθλα τε χειρῶν· |
300 | πάσαις δ' ἐστάλαον Βρομιώτισι δάκρυ παρειαί·αἶψα δ' ἀνηΰτησαν· ἰὼ μάκαρ, ὦ Διόνυσε,ἅπτε σέλας φλογερὸν πατρώϊον, ἂν δ' ἐλέλιξονγαῖαν, ἀταρτηροῦ δ' ὄπασον τίσιν ὦκα τυράννου·θὲς δὲ παρὰ σκοπιῆισι, πυρίσπορε, Πενθέα ταῦρον, |
305 | ταῦρον μὲν Πενθῆα δυσώνυμον, ἄμμε δὲ θῆραςὠμοβόρους, ὀλοοῖσι κορυσσομένας ὀνύχεσσιν,ὄφρα μιν, ὦ Διόνυσε, διὰ στόμα δαιτρεύσωμεν.ὣς φάσαν εὐχόμεναι· τάχα δ' ἔκλυε Νύσιος ἀρῆς.Πενθέα μὲν δὴ ταῦρον ἐδείξατο φοίνιον ὄμμα, |
310 | αὐχένα τ' ἠιώρησε, κέρας τ' ἀνέτειλε μετώπου·ταῖσι δὲ γλαυκιόωσαν ἐθήκατο θηρὸς ὀπωπήν,καὶ γένυας θώρηξε, κατέγραψεν δ' ἐπὶ νώτουῥινὸν ὅπως νεβροῖσι, καὶ ἄγρια θήκατο φῦλα.αἱ δὲ θεοῦ βουλῆισιν ἀμειψάμεναι χρόα καλὸν |
315 | πορδάλιες Πενθῆα παρὰ σκοπέλοισι δάσαντο.τοιάδ' ἀείδοιμεν, τοῖα φρεσὶ πιστεύοιμεν·ὅσσα Κιθαιρῶνος δὲ κατὰ πτύχας ἔργα γυναικῶν,ἢ μυσαρὰς κείνας, τὰς ἀλλοτρίας Διονύσου,μητέρας οὐχ ὁσίως ψευδηγορέουσιν ἀοιδοί. |
|
|
320 | Θηροφόνος δέ τις ὧδε πάγην ἑτάροισι σὺν ἄλλοιςθηρσὶ φιλακρήτοισιν ἐμήσατο πορδαλίεσσι.πίδακα λεξάμενοι Λιβύης ἀνὰ διψάδα γαῖαν,ἥ τ' ὀλίγη μάλα πολλὸν ἀνυδρότατον κατὰ χῶρονἀπροφάτως ἀΐδηλον ἀνασταλάει μέλαν ὕδωρ, |
325 | οὐδὲ πρόσω χεῖται κελαρύσμασιν, ἀλλὰ μάλ' αἰνῶςβλύζει τε σταδίη τε μένει ψαμάθοισί τε δύνει·ἔνθεν πορδαλίων γένος ἄγριον εἶσι μετ' ἠὼπιόμενον· τοὶ δ' αἶψα κατὰ κνέφας ὁρμηθέντεςἀγρευτῆρες ἄγουσιν ἐείκοσιν ἀμφιφορῆας |
330 | οἴνου νηδυμίοιο, τὸν ἑνδεκάτωι λυκάβαντιθλῖψε τις οἰνοπέδηισι φυτηκομίηισι μεμηλώς·ὕδατι δ' ἐγκέρασαν λαρὸν μέθυ καὶ προλιπόντεςπίδακα πορφυρέην οὐ τηλόθεν εὐνάζονται,προπροκαλυψάμενοι δέμας ἄλκιμον ἢ σισύρηισιν |
335 | ἢ αὐτοῖσι λίνοισιν· ἐπεὶ σκέπας οὔ τι δύνανταιεὑρέμεν οὔτε λίθων οὔτ' ἠϋκόμων ἀπὸ δένδρων·πᾶσα γὰρ ἐκτέταται ψαφαρὴ καὶ ἀδένδρεος αἶα.τὰς δ' ἄρα σειριόεντος ὑπ' ἠελίοιο τυπείσαςἀμφότερον δίψη τε φίλη τ' ἐκάλεσσεν ἀϋτμή· |
|
|
340 | πίδακι δ' ἐμπέλασαν Βρομιώτιδι καὶ μέγα χανδὸνλάπτουσιν Διόνυσον, ἐπ' ἀλλήληισι δὲ πᾶσαισκιρτεῦσιν μὲν πρῶτα χοροιτυπέουσιν ὁμοῖαι,εἶτα δέμας βαρύθουσι, προσώπατα δ' ἐς χθόνα δῖανἠρέμα νευστάζουσι κάτω· μετέπειτα δὲ πάσας |
345 | κῶμα βιησάμενον χαμάδις βάλεν ἄλλυδις ἄλλην.ὡς δ' ὁπότ' εἰλαπίνηισιν ἀφυσσάμενοι κρητήρωνἥλικες εἰσέτι παῖδες, ἔτι χνοάοντες ἰούλους,λαρὸν ἀείδωσι, προκαλιζόμενοι μετὰ δεῖπνονἀλλήλους ἑκάτερθεν ἀμοιβαδίοισι κυπέλλοις, |
350 | ὀψὲ δ' ἐλώφησαν· τοὺς δ' ἔρριφεν ἄλλον ἐπ' ἄλλωικαὶ φρεσὶ καὶ βλεφάροισιν ἐπιβρῖσαν μένος οἴνου·ὣς κεῖναι μάλα θῆρες ἐπ' ἀλλήληισι χυθεῖσαινόσφι πόνου κρατεροῖσιν ὑπ' ἀγρευτῆρσι γένοντο.Ἄρκτοισιν δὲ πονεῦσι κλυτὴν περιώσιον ἄγρην |
355 | Τίγριν ὅσοι ναίουσι καὶ Ἀρμενίην κλυτότοξον.πουλὺς ὄχλος βαίνουσι τανύσκια βένθεα δρυμῶν,ἴδριες αὐτολύτοις σὺν ἐϋρίνεσσι κύνεσσιν,ἴχνια μαστεύσοντ' ὀλοῶν πουλύπλανα θηρῶν.ἀλλ' ὁπότ' ἀθρήσωσι κύνες σημήϊα ταρσῶν, |
360 | ἕσπονται στιβέας τε ποδηγετέουσιν ὁμαρτῆι,ῥῖνας μὲν ταναὰς σχεδόθεν χέρσοιο τιθέντες·εἰσοπίσω δ' εἴπερ τι νεώτερον ἀθρήσειανἴχνος, ἐπειγόμενοι θόρον αὐτίκα καγχαλόωντεςληθόμενοι τοῦ πρόσθεν· ἐπὴν δ' εἰς ἄκρον ἵκωνται |
365 | εὐπλανέος στιβίης θηρός τε παναίολον εὐνήν,αὐτίχ' ὁ μὲν θρώσκει παλάμης ἄπο θηρητῆρος,οἰκτρὰ μάλ' ὑλακόων, κεχαρημένος ἔξοχα θυμόν.ὡς δ' ὅτε παρθενικὴ γλαγόεντος ἐν εἴαρος ὥρηιἀβλαύτοισι πόδεσσιν ἀν' οὔρεα πάντ' ἀλάληται, |
370 | ἄνθεα διζομένη· τὸ δέ οἱ μάλα τηλόθ' ἐούσηινηδύμιον προπάροιθεν ἴον μήνυσεν ἀϋτμή·τῆι δὲ μάλ' ἰάνθη μείδησέ τε θυμὸς ἐλαφρός,ἀμᾶται δ' ἀκόρητος, ἀναψαμένη δὲ κάρηνονεἶσιν ἐς ἀγραύλων δόμον ἀείδουσα τοκήων·
|
375 | ὣς κυνὸς ἰάνθη θυμὸς θρασύς· αὐτὰρ ἐπακτὴρκαὶ μάλα μιν θύνοντα βιησάμενος τελαμῶσικαγχαλόων παλίνορσος ἔβη μεθ' ὅμιλον ἑταίρων.τοῖσι δὲ καὶ δρυμὸν διεπέφραδε, θῆρά τε πικρὴναὐτὸς καὶ συνάεθλος ὅπου λοχόωντες ἔλειψαν. |
380 | οἱ δ' ἄρ' ἐπειγόμενοι στάλικας στήσαντο κραταιοὺςδίκτυά τ' ἀμπετάσαντο καὶ ἄρκυας ἀμφεβάλοντο·ἐν δὲ δύω κλῖναν δοιαῖς ἑκάτερθε κεραίαιςἀνέρας ἀκρολίνους ὑπὸ μειλινέοισι πάγοισιν.ἐκ δ' αὐτῶν κεράων τε καὶ αἰζηῶν πυλαωρῶν |
385 | λαιῆι μὲν μήρινθον ἐΰστροφον ἐκτανύουσιμηκεδανήν, λινέην, ὀλίγον γαίης ἐφύπερθεν,ὅσσον ἐπ' ὀμφαλὸν ἀνδρὸς ἱκανέμεναι στροφάλιγγα·τῆς ἀπὸ μὲν κρέμαται περιδαίδαλα παμφανόωνταἄνθεα ταινιῶν πουλύχροα, δείματα θηρῶν, |
390 | ἐκ δ' ἄρ' ἀπήρτηται πτίλα μυρία παμφανόωντα,οἰωνῶν τε διηερίων περικαλλέα ταρσὰγυπάων πολιῶν τε κύκνων δολιχῶν τε πελαργῶν.δεξιτερῆι δὲ λόχους ὑπὸ ῥωγάσιν ἐστήσαντο,ἢ χλοεροῖς πετάλοισι θοῶς πυκάσαντο μέλαθρα, |
395 | τυτθὸν ἀπ' ἀλλήλων, πίσυρας δ' ἐκάλυψαν ἑκάστωιἀνέρας, ὁρπήκεσσι πρόπαν δέμας ἀμφιβαλόντες.αὐτὰρ ἐπὴν κατὰ κόσμον ἐπαρτέα πάντα πέλωνται,σάλπιγξ μὲν κελάδησε πελώριον, ἡ δέ τε λόχμηςὀξὺ λέληκε θοροῦσα καὶ ὀξὺ δέδορκε λακοῦσα· |
400 | αἰζηοὶ δ' ἐπόρουσαν ἀολλέες, ἐκ δ' ἑκάτερθενἀντία θηρὸς ἴασι φαλαγγηδὸν κλονέοντες.ἡ δ' ὅμαδον προλιποῦσα καὶ ἀνέρας ἰθὺς ὀρούει,γυμνὸν ὅπου λεύσσει πεδίον πολύ· κεῖθεν ἔπειταἑξείης κατὰ νῶτον ἐγειρόμενος λόχος ἀνδρῶν |
405 | κλαγγηδὸν παταγοῦσιν, ἐπ' ὀφρύα μηρίνθοιοσευόμενοι καὶ δεῖμα πολύχροον· ἡ δέ τ' ἀνιγρὴἀμφίβολος μάλα πάμπαν ἀτυζομένη πεφόρηται·πάντα δ' ὁμοῦ δείδοικε, λόχον, κτύπον, αὐλόν, ἀϋτήν,δειμαλέην μήρινθον· ἐπεὶ κελάδοντος ἀήτεω |
410 | ταινίαι τ' ἐφύπερθε διηέριαι κραδάουσικινύμεναι πτέρυγές τε λιγήϊα συρίζουσι.τοὔνεκα παπταίνουσα κατ' ἄρκυος ἀντίον ἕρπει,ἐν δ' ἔπεσεν λινέοισι λόχοις· τοὶ δ' ἐγγὺς ἐόντεςἀκρόλινοι θρώσκουσι καὶ ἐγκονέοντες ὕπερθε |
415 | σπαρτόδετον τανύουσι περίδρομον· ἄλλο δ' ἐπ' ἄλλωινηήσαντο λίνον· μάλα γὰρ τότε θυμαίνουσινἄρκτοι καὶ γενύεσσι καὶ ἀργαλέαις παλάμηισι·δηθάκι δ' ἐξαυτῆς φύγον ἀνέρας ἀγρευτῆραςδίκτυά τ' ἐξήλυξαν, ἀΐστωσαν δέ τε θήρην. |
420 | ἀλλὰ τότε κρατερός τις ἀνὴρ παλάμην ἐπέδησενἄρκτου δεξιτερήν, χήρωσέ τε πᾶσαν ἐρωήν,δῆσέ τ' ἐπισταμένως, τάνυσέν τε ποτὶ ξύλα θῆρα,καὶ πάλιν ἐγκατέκλεισε δρυὸς πεύκης τε μελάθρωι,πυκνῆισι στροφάλιγξιν ἑὸν δέμας ἀσκήσασαν. |
|
|
425 | Χρειὼ δὲ σκοπέλου μὲν ἀνάντεος ἠδὲ πάγοιοσεύεσθαι προθέοντα ποδώκεα φῦλα λαγωῶν,πρὸς δὲ κάταντα σοφῆισι προμηθείηισιν ἐλαύνειν·αὐτίκα γὰρ σκύλακάς τε καὶ ἀνέρας ἀθρήσαντεςπρὸς λόφον ἰθύνουσιν· ἐπεὶ μάλα γιγνώσκουσιν, |
430 | ὅττι πάροιθεν ἔασιν ὀλιζότεροι πόδες αὐτοῖς.τοὔνεκα ῥηΐδιοι πτώκεσσι πέλουσι κολῶναι,ῥηΐδιοι πτώκεσσι, δυσάντεες ἱππελάτηισι.ναὶ μὴν ἀτραπιτοῖο πολυστιβίην ἀλεείνεινκαὶ πάτον, ἐν δ' ἄρα τῆισι γεωμορίηισιν ἐλαύνειν· |
435 | κουφότεροι γὰρ ἔασι τρίβωι καὶ ποσσὶν ἐλαφροὶῥεῖά τ' ἐπιθρώσκουσιν· ἀρηρομένηι δ' ἐνὶ γαίηικαὶ θέρεος βαρύθουσι πόδες καὶ χείματος ὥρηιἄχρις ἐπισφυρίων ὀλοὴν κρηπῖδα φέρουσιν.Ἤν ποτ' ἐλῆις δόρκον δέ, φυλάσσεο μὴ μετὰ πολλὸν |
440 | ἐκτάδιον δολιχόν τε δρόμον καὶ τέρμα πόνοιοτυτθὸν ὑποσταίη, λαγόνων δ' ἀπὸ μήδεα χεύηι·δόρκοι γὰρ περίαλλα δρόμοις ἐνὶ μεσσατίοισικυστίδα κυμαίνουσιν, ἀναγκαίοισιν ὑπ' ὄμβροιςβριθόμενοι λαγόνας, ποτὶ δ' ἰσχίον ὀκλάζουσιν· |
445 | ἢν δ' ὀλίγον πνεύσωσι πολυσφαράγων ἀπὸ λαιμῶν,πολλὸν ἀρειότεροι λαιψηρότεροί τε φέβονται,γούνασιν εὐφόρτοισι καὶ ἔγκασι κουφοτέροισι.Κερδὼ δ' οὔτε λόχοισιν ἁλώσιμος οὔτε βρόχοισινοὔτε λίνοις· δεινὴ γὰρ ἐπιφροσύνηισι νοῆσαι, |
450 | δεινὴ δ' αὖτε κάλωα ταμεῖν, ὑπὸ δ' ἅμματα λῦσαι,καὶ πυκινοῖσι δόλοισιν ὀλισθῆσαι θανάτοιο.ἀλλὰ κύνες μιν ἄειραν ἀολλέες· οὐδ' ἄρ' ἐκεῖνοικαὶ κρατεροί περ ἐόντες ἀναιμωτὶ δαμάσαντο. |