Aristoteles
384 - 322 a. Chr. n.
Περὶ ἑρμηνείας
|
|
|
________________________________________________________
|
|
7
Ἐπεὶ δ' ἐστὶ 1) τὰ μὲν καθόλου τῶν πραγμάτων τὰ δὲ καθ' ἕκαστον (λέγω δὲ καθόλου μὲν ὃ ἐπὶ πλειόνων πέφυκε κατηγορεῖσθαι, καθ' ἕκαστον δὲ ὃ μή, οἷον ἄνθρωπος μὲν [17b] τῶν καθόλου, Καλλίας δὲ τῶν καθ' ἕκαστον)· ἀνάγκη δὲ 2) ἀποφαίνεσθαι ὡς ὑπάρχει τι ἢ μὴ ὁτὲ μὲν τῶν καθόλου τινί, ὁτὲ δὲ τῶν καθ' ἕκαστον. ἐὰν μὲν οὖν καθόλου ἀποφαίνηται ἐπὶ τοῦ καθόλου ὅτι ὑπάρχει τι ἢ 3) μή, ἔσονται ἐναντίαι αἱ 4) ἀποφάνσεις. λέγω δὲ ἐπὶ τοῦ καθόλου ἀποφαίνεσθαι καθόλου, [5] οἷον πᾶς ἄνθρωπος λευκός, οὐδεὶς ἄνθρωπος λευκός. ὅταν δὲ ἐπὶ τῶν καθόλου μέν, μὴ καθόλου δέ, αὗται μὲν οὐκ 5) εἰσὶν ἐναντίαι, τὰ μέντοι δηλούμενα ἔστιν εἶναι ἐναντία ποτέ. λέγω 6) δὲ τὸ μὴ καθόλου ἀποφαίνεσθαι ἐπὶ τῶν καθόλου, οἷον ἔστι λευκὸς ἄνθρωπος, οὐκ ἔστι λευκὸς ἄνθρωπος· καθόλου γὰρ ὄντος [10] τοῦ ἄνθρωπος οὐχ ὡς καθόλου κεχρῆται 7) τῆι ἀποφάνσει· τὸ γὰρ πᾶς οὐ τὸ καθόλου σημαίνει ἀλλ' ὅτι καθόλου. ἐπὶ δὲ τοῦ κατηγορουμένου καθόλου 8) κατηγορεῖν τὸ καθόλου 9) οὐκ ἔστιν ἀληθές· οὐδεμία γὰρ κατάφασις ἀληθὴς ἔσται 10), ἐν ἧι τοῦ κατηγορουμένου καθόλου τὸ καθόλου κατηγορεῖται 11), οἷον ἔστι πᾶς [15] ἄνθρωπος πᾶν ζῶιον. ἀντικεῖσθαι μὲν οὖν κατάφασιν ἀποφάσει λέγω ἀντιφατικῶς τὴν τὸ καθόλου σημαίνουσαν τῶι αὐτῶι ὅτι οὐ καθόλου, οἷον πᾶς ἄνθρωπος λευκός – οὐ πᾶς ἄνθρωπος λευκός, οὐδεὶς ἄνθρωπος λευκός – ἔστι τις ἄνθρωπος λευκός· ἐναντίως δὲ τὴν τοῦ καθόλου κατάφασιν καὶ [20] τὴν τοῦ καθόλου ἀπόφασιν, οἷον πᾶς ἄνθρωπος λευκός – οὐδεὶς ἄνθρωπος λευκός, πᾶς 12) ἄνθρωπος δίκαιος – οὐδεὶς ἄνθρωπος δίκαιος. διὸ ταύτας μὲν οὐχ οἷόν τε ἅμα ἀληθεῖς εἶναι, τὰς δὲ ἀντικειμένας αὐταῖς ἐνδέχεταί ποτε ἐπὶ 13) τοῦ αὐτοῦ ἅμα ἀληθεῖς εἶναι, [25] οἷον 14) οὐ πᾶς ἄνθρωπος λευκὸς καὶ ἔστι τις ἄνθρωπος λευκός. ὅσαι μὲν οὖν ἀντιφάσεις τῶν καθόλου εἰσὶ καθόλου, ἀνάγκη τὴν ἑτέραν ἀληθῆ εἶναι ἢ ψευδῆ, καὶ ὅσαι ἐπὶ τῶν καθ' ἕκαστα, οἷον ἔστι Σωκράτης λευκός – οὐκ ἔστι Σωκράτης λευκός· ὅσαι δὲ 15) ἐπὶ τῶν καθόλου μέν, μὴ 16) καθόλου δέ, οὐκ 17) ἀεὶ ἡ μὲν ἀληθὴς ἡ δὲ ψευδής. ἅμα γὰρ ἀληθές [30] ἐστιν εἰπεῖν ὅτι ἔστιν ἄνθρωπος λευκὸς καὶ ὅτι οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος λευκός, καὶ ἔστιν ἄνθρωπος καλὸς καὶ οὐκ ἔστιν ἄνθρωος καλός. εἰ γὰρ αἰσχρός, καὶ οὐ καλός· καὶ εἰ γίνεταί 18) τι, καὶ οὐκ ἔστιν. δόξειε δ' ἂν ἐξαίφνης ἄτοπον εἶναι διὰ τὸ φαίνεσθαι σημαίνειν τὸ οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος λευκός ἅμα καὶ [35] ὅτι οὐδεὶς ἄνθρωπος λευκός· τὸ δὲ οὔτε ταὐτὸν σημαίνει οὔθ' ἅμα ἐξ ἀνάγκης.Φανερὸν δὲ 19) ὅτι καὶ μία ἀπόφασις μιᾶς καταφάσεώς ἐστι· τὸ 20) γὰρ αὐτὸ δεῖ ἀποφῆσαι τὴν ἀπόφασιν ὅπερ κατέφησεν ἡ κατάφασις, καὶ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ, ἢ τῶν καθ' ἕκαστά [18a] τινος ἢ ἀπὸ τῶν καθόλου τινός, ἢ ὡς καθόλου ἢ ὡς μὴ καθόλου. λέγω δὲ οἷον ἔστι Σωκράτης λευκός – οὐκ ἔστι Σωκράτης λευκός. ἐὰν δὲ ἄλλο τι ἢ ἀπ' ἄλλου τὸ αὐτό, οὐχ ἡ ἀντικειμένη ἀλλ' ἔσται ἐκείνης ἑτέρα. τῆι δὲ πᾶς ἄνθρωπος λευκός ἡ οὐ πᾶς ἄνθρωπος λευκός, τῆι δὲ τὶς ἄνθρωπος λευκός ἡ οὐδεὶς [5] ἄνθρωπος λευκός· τῆι δὲ ἔστιν ἄνθρωπος λευκός ἡ οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος λευκός.Ὅτι μὲν οὖν μιᾶι κατάφάσει μία ἀπόφασις ἀντίκειται 21) ἀντιφατικῶς, καὶ τίνες εἰσὶν αὗται, εἴρηται· καὶ ὅτι αἱ [10] ἐναντίαι ἄλλαι, καὶ τίνες εἰσὶν αὗται, εἴρηται· καὶ 22) ὅτι οὐ πᾶσα ἀληθὴς ἢ ψευδὴς ἀντίφασις, καὶ διὰ τί, καὶ πότε ἀληθὴς ἢ ψευδής._____________
1) Ἐπεὶ δ' ἐστὶ] Ἐπεὶ δέ ἐστι M-P 2) δὲ] δ' M-P 3) ὑπάρχει τι ἢ] ὑπάρχει ἢ M-P 4) ἐναντίαι αἱ ἀποφάνσεις.] ἐναντίαι ἀποφάνσεις, M-P 5) καθόλου δέ, αὗται μὲν οὐκ] καθόλου δέ, οὐκ M-P 6) ἐναντία ποτέ. λέγω] ἐναντία, λέγω M-P 7) κεχρῆται] χρῆται M-P 8) κατηγορουμένου καθόλου] κατηγορουμένου τὸ καθόλου M-P 9) κατηγορεῖν τὸ καθόλου] κατηγορεῖν καθόλου M-P 10) κατάφασις ἀληθὴς ἔσται] κατάφασις ἔσται M-P 11) κατηγορεῖται] κατηγορηθήσεται M-P 12) οἷον πᾶς ἄνθρωπος λευκός – οὐδεὶς ἄνθρωπος λευκός, πᾶς] οἷον πᾶς M-P 13) ἐνδέχεταί ποτε ἐπὶ] ἐνδέχεται ἐπὶ M-P 14) αὐτοῦ ἅμα ἀληθεῖς εἶναι, οἷον] αὐτοῦ, οἷον M-P 15) δὲ] δ' M-P 16) καθόλου μέν, μὴ] καθόλου μὴ M-P 17) καθόλου δέ, οὐκ] καθόλου, οὐκ M-P 18) γίνεταί] γίγνεταί M-P 19) δὲ] δ' M-P 20) καταφάσεώς ἐστι· τὸ] καταφάσεως· τὸ M-P 21) οὖν μιᾶι κατάφάσει μία ἀπόφασις ἀντίκειται] οὖν μία κατάφασις μιᾶι 22) αὗται, εἴρηται· καὶ] αὗται· καὶ M-P |
|