Verfåten vun de Free un

Hansestadt Hamborg

2002

______________________________________________________________________________

II.

De Börgerschop

Artikel 6 [Parlament]

(1) De Börgerschop is dat Parlament vun't Land Hamborg.

(2) To de Börgerschop heurt tominnst 120 Måten; se sünd in en allgemeen, unmittelbor, free, gliek un geheem Wåhl wählt worrn.

(3) De Wåhl mutt an'n Sünndag oder an'n öffentlichen Fierdag afholen warrn.

(4) Dat Gesett leggt de Tall vun de Måten, dat Recht to wählen un sick wählen to låten genauer fast un ok, woans de Wåhl aflöppt.

(5) Nüms mutt de Wåhl annehmen. Wokeen wählt worrn is, kann to jede Tiet ut de Börgerschop utscheden.

Artikel 7 [Free Mandat, Utsluss ut de Börgerschop]

(1} De Froons– un Mannslüüd in de Börgerschop sünd för dat ganze Volk dor. Se mööt doon, wat ehr Geweeten vun jüm verlangt, nich wat anner Lüüd jüm opdreegt.

(2) De Börgerschop kann Måten dör enen Besluss utsluten, wenn se

1. jüm ehr Amt missbruukt un sick oder anner Lüüd perseunliche Vördeel verschaffen wöllt oder

2. groff ehr Plichten as Måten vun't Parlament ut Eegennutz nich doot oder

3. ehr Plicht to swiegen nich nåkåmt.

Tominnst dree Veerdel vun de Måten, de nå dat Gesett to de Börgerschop heurt, mööt den Utsluss tostimmen.

(3) De Geschäftsordnung vun de Börgerschop kann meuglich måken, dat Måten bit to dree Sittdåg vun de Börgerschop utslåten ward, wenn se Schandål måkt oder sick mehrmåls anners opfeuhrt, as de Vorschriften för de Ordnung dat fastleggen doot.

Artikel 8 [Verleren vun't Mandåt]

Måten, de nich mehr wählt warrn dörft, scheed ut de Börgerschop ut.

Artikel 9 [Pröven vun de Wåhl]

(1) De Börgerschop bestimmt, wat de Wåhl gellt, un ok, wat Måten nich mehr to de Börgerschop toheurt.

(2) Wenn de Börgerschop bestimmt hett, wat Måten nich mehr to de Börgerschop heurt, köönt de dat Hamborger Verfassungsgericht anropen. Genau leggt dat en Gesett fast.

Artikel 10 [Wolang dat vun een Wåhl to de neegst duert]

(1) De Börgerschop ward op veer Johr wählt. Ehr Wåhlperiod geiht to Enn, wenn de nee Börgerschop tosåmenkummt.

(2) De Börgerschop ward nich ehrer as 46 un nich låter as 48 Månden nå den Anfang vun ehr Wåhlperiod nee wählt.

Artikel 11 [Dat Recht, sick sülvst optoleusen]

(1) De Börgerschop kann besluten, wat de Wåhlperiod ehrer as eegentlich vörsehn to Enn geiht. Nich weniger as een Veerdel vun de Måten mutt den Andrag inbringen; un de Andrag mutt tominnst siet twee Weeken all Måten un den Senåt bekannt ween. Denn erst kann he op den Plån för'n Sittdag brocht warrn. Beslåten warrn kann dat blots mit de Mehrheit vun all de Måten, de nå dat Gesett to de Börgerschop toheurt.

(2) Wenn de Börgerschop beslåten hett un will de Wåhlperiod ehrer beennen, so ward se in de Tiet vun teihn Weken nee wählt. De Senåt leggt den Wåhldag fast.

Artikel 12 [De Dag vun de Wåhl un dat erste Drepen vun de Börgerschop]

(1) De Börgerschop bestimmt op Vörslag vun den Senåt den Dag vun de Wåhl mit de Mehrheit vun de Måten, de nå dat Gesett to de Börgerschop toheurt. Ward de Dag nich to rechte Tiet fastleggt, so sett de Präsidentin oder de Präsident vun de Börgerschop den Dag fast. Genauer leggt dat en Gesett fast.

(2) De Senåt mutt de Wåhlen utschrieven.

(3) De erste Sittdag finnt nich låter as dree Weken nå de Wåhl statt; de Präsidentin oder de Präsident vun de ole Börgerschop mutt dorto inlåden.

(4) De ole Börgerschop feuhrt de Geschäften bit to den ersten Sittdag vun de nee Börgerschop wieder.

Artikel 13 [Entgelt; dat Amt in de Börgerschop un anner Arbeiden]

(1) De Måten steiht en Verdeenst to, de to dat Amt passt un sekert, dat se unafhängig blievt. Genauer leggt dat en Gesett fast.

(2) Dat Amt vun de Måten lett sick mit anner Arbeiden verbinnen. Dat Recht, sick wählen to låten, kann dör en Gesett inschränkt warrn för de Minschen, de to den öffentlichen Deenst in Hamborg heurt. Ok för de böversten Angestellten in Ünnernehmen, an de de Free un Hansestadt direkt oder anners bedeeligt is.

(3) Keeneen' dörf verbåden warrn, dat Amt vun en Måt in't Parlament to övernehmen un uttoeuben; sünnerlich Froons– un Mannslüüd, de in Arbeit ståht, mööt de Tiet kriegen, de dorför neudig is. Nüms dörf ut dissen Grund künnigt oder entlåten warrn. Genauer leggt dat en Gesett fast.

Artikel 14 [Keen Nådeel för dat Doon in de Börgerschop]

(1) Nüms dörf to jichtenseen Tiet för dat, wat se oder he in de Börgerschop oder in en vun ehr Utschüsse seggt oder dån hett, dör en Gericht oder en Deenststell oder annerwogens buten de Börgerschop to Verantwortung trocken warrn.

(2) Lögenhafte Beleidigungen köönt verfolgt warrn, wenn de Börgerschop dor Verleuf to gifft.

Artikel 15 [Togriff vun Justiz un Polizei]

(1) Solang se to de Börgerschop heurt, dörf nüms Måten vun de Börgerschop verhaften, ehr Freeheit besnieden oder de Arbeit för ehr Mandåt inengen; anners liggt de Såk, wenn se direkt bi en Doon, wat ünner Stråf steiht, fåt kregen ward – oder den Dag dornå.

(2) Wenn de Börgerschop dat verlangt, ward jeedeen Stråfverfohren un Ünnerseuken vun de Justiz gegen Måten .instellt. Ok jede Haft oder annerseen Beschränken vun Freeheit ward ophåben, solang dat Mandåt gellen deit.

Artikel 16 [Berichten över de Sittdåg]

Wokeen över dat, wat op öffentliche Sittdåg in de Börgerschop oder in anner Landdåg verhannelt worrn is, de Wohrheit berichten deit, mutt sick dor nich för verantworden.

Artikel 17 [Dat Recht, keen Utkunft to geven]

Måten mööt keen Utkunft geven över Personen, vun de se as Måten wat to weten kregen hebbt oder de se as Måten wat anvertroot hebbt, un ok nich över dat, wat se op disse Oort heurt oder wiedergeven hebbt. Ok Schriftstücken dörft dor nich introcken warrn, wo de Måten keen Utkunft geven mööt.

Artikel 18 [Präsidentin/Präsident, Ordnung för de Geschäften]

(1) De Börgerschop wählt sick ehr Präsidentin oder ehren Präsidenten, de Vizepräsidentinnen un Vizepräsidenten un de Schriftfeuhrerinnen un Schriftfeuhrer. Se gifft sick en Ordnung för de Geschäften.

(2) De Präsidentin oder de Präsident hett dat Huusrecht un de Polizeigewalt dor, wo de Börgerschop arbeiden deit; ehr oder em ünnersteiht de Kanzlei vun de Börgerschop. Se oder he leggt in den Råhmen vun den Huusholtsplån (Artikel 66) fast, wat för de Börgerschop innåhmen un utgeven ward, un hannelt för de Free un Hansestadt Hamborg in all de Rechtsgeschäften un Rechtsstrieden vun de Börgerschop. De Präsidentin oder de Präsident sett de Beamtinnen un Beamten vun de Börgerschop in; dorför gellt de Artikel 45 nich.

(3) Blots wenn de Präsidentin oder de Präsident inverståhn is, dörf de Börgerschop dörsöcht oder Såken in de Börgerschop beslagnåhmt warrn.

Artikel 19 [Besluten]

För eenen Besluss vun de Börgerschop is de eenfache Mehrheit vun de Stimmen neudig, wenn de Verfåten nich en anner Verhältnis vun de Stimmen fastleggt.

Artikel 20 [Wennehr kann wat beslåten warrn]

(1) De Börgerschop kann wat besluten, wenn de Hälft vun ehr Måten dor is. Wenn wat beslåten worrn is, denn gellt dat, wenn nüms vor dat Afstimmen oder de Wähl de Meuglichkeit to besluten in Twiefel trocken hett.

(2) De Börgerschop sett Sittdåg fast, stellt den Plån för den Sittdåg op un leggt dat Protokoll fast. Ok all de annern Frågen, de mit den Gang vun de Geschäften to doon hebbt, ward vun ehr regelt. För disse Såken is en Besluss neudig. Wannehr de Börgerschop disse Såken besluten kann, dat regelt de Ordnung för de Geschäften.

(3} De Ordnung för de Geschäften regelt, woans afstimmt ward.

Artikel 21 [Öffentlichkeit]

De Sittdåg vun de Börgerschop sünd open för all. Stellt een Teihntel vun de Måten oder de Senåt den Andrag un will geheem beråden un afstimmen, so ward doröver achter verslåten Dören verhannelt.

Artikel 22 [Tosåmenropen]

De Präsidentin oder de Präsident röppt de Börgerschop to de Sittdåg tosåmen. Se oder he mutt dat doon

1. wenn de Börgerschop dat besluten deit;

2. wenn een Teihntel vun de Måten dat verlangt un siet den lesten Sittdåg mehr as een Månd vergåhn is;

3. wenn de Senåt dat verlangt.

Artikel 23 [Senåt in de Börgerschop]

(1) De Sittdåg vun de Börgerschop sünd för de Senatorinnen un Senåters togänglich; de Senåt kann sick dör anner Lüüd vertreden låten. Dat gellt nich för Utschüsse, de wat ünnerseuken schöllt (Artikel 26). De Börgerschop un ehr Utschüsse köönt verlangen, wat de Person ut den Senåt deelnimmt, de för dat tostännig is, wat beråden ward. De tostännige Person ut den Senåt kann in de Börgerschop an ehre Stell ok ehr Vertrederin oder ehren Vertreder schicken; in de Utschüsse vun de Börgerschop kann se ok den tostännigen Senåtssyndicus schicken.

(2) Wokeen för den Senåt in de Börgerschop is, de hett to jede Tiet dat Recht, dor ok to snacken. Se oder he ünnersteiht de Ordnungsgewalt vun de Vörsitterin oder den Vörsitter.

(3) Sowiet dat sinnvull is, schull de Senåt vorher to weeten kriegen, wannehr de Sittdåg vun de Utschüsse sünd.

(4) Wenn de Senåt seggt, de Andrag brennt ehr ünner de Nagels, dörf de Börgerschop ehr nich op anner Sittdåg verschuven.

Artikel 24 [Opposition]

(1) Ohn en Opposition geiht dat nich in en parlamentårsch Demokratie.

(2) Se hett to jede Tiet den Opdrag, dat se öffentlich seggt, wat se generell un ok in den een oder annern Fall anners måken wöör as de Regeern. Se is de politisch Alternative to de Mehrheit, de regeert.

Artikel 25 [Anfrågen an den Senåt]

(1) De Måten vun't Parlament hebbt dat Recht un köönt to öffentliche Angelegenheiten grote un lütte Anfrågen an den Senåt richten.

(2) Grote Anfrågen mööt schriftlich stellt warrn; se mööt vun en bestimmte Tall vun Måten mit ünnerschreven warrn. Woveel dat ween mööt, dat regelt de Ordnung för de Geschäften in de Börgerschop; disse Tall dörf nich grötter ween as teihn. Op en grote Anfråg mutt en Vertrederin oder Vertreder vun'n Senåt in de Tiet vun veer Weken bi en' Sittdag vun de Börgerschop antern. Wenn een Drüttel vun de Måten, de an den Sittdag dor sünd, dat verlangt, ward nå de Antwort vun den Senåt in de Börgerschop doröver snackt.

(3) Lütte Anfrågen kann een Måt alleen schriftlich stellen. De Senåt mutt dor in de Tiet vun acht Dåg schriftlich op antern.

(4) Genauer ward dat vun de Ordnung för de Geschäften in de Börgerschop regelt.

Artikel 26 [Utschüsse ton Ünnerseuken]

(1) De Börgerschop kann Utschüsse ton Ünnerseuken insetten; wenn een Veerdel vun de Måten den Andrag stellt, denn mutt se dat. De Utschüsse verhannelt öffentlich un seukt Bewiesen, wenn se nix anners besluten doot. Beandrågte Bewiese mööt ünnersöcht warrn, wenn dat een Veerdel vun de Måten in den Utschuss verlangt.

(2) För dat Seuken vun de Bewiesen gellt den Sinn nå dat, wat in de Vorschriften över den Stråfprozess fastleggt is. Dat Breef-, Post– un Fernmellgeheemnis blifft beståhn.

(3) Dat Gesett un de Ordnung för de Geschäften in de Börgerschop leggt genauer fast, woans so'n Utschuss insett ward, wat'n Årt Rechte he hett un woans de Arbeit in de Utschüsse aflöppt.

(4) Hamborger Gerichte un Behörden mööt Rechts– un Amtshölp leisten. De Utschüsse köönt Bedeenstete utwählen un den Senåat bidden, wat disse Bedeensteten för de Utschüsse arbeiden doot. De Senåat stellt de Bedeensteten, de för disse Arbeit neudig sünd.

(5) Wat de Utschüsse beslåten hebbt, doröver kann keen Richter mehr verhanneln. De Gerichte sünd åver free un köönt de Såk, de vun'n Utschuss ünnersöcht worrn is, sülvst würdigen un beurdelen.

(6) Wokeen to enen Utschuss heurt oder heurt hett, mutt över allens swiegen, wat se oder he bi de Arbeit in den Utschuss to weeten kregen hett, wenn dat nich wat is, wo öffentlich över verhannelt worrn is.

Artikel 27 [Enquete-Kommissionen]

(1) De Börgerschop hett dat Recht un, wenn en Föfftel vun de Måten den Andrag stellt, de Plicht un mutt en Enquete-Kommission insetten, wenn se över wietlöftige un wichtige Säken entscheden mutt. To ehr heurt as sachverstännige Måten ok Personen, de nich Måten in de Börgerschop sünd. In den Andrag mutt ok binnenståhn, wat de Opdrag vun de Kommission is.

(2) Artikel 23 Afsatz 1 Satz 1 gellt ok hier. De Vertrederinnen un Vertreder vun den Senåt mutt'n dat Wort geven, wenn de dat verlangt.

(3) Artikel 26 Afsatz 4 Satz 2 gellt ok hier.

Artikel 28 [Utschuss för Ingåven]

(1) De Börgerschop bestellt enen Utschuss för Ingåven; he bearbeidt de Bidden un Klagen, de an de Börgerschop richt worrn sünd.

(2) Wenn de Utschuss för Ingåven Klågen pröven deit, arbeit he as en parlamentarisch Kuntrollorgan. Genauer regelt dat en Gesett.

Artikel 29 [Petition vun't Volk]

Wenn Bidden un Klågen an de Börgerschop vun teihndusend Lüüd, de in Hamborg wåhnt, ünnerschreven sünd (Petition vun't Volk), so behannelt de Börgerschop dat Anliggen. Een Vertrederin oder Vertreder vun de Petentinnen un Petenten kriggt Gelegenheit un verkloort dat Anliggen in'n Utschuss. Genauer regelt dat en Gesett.

Artikel 30 [Utkünfte un Akten vun den Senåt]

De Senåt mutt de Börgerschop un de vun ehr insetten Utschüsse Utkunft geven, wenn de dat verlangen doot. Wenn een Föfftel vun de Måten, de dorto heurt, dat verlangt, mutt he ok Akten vörleggen, sowiet nich en Gesett oder dat Wohl vun den Stååt dor gegen steiht.

Artikel 31 [Information dör den Senåt]

(1) De Senåt informeert de Börgerschop över

1. plånte Gesetten un wat dormit tosåmenhangt, glieks wenn he beslåten hett, de Gesetten in Angriff to nehmen;

2. Kunzepte vun Gesetten, glieks wenn he de in de Öffentlichkeit oder de ehrenamtlichen Gremien bekannt gifft;

3. Standortplånungen, wenn he doröver wat beslåten hett;

4. Verdrääg mit Stååten, wenn de parapheert sünd;

5. Angelegenheiten vun de Europäsche Union, sünnerlich över Initiativen in de Richt vun Institutionen un Gremien, de för disse Angelegenheiten tostännig sünd, wenn de för de Free un Hansestadt Hamborg grundsätzlich vun Bedüden sünd oder wenn de veel Geld köst.

(2) De Grenzen vun den Artikel 30 gellt ok hier.

Artikel 32 [de is ut redaktionelle Grünnen free]