Reynke de Vos

Dat erste boek

_________________________________________________________________

Wo Reynke bath vmme tyd, syne bycht

openbar to donde, vnde wat he bychtede in menynge,

syck loß to dedingen vnde andere in de suluen last to bryngen,

so yd gheschach, do he by den galgen quam.

Dat XXII. capittel.

REynke was in anxste groet,

1940

He dachte: «mochte ik in desser noet

Vnde recht nu in desser stunt

Vynden eynen nyen vunt,

Dat my de konnynck dat leuent gheue

Vnde by dessen dren de schande bleue!»

1945

So sprack Reynke to syk suluen van bynnen.

«Hyr mod ik vp dencken myt allen synnen,

Allent, wes ik nu bruken kan;

Wente de noet, de gheyt my an.

Al is de konnynck gram vp my

1950

Vnde mannich ander, de em is by,

(Wattan, dat hebbe ik al vordent)

Id mochte noch werden vmmeghewent.

De konnynck is stark, syn rad is vroet,

Nochtan en do ik em nummer gud.

1955

Queme ik to worden, dat hope ik nach,

Ik worde nicht ghehangen vp dessen dach.»

Sus was Reynke in anxste groet.

He sprack: «ik se vor my den doet,

Deme ik nu nicht mach entgaen.

1960

Hir vmme gy alle, de nu hir staen,

Iw bydde ik eyne kleyne bede,

Eer ik van der werlde schede,

Dat gy wyllen bydden den konnynck nu,

Dat yk moghe spreken vor yw

1965

Myne bycht myt allem vlyt,

Dat my de konnynck wylle gunnen de tyd,

Vp dat ik de warheyt moge vormelden

Vnde dat myner vndaet nicht dorue entgelden

Eyn ander vnschuldich, we he ok sy,

1970

Vnde nicht betegen werde vmme my,

Vp dat god, de alle dynck recht wyl lonen,

Myner selen des to beth wylle schonen.»

De meyste deel, de dyt horden,

Worden bewagen van den worden.

1975

Se spreken: «yd is twar eyne kleyne bede»

Vnde beden den konnynck, dat he dat dede.

Des gaff de konnynck orloff dar to.

Reynke wart wedder eyn weynych vro.

He dachte, yd mochte noch beter vallen,

1980

Vnde sprack alsus vor en allen:

«Nu help my spiritus domini!

Wente ik en se hir nemande by,

Dem ik nicht hebbe entyegen daen.

Vorder, do ik noch was eyn kleyn kumpan

1985

Vnde ik nicht meer en soch de brusten,

Do ghynck ik vaken na mynen lusten

Manckt de yungen lammer vnde tzegen,

Wan se ghyngen buten den weghen;

Ere blekent vnde stemmen horde ik gern.

1990

Do beghunde ik ersten leckerye to lern,

Wente ik vorbeter eyn to doet.

Dar lerde ik ersten lapen dat bloet.

Dar na vorbeth ik yunger tzegen veer;

Ik taste to vnde dede dat noch meer.

1995

Sus wart ik dryster vnde konre,

Ik sparde wer vogel efte honre,

Ok ende vnde göze, wor ik se vant.

Ik hebbe der vele gheraket int sant,

De ik al van deme leuende brochte,

2000

Wan ik se nicht al ethen mochte.

Dar na quam ik by Ysegryne

In eyneme wynter by deme Ryne.

He schulede vnder eyneme boem!

Vnde rekende syk, dat he were myn om.

2005

Do ik en horde sus de mageschop vortellen,

Alzus worde wy al dar ghesellen,

(Dat my nu wol myt rechte mach ruwen)

Wente wy loueden dar myt truwen

Gude gheselschop de eyne deme anderen

2010

Vnde beghunden to samende alzo to wanderen.

He stal dat grote vnde ik dat klene;

Dat wy kregen, dat was ghemene,

Doch nicht so mene, so yd scholde,

Wente he delede yd, so he wolde,

2015

Nummer krech ik rechte myn deel halff;

Wente so wan Ysegrym hadde eyn kalff,

Eyne tzegen, eynen weder efte eynen ram,

So grymmede he vnde makede syk gram,

Vppe dat he so my van syk dreff

2020

Vnde em myn deel alleyne bleff.

Noch van Reynkens bycht.

Noch was dyt dat mynste al;

Men alze wy hadden solk gheval,

Dat wy eynen ossen efte eyne koo

Ghevengen, ya, denne quemen dar to

2025

Syn wyff vnde myt er seuen kynder,

Denne mochte ik klagen mynen hynder:

Ik krech denne nauwe den mynsten rebben;

Nochtan, eer ik den mochte hebben,

Hadden se dat flesch al aff ghegnagen;

2030

Dar myt moste ik my vordragen.

Doch, god danckes, ik haddes neen noet,

Wente ik hebbe noch den schat so groet,

Beyde an suluer vnde an golde,

Dat den eyn waghen nicht dregen scholde

2035

To seuen werff vnde so wech voren.»

De konnynck begunde hir na to horen,

Alze he den schat horde nomen,

Vnde sprack: «van wanne is de yw ghekomen?

Segget yd nu, ik mene den schat.»

2040

Reynke sprack: «wat hulpe my dat,

Dat ik yw des nicht en sede?

Wente ik en neme des nu yo nicht mede.

Ik wylt yw seggen, nu gy yd my heet.

Wer dorch leff noch dorch leet

2045

Schal dat nu lenger blyuen vorholen,

Wente de schat was ghestolen.

Id was bestelt, men scholde yw morden,

Hadde de schat nicht ghestolen worden.

Gnedighe here, merket gy dat?

2050

Dyt makede de vormaledyede schat.

Dat de schat sus ghestolen wart,

Des dede myn vader eyne quade vart

Van desser werlde to ewygem schaden.

Doch was yd nutte to yuwen gnaden.»