|
F. Thomae Campanellae
Appendix Politica
CIVITAS SOLIS
Poetica.
Idea Reipublicae Philosophicae.
Anonymus, Civitas idealis (Urbino ca. 1480)
CIVITAS SOLIS
VEL
DIALOGUS POETICUS.
INTERLOCUTORES:
Hospitalarius Magnus, et Nautarum
Gubernator Genuensis Hospes.
――――
[DE ASPECTU CIVITATIS]
Hospitalarius
Eia quaeso, memora tandem quaecunque tibi hac in navigatione contigerunt.
Gubernator Genuensis
Narravi iam quo pacto totius orbis terrarum peragraverim gyrum, ac demum in Taprobanam pervenerim coactusque fuerim in terram descendere, ubi incolarum metu sylvam adierim ex qua tandem egressus in planitiem magnam prorsus sub aequatore constiterim.
Hospitalarius
Hic quid tibi accidit?
Gubernator Genuensis
Ex templo in agmen frequens virorum, ac mulierum armaturum incidi, quorum multi nostrum callebant idioma simul atque in Solis Civitatem me conduxerunt.
Hospitalarius
Dic qua ratione isthaec civitas fabrefacta est, quaque gubernetur?
Gubernator Genuensis
Attolitur ex amplissima planitie collis ingens, super quo maior pars civitatis fundata est. At multiplices illius ambitus exponuntur ad multum spatium extra montis radices, qui ea constat magnitudine, qua civitatis diameter duo et plus milliaria continet, ut circuitus sit septem. At ex gibbositate plura capit, quam si in planitie foret. Distincta est in septem gyros ambitusve ingentes, a septem planetis nominatos, et ab altero in alterum per quatuor strata viarum intratur, perque portas quatuor ad mundi angulos quatuor spectantes. Et profecto sic aedificata est, ut si quis primum expugnaret gyrum, necesse habet duplicato labore expugnare secundum; et maiori tertium, ac semper geminare vires, laboresque. Quapropter septies expugnanda est volenti eam subiugare. Ego tamen iudicio nec primum posse occupari ambitum ita crassus est, terra plenus, munitus propugnaculis, turribus, bombardis, et fossis.
Ingressus igitur per portam Aquilonarem (quae ferro operta est, sic fabrefacta, ut possit elevari ac demitti, et facile, et fortiter obserari processibus suis in postium robustorum finibus decurrentibus mirifico artificio) intercapedinem planam vidi 70. passuum inter prima ac secunda moenia. De hinc visuntur palatia ingentia muro secundi gyri copulata omnia, ut unum esse omnia dicere queas. Porriguntur ex media altitudine palatiorum fornices continuati per gyrum totum, super quibus sunt deambulatoria, et substentantur columnis ab imo crassis formosisque, subposticus quasi sepientibus, sicuti peristilia, sive claustra monachorum. Inferne autem introitus non habent, nisi ab interiori pariete in sui parte concava, et intratur in aedes inferiores plane; in superiores vero per scalas marmoreas ad interiora consimilia deambulatoria, et ex illis ad superiores aedes, quae formosae sunt, et fenestras habent ad concavum, et convexum parietem; et gracilibus distinguuntur parietibus. Quippe murus convexus, id est, exterior crassitiem habet palmorum octo, concavus vero trium, intermedii unius, et forte cum dimidio. De hinc pervenitur ad secundam planitiem angustiorem prima passibus fere tribus. Atque secundi ambitus primus conspicitur murus, consimilibus ornatus deambulatoriis superne, et inferne, et ab interiori parte alius est murus interior palatia includens, secunda maeniana et peristilia habet consimilia, columnis suffulta inferne, superne vero picturas egregias, ubi sunt aedium inavae superiorum. Itaque deinde per consimiles ambitus et muros duplices intercludentes palatia, ornatos deambulatoriis, porrectis exterius, fultis columnis, itur usque ad supremum, ac continuo per planum aequale. Attamen quando per portas transitur, quae duplices sunt, hoc est exterioris interiorisque muri, scanditur per gradus sed ita formatos, quod vix discernitur ascensio; quoniam oblique inceditur et quasi invisibilibus distinctae sunt scalae elationibus. In montis cacumine arca est plana bene spatiosa, et in medio eius templum adsurgit mirifico constructum artificio.
Hospitalarius
Perge nunc, perge, dic, oro per vitam.
Gubernator Genuensis
Templum absolutae rotunditatis forma decoratur; non circundatur muris, sed super columnis haeret crassis pulchre concinnatis. Testudo maxima, mira arte extructa in centro, vel polo sui, testudinem editiorem habet parvam, et in hac spiraculum, quod altari imminet; quod unicum est, ac in centro templi, columnis circumseptum, templum vere excedit 350. passus. Capitellis forinsecus columnarum innituntur fornices porrecti quasi octo passus extrorsum unde aliae columnae ipsos sustinentes attolluntur, inhaerentes crasso muro fortique erecto passibus tribus inter quem ac priores columnas deambulatoria sunt inferiora, pavimentis constrata pulchris et in muri concavo crebris distincti portis amplissimis, sedilia sunt immobilia, tametsi inter columnas interiores templum substentantes, non decoraeque. Super altare nihil conspicitur nisi globus magnus, in quo totum depictum est caelum, et alter globus in quo depicta est Tellus. Porro in caelo testudinis magnae omnes caeli stellae a prima usque ad sextam magnitudinem depictae cernuntur, propriis notatae nominibus, ac virtutibus, quas terrestribus influunt rebus, in tribus quaeque versiculis. Adsunt poli, et circuli maiores minoresque iuxta rectum horizontem ipsorum in templo adnotati, sed non perfecti, quoniam deficit murus interne. Ad videntur perfici in relatione ipsorum ad globos, qui sunt in altari. Pavimentum pretiosis lapidibus collucet. Lampades aureae septem continuo igne accensae pendent, septem planetarum nomina gerentes. Super templo circumdant testudinem parvam cellae quaedam pulchrae ac parvae, et post planam intercapedinem super claustris seu fornicibus internarum, et externarum columnarum multae sunt cellae, ac grandes, decoraeque, ubi sacerdotes, et religiosi habitant quasi quadraginta novem. Super minorem testudinem quasi vexillum volubile omnino eminet ostentans ventos quos signant usque ad 36. Ac norunt qualem ferant annum venti singuli, et quales in mari ac terra mutationes, sed non nisi sui climatis. Ibidem sub vexillo codex adservatur literis inscriptis aureis.
|