Hieronymi Cardani

de propria vita liber

____________________________________________________________________________

capvt xlvi

De me ipso

―――――

Haec et talia meditanti succurit ea interrogatio quam sentio mihi obiici posse, scilicet an cum his omnibus malis bonisque, ac mediis casibus, pigeat me uiuere uel uixisse. Stultum esset non ¹⁾ praecogitare quid dicas et dictis cur dixeris non addere rationem.

Infelicitates sunt mors filiorum maxime saeua, aut stultitia uel sterilitas, impotentia ad congressum mulierum, paupertas perpetua, pugna, accusationes ²⁾, incommoda, morbi, pericula, carcer, iniuria in praeferendo immeritos tot et toties.

Sed omittamus ³⁾ communia. Si non est infelix cui neque filii, non honores, non opes, quomodo ⁴⁾ senex cui de omnibus his aliquid est? compara te ortui et miserioribus, non solis potentioribus: non possum iure poenitere conditionis meae, immo ⁵⁾ felicior etiam sum cognitione multarum magnarumque rerum certa ac rara, si ⁶⁾ Aristoteli credimus.

At dico magis: hoc ipso, quod potui contemnere ⁷⁾ mortalia, uelut stoici ⁸⁾, cuius rei fructum nunc percipio satis ⁹⁾ uberem, ut qui nec mihi ipsi in iuuenta inuideam, nunc decrepitus, neque sorte corporeorum sensuum aut fortunae beneficiorum neque cogitatione miser.

At maius nunc dicam, esse me felicissimum, qui sciam diuinitatis nostram naturam esse participem. Quid? si quis morte ¹⁰⁾ periclitanti nunciet superuicturum XV annos uelut Ezechiae regi nonne laetior euadet? si XXX aut centum etiam magis? Sed si iam ex centum ¹¹⁾ in mille transeat quo gaudio immenso afficietur? nonne etiam harum omnium mortalium deliciarum obliuiscetur? Si X aut centies mille, non poterit sui iam esse compos. Sed fac ergo perpetuum sit: quid iam erit quod amplius quaerat, aut speret? At qui extra spem hanc uiuit duplici ueroque bono priuatur, et spe scilicet, ac fructu. Si ergo eiusmodi placuit Deo nos in mortalitate immortalitatis fieri participes ¹²⁾, non decet negligere gratuita dona, nec aliam de conditione nostra habere exiatimationem.

――――――――

1) esset non NSD : esset et non M. 

2) accusationes NSD : occasiones M. 

3) omittamus NS : ommittamus MD. 

4) opes, quomodo NSD : opes, qui in iuuenta praecipitur quomodo M. 

5) immo NSD : sed audi M. 

6) sum cognitione multarum magnarumque rerum certa ac rara, si NSD : sum (cognitione multarum magnarumque rerum certa ac rara) si M. 

7) potui contemnere NSD : contemnere potui M. 

8) mortalia, uelut stoici NSD : mortalia nec pertinacia quadam aut illorum impotens uelut stoici, sed iudicio etiam ipsorum particeps M. 

9) percipio satis NSD : percipio et satis M. 

10) morte NSD : mori M. 

11) etiam magis? Sed si iam ex centum MND: omisit S. 

12) participes NSD : participem M.