Comoedia

De optimo studio iuvenum

________________________________________________________________

Henrici Bebelii Iustingensis

Comoedia de optimo studio iuvenum

Ad venerandum patrem, virumque prudentissimum et iurisconsultissimum Ludovicum Nauclerum alias Vergenhans, Stutgardiensis ecclesiae praepositum, atque Constantiensis et Vuormatiensis cathedralium ecclesiarum canonicum regiumque senatorem dignissimum. Epistola Henrici Bebelii Iustingensis.

Cum ingenii tui acrimoniam, bonitatem, humanitatem et liberalita-tem mecum secretius considero, Ludovice optime atque prudentissime, videris profecto mihi perpaucorum hominum unus, et quos raros nostra saecula perspexerunt. Nec me assentari quisquam existimet. Vidi egomet ipse, secreta perspexi, vitae eius interfui, cum nuper secutus regem in Innspruck ad eum tamquam ad parentem confugeram. Tunc ego, Ludovice, ingenii tui vigorem perspexi et acrimoniam, quoniam nulla hora vel potius momento otium concedebatur. Hinc rex noster Maximilianus vocabat, cuius rebus omnibus publicis et negotiis imperialibus aderas. Nec quicquam arduum sine te tractabatur. Hinc episcopus Brixinensis, ceterique regii senatores administratoresque comitatus Tirolis, quorum omnium consilia et iustae gubernationis moderamina te consultore dirigebantur.

Ex altera parte Raymundus cardinalis numquam feriari permisit, quinimo te peculiari suorum consiliorum adiutore, convictore et sodali usus est. At nullis fractus es laboribus, nec paulo tristior ad quaeque obeunda, qui nec domi ab orationibus, lectionibus, ceterisque regiarum rerum meditationibus cessaveris usque adeo, ut me in admirationem traxeris unde uni corpusculo tantae vires, uni ingenio tanta acrimonia exuberaret.

Sunt haec quidem amplissima et quae paucis contingunt; multo tamen maiori laude dignandus es ex insita quadam animi bonitate, liberalitateque, qua prosequeris omnes pauperes et afflictos. Regibus enim et potentibus benefacere spes aliqua remunerationis refulget. Sed pauperibus erogare elehemosinam, egentibus sacerdotibus iisdem tamen probatis auxilio esse pro beneficiis ut dicitur consequendis, afflictorum suscipere patrocinium, qualem te esse citra omnem adulationem praedico, hinc tandem vera et non fucata mundi sed caelestis gloria hauritur uberrime.

Quid item dicam de liberalitate et humanitate, qua consequeris omnes bonarum artium studiosos, ut alios praeteream. Qua quaeso diligentia, qua humanitate me ignotum pene, dum apud regem Raymundumque cardinalem et apostolicum legatum quarundam rerum consequendarum provinciam susceperam adiutasti. Quare si referre grattam non possum (quoniam praeter chartaria dona reliquum nobis est nihil), habeo, dum vivam. Adeo, ut si quid scripta nostra valebunt, tua in me merita et beneficia numquam apud me et seram posteritatem intermoritura sunt, nec item fratris tui Ioannis Naucleri omnium litterarum antistitis et patroni, cuius tanta sunt in me beneficia, ut illa numquam nec verbis nec factis compensare posse speraverim, nisi tunc videar compensare, cum nihil quod officii mei esse iudicetur negligam. De his alias plura.

Accipe nunc dialogum de optima adolescentum institutione, quem recitavimus in praesentia fratris tui atque frequenti nostri gymnasii senatu, stipatissimaque totius ordinis scholastici corona, quem cum per otium licuerit, et a maximis laboribus et curis animum relaxaveris legas et pellegas obsecro. Invenies enim, quae sibi gratiam conciliare possunt apud doctos pro instituenda adolescentia, nec immerito. A doctis enim et eruditis auctoribus haec mutuavimus et excussimus, eorum verba saepe integra resumentes, ut lectores non nobis (recentia enim semper sordent et praesentes), sed illustribus auctoribus fidem accommodent. Inveteratos enim errores nostratium ludi magistrorum, sordidamque et perversam puerorum institutionem non nisi sanis persuasionibus, et optimis quibusque scriptoribus emendabimus. Vale, et me commendatum habe.

Ex Tubinga Idibus Novembribus M.D.I.