BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Ioannes Iovianus Pontanus

De amore coniugali

Liber I

_________________________________________________________

De amore coniugali

Liber I

III.

Carmen nuptiale

Hesperum alloquitur

Exorere optatumque viro optatumque puellae,

et gratum thalamis, Hespere, tolle jubar;

tuque tuos, Erycina, toros visura, canoras

junge et aves rutilas praefer et ipsa faces,

5

qualis adesse soles sanctis celebrata hymenaeis,

cum timet a cupido nupta novella viro,

quos, dea, concilias rixamque in gaudia vertis

et tenerum florem carpere amica doces.

Tecum Amor, et casto gaudens Concordia lecto,

10

cumque sua veniat Gratia juncta Fide;

sancte Geni, nardoque comam perfuse madenti,

felicique assis, hora benigna, pede.

Hesper adest, video ecce faces, «Hymenaeeque» clamat

vulgus, et omnis: «Io,» turba, «Hymenaee,» vocat.

15

Ipse deus spargitque rosas spargitque hyacinthos,

ac sua nimirum munera laetus obit,

ipse et adest agitatque faces. «Hymenaee,» vocate,

dicite: «Io,» ter, «io, o Hymenaee, io.»

Quicquid odoris habent Arabes unctique Sabaei

20

secum habet, atque suo spirat ab ore deus,

deque coma sertisque fluunt quoscumque liquores

Assyrio veniens devehit orbe ratis;

ipse choros mixtus pueris mixtusque puellis

ducit, et ad numerum crura manusque movet.

25

Vos celebrem cantate deum atque «Hymenaee» vocate,

dicite: «Io,» ter «io, o Hymenaee, io.»

Nympha venit; praeit ipse deus, praeeuntque sorores

Idaliae, atque novem Thespia turba deae,

scilicet assuetasque domos assuetaque visunt

30

limina, et est vatis sedula cura sui.

Cernite, ut apposito moveant vestigia gressu,

et plaudat felix agmen, ovante lyra.

Dum choreas, dum plectra movent evantia divae,

dicite: «Io,» ter «io, o Hymenaee, io.»

35

Jam venit, cohibete modos; jam, tibia, siste;

haesitat ad primas jam nova nupta fores,

atque hanc cunctantemque gradus atque ora rubentem

admonet his Erato, dulciaque ora movet:

«Nec dubita, sustolle pedem, felixque marito

40

et felix natis, o mea, limen adi.

Fortunata domus tibi erit sanctique penates,

candidus imprimis et sine lite torus,

isque etiam conjux, cui prae te et munera Croesi

et dives rutilis sordeat Hermus aquis.»

45

His Erato. Subit ornatis Elegia capillis,

candida, Punicea conspicienda toga:

«Ne lacrimis, ne foeda oculos, formosa, nitentes;

ad pacem, ad lusus, cara puella, venis,

deliciasque tori molles dulcemque quietem.

50

Quid tua singultu pectora rupta sonant?

Aspice, ut haerentes in te defixit ocellos,

ut miser e lacrimis liquitur ipse tuis.

Nil juvenis miserere; vetat te flere Hymenaeus

et nox deliciis prima futura tuis.

55

Ergo, age, neu viri amplexus, neu gaudia differ

longius, et caros, aurea, vise lares.

En bene habet: placidos intrasti, dia, penates,

dexteraque est cupido tam bene juncta viro.

Ite simul, capite amplexus et colla ligate,

60

ut natos videant pignora cara suos;

jungantur suaque ora simul, resolutaque venis

molliter irroret languida membra venus.

Complexi, quales hederae sua brachia nectunt