| |
|
- D e c r e t a l i u m
G r e g o r i i p a p a e I X
c o m p i l a t i o n i s
l i b e r I V
T i t u l u s I X .
De coniugio servorum.
- _______________________________________________
- Capitulum I.
Servus, contradicente domino,
matrimonium contrahere potest; sed propter hoc non liberatur a servitiis domino
debitis.
- Adrianus Sancteburgensi Archiepiscopo.
Dignum est et a
rationis tramite non discordat, quod ea, quae dubietatis in se videntur
scrupulum continere, et ad apostolicae sedis iudicium referantur, ut inde
Christi fideles in dubiis certitudinem se gaudeant invenire, unde noscuntur
magisterium fidei suscepisse. Tua vero fraternitas de servorum coniugiis, quae
invitis et contradicentibus dominis contrahuntur, quid fieri debeat, ab
apostolatu nostro, si bene meminimus, requisivit; super quo tibi duximus
taliter respondendum. Sane, iuxta verbum Apostoli, prout tua discretio
recognoscit, sicut in Christo Iesu neque liber, neque servus est, qui
a sacramentis ecclesiae sit removendus, ita quoque nec inter
servos matrimonia debent ullatenus prohiberi. Et, si contradicentibus dominis
et invitis contracta fuerint, nulla ratione sunt propter hoc ecclesiastico
iudicio dissolvenda; debita tamen et consueta servitia non minus debent
propriis dominis exhiberi.
- Capitulum II.
Separatur matrimonium, quando
liber ignoranter cum ancilla contraxerit, nisi postea hoc sciens illam
cognovit.
- Alexander III. Praeposito et Priori Mortariensi.
Proposuit nobis M.
mulier latrix praesentium, quod quum vir eius cum ea diutius permansisset,
notam ei servilis conditionis obiecit, asserens, eam esse ancillam, quam
liberam esse credebat, quum eam duxit in uxorem. Quum autem in praesentia
venerabilis fratris nostri Astensis episcopi huiusmodi negotium tractaretur,
mulier, quia ibi gravari timebat, ad nostram audientiam appellavit. Quia
igitur, tam ea quam viro suo vivente, post aliquantulam moram praefatus vir
inconcusso lite recessit, discretioni vestrae per apostolica scripta
Mandamus, quatenus, quum propter hoc fueritis requisiti, partes ante vestram
praesentiam convocetis, et, veritate super his diligentius inquisita, si vobis
constiterit, quod idem vir praefatam mulierem, postquam illam audivit esse
ancillam, carnaliter cognovit, ipsum monitione praemissa compellatis, ut eam
sicut uxorem accipiat et maritali affectione pertractet. Si vero aliter
fuerit, et sententiam divortii proferri contingat, mulieri pecuniam, quam
praefato viro pro dote concessit, sicut iustum fuerit, restitui
faciatis.
- Capitulum III.
Si consuetudo est in loto, quod
partus conditionem patris sequatur, natus ex libero et ancilla liber est, et ut
liber matrimonium contrahit.
- Urbanus III. Ariminensi Episcopo.
Licet ad ea, super
quibus nos fraternitas tua consulere voluit, te sufficere arbitremur, quia
tamen ad maiorem certitudinem iudicium nostrum pastorali sollicitudine
requiris: nos ad inquisitiones tuas officii nostri debito respondemus.
Sane, super eo, quod ex parte tua fuit propositum, an mulier possit
divortium postulare, pro eo, quod vir, cum quo suae conditionis ignara
contraxit, servus monasterii proponatur, quum econtra idem vir, patrem suum,
cuius conditionem secundum leges provinciae sequeretur, tempore mortis pro
libero se gessisse, et iam elapso decennio nec patris, nec suo nomine se status
controversiam passum, constanter affirmet, videtur nobis ratione temporis et
favore libertatis pro parte viri securius iudicandum. [Ad haec etc. (cf.
c. 4. de rel. dom. III. 36.)]
- Capitulum IV.
Si liber contraxit cum ancilla
ignoranter, et, ex quo scivit, non consensit, separatur matrimonium, et cum
aliis contrahere poterit.
- Innocentius III. H. Episcopo.
Ad nostram noveris
audientiam pervenisse, quod dilectus filius noster G. tituli sanctae
Mariae trans Tiberim presbyter cardinalis apostolicae sedis legatus dilectum
filium nobilem virum R. militem a muliere quadam propter conditionis
separavit errorem. Ideoque fraternitati tuae per apostolica scripta
mandamus, quatenus inquiras super his diligentius veritatem, et, si tibi
constiterit, quod miles ipse ignoranter contraxit cum ancilla, ita,
quod, postquam intellexit conditionem ipsius, nec fato nec verbo consenserit in
eandem, propter quod per cardinalem eundem ab eius fuerit consortio separatus,
contrahendi cum alia liberam ipsi concedas auctoritate apostolica facultatem.
|
|