Ludi

227   228

________________________________________________________________

227

Primo ponatur sedes Augustino in fronte ecclesie, et Augustinus habeat a dextera parte Isaiam et Danielem et alios prophetas, a sinistra autem archisynagogum et suos Iudeos. Postea surgat Isaias cum prophetia sua sic:

Ecce virgo pariet    sine viri semine,

per quod mundum abluet    a peccati crimine.

de venturo gaudeat    . . . Iudea numine

et, nunc ceca, fugiat    ab erroris limine.

Postea:

5

Ecce virgo concipiet <et pariet filium, et vocabitur nomen eius

Emmanuel>.

Iterum cantet:

Dabit illi Dominus sedem David <patris eius et regnabit in

eternum>.

Postea Daniel procedat prophetiam suam exprimens:

O Iudea misera!    tua cadet unctio,

cum rex regum veniet    ab excelso solio,

cum retento floride    castitatis lilio

10

virgo regem pariet    felix puerperio.

Iudea misera,    sedens in tenebris,

repelle maculam    delicti funebris

et leta gaudio    partus tam celebris

erroris minime    cedas illecebris!

Postea cantet:

Aspiciebam in visu noctis <et ecce in nubibus celi filius hominis

venit, et datum est ei regnum et honor, et omnes populi, tribus et

lingue servient ei.

Versus:

15

Ecce dominator Dominus cum virtute veniet>.

Tertio loco Sibylla gesticulose procedat, que inspiciendo stellam cum gestu mobili cantet:

Hec stelle novitas    fert novum nuntium,

quod virgo nesciens    viri commercium

et virgo permanens    post puerperium

salutem populo    pariet filium.

20

E celo labitur    veste sub altera

nova progenies    matris ad ubera

beata faciens    illius viscera,

que nostra meruit    purgare scelera.

Intrare gremium    flos novus veniet,

25

cum virgo filium    intacta pariet,

qui hosti livido    minas excutiet

et nova secula    rex novus faciet.

E celo veniet    rex magni nominis

coniungens federa    Dei et hominis

30

et sugens ubera    matris et virginis,

reatum diluens    mundani criminis.

Item cantet hos versus:

32

Iudicii signum: tellus <sudore madescet.

E celo rex adveniet per secla futurus,

Scilicet in carne presens, ut iudicet orbem.

Unde Deum cernent incredulus atque fidelis

Celsum cum sanctis evi iam termino in ipso>.

Deinde procedat Aaron, quartus propheta, portans virgam, que sumpta super altare inter XII virgas aridas sola floruit. Illam personam conducat chorus cum hoc responsorio:

Salve nobilis virga <Iesse; salve, flos campi, Maria, unde ortum est

lilium convallium.

Versus:

33

Odor tuus super cuncta pretiosa uguenta, favus distillans labia tua,

mel et lac sub lingua tua>.

Et dicat hanc prophetiam:

Ecce novo more frondens dat amigdala nostra

35

Virgula: nux Christus, sed virgula virgo beata.

Et dicat:

Ut hec virga floruit    omni carens nutrimento,

sic et virgo pariet    sine carnis detrimento.

Ut hic ramus viruit    non Nature copia,

verum ut in virgine    figuret mysteria,

40

clausa erunt virginis    sic pudoris ostia,

quando virgo pariet    spiritali gratia.

Quinto loco procedat Balaam sedens in asina et cantans:

Vadam, vadam, ut maledicam populo huic.

Cui occurrat angelus evaginato gladio dicens:

43

Cave, cave, ne quicquam aliud quam tibi dixero loquaris!

Et asinus, cui insidet Balaam, perterritus retrocedat. Postea recedat angelus, et Balaam cantet hoc responsorium:

Orietur stella ex Iacob, <et consurget homo de Israel et confringet

omnes duces alienigenarum, et erit omnis terra possessio eius.

Versus:

Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes servient ei. Et erit>.

Archisynagogus cum suis Iudeis valde obstrepet auditis prophetiis et dicat trudendo socium suum, movendo caput suum et totum corpus et percutiendo terram pede, baculo etiam imitando gestus Iudei in omnibus, et sociis suis indignando dicat:

45

Dic michi, quid predicat    dealbatus paries!

dic michi, quid asserat    veritatis caries!

dic michi, quid fuerit,    quod audivi pluries!

vellem esset cognita    rerum michi series.

Illos, reor, audio    in hec verba fluere,

50

quod sine commercio    virgo debet parere.

o quanta simplicitas    cogit hos desipere,

qui de bove predicant    camelum descendere!

Auditis tumultu et errore Iudeorum, dicat episcopus puerorum:

Horum sermo vacuus    sensus peregrini,

quos et furor agitat    et libertas vini.

55

sed restat consulere    mentem Augustini,

per quem disputatio    concedatur fini.

Statim prophete vadant ante Augustinum et dicant:

Multum nobis obviat    lingua Iudeorum,

quibus adhuc adiacet    vetus fex errorum.

cum de Christo loquimur,    rident et suorum

60

argumenta proferunt    nobis animorum.

Respondet Augustinus:

Ad nos illa prodeat    tenebris abscondita

et se nobis offerat    gens errori dedita,

ut et error claudicet    re ipsis exposita,

et scripture pateat    ipsis clausa semita.

Veniat archisynagogus cum magno murmure sui et suorum, quibus dicat Augustinus:

65

Nunc aures aperi,    Iudea misera!

rex regum veniet    veste sub altera,

qui matris virginis    dum sugit ubera,

Dei et hominis    coniunget federa.

Respondet archisynagogus cum nimio cachinno:

O Augustine,

70

de profundo maxime    portans hec ingenio

dum futurum predicas    id, quod negat ratio!

nam si virgo pariet,    et sine commercio,

id Nature rubor est    et rerum confusio.

Tu quid contra resonas    labe tactus veteri,

75

qui non illud respicis,    quod est iustum fieri?

nam si virgo pariet,    quod prophetant pueri,

Natura de proprio    iure potest conqueri.

Quando virgo pariet,    Xanthe, retro propera!

lupus agnum fugiet,    plana fient aspera.

80

si moderna colligis    et attendis vetera,

in adiecto ponitur    «est virgo puerpera.»

Vel si virgo pariet    vel iam forte peperit,

que non carnis copulam    ante partum senserit,

ut propheta garrulus    incessanter asserit, –

85

quod phantasma fuerit,    lex docet et aperit.

Quod de clausa virgine    sic procedat parvulus,

est erroris credere,    non doctrine cumulus.

vel ergo respondeat    ad obiectum emulus,

vel erroris fugiat    et ruboris baiulus!

Voce sobria et discreta respondeat Augustinus:

90

In eventu prospero    talis casus unici

argumenta claudicant    moresque sophistici.

docet enim ratio    Naturam non reici,

si quid preter solitum    semel vides obici.

Dicas: «‹homo mortuus›    in adiecto ponitur,

95

quod in Aristotile    pueris exprimitur»;

sed hec vestra regula    tunc repulsam patitur,

cum de matre virgine    sermo nobis oritur.

Augustinus dicat:

Ne phantasma dixeris,    quod virgo concipiet,

quod pudoris ostio    non aperto pariet, –

100

de Iudea multiplex    testis nobis veniet,

qui vobis contrarius    et nobiscum faciet.

Ut specular solidum    solis intrat radius

et sincere transitus    servit ei pervius,

sic in aulam virginis    summi patris filius

105

lapsum quidem faciet,    et tamen innoxius.

Postea incipiat Augustinus cantare:

106/1

Letabundus <exultet fidelis chorus,

Alleluia!>,

Primum versum, et secundum prophete:

106/2

Regem regum intacte profudit thorus,

res miranda!

Dicat archisynagogus cum suis:

107

Res neganda!

Iterum Augustinus cum suis:

108

Res miranda!

Iterum archisynagogus cum suis:

109

Res neganda!

Hoc fiat pluries.

Augustinus incipiat:

106/3

Angelus consilii

natus est de virgine,

sol de stella.

Respondeant prophete:

106/4

Sol occasum nesciens,

stella semper rutilans,

semper clara.

Dicat Augustinus:

106/7

Cedrus alta Libani

conformetur ysopo

valle nostra.

Dicant prophete:

106/8

Verbum ens altissimi

corporali passum est

carne sumpta.

Postea dicat Augustinus:

106/9

Isaias cecinit,

Synagoga meminit;

nunquam tamen desinit

esse ceca.

Respondeant prophete:

106/10

Si non suis vatibus,

credat vel gentilibus,

Sibyllinis versibus

hec predicta.

Postea dicat Augustinus cum prophetis omnibus:

106/11

Infelix, propera,

crede vel vetera!

cur damnaberis,    gens misera?

106/12

Natum considera,

quem docet littera:

ipsum genuit    puerpera.

Postea Augustinus solus cantet:

110

Discant nunc Iudei, quomodo de Christo consentientes nobiscum

amplexari debent novi partus novum gaudium, nove spem salutis

ipsum expectantium. Nunc venturum credant et nasciturum

expectent nobiscum dicentes: Rex novus erit salus mundo.

Inter cantando omnia ista archisynagogus obstrepet movendo corpus et caput et deridendo predicta. Hoc completo detur locus prophetis, vel ut recedant vel sedeant in locis suis propter honorem ludi.

Deinde angelus appareat Marie operanti muliebriter et dicat:

Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum.

Et iterum:

112

Ecce concipies et paries <filium et vocabis nomen eius Iesum>.

Illa stupefacta dicat:

Quomodo fiet istud, quia virum non cognosco?

Respondet angelus:

Spiritus sanctus superveniet <in te et virtus altissimi obumbrabit

tibi>.

Versus:

Ideoque quod nascetur <ex te sanctum vocabitur filius Dei>.

Respondet Maria:

115

Ecce ancilla Domini: <fiat michi secundum verbum tuum>.

Deinde Maria vadat casualiter nichil cogitans de Elisabeth vetula Iohanne impregnata et salutet eam et <Elisabeth> dicat:

Unde hoc michi, <ut veniat mater Domini mei ad me?>

Et cantabit:

Ex quo facta est vox salutat<ionis tue in auribus meis, exultavit in

gaudio infans in utero meo, alleluia.>

Eadem dicat:

118

Benedicta tu in mulieribus <et benedictus fructus ventris tui.> Tu

que portabis p<acem> h<ominibus> et an<. . .> gen<. . .>.

Respondet Maria:

Magnificat anima mea Dominum.

Deinde recedat Elisabeth, quia amplius non habebit locum hec persona.

Deinde Maria vadat in lectum suum, que iam de Spiritu sancto concepit, et pariat filium. Cui assideat Ioseph in habitu honesto et prolixa barba. Nato puero appareat stella, et incipiat chorus hanc antiphonam:

120

Hodie Christus natus est, <hodie salvator apparuit; hodie in terra

canunt angeli, letantur archangeli; hodie exultent iusti dicentes:

Gloria in excelsis Deo, alleluia>.

Qua finita stella appareat. Qua visa tres reges a diversis partibus mundi veniant et ammirentur de apparitione talis stelle. Quorum primus dicat:

Per curarum distrahor    frequenter quadruvium

rationis patiens    et mentis naufragium,

cum hanc stellam video    portantem indicium,

quod ipsius novitas    novum portet nuntium.

125

Cursus ego didici    et naturas siderum

et ipsorum memini    perscrutari numerum.

sed cum hanc inspicio,    ego miror iterum,

quia non comparuit    apud quemquam veterum.

Quando Luna patitur,    et Sol quando deeris,

130

quem effectum habeat    Stilbon comes Veneris,

in quo gradu maxime    Mars nocivus diceris,

michi fecit cognitum    lingua secte veteris.

Sed elinguem efficit    hic me stelle radius.

quid portendat, nescio,    sed querens attentius

135

hoc unum conicio,    quod est natus filius,

cui mundus obediet,    quem timebit amplius.

Hoc dicat primus semper inspiciendo stellam et disputet de illa.

Dicat secundus:

Mea iam precordia    dulce vestit gaudium;

michi vie factum est    non parvum compendium:

in eo, quod ambigo,    se monstrantem dubium

140

et cure participem    iam inveni socium.

Quando mente vigili    planetas inspicio,

mea vim cuiuslibet    deprehendit ratio,

de Marte, de Venere,    de Sole, Mercurio,

de Iovis clementia,    de Saturni senio.

145

Sed in hac, quam aspicis    et quam monstras digito,

qualitate cognita    de effectu dubito.

sed quid inde sentiam,    tu mecum accipito,

ut fruamur pariter    quesiti proposito.

Id iubar, quod inspicis,    quod in tantum radiat

150

et planetas ceteros    in pallorem variat,

regem natum predicat,    quo maior non veniat,

cuius cedens nutui    totus orbis serviat.

Dicat tertius monstrando et disputando de stella:

Questionum noverat    enodare rete

ille, per quem habeo,    quod, quando comete

155

se producit radius,    tunc hebent planete

et quorundam principum    se presentant mete.

Quid sit stella, novimus,    et quid sit planeta;

horum hec est neutrum,    sed cum sit cometa,

inungamur gaudio,    sit mens nobis leta,

160

magni enim principis    verus est propheta.

Vide, stelle claritas    quanta propagatur,

in planeta quolibet    splendor hebetatur!

quod ei, qui natus est,    satis adaptatur;

cuiusvis potentia    per hunc obscuratur.

165

Ergo cum muneribus    una procedamus,

et quo stella duxerit,    gressus dirigamus,

ut, quando viderimus,    quem natum speramus,

nostra ei munia    reges offeramus!

Modo procedant reges usque in terram Herodis querendo de puero et cantando:

Ubi est, qui natus est <rex Iudeorum? Vidimus enim stellam eius

in oriente, et venimus adorare eum>.

Quibus occurrant nuntii Herodis dicentes:

170

Vos, qui regum habitus    et insigne geritis,

nobis notum facite,    quare sic inceditis,

vel si mirum aliquid    reserandum noscitis,

quod ad aures . . .    regis ferre queritis.

Nos Herodis vernule    sumus et vicarii,

175

ad quem sepe transvolant    ex diversis nuntii.

nulla nobis clausa sunt    secreta palatii;

ergo scire poscimus    vestri rem negotii.

Respondent reges:

Sepelire nolumus,    quod a nobis queritur;

ipsum stella reserat,    que a nobis cernitur.

180

regem natum querimus,    de quo stella loquitur,

quod eius imperium    nullo fine clauditur.

Respondent nuntii:

Felix istud veniet    Herodi preconium,

et libenter audiet    hoc de rege nuntium.

ut hinc ergo primitus    per nos sumat gaudium,

185

vos nostrum sequimini    . . . vestigium.

Postea nuntii festinent ad Herodem dicentes:

Rex Herodes, accipe    quiddam ammirandum

iam a tribus regibus    tibi reserandum:

ipsi natum asserunt    regem venerandum,

cui esse non ambigunt    orbem subiugandum.

Respondet Herodes cum magna indignatione:

190

Cur audetis talia    regi presentare?

nolite vos, consulo,    falsum fabricare!

nam Herodes ego sum    potens subiugare,

quicquid mundus continet,    celum, terram, mare.

Post hec Herodes maxime indignatus vocari faciat archisynagogum cum Iudeis suis dicens:

Huc Iudea veniat    fecunda consilio,

195

ut nobiscum disserat    super hoc negotio.

ego vos precipiam    exponi supplicio,

si vos esse devios    comprobabit ratio.

Modo veniat archisynagogus cum magna superbia et Iudeis suis, cui dicat Herodes:

Te, magister, alloquor,    et advertant alii!

nostra mordet viscera    duri fama nuntii.

200

huc tres magi veniunt    non astrorum inscii,

qui ad ortum properant    prepotentis filii.

Respondet archisynagogus cum magna sapientia et eloquentia:

Ne curarum, domine,    verseris in bivio!

tres huc reges veniant    querendo de filio,

quibus te concilies    diligenti studio,

205

et sic eis loquere    sub amoris pillio:

«Reges estis, video,    quod prophetat habitus.

vester michi gratus est    factus ad nos transitus.

sed quid vos huc traxerit,    reserate penitus;

nam vobis ad omnia    rex erit expositus.»

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Respondent reges:

210

Stella nova radiat    eius ortus nuntia,

cui mundus obediet,    et qui reget omnia,

et nil stare poterit    absque huius gratia.

nos ad illum tendimus    hec ferentes munia.

Herodes respondet:

Ne sim vos impediens    ad vie propositum,

215

ite, ad nos postea    maturantes reditum,

ut et ego veniens    munus feram debitum

ei, cui non ambigo    mundum fore subditum!

Ab Herode discedant tres magi paulatim, inspicientes stellam et disputantes de illa. Interim angelus appareat pastoribus et dicat:

Magnum vobis gaudium,    pastores, annuntio:

Deus se circumdedit    carnis vestre pallio,

220

quem mater non peperit    carnali commercio,

imnio virgo permanens    mater est ex filio.

Pastoribus euntibus dicat diabolus:

Tu ne credas talibus,    pastorum simplicitas!

scias esse frivola,    que non probat veritas.

quod sic in presepio    sit sepulta Deitas,

225

nimis est ad oculum    reserata falsitas.

Iterum pastoribus ad negotium suum redeuntibus dicat angelus:

Pastores, querite    natum presepio

et votum solvite    matri cum filio!

nec mora veniat    isti consilio,

sed vos huc dirigat    mentis devotio.

Iterum pastoribus abeuntibus dicat diabolus ad aures eorum:

230

Simplex cetus, aspice,    qualis astutia

eius, qui sic fabricat    vero contraria;

utque sua phaleret    nugis mendacia,

in rhythmis conciliat,    que profert, omnia.

Mirentur pastores, et unus dicat ad alterum:

Numquid, frater, colligis    ea, que audio?

235

quedam vox insinuat    de nato filio;

verum in contrarium    ab hoc suscipio,

quod audita resident    iuncta mendacio.

Dicat iterum angelus ad pastores:

Cur non aures vertitis    ad hunc veri nuntium?

quis est iste subdolus    vertens vos in devium?

240

ne vos error induat    propter adversarium,

ite, nam quod predico,    monstrabit presepium!

Dicat iterum euntibus diabolus:

O gens simplex nimium    et sensu vulnerata!

fer fenum et pabulum,    que bubus non ingrata

in presepi comedat    Deitas reclinata!

245

debaccharis nimium,    cum putas ista rata.

Iterum pastores ad socios suos:

Audi, frater, iterum,    qualis repugnantia!

inde quedam audio,    hinc quedam contraria.

meus simplex animus,    mea mens non sobria

ignorat, que potior    sit horum sententia.

Postea simul conveniant angeli et simul cantent:

Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bone voluntatis.

250

Alleluia, alleluia!

Qua voce audita dicat pastor ad socios suos:

Ad hanc vocem animi    produco suspirium,

ex hac intus habeo    citharizans gaudium.

procedamus igitur    simul ad presepium

et curvatis genibus    adoremus filium!

Deinde procedant pastores ad presepe cantando hanc antiphonam:

255

Facta est cum angelo multitudo celestis <exercitus laudantium et

dicentium: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bone

voluntatis, alleluia.>

Quo cantato adorent puerum. Deinde revertantur pastores ad officia sua.

Quibus occurrant tres magi dicentes:

Pastores, dicite, quidnam vidistis, et annuntiate Christi nativitatem!

Respondeant pastores:

257

Infantem vidimus pannis involutum et choros angelorum laudantes

salvatorem.

Postea reges vadant ad presepe, et primo adorent puerum et postea offerant ei munera sua, primo aurum, postea thus, tertio myrrham. Deinde modicum procedant et tunc dormiant; et angelus appareat eis in somnis dicens:

Nolite redire ad Herodem <...>

Postea non revertentibus ad Herodem sic dicat:

Gens Iudea properet,    ut Herodem audiat,

260

et prestet consilium    de re, que me sauciat.

rex Herodes anxius    ignorat, quid faciat,

cum a tribus regibus    se lusum inspiciat.

Venit archisynagogus cum suis, cui dicat Herodes:

Tu, magister, aperi    prophetarum edita,

si qua sunt de puero    a prophetis tradita!

265

nam a te fideliter    re michi exposita

se monstrabunt proprii    cordis . . . abscondita.

Respondet archisynagogus:

Tu Bethlehem, terra Iuda, <non eris minima; ex te enim exiet dux,

qui regat populum meum Israel>.

Deinde Herodes iratus dicat ad milites suos:

Ite, ite pariter    manu iuncta gladio,

etas adhuc tenera    nulli parcat filio!

270

immo mater quelibet    nudo fleat gremio,

ut de nato puero    michi detur ultio!

Vadant milites et interficiant pueros, quorum matres sic lugeant et lamententur:

Heu, heu heu!

Mens Herodis effera

cur in nostra viscera

275

bella movet aspera?

Heu, heu, heu!

† Que . . . etas tenera

adhuc sugens ubera

perpetravit scelera?

280

Heu, heu, heu!

Iste dolor anxius,

dum transegit impius

innocentes gladius!

Heu, heu! heu!

285

Proles adhuc tenera,

per te mater misera

descendet ad infera!

Heu, heu, heu!

Michi vite gaudium,

290

fili, nunc supplicium,

mortis eris ostium!

Postea Herodes corrodatur a vermibus et excedens de sede sua mortuus accipiatur a diabolis multum congaudentibus. Et Herodis corona imponatur Archelao filio suo. Quo regnante appareat in nocte angelus Ioseph dicens:

Accipe matrem et filium et vade in Egyptum.

Precedens Maria asinum dicat:

Omnia dura pati    vitando pericula nati

294

Mater sum presto;    iam vadam, tu comes esto!

228

I.

Rex Egypti cum comitatu suo in locum suum producatur cum conductu:

1a.

Estivali gaudio

<tellus renovatur,

militandi studio

Venus excitatur.

gaudet chorus iuvenum,

dum turba frequens avium

garritu modulatur.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

1b.

Ornantur prata floribus

varii coloris,

quorum delectatio

causa fit amoris.

gaudet chorus iuvenum,

dum turba frequens avium

garritu modulatur.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

II.

<. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .>

1.

Ab estatis foribus

nos Amor salutat,

humus picta floribus

faciem commutat.

flores amoriferi

iam arrident tempori;

perit absque Venere

flos etatis tenere.

2.

Omnium principium

dies est vernalis,

vere mundus celebrat

diem sui natalis.

omnes huius temporis

dies festi Veneris.

regna Iovis omnia

hec agant sollemnia!

III.

Et tam iste comitatus quam comitatus regis hec sepius cantent:

1.

Ad fontem Philosophie    sitientes currite

et saporis tripertiti    septem rivos bibite,

uno fonte procedentes,    non eodem tramite!

2.

Quem Pythagoras rimatus    excitavit Physice,

inde Socrates et Plato    honestarunt Ethice,

Aristoteles loquaci    desponsavit Logice.

3.

Ab his secte multiformes    Athenis materiam

nacte hoc liquore totam    irrigarunt Greciam,

que redundans infinite    fluxit in Hesperiam.

IV.

1.

Hec nova gaudia

sunt veneranda,

festa presentia

magnificanda.

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

2.

Heccine frivola

cupiditatis

tribuunt idola

captivitatis.

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

3.

Apta deliciis

caro letatur,

hac . . . vitiis

mens violatur.

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

4.

Affectionibus

motus tumultus

tollit virtutibus

proprios cultus.

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

5.

Ista sunt devia

felicitatis,

otia mollia

sunt voluptatis:

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

6.

Ista negotia

plena malorum

et desideria

flagitiorum.

Refl.

Dulcia flumina

sunt Babylonis,

mollia semina

perditionis.

concupiscentia

mixti saporis

ingerit somnia

lenis amoris.

V.

Et sepius repetant:

Deorum immortalitas    <est omnibus colenda,

corum et pluralitas    ubique metuenda.>

Stulti sunt <et vere fatui,    qui deum unum dicunt,

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.>

In ingressu Marie et Ioseph cum Iesu omnia idola Egyptiorum corruant. Ministri vero sepius ea restituant et thura incendant cantantes:

Hoc est numen salutare,

cuius fundat ad altare

preces omnis populus.

huius nutu reflorescit,

si quandoque commarcescit,

manus, pes vel oculus.

Honor Iovi cum Neptuno!

Pallas, Venus, Vesta, Iuno

mire sunt clementie;

Mars, Apollo, Pluto, Phebus

dant salutem lesis rebus

insite potentie.

Quod quia non proficit, minister precedat regem et cantet:

Audi, rex Egiptiorum,

lapsa virtus idolorum,

destituta vis deorum

iacet cum miseria.

iam delubra ceciderunt,

simulacra corruerunt,

di fugati fugierunt,

heu, cum ignominia.

Quibus rex mirabili gestu respondeat:

Scire volo, que causa rei, vel qualiter ipsa

Numina placentur.    Sapientes ergo vocentur!

Tunc armiger vocet sapietiam ad presentiam regis, et cantet:

Regia vos mandata vocant, non segniter ite!

Tunc dicat rex sapientibus:

Scire volo, <que causa rei, vel qualiter ipsa

Numina placentur.>

Vos date consilium!

Sapientes respondeant:

Nostrum est consilium    deos honorare,

aras, templa, tripodes,    lucos innovare,

thus, storacem, balsamum,    stacten concremare

et humanum sanguinem    superis libare.

Tali quippe modo virtute ministeriorum

Et prece devota placabitur ira deorum.

Tunc rex preparet se ad immolandum et cantet:

Hoc est numen salutare,

<cuius fundat ad altare

preces omnis populus.

huius nutu reflorescit,

si quandoque commarcescit,

manus, pes vel oculus.

Honor Iovi cum Neptuno!

Pallas, Venus, Vesta, Iuno

mire sunt clementie;

Mars, Apollo, Pluto, Phebus

dant salutem lesis rebus

insite potentie.>

Comitatus respondeat:

Stulti sunt <et vere fatui,    qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.>

Tunc idolis restitutis rex ad locum suum redeat, et idola iterum corruant. Quo audito iterum vocentur sapientes, quibus rex dicat:

Dicite, quid nobis et quid portendat Egipto

Mira mali species, prodigiosa quidem!

Cui sapientes:

Rex et regum dominus,    Deus Hebreorum,

prepotens in gloria    Deus est deorum,

cuius in presentia    velut mortuorum

corruit et labitur    virtus idolorum.

Tunc rex cantet:

Ecce novum    cum matre Deum    veneretur Egyptus!

Et omnia idola abiciantur.

Hic est finis regis Egypti.

VI.

Tunc assurgat rex Babilonis. Istius comitatus sepius repetat:

Deorum immor<talitas    est omnibus colenda,

eorum et piuralitas    ubique metuenda.>

Stulti sunt <et vere fatui,       qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui proterve contradicunt.>

et hunc versum:

Ille iure cupidus    deus estimatur,

qui spretis ceteris    vult, ut solus colatur.

Stulti sunt <et vere fatui,    qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.>

In conflictu Gentilitatis, Synagoge et Ecclesie Gentilitas contra eas cantet:

Deorum immortalitas    est omnibus colenda,

eorum et pluralitas    ubique metuenda.

Comitatus suus respondeat:

Stulti sunt et vere fatui,    qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.

Gentilitas:

Si enim unum credimus,    qui presit universis,

subiectum hunc concedimus    contrarie diversis.

Comitatus respondeat:

Stulti sunt <et vere fatui,    qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.>

Gentilitas:

Finxit invidia    hanc singularitatem,

ut homo coleret    unam divinitatem.

Comitatus respondeat:

Stulti sunt <et vere fatui,    qui deum unum dicunt

et antiquitatis ritui    proterve contradicunt.>

Item rex Babylonis contra hypocritas:

Fraudis versutias    compellor experiri,

per quas nequitia    vestra solet mentiri.

sub forma veritas    virtutis putabatur,

ostendit falsitas,    quod forma mentiatur.

Item devicto rege, cantet in presentia Antichristi:

Tibi profiteor    decus imperiale.

quod tibi serviam,    ius postulo regale.

Comitatus cantet:

Omnium rectorem    te solum profitemur,

tibi tota mente    semper obsequemur.

VII.

<. . . . . .:>

Egyptus caput omnium    est et decus regnorum;

calcabit hec imperium    regis Hierosolymorum.

Ve tibi, Hierosolyma,    ve insano tyranno!

deorum vos potentia    subvertet in hoc anno.

Egypti princeps nobilis    ut deus veneretur!

Herodes sed odibilis    ut stultus reprobetur.

Intende, tibi canimus,    quam vilis sis futurus,

cum roderis a vermibus    putre interiturus.

Ingrata gens et perfida,    cum fame laborares,

Egypto eras subdita,    ut ventrem satiares.