Liber de rebus in

administratione sua gestis

____________________________________________________________

XII.

De Tauriaco.

Tauriacus {Vulgo Toury (Eure-et-Loir)} igitur, famosa beati Dionysii villa, caput quidem aliarum, et propria ac specialis sedes beati Dionysii, peregrinis et mercatoribus, seu quibuscumque viatoribus alimenta cibariorum in media strata, lassis etiam quietem quiete ministrans, intolerabilibus dominorum praefati castri Puteoli angariis usque adeo miserabiliter premebatur, ut, cum illuc temporibus antecessoris nostri bonae memoriae Adae abbatis, ut praepositus terrae providerem, satis adhuc juvenis accessissem, jam colonis pene destituta langueret, rapacitati Puteolensium, data esca populis Aethiopum {Psalm. LXXIII, 14}, omnino pateret. Nec enim ipsa domus propria beati Dionysii seipsam aliquando tuebatur; quin ipse dominus per satellites suos eam frangeret, quaecumque [171] reperta sacrilego spiritu asportaret, adjacentes villas frequentibus hospiciis confunderet, annonam et talliam sibi primum, deinde dapifero suo, deinde praeposito suo, rusticorum vectigalibus ad castrum deferri cogeret. Vix qui aderant sub tam nefandae oppressionis mole vivebant. Cum ergo fere per biennium ibidem demorando, his et aliis malis, et humanae compassionis doloribus, et ecclesiae nostrae dispendio defatigarer, nec nos solum, verum etiam omnes ecclesiae quae in partibus illis terram habentes aeque premebantur, convenimus, et ut jugum importabile et tyrannidem nequissimi castri evitare possemus, diligenti deliberatione contulimus. Hinc emersit quod labore nostro venerabilis episcopus Carnotensis Ivo pro parte sua, capitulum Beatae Mariae pro sua, abbas Sancti Petri pro sua, ecclesia Sancti Johannis de Valleta pro sua, episcopus Aurelianis pro sua, ecclesia Sancti Aniani pro sua, abbas Sancti Benedicti pro sua, archiepiscopus Senonis pro sua, et nos pro nostra gloriosum regem adivimus Ludovicum, ecclesiarum depopulationem, pauperum et orphanorum deplorationem, ecclesiarum eleemosynis antecessorum suorum et suis exhaeredationem lacrimabiliter exposuimus. Qui, ut erat vir nobilissimae industriae, plenus pietate, ecclesiarum illustris defensor, auxiliari spopondit; et quod ecclesias et ecclesiarum bona deinceps destrui a praefato nequam nullo modo pateretur jurejurando firmavit. Quod quidem egregie factum, quo labore, quibus expensis, quam graviter expletum fuerit, in gestis praefati regis enucleatius invenitur. [172]

Destructo siquidem radicitus pro merito suae iniquitatis Puteolo castro, terra Sanctorum, tam nostra quam aliae, pristinam adeptae libertatem, quae bello aruerant, pace floruerunt: sterilitate reposita, foecunditatem cultae reddiderunt. Cum autem post decessum antecessoris nostri bonae memoriae Adae abbatis ad hujus sanctae amministrationis sedem tam immeritus quam absens assumptus essem, pristinae virtutis et laboris non immemor, quia diutius in illa demoratus fueram praepositura, devotius ad hanc amplificandam accessi. In curte, quam palo et vimine firmaram, castrum bene muratum erexi, turris propugnaculum principali portae supererigi feci; domos aptas et propugnabiles constitui; libertatem villae, immo totius terrae, intemeratam conservavi. Unde mihi aliquando conligit quod, cum Aurelianum cum militari manu post dominum regem festinarem, et praepositum Puteoli priora mala reciprocantem reperissem, turpiter captum tenui, et ad Sanctum Dionysium vinctum cum dedecore transmisi. Verum, quia ecclesiarum bona industria praelatorum pace concrescere et confoveri debent, culturas nostras, quas ibidem habebamus dominicas, retentis earumdem decimis, colonis qui ibidem inhabitarent censuales fecimus, quarum censum, ne oblivioni tradatur, scripto mandari praecepimus. Et ut quanti constet nostro labore incrementum possessionis hujus aestimetur, de praepositura, quae non plus quam viginti libras valere solebat, quater viginti libras singulis annis habemus. Caeterarum vero consuetudinum cotidianus usus multo melioratus rerum incrementum facillime disserere poterit. Antiquam vero ejusdem terrae advocationem, ad Firmi-[173]tatem Balduini antiquitus pertingentem, qua terra ipsa immaniter longaevitate temporum premebatur, cum nulla alia refellendi succederet via, contigit advocationem illam ad quandam puellam, filiam filiae Adae Pigverensis, haereditario jure pertingere. Quo cognito, amicorum nostrorum consilio, multo sumptu eam pro voluntate nostra nuptui tradere quaesivimus. Ad sedandas ergo terrae illius inquietudines, nolentes more solito indigenarum molestiis eam affligi, cuidam domestico nostro juveni puellam cum advocationibus dari fecimus; centum libras denariorum beati Dionysii tam matrimonio quam patri et matri puellae, favore domini regis Ludovici, de cujus feodo advocatio constabat, tali pacto contulimus, ut pro pecunia ista et alia, videlicet triginta librarum, quas dominus rex inde habuit, tam ipsi quam successores eorum nobis et successoribus nostris hominium, et servitium, et justiciam, ubi eos submoneremus, exequerentur. Quod si ad hoc deficerent, totum advocationis feodum, ac si proprium nostrum esset, eorum et parentum ipsorum concessione, ac domini regis favore, donec nobis satisfacerent in plenitudine, retinere liceret.

Feodos vero quos ex fisco proprio emimus, ad faciendas stationes singulis annis per duos menses in eodem castro Tauriaco, subter intitulare curavimus.