Petrus Lombardus
ca. 1095 - 1160
|
Sententiarum libri IV
ca. 1155/58
|
________________________________________________________________
|
|
Conspectus distinctionum
LIBER PRIMUS. DE MYSTERIO TRINITATIS.
DE MYSTERIO TRINITATIS ET UNITATIS. INCIPIT OSTENDERE QUOMODO PER CREATURAM POTUERIT COGNOSCI CREATOR. HIC QUAERITUR UTRUM CONCEDENDUM SIT QUOD DEUS SE GENUERIT. HIC QUAERITUR AN PATER GENUIT DIVINAM ESSENTIAM, VEL IPSA FILIUM, AN ESSENTIA GENUIT ESSENTIAM, VEL IPSA NEC GENUIT, NEC GENITA EST. UTRUM PATER VOLUNTATE GENUIT FILIUM, AN NECESSITATE; ET AN VOLENS VEL NOLENS SIT DEUS. HIC QUAERITUR AN PATER POTUERIT VEL VOLUERIT GIGNERE FILIUM. DE VERITATE, ET PROPRIETATE, ET INCOMMUTABILITATE, ET SIMPLICITATE ESSENTIAE DEI. DE DISTINCTIONE TRIUM PERSONARUM. HIC DE SPIRITU SANCTO AGITUR, ET PRIUS QUOD SIT AMOR PATRIS ET FILII DICITUR. QUOD SPIRITUS SANCTUS PROCEDIT A PATRE ET FILIO. UTRUM SPIRITUS SANCTUS PRIUS VEL PLENIUS PROCEDAT A PATRE QUAM A FILIO. QUARE SPIRITUS SANCTUS CUM SIT DE SUBSTANTIA PATRIS, NON DICATUR GENITUS VEL FILIUS, SED TANTUM PROCEDENS. QUOD GEMINA EST PROCESSIO SPIRITUS SANCTI. UTRUM SPIRITUS SANCTUS A SEIPSO DETUR. DE MISSIONE SPIRITUS SANCTI, QUAE FIT DUOBUS MODIS, VISIBILITER ET INVISIBILITER. DE MISSIONE SPIRITUS SANCTI, QUA INVISIBILITER MITTITUR. UTRUM EADEM RATIONE SPIRITUS SANCTUS DICATUR DONUM ET DATUM SIVE DONATUM. HIC DE AEQUALITATE TRIUM PERSONARUM. OSTENSO QUOD ALIQUA PERSONARUM ALIAM NON SUPERAT MAGNITUDINE, NUNC OSTENDIT QUOD ALIA NON EXCELLIT ALIAM POTENTIA. QUAERITUR QUOMODO POSSIT DICI SOLUS PATER, VEL SOLUS SPIRITUS SANCTUS, CUM SINT INSEPARABILES. DE NOMINUM DIFFERENTIA QUIBUS UTIMUR LOQUENTES DE DEO. DE HOC NOMINE QUOD EST PERSONA, QUOD CUM SECUNDUM SUBSTANTIAM DICATUR, TAMEN PLURALITER, NON SINGULARITER, IN SUMMA ACCIPITUR. QUID SIGNIFICETUR HIS NOMINIBUS UNUS VEL UNA, DUO VEL DUAE, TRES VEL TRIA, TRINUS VEL TRINITAS, PLURES VEL PLURALITAS, DISTINCTIO VEL DISTINCTAE, CUM HIS UTIMUR DE DEO LOQUENTES. QUID SIGNIFICATUR CUM DICITUR PLURALITER, TRES PERSONAE, VEL DUAE PERSONAE. DE PROPRIETATIBUS PERSONARUM, SED PRIUS DE HOC NOMINE HYPOSTASIS. AN EASDEM PROPRIETATES ASSIGNENT AUGUSTINUS ET HILARIUS; ET AN ISTA SINT QUAE DICUNTUR PATERNITAS, FILIATIO, ET PROCESSIO. QUOD NON TANTUM TRES PRAEDICTAE PROPRIETATES SUNT IN PERSONIS, SED ETIAM ALIAE QUAE ALIIS SIGNIFICANTUR NOMINIBUS, UT INGENITUS. DE PRINCIPIO; QUOD RELATIVE DICITUR, ET MULTIPLICEM NOTAT RELATIONEM. DE HIS QUAE TEMPORALITER DE DEO DICUNTUR ET RELATIVE SECUNDUM ACCIDENS, QUOD NON DEO, SED CREATURIS ACCIDIT. QUOMODO DICATUR FILIUS AEQUALIS PATRI: AN SECUNDUM SUBSTANTIAM, AN SECUNDUM RELATIONEM; ITA ET SIMILIS. UTRUM PATER VEL FILIUS PER SPIRITUM SANCTUM DILIGAT, CUM DILIGERE IDEM DEO SIT QUOD ESSE. UTRUM PROPRIETATES PERSONARUM SINT IPSAE PERSONAE VEL DEUS, ID EST, DIVINA ESSENTIA. OPINIO QUORUMDAM NON IDEM ESSE PERSONAM ET ESSENTIAM VEL NATURAM DICENTIUM, ET EAMDEM ESSENTIAM NON POSSE ESSE PATREM, ET FILIUM, ET SPIRITUM SANCTUM. DE QUIBUSDAM QUAE SECUNDUM SUBSTANTIAM DE DEO DICUNTUR, QUAE SPECIALEM EFFLAGITANT TRACTATUM, SCILICET DE SCIENTIA, ET DE PRAESCIENTIA, ET PROVIDENTIA, ET DISPOSITIONE, PRAEDESTINATIONE, VOLUNTATE ET POTENTIA. UTRUM CONCEDENDUM SIT OMNIA ESSE IN DEI ESSENTIA, VEL IN EO PER ESSENTIAM, UT OMNIA DICUNTUR ESSE IN DEI COGNITIONE VEL PRAESCIENTIA. QUIBUS MODIS DICATUR DEUS ESSE IN REBUS. HIC REDIT AD PROPOSITUM, REPETENS SUPERIUS DICTA UT ADDAT ALIA. UTRUM SCIENTIA DEI POSSIT AUGERI VEL MINUI, VEL ALIQUO MODO MUTARI; UTRUMQUE ENIM VIDETUR POSSE PROBARI. QUID SIT PRAEDESTINATIO, ET IN QUO DIFFERAT A PRAESCIENTIA. UTRUM ALIQUOD SIT MERITUM OBDURATIONIS ET MISERICORDIAE. DE OMNIPOTENTIA DEI, UBI PRIUS CONSIDERATUR QUARE DICATUR OMNIPOTENS. OPINIO QUORUMDAM DICENTIUM DEUM NIL POSSE NISI QUOD FACIT. AN DEUS POSSIT FACERE ALIQUID MELIUS QUAM FACIT. DE VOLUNTATE DEI, QUAE ESSENTIA DEI EST UNA ET AETERNA, ET DE SIGNIS EJUS. ILLI SENTENTIAE QUA DICTUM EST DEI VOLUNTATEM NON POSSE CASSARI, QUAE IPSE EST, QUAEDAM VIDENTUR OBVIARE. QUOD VOLUNTAS DEI SEMPER IMPLETUR DE HOMINE, QUOCUMQUE SE VERTAT. QUOD ALIQUANDO HOMO BONA VOLUNTATE ALIUD VULT QUAM DEUS; ET ALIQUANDO MALA ID QUOD DEUS BONA VOLUNTATE VULT.
LIBER SECUNDUS. DE CREATIONE ET FORMATIONE.
UNUM ESSE RERUM PRINCIPIUM OSTENDIT; NON PLURA, UT QUIDAM PUTAVERUNT. QUAE CONSIDERANDA SUNT DE ANGELICA NATURA. QUALES FACTI FUERINT ANGELI, ET QUOD QUATUOR EIS ATTRIBUTA SUNT IN IPSO INITIO SUAE CONDITIONIS. AN PERFECTOS ET BEATOS CREAVIT DEUS ANGELOS, AN MISEROS ET IMPERFECTOS. DE CONVERSIONE ET CONFIRMATIONE STANTIUM, ET AVERSIONE ET LAPSU CADENTIUM. QUOD DE MAJORIBUS ET MINORIBUS QUIDAM CECIDERUNT, INTER QUOS UNUS FUIT CELSIOR, SCILICET LUCIFER. QUOD BONI ANGELI A DEO SUNT CONFIRMATI PER GRATIAM UT PECCARE NON POSSINT; ET MALI ITA OBDURATI IN MALO, UT BENE VIVERE NEQUEANT. UTRUM ANGELI OMNES CORPOREI SINT, QUOD QUIBUSDAM VISUM EST. QUIBUS AUGUSTINUS CONSENTIRE VIDETUR, DICENS ANGELOS OMNES ANTE CASUM HABUISSE CORPORA TENUIA ET SPIRITUALIA: SED IN CASU MUTATA IN DETERIUS MALORUM CORPORA, UT IN EIS POSSENT PATI. DE ORDINUM DISTINCTIONE, QUI ET QUOT SINT. AN OMNES SPIRITUS COELESTES MITTANTUR; ET PONIT DUAS OPINIONES, ET AUCTORITATES QUIBUS INNITUNTUR. QUOD QUAEQUE ANIMA HABET ANGELUM BONUM AD SUI CUSTODIAM DELEGATUM, ET MALUM AD EXERCITIUM. POST CONSIDERATIONEM DE ANGELIS HABITAM, AGITUR DE ALIARUM RERUM CREATIONE, ET PRAECIPUE DE OPERUM SEX DIERUM DISTINCTIONE. QUAE FUERIT PRIMA DISTINCTIONIS OPERATIO. DE OPERE SECUNDAE DIEI, IN QUA FACTUM EST FIRMAMENTUM. DE OPERE QUINTAE DIEI, QUANDO CREAVIT DEUS EX AQUIS VOLATILIA ET NATATILIA. DE HOMINIS CREATIONE, UBI CONSIDERANDUM EST QUARE CREATUS HOMO, ET QUALITER SIT INSTITUTUS, QUAE DUO SUPRA TRACTATA SUNT; ET QUALIS FACTUS ET QUALITER LAPSUS, POSTREMO QUOMODO SIT REPARATUS; QUAE DISCUTIENDA SUNT. DE CREATIONE ANIMAE, UTRUM DE ALIQUO FACTA SIT, VEL NON, ET QUANDO FACTA, ET QUAM GRATIAM HABUERIT IN CREATIONE. DE FORMATIONE MULIERIS. DE PRIMO HOMINIS STATU ANTE PECCATUM, SCILICET QUALIS FUERIT SECUNDUM CORPUS ET SECUNDUM ANIMAM. DE MODO PROCREATIONIS FILIORUM SI NON PECCASSENT PRIMI PARENTES, ET QUALES NASCERENTUR FILII. DE INVIDIA DIABOLI QUA AD HOMINEM TENTANDUM ACCESSIT DE ORIGINE ILLIUS PECCATI. QUARE DEUS PERMISERIT HOMINEM TENTARI, SCIENS EUM ESSE CASURUM DE GRATIA HOMINIS, ET DE POTENTIA ANTE CASUM. REDIT AD LIBERI ARBITRII CONSIDERATIONEM. DE GRATIA OPERANTE ET COOPERANTE. DE VIRTUTE QUID SIT, ET QUID SIT ACTUS EJUS. PRAEDICTA REPETIT UT ALIA ADDAT, DEFINITAM ASSIGNATIONEM PONENS DE GRATIA ET LIBERO ARBITRIO CONTRA PELAGIANOS. UTRUM HOMO ANTE PECCATUM EGUERIT GRATIA OPERANTE ET COOPERANTE. QUOD PER ADAM PECCATUM ET POENA TRANSIIT IN POSTEROS. QUOMODO PECCATUM ORIGINALE A PATRIBUS TRANSEAT IN FILIOS; AN SECUNDUM ANIMAM, AN SECUNDUM CARNEM. QUOMODO ORIGINALE PECCATUM DIMITTATUR IN BAPTISMO, CUM ET POST SIT ILLA CONCUPISCENTIA QUAE DICITUR ORIGINALE PECCATUM. AN PECCATA OMNIUM PRAECEDENTIUM PATRUM PARVULI ORIGINALITER TRAHANT UT PECCATUM ADAE. QUAE DE PECCATO ANIMADVERTENDA SINT. QUID SIT PECCATUM. QUOD QUAEDAM SIMUL SUNT PECCATA ET POENA PECCATI; QUAEDAM PECCATA ET CAUSA PECCATI, ALIA VERO PECCATA, ET CAUSA, ET POENA PECCATI. ALIORUM PONIT SENTENTIAM QUI DICUNT MALOS ACTUS NULLO MODO ESSE A DEO, NEC ESSE BONOS SIVE IN EO QUOD SUNT, SIVE ALIO MODO. DE VOLUNTATE ET EJUS FINE, EX QUO ET IPSA JUDICATUR. CUM VOLUNTAS SIT DE HIS QUAE HOMO NATURALITER HABET, QUARE PECCATUM FORE DICATUR, CUM NULLUM ALIUD NATURALE PECCATUM SIT. AN EX FINE OMNES ACTUS PENSARI DEBEANT, UT SIMPLICITER BONI VEL MALI DICANTUR. AN OMNIS INTENTIO VEL ACTIO EORUM QUI CARENT FIDE SIT MALA. AN VOLUNTAS ET ACTIO MALA IN EODEM HOMINE ET CIRCA EAMDEM REM SINT UNUM PECCATUM, AN PLURA. DE PECCATO IN SPIRITUM SANCTUM, QUOD DICITUR ETIAM PECCATUM AD MORTEM. DE POTENTIA PECCANDI; AN SIT HOMINI VEL A SE, VEL A DIABOLO, VEL A DEO.
LIBER TERTIUS. DE INCARNATIONE VERBI.
DE INCARNATIONE VERBI, ALIISQUE AD HOC SPECTANTIBUS. QUARE TOTAM HUMANAM NATURAM ACCEPIT, ET QUID NOMINE HUMANITATIS VEL HUMANAE NATURAE INTELLIGENDUM SIT. DE CARNE QUAM VERBUM ASSUMPSIT, QUALIS ANTE FUERIT, ET QUALIS ASSUMPTA SIT. QUARE IN SCRIPTURA SAEPIUS TRIBUATUR INCARNATIO QUAE OPUS EST TRINITATIS, SPIRITUI SANCTO, ET DE IPSO CHRISTUS ETIAM CONCEPTUS ET NATUS DICATUR. SI PERSONA VEL NATURA PERSONAM VEL NATURAM ASSUMPSIT, ET SI NATURA DEI INCARNATA SIT? DE INTELLIGENTIA HARUM LOCUTIONUM: DEUS FACTUS EST HOMO, DEUS EST HOMO; AN HIS LOCUTIONIBUS DICATUR DEUS FACTUS ESSE ALIQUID, VEL ESSE ALIQUID, VEL NON ESSE ALIQUID. POSITIS SENTENTIIS PROLATISQUE TESTIMONIIS, INTELLIGENTIAS PROPOSITARUM LOCUTIONUM EXEQUITUR SECUNDUM SINGULAS SENTENTIAS, ET PRIUS SECUNDUM PRIMAM. AN DIVINA NATURA DEBEAT DICI NATA DE VIRGINE. DE ADORATIONE HUMANITATIS CHRISTI; AN EADEM SIT ADORATIO HUMANITATI ET DEITATI EXHIBENDA. AN CHRISTUS SECUNDUM QUOD HOMO, SIT PERSONA VEL ALIQUID. UTRUM CHRISTUS SIT CREATURA, VEL CREATUS, VEL FACTUS. AN HOMO ILLE SEMPER FUERIT VEL COEPERIT ESSE. SI CHRISTUS SECUNDUM NATURAM HOMINIS IN SAPIENTIA ET GRATIA PROFICERE POTUIT, ET PROFECIT. SI ANIMA CHRISTI HABUERIT SAPIENTIAM PAREM CUM DEO; ET SI OMNIA SCIT QUAE DEUS. DE HOMINIS DEFECTIBUS QUOS ASSUMPSIT CHRISTUS IN HUMANA NATURA. AN IN CHRISTO FUERIT NECESSITAS PATIENDI ET MORIENDI, QUAE EST DEFECTUS GENERALIS. SI OMNIS CHRISTI ORATIO VEL VOLUNTAS EXPLETA SIT. SI CHRISTUS MERUIT SIBI ET NOBIS, ET QUID SIBI ET QUID NOBIS. HIC QUALITER A DIABOLO ET A PECCATO NOS REDEMIT PER MORTEM. QUOD ALIO MODO POTUIT LIBERARE HOMINEM, ET QUARE POTIUS ISTO. SI IN CHRISTO DIVISIO IN MORTE FUIT ANIMAE VEL CARNIS A VERBO. SI CHRISTUS IN MORTE FUIT HOMO. SI CHRISTUS HABUERIT FIDEM ET SPEM UT CHARITATEM. QUOMODO INTELLIGITUR QUOD SCRIPTUM EST: UT CUM FACTUM FUERIT, CREDATIS. DE FIDE ANTIQUORUM. DE SPE, QUID SIT. DE CHARITATE QUA DEUS DILIGITUR ET PROXIMUS, QUAE IN CHRISTO ET IN NOBIS EST. SI ILLO PRAECEPTO JUBEMUR DILIGERE TOTUM PROXIMUM ET NOS TOTOS. DE ORDINE DILIGENDI, QUID PRIUS, QUID POSTERIUS. SI MELIUS EST DILIGERE AMICOS QUAM INIMICOS, VEL E CONVERSO. SI CHARITAS SEMEL HABITA AMITTATUR. DE CHARITATE DEI. DE QUATUOR VIRTUTIBUS PRINCIPALIBUS. DE SEPTEM DONIS SPIRITUS SANCTI. QUOMODO DIFFERANT SAPIENTIA ET SCIENTIA. DE CONNEXIONE VIRTUTUM QUAE NON SEPARANTUR. DE DECEM PRAECEPTIS, QUOMODO CONTINEANTUR IN DUOBUS MANDATIS CHARITATIS. DE TRIPLICI GENERE MENDACII. DE PERJURIO. DE SEXTO ET SEPTIMO PRAECEPTO SECUNDAE TABULAE.
LIBER QUARTUS. DE DOCTRINA SIGNORUM.
DE SACRAMENTIS ET SIGNIS SACRAMENTALIBUS. DE SACRAMENTIS NOVAE LEGIS. QUID SIT BAPTISMUS. QUOD ALII SUSCIPIUNT SACRAMENTUM ET REM, ALII SACRAMENTUM ET NON REM, ALII REM ET NON SACRAMENTUM. QUOD BAPTISMUS AEQUE SANCTUS EST A BONO ET A MALO DATUS BONO VEL MALO. QUIBUS LICEAT BAPTIZARE. DE CONFIRMATIONE. DE SACRAMENTO ALTARIS ET EUCHARISTIAE. DE DUOBUS MODIS MANDUCANDI. DE HAERESI ALIORUM QUI DICUNT CORPUS CHRISTI NON ESSE IN ALTARI NISI IN SIGNO. DE MODIS CONVERSIONIS. UBI ILLA ACCIDENTIA FUNDANTUR. SI HAERETICI ET EXCOMMUNICATI HOC SACRAMENTUM CONFICIANT. DE POENITENTIA. QUOD PLURIBUS IRRETITUS PECCATIS NON POTEST POENITERE DE UNO VERE, NISI DE OMNIBUS POENITEAT. DE TRIBUS QUAE IN POENITENTIA CONSIDERANDA SUNT. TRIA PROPONUNTUR QUAERENDA, PRIMUM AN SINE CONFESSIONE DIMITTATUR PECCATUM. DE REMISSIONE SACERDOTIS. QUANDO HAE CLAVES DANTUR ET QUIBUS. DE HIS QUI IN FINE POENITENT. DE PECCATIS QUAE POST HANC VITAM DIMITTUNTUR. SI PECCATA DIMISSA REDEANT. DE SACRAMENTO UNCTIONIS EXTREMAE. DE ORDINIBUS ECCLESIASTICIS. DE ORDINATIS AB HAERETICIS. DE SACRAMENTO CONJUGII, CUJUS INSTITUTIO ET CAUSA OSTENDITUR. QUAE SUNT CONSIDERANDA IN CONJUGIO. SI CONSENSUS DE FUTURO CUM JURAMENTO FACIAT CONJUGIUM. COACTIO EXCLUDIT CONSENSUM CONJUGALEM. DE ERRORE QUI EVACUAT CONSENSUM. DE TRIBUS BONIS CONJUGII. DE SOLUTIONE CARNALIS DEBITI. DE DIVERSIS CONJUGII LEGIBUS. DE PERSONIS LEGITIMIS. EODEM JURE UTITUR VIR ET MULIER. SI PRO EXTREMA CONDITIONE VALEAT UXOR SEPARARI A VIRO, ET E CONVERSO. IN QUO ORDINE NEQUEAT FIERI CONJUGIUM. DE VOTO. DE DISPARI CULTU. DE COGNATIONE CARNALI ET SPIRITUALI; ET PRIUS DE CARNALI. DE GRADIBUS AFFINITATIS. DE SPIRITUALI COGNATIONE. DE RESURRECTIONIS ET JUDICII CONDITIONE. DE AETATE ET STATURA RESURGENTIUM. DE DIVERSIS ANIMARUM RECEPTACULIS. SI VALDE MALIS DETUR MITIGATIO POENAE. DE SENTENTIA JUDICII. DE FORMA JUDICIS. DE DIFFERENTIA MANSIONUM IN COELO ET IN INFERNO. SI MALI IN INFERNO PECCABUNT. |