De Nugis Curialium

Distincio quarta

____________________________________________________________

XIII.

De Nicholao Pipe homine equoreo

Multi uiuunt qui nobis magnum et omni admiracione maius enarrant se uidisse circa pontum illud prodigium Nicholaum Pipe, hominem equoreum, qui sine spiraculo diu per mensem uel annum intima ponti cum piscibus frequentabat indempnis, et tempestate deprensa nauibus in portu uetabat exitum presagio, uel egressis reditum indicebat. Verus homo, nichil inhumanum in membris, nichil in aliquo quinque sensuum defectus habens, trans hominem acceperat aptitudinem piscium. Cum autem in mare descendebat moram ibi facturus, fragmenta ueteris ferri de biga ucl pedibus equorum uel antiquate suppellectilis auulsi secum deferebat, cuius nondum racionem audiui. Hoc uno erat inminutus ab hominibus et piscibus unitus, quod sine maris odore uel aqua uiuere non potuit; cum abducebatur longius tanquam hanelitu deficiente recurrebat. Cupiuit eum rex Siculus Willelmus auditis his uidere, iussitque ipsum sibi presentari, quem dum inuitum traherent inter manus eorum absencia maris extinctus est. Licet non minus admiranda legerim uel audierim, nihil huic portento simile scio.

Supra Cenomannum in aere comparuit multis hominum centenis grex caprarum maximus. In Britania minori uise sunt prede nocturne militesque ducentes eas cum silencio semper transeuntes, ex quibus Britones frequenter excusserunt equos et animalia, et eis usi sunt, quidam sibi ad mortem, quidam indempniter.

Cetus eciam et phalanges noctiuage quas Herlethingi dicebant famose satis in Anglia usque ad Henrici secundi, domini scilicet nostri, tempora regis comparuerunt, exercitus erroris infiniti, insani circuitus et attoniti silencii, in quo uiui multi apparuerunt quos decessisse nouerant. Hec huius Herlethingi uisa est ultimo familia in marchia Walliarum et Herefordie anno primo regni Henrici secundi, circa meridiem, eo modo quo nos erramus cum bigis et summariis, cum clitellis et panariolis, auibus et canibus, concurrentibus uiris et mulieribus. Qui tunc primi uiderunt tibiis et clamoribus totam in eos uiciniam concitauerunt, et ut illius est mos uigilantissime gentis statim omnibus armis instructa multa manus aduenit, et quia uerbum ab eis extorquere non potuerunt uerbis, telis adigere responsa parabant. Illi autem eleuati sursum in aera subito disparuerunt.

Ab illa die nusquam uisa est illa milicia, tanquam nobis insipientibus illi suos tradiderint errores, quibus uestes atterimus, regna uastamus, corpora nostra et iumentorum frangimus, egris animabus querere medelam non uacamus; nulla nobis utilitas accedit inempta, nichil emolumenti prouenit, si dampna pensentur, nichil dispensanter agimus, nichil uacant<er>; uana nobis infructuosa<que> adeo properacione deferimur insani; et cum semper in abscondito secrecius nostri colloquantur principes, seratis et obseruatis aditibus, nichil in nobis consilio fit. Furia inuehimur et impetu; presencia necligenter et insulse curamus, futura casui committimus; et quia scienter et prudenter in nostrum semper tendimus interitum, uagi et palantes, pauidi pre ceteris hominum exterminati sumus et tristes. Inter alios queri [f.54r] solet que causa doloris, quia raro dolent; inter nos causa leticie, quia raro gaudemus. Doloris aliquando leuamen habemus, leticiam nescimus; subleuamur solacio, gaudio non beamur. Ascendit autem in nobis cum diuiciis meror, quia quanto quis maior est, tanto maiori quassatur sue uoluntatis assultu, et in predam aliorum diripitur.

In hac ego miserabili et curiosa languesco curia, meis abrenuncians uoluntatibus, ut placeam aliis. Cum enim paucissimi iuuare possint, quiuis nocere potest; nisi placatam habuero solus uniuersitatem, nichil sum; si uirtuosum precessero ut fiam inuidiosus, clam detrahent, et defensores meos deceptos apparencia dicunt. Simplicem fatuum iudicant, pacificum desidem, tacitum nequam, bene loquentem mimum, benignum adulatorem, +nichilum+ sollicitum cupidum, . . . pestilentem, pium remissum, diuitem auarum, orantem hipocritam, non orantem publicanum. Necesse habent ad hos succincti tumultus, ut uirtutibus supressis armentur uiciis; utriusque locum caute distinguant, ut bonis iusti uideantur, malis pessimi. Consilium autem salubre nemo ambigit, ut semper in occulto colatur Trinitas, et in cordis archana puritate sincera deuocio celebretur, quatinus interius solempnitate seruata decenter et caste defensa, quocunque modo saccum concidi permittat Dominus, non permutent extrinseci casus interiorem hominem, nec transeuncium perturbent accidencia residenciam anime substantialem in Domino.

Hoc de nostra uelim manifestari curia, quia nondum audita est ei similis preterita uel timetur futura. Cupio eciam ut postera recordetur huius malicie milicia, sciantque tollerabilia perpeti, a nobis intoleranciam passis edocti. Surgite igitur, eamus hinc, quia inter eius operas cui abrenunciauimus in baptismo Deum placare uel ei placere non uacamus; hic enim omnis homo uel uxorem ducit uel iuga boum probat. Quas excusaciones quomodo Salius uitauerit, audite: