B  I  B  L  I  O  T  H  E  C  A    A  U  G  U  S  T  A  N  A
           
  Archipoetae
carmina
     
   


C a r m e n   I V
(I Watenphul/Krefeld)

________________________________


Lingua balbus,       hebes ingenio
Viris doctis       sermonem facio.
Sed quod loquor,       qui loqui nescio,
Necessitas       est, non presumpcio.
2.
5
Nulli vestrum       reor ambiguum
Viris bonis       hoc esse congruum,
Ut subportet       magnus exiguum,
Egrum sanus       et prudens fatuum.
3.
Ne sim reus       et dignus odio,
10
Si lucernam       ponam sub modio,
Quod de rebus       humanis sencio,
Pia loqui       iubet intencio.
4.
Brevem vero       sermonem facio,
Ne vos gravet       longa narracio,
15
Ne dormitet       lector pre tedio
Et «Tu autem»       dicat in medio.
5.
Ad eternam       beatitudinem
Lapsum Deus       revocans hominem
Verbum suum,       suam imaginem
20
Misit ad nos       per matrem virginem.
6.
Est unita       Deitas homini,
Servo suo       persona Domini,
Morti vita,       splendor caligini,
Miseria       beatitudini.
7.
25
Scimus ista       potencialiter
Magis facta       quam naturaliter,
Scrutantibus       spiritualiter
Scire licet       quare, non qualiter.
8.
Arte mira,       miro consilio
30
Querens ovem       bonus opilio
Vagantibus       in hoc exilio
Locutus est       nobis in filio.
9.
Sanctum sue       mentis consilium
Patefecit       mundo per filium,
35
Ut reiecto       cultu sculptilium
Deum nosset       error gentilium.
10.
Poetarum       seductos fabulis
Veritatis       instruxit regulis,
Signis multis       atque miraculis
40
Fidem veram       dedit incredulis.
11.
Obmutescant       humana somnia,
Nil occultum,       iam patent omnia;
Revelavit       fata latencia
Non sapiens,       sed sapiencia.
12.
45
Conticescat       falsa temeritas,
Ubi palam       loquitur veritas!
Quod divina       probat auctoritas,
Non inprobet       humana falsitas!
13.
Huius mundi       preterit orbita,
50
Stricta ducit       ad vitam semita.
Qui scrutatur       renum abscondita,
Trutinabit       hominum merita.
14.
Iudex iustus,       inspector cordium
Nos ad suum       trahit iudicium
55
Redditurus       ad pondus proprium
Bona bonis,       malis contrarium.
15.
In hac vita       misere vivitur,
Vanitas est       omne, quod cernitur.
Eri natus       hodie moritur,
60
Finem habet       omne, quod oritur.
16.
Sed qui dedit       ad tempus vivere,
Vitam brevem       potest producere;
Vitam potest       de morte facere,
Qui mortuos       iubet resurgere.
17.
65
Nos ad regna       vocat celestia,
Ubi prorsus       nulla miseria,
Sed voluptas       et vera gaudia,
Cum sit Deus       omnibus omnia.
18.
Puniamus       virtute vicium,
70
Cuius caret       fine supplicium!
Terreat nos       ignis incendium,
Fetor, fletus       et stridor dencium!
19.
Sciens Deus       nos esse teneros
Et gehenne       dolores asperos
75
Pia voce       revocat miseros
Ovem suam       ponens in humeros.
20.
O pietas       inestimabilis!
Omnipotens       incorruptibilis,
Creature       misertus mobilis
80
Est pro nobis       factus passibilis.
21.
Est alapas       passus et verbera,
Ludicrorum       diversa genera,
Sputa, spinas       et preter cetera
Crucis morte       dampnatus aspera.
22.
85
Cum creator       in cruce patitur,
Ferreus est,       qui non conpatitur;
Cum Salvator       lancea pungitur,
Saxeus est,       qui non conpungitur.
23.
Conpungamur       intus in anima
90
Iram Dei       placantes lacrima!
Dies ire,       dies novissima
Cito venit,       nimis est proxima.
24.
Ecce redit       districtus arbiter,
Qui passus est       misericorditer.
95
Redit quidem,       sed iam minaciter;
Coactus est,       non potest aliter.
25.
Mundus totus       conmotus acriter
Vindicabit       auctorem graviter,
Et torquebit       reos perhenniter
100
Quamvis iuste,       tamen crudeliter.
26.
Vos iudicis       estis discipuli,
In scriptura       divina seduli,
Christiani       lucerne populi,
Contemptores       presentis seculi.
27.
105
Vos non estis       virgines fatue,
Vestre non sunt       lampades vacue,
Vasa vestra       manant assidue
Caritatis       oleo mutue.
28.
Vos pascitis       gregem Dominicum
110
Erogantes       Divinum triticum
Quibusdam plus,       quibusdam modicum,
Prout quemque       scitis famelicum.
29.
Decus estis       ecclesiasticum:
Cum venerit       iudex in publicum,
115
Ut puniat       omne maleficum,
Sedebitis       in thronis iudicum.
30.
Verumtamen       in mundi fluctibus,
Ubi nemo       mundus a sordibus,
Quod dicitis       in vestris cordibus,
120
Conpungendum       est in cubilibus.
31.
Insistite       piis operibus
Bene vestris       utentes opibus!
Nam Deo dat,       qui dat inopibus:
Ipse Deus       est in pauperibus.
32.
125
Ut Divina       testatur pagina,
Opes multe       sunt iusto sarcina;
Summa virtus       est elemosina,
Dici debet       virtutum domina.
33.
Hanc conmendo       vobis pre ceteris,
130
Abscondatur       in sinu pauperis!
Crede michi:       si quid deliqueris,
Per hanc Deum       placare poteris.
34.
Hanc conmendo       vobis precipue,
Hec est via       vite perpetue,
135
Quod Salvator       ostendens congrue
Dixit: «Omni       petenti tribue!»
35.
Scitis ista       neque vos doceo,
Sed quod scitis,       facere moneo.
Pro me loqui       iam tandem debeo;
140
Non sum puer,       etatem habeo.
36.
Vitam meam       vobis enucleo,
Paupertatem       meam non taceo:
Sic sum pauper       et sic indigeo,
Quod tam siti       quam fame pereo.
37.
145
Non sum nequam,       nullum decipio,
Uno tantum       laboro vicio;
Nam libenter       semper accipio
Et plus michi       quam fratri cupio.
38.
Si vendatur       propter denarium
150
Indumentum,       quod porto, varium,
Grande michi       fiet obprobrium,
Malo diu       pati ieiunium.
39.
Largissimus       largorum omnium
Presul dedit       hoc michi pallium
155
Magis habens       in celis premium
Quam Martinus,       qui dedit medium.
40.
Nunc est opus,       ut vestra copia
Sublevetur       vatis inopia,
Dent nobiles       dona nobilia,
160
Aurum, vestes       et his similia.
41.
Ne pauperi       sit excusacio,
Det quadrantem       gazofilacio!
Hec vidue       fuit oblacio,
Quam Divina       conmendat racio.
42.
165
Viri digni       fama perpetua,
Prece vestra       conplector genua;
Ne recedam       hinc manu vacua,
Fiat pro me       collecta mutua!
43.
Mea vobis       patet intencio;
170
Vos gravari       sermone sencio;
Unde finem       sermonis facio,
Quem sic finit       brevis oracio.
44.
Prestet vobis       creator Eloy
Caritatis       lechitum olei,
175
Spei vinum,       frumentum fidei
Et post mortem       ad vitam provehi,
45.
Nobis vero       mundo fruentibus,
Vinum bonum       sepe bibentibus,
Sine vino       deficientibus
180
Nummos multos       pro largis sumptibus!

Amen.