B  I  B  L  I  O  T  H  E  C  A    A  U  G  U  S  T  A  N  A
           
  Archipoetae
carmina
     
   


C a r m e n   X
(VII Langosch)

____________________________________


Aestuans intrinsecus ira vehementi
in amaritudine loquar meae menti:
factus de materia levis elementi
folio sum similis, de quo ludunt venti.
2
5
cum sit enim proprium viro sapienti
supra petram ponere sedem fundamenti,
stultus ego comparor fluvio labenti
sub eodem aere numquam permanenti.
3
feror ego veluti sine nauta navis,
10
ut per vias aeris vaga fertur avis;
non me tenent vincula, non me tenet clavis,
quaero mei similes et adiungor pravis.
4
mihi cordis gravitas res videtur gravis,
iocus est amabilis dulciorque favis;
15
quidquid Venus imperat, labor est suavis,
quae numquam in cordibus habitat ignavis.
5
via lata gradior more iuventutis,
implico me vitiis immemor virtutis,
voluptatis avidus magis quam salutis,
20
mortuus in anima curam gero cutis.
6
praesul discretissime, veniam te precor:
morte bona morior, dulci nece necor,
meum pectus sauciat puellarum decor,
et quas tactu nequeo, saltem corde moechor.
7
25
res est arduissima vincere naturam,
in aspectu virginis mentem esse puram;
iuvenes non possumus legem sequi duram
leviumque corporum non habere curam.
8
quis in igne positus igne non uratur?
30
quis Paviae demorans castus habeatur,
ubi Venus digito iuvenes venatur,
oculis illaqueat, facie praedatur?
9
si ponas Hippolytum hodie Paviae,
non erit Hippolytus in sequenti die:
35
Veneris in thalamos ducunt omnes viae,
non est in tot turribus turris Alethiae.
10
secundo redarguor etiam de ludo,
sed cum ludus corpore me dimittit nudo,
frigidus exterius, mentis aestu sudo,
40
tunc versus et carmina meliora cudo.
11
tertio capitulo memoro tabernam,
illam nullo tempore sprevi neque spernam,
donec sanctos angelos venientes cernam
cantantes pro mortuis «requiem eternam».
12
40
meum est propositum in taberna mori,
ut sint vina proxima morientis ori.
tunc cantabunt laetius angelorum chori:
«sit deus propicius huic potatori.»
13
poculis accenditur animi lucerna,
50
cor imbutum nectare volat ad superna.
mihi sapit dulcius vinum de taberna,
quam quod aqua miscuit praesulis pincerna.
14
loca vitant publica quidam poetarum
et secretas eligunt sedes latebrarum,
55
student, instant, vigilant nec laborant parum
et vix tandem reddere possunt opus clarum.
15
ieiunant et abstinent poetarum chori,
vitant rixas publicas et tumultus fori
et, ut opus faciant, quod non possint mori,
60
moriuntur studio subditi labori.
16
unicuique proprium dat natura munus:
ego numquam potui scribere ieiunus,
me ieiunum vincere posset puer unus.
sitim et ieiunium odi tamquam funus.
17
65
unicuique proprium dat natura donum:
ego versus faciens bibo vinum bonum
et quod habent purius dolia cauponum;
tale vinum generat copiam sermonum.
18
tales versus iacio, quale vinum bibo,
70
nihil possum facere nisi sumpto cibo,
nihil valent penitus, quae ieiunus scribo;
Nasonem post calicem carmine praeibo.
19
mihi numquam spiritus poetriae datur,
nisi prius fuerit venter bene satur.
75
dum in arca cerebri Bacchus dominatur,
in me Phoebus irruit et miranda fatur.
20
ecce meae proditor pravitatis fui,
de qua me redarguunt servientes tui;
sed eorum nullus est accusator sui,
80
quamvis velint ludere saeculoque frui.
21
iam nunc in praesentia praesulis beati
secundum dominici regulam mandati
mittat in me lapidem neque parcat vati,
cuius non est animus conscius peccati.
22
85
sum locutus contra me, quidquid de me novi,
et virus evomui, quod tam diu fovi;
vita vetus displicet, mores placent novi;
homo videt faciem, sed cor patet Iovi.
23
iam virtutes diligo, vitiis irascor,
90
renovatus animo spiritu renascor;
quasi modo genitus novo lacte pascor,
ne sit meum amplius vanitatis vas cor.
24
electe Coloniae, parce penitenti,
fac misericordiam veniam petenti
95
et da penitentiam culpam confitenti;
feram quidquid iusseris, animo libenti.
25
parcit enim subditis leo rex ferarum
et est erga subditos immemor irarum,
et vos idem facite, principes terrarum;
100
quod caret dulcedine, nimis est amarum.