R u o d l i e b
F r a g m e n t u m   V I

______________________________

f.19r

«Posthac cum peccas, noceas cui, non mal(edicas,)
Est quia valde grave duplex damnum tol(erare,)
Perdere quemque suum super hocque pati male(dictum.»)
E regione minas rufus satis egit inanes,

5

Non pernoctari dicens quam sint mutila(ti,)
Insontes (v)e reos quia vult incendere cun(ctos.)
Miles subrisit, sibi quid peius fore nam sci(t.)

Ad villam propiant, ubi pernoctare voleban(t;)
Sol petit oceanum monet hospitiumque pete(ndum.)

10

Rufus pastorem vocat unum conveniend(um.)
Illuc qui venit; quem rufus mox rogitavit:
«Dic vicinorum mihi nomina precipuorum;
Est hic quis dives, nostri fore qui queat h(ospes?»)
Pastor ait: «multi sunt hic, quos non stupefir(i)

15

Sat scio, si centum scutis comes appetat (unum;)
Quin his servire possint omni sub honore.
Esset homo pauper, nequeat qui sufficien(ter)
Vobis servire vestros et equos stabulare.
Multi sint soliti licet hospitibus famu(lari,)

20

Inter eos omnes non suscipit advenientes
Tam bene ceu iuvenis, vel uti vetus, e(st cui) coniu(nx.»)
Rufus ait: «viduam quid habet iuvenis veter(anam?)
Vir vetus uxorem deberet habere vetern(am.»)
Pastor ait: «nusquam melius nupsisset ad ull(am.)

25

Pauper erat nimium, prius is quam duxerat (illam.)
Nunc dominatur ei, servivit cui vice ser(vi,)
Est veluti dignus, est nam pius atque benignus.
Gratia sitque deo, qui sic miseretur egeno.»
Tunc dixit miles: «que te rogo, dic mihi, so(des,)

30

Qualiter acciderit, inopi locuples quia nups(it.»)

f.19v

(Tunc ait i)s: «domne, dic audieris mihi nonne:
(Agna) vetus cupide vas lingit salis amore.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . multa
(Quem) prius hec habuit, secum dirissime vixit,

35

(Ru)dis et inm(i)tis, parcus, rarissime letus;
(Num)quam ridentem videru(nt) neve iocantem.
(Qua)li(s vel pe)corum vel apum fuerit vel equorum,
(Is) numerum nescit, quantum cuiusque sibi sit.
(Ra)ro tamen carnis proprie saturatur utervis,

40

(Cas)eolos comedunt duros seru(m)que biberunt:
(Qui)cquid habent vendunt precium cauteque recondunt.
(Sua)vis is huc veniens iuvenis nudus vel egenus
(Vad)it ad hunc; primo panem mendicat ab illo.
(Qui) sibi buccellam sigalinam vix dedit unam;

45

(Qu)a(m) dum suscepit, reverenter stabat et edit.
(Me)nsa sublata properat sustollere vasa,
(Ne l)ingat catta catulusve coinquinet illa,
(Sed)ulus ac lavit, post in toreuma reponit.
. . . ear in disco curat servare magistro,

50

(Quo)s sibi preponat, cum prandit quandove cenet,
(App)osito cultro cum sale ve cum cocleari;
(Si b)ene conditum quid non sit, condiat hinc id,
(Seu) sit holus seu sorbicium seu quodque ciborum.
(Hec) notat in corde senior, sed non ait ore.

55

(Nil) pretermisit iuvenis, quod opus fore vidit:
(Bov)es sicut oves adaquat, porcos ve capellas,
(App)ortat fenum, quibus annonat, parafredis;
(Que) fecit sponte sibi nemine precipiente.
(Si quid) alius erat opus, id studiosius egit.

60

(Sed c)um per triduum mansisset sic apud illum,
(Is) nisi buccellam sibi nil dedit ad comedendum.

f.20r

Cumque diutius esuriem sufferre nequiret,
Inclinabat ei cupiens alio proficisci.
Ille sibi dixit, hunc cum secedere vidit.

65

«Nunc hic esto dies binos tantummodo vel tres,
Alterutrum nostros mores donec videamus.»
Consensit iuvenis, mox augetur sibi panis,
Quadrans mane datur sibi, sero dabatur et alter.
Interea rogat hunc, si quam cognoverit artem.

70

«Artem quam possem cognoscere, dic, meliorem,
Quam quod nosco cibos lautos confingere plu(res)
Vilibus ex causis, ex herbis sive farinis?
Ad que nil nisi lac posco modicumve sagi(men)
Et tantum salis, detur ut dulcedo sapori(s.)

75

Est aliud, domine, nobis omnino necesse,
Quod non irasci debes de me tibi dici.»
«Dic» ait, «id quid sit, non irascor.» Puer inquit:
«En, velut es, cunctis dives satis esse vider(is,)
Et tuus est panis solaminis omnis inanis,

80

Furfuribus plenus, fuscus, lolio vel amaru(s).
Si presentare mihi vis cuiusque farine
Vel modium vel dimidium panes faciendum,
Tot bene cribratos presentabo tibi panes
Semine conditos apii vel sale respersos,

85

Et preve(n)turas aliquas lardo superunctas
Atque coronellas (compen)sabis uti menclas.
Hec faciens numerum tamen haut minuo tibi pan(um.)
Quicquid et excribro non perdo, sed (sui)bus do
Atque tuis pullis dabo sive strepentibus au(cis.)

90

In pueros panem si fregero distribuendum,
Non irascaris, ut eis lenis videaris.
Hec faciendo domum totam tibi promptific(abo;)

f.20v

(Proficie)nt cuncta; presens sta, nitere furca!»
(Esset quod) iuvenis multum sapiens, homo cernens

95

(Procur)anda sua commisit ei bona cuncta,
(Illa super)videat puerosque suos, uti vellet.
(Tali ca)utela facit hoc, tali quoque cura,
(Ut do)mino nil deficeret nullive suorum.
(Ultra pre)bendam sibi nil tulit ille statutam,

100

(Ipse l)aborabat, quo se vestire valeret,
(Sic fam)ulando fide domino summa sine fraude
(Tempu)s nescio quod. Post hec moritur scelus illud.
(Sordid)ior nemo vixit vel amarior illo.
(A null)o fletur propriorum, dum tumulatur.

105

(Contigit) at vidua iuveni tunc fiat amica.
(Nesci)mus, sed ad ecclesiam simul ire videmus,
(Ad me)nsam resident simul, ad lectum simul ibunt.
(Matrem) iam dominam vocat hanc, ast hunc ea natum;
(Quin) famuli famule patrem suescunt vocitare,

110

(Ille s)uos liberos econtra nominat illos.
(Nusq)uam maiorem nos cernebamus amorem,
(Vel c)ontectales sibi tam bene convenientes.
(Port)a, que viduis prius est et clausa pupillis,
(Hec) nunc divitibus semper patet atque misellis

115

(Illic) hospitium, si vultis, habebitis aptum;
(Est vel) in ingressu ville grandis domus horum.

(Incip)it et rufus vanus nimiumque superbus:
(«Est ve)tus hic aliquis, cui sit pulcherrima coniunx?»
(«Hic» a)it «est senior, multum bona cui fuit uxor;

120

(Pro d)olor, ah, moritur. Is nupsit denuo nuper,
(Tra)duxit iuvenem stultam nimiumque procacem,
(Est cu)i pro nihilo, contemnit eum quia crebro
(Miscetu)r stultis, ludens inhonestius illis.»