Carmina miscellanea

Liber X

――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――

I.   expositio orationis dominicae

II.   ad Salutarem virum inlustrem

III.   item alia

IV.   item alia

V.   de oratorio Artannensi

VI.   de ecclesia Toronica

VII.   de Childeberctho rege et Brunichilde et natale s. Martini pontificis Toronici

VIII.   ad eosdem in laude

IX.   de navigio suo

X.   de oratorio Artannensi

XI.   versus in mensa in villa s. Martini ante discriptores

XII.   pro puella a iudicibus capta ad Gregorium episcopum

XIII.   ad episcopos in commendatione peregrini

XIV.   de Platone episcopo

XV.   ad Armentariam matrem domni Gregori episcopi

XVI.   pro comitatu eius Sigoaldo

XVII.   ad Sigoaldum comitem quod pauperes pro rege paveret

XVIII.   de prandio defensores

XIX.   ad Galactorium comitem

―――――――

IX

De navigio suo

Regibus occurrens, ubi Mettica moenia pollent,

visus et a dominis ipse retentor equo.

Mosellam hinc iubeor percurrere navita remo,

accelerans tremulis pergere lapsus aquis;

5

ascendensque ratem gracili trabe nauta cucurrit,

nec conpulsa notis prora volabat aquis.

interea locus est per saxa latentia ripis:

litore constricto plus levat unda caput;

huc proram implicitam rapuit celer impetus actam,

10

nam prope iam tumidas ventre bibebat aquas.

ereptum libuit patulos me cernere campos,

et fugiens pelagus ruris amoena peto.

gurgite suscipior subter quoque fluminis Ornae,

quo duplicata fluens unda secundat iter.

15

inde per exclusas cauta rate pergimus undas,

ne veluti piscem me quoque nassa levet.

inter villarum fumantia culmina ripis

pervenio, qua se volvere Sura valet.

inde per extantes colles et concava vallis

20

ad Saram pronis labimur amnis aquis.

perducor Treverum qua moenia celsa patescunt,

urbs quoque nobilium nobilis aeque caput.

ducimur hinc fluvio per culmina prisca senatus,

quo patet indiciis ipsa ruina potens.

25

undique prospicimus minitantes vertice montes,

nubila quo penetrans surgit acuta silex,

qua celsos scopulos praerupta cacumina tendunt,

hispidus et tumulis crescit ad astra lapis.

nec vacat his rigidis sine fructibus esse lapillis:

30

denique parturiunt saxaque vina fluunt.

palmite vestitos his respicis undique colles,

et vaga pampineas ventilat aura comas;

cautibus insertae densantur in ordine vites,

atque supercilium regula picta petit;

35

culta nitent inter horrentia saxa colonis:

in pallore petrae vitis amoena rubet,

aspera mellitos pariunt ubi saxa racemos,

et cote in sterili fertilis uva placet

quo vineta iugo calvo sub monte comantur,

40

et tegit umbrosus sicca metalla viror;

inde coloratas decerpit vinitor uvas,

rupibus adpensis pendet et ipse legens.

Delicias oculis habui dapibusque cibatus,

haec iucunda tenens, navita regna sequens

45

hinc quoque ducor aquis qua se rate Contrua conplet,

quo fuit antiquum nobilitate caput.

tum venio qua se duo flumina conflua iungunt,

hinc Rhenus spumans, inde Mosella ferax.

omne per illud iter servibant piscibus undae

50

regibus, et dominis copia fervet aquis.

ne tamen ulla mihi dulcedo deesset eunti.

pascebar Musis, aure bibente melos:

vocibus excussis pulsabant organa montes

reddebantque suos pendula saxa tropos.

55

laxabat placidos mox aerea tela susurros,

respondit cannis rursus ab alpe frutex.

nunc tremulo fremitu, modo plano musica cantu

talis rupe sonat qualis ab aere meat.

carmina divisas iungunt dulcedine ripas,

60

collibus et fluviis vox erat una tropis,

quo recreet populum, hoc exquirit gratia regum,

invenit et semper quo sua cura iuvet.

Antonnacensis castelli promptus ad arces

inde per accedens sarcina pergo ratis.

65

sint licet hic spatiis vineta in collibus amplis,

altera pars plani fertilis extat agri:

plus tamen illa loci speciosi copia pollet,

alter quod populis fructus habetur aquis.

denique dum praesunt reges in sedibus aulae

70

ac mensae officio prandia festa colunt,

retibus inspicitur quo salmo fasce levatur,

et numerat pisces, cum sit in arce sedens;

rex favet in mensa, resilit dum piscis ab unda,

atque animos reficit quod sua praeda venit.

75

illuc fausta videns, huc laeta palatia reddens

pascens ante oculos post fovet ipse cibis.

praesentatur item mensae Rheni advena civis,

turbaque quo residens gratificatur edens.

Ista diu dominus dominis spectacula praestet,

80

et populis dulces detis habere dies:

vultibus ex placidis tribuatis gaudia cunctis,

vester et ex vestris laetificetur apex.