Carmina miscellanea

Liber IX

――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――

I.   ad Chilpericum regem in conventi episcoporum

II.   ad Chilpericum regem et Fredegundem reginam

III.   item ad eosdem

IV.   epitaphium Chlodobercthi

V.   epitaphium Dagobercthi

VI.   ad Gregorium episcopum pro metris Saphicis

VII.   ad eundem in ipso metro

VIII.   ad Baudovaldum episcopum

IX.   ad Sidonium episcopum

X.   ad Ragnimodum episcopum

XI.   ad Droctoveum abbatem

XII.   ad Faramodum referendarium

XIII.   ad Lupus et Waldonem diaconum

XIV.   de basilica s. Laurenti

XV.   de domo lignea

XVI.   ad Chrodinum ducem

―――――――

IV

Epitaphium super sepulchrum

domni Chlodobercthi

Flere monent populum crudelia funera regnum,

cum caput orbis humo maesta sepulchra tegunt.

hoc igitur tumulo recubans Chlodobercthus habetur,

qui tria lustra gerens raptus ab orbe fuit,

5

de proavo veniens Chlodovecho celsa propago,

Chlodacharique nepos Chilpericique genus;

quem de regina sumpsit Fredegunde iugili,

auxerat et nascens Francica vota puer.

quo patris et patriae dum spes adolesceret ampla,

10

accelerante die sors inimica tulit.

sed cui nulla nocent queruli contagia mundi,

non fleat ullus amor, quem modo cingit honor.

nam puer innocuus vivens sine crimine lapsus

perpetui regni se favet arce frui.

V

Epitaphium Dagobercthi

Dulce caput, populi, Dagobercthe, perennis amore,

Auxilium patriae, spes puerilis obis,

Germine regali nascens generosus, et infans

Ostensus terris, mox quoque rapte polis,

5

Belligeri veniens Chlodovechi gente potenti,

Egregii proavi germen honore pari,

Regibus antiquis respondens nobilis infans,

Chilpericique patris vel Fredegunde genus.

Te veneranda tamen mox abluit unda lavacri:

10

Hinc licet abreptum lux tenet alma throno.

Vivis honore ergo et, cum iudex venerit orbis,

Surrecturus eris fulgidus ore nitens.

VI

Ad Gregorium episcopum

pro metris Sapphicis

Pollente eloquio pervenit epistula cursu.

sed voluit voto tarda venire meo.

nec tamen offendit, quamvis remorata requirit.

quem tenet adstrictum mente ligante virum.

5

cum cupiam, talem qualis fuit ille Nazanzo

Gregorium ut repares dogmate, sede parens.

quaeque iniunxisti, pater, ecce poemata misi,

et mihi proficient si tibi, care, placent.

hoc mandas etiam quo Sapphica metra remittam:

10

da veniam, modici dum seges urguet agri.

dum meto, da spatium: tibi mox parere parabo;

si saturer fructu, fors meliora cano.

condere si valeo, cum metro mitto libellum;

quae cape tu voto quo tibi dictat amor.

VII

Item ad Gregorium episcopum

in ipso metro

Corde iucundo, calamo venusto

litteras mittis cupiente voto,

blanda conscribens serie salutis,

care Gregori:

5

exigens nuper nova me movere

metra quae Sappho cecinit decenter,

sic Dionaeos memorans amores,

docta puella.

Pindarus Graius, meus inde Flaccus

10

Sapphico metro, modulante plectro

molliter pangens citharista, blando

carmine lusit.

cur mihi iniungis lyricos melodes,

voce qui rauca modo vix susurro?

15

eloqui chordis mea dextra nescit

pollice dulci.

qui vel haec olim mihi si fuissent

nota prudentum docili Camena,

per tot oblitus fueram benignam

20

tempora Musam:

cum labor doctis sit, ut ista pangant

dogma nec quisquam rapienter intret

et satis constent resonare paucis

metra poetis.

25

non leve est nautae rate transfretare

vincere aut vastum pelagus natatu;

vix procelloso repetunt sub austro

carbasa portum.

arduum nobis iter et profundum,

30

quo iubes pergi: tamen ibo votis;

si minus possum pedibus viare,

ducor amore.

praestitit, pastor, tua mi voluntas

codicem farsum tumido cothurno

35

quemque paupertas mea vix valebat

tangere sensu.

regiis verbis humili repugnat,

divites versus inopi recusans

et mihi Mopso reserare nolens

40

docta sophistis;

disputans multum variante milto

quaeque sunt rythmis vel amica metris,

Sapphicum quantum trimetrumve adornet

dulcis epodus.

45

multus auctorum numerus habetur

plura dicentum modulo canoro,

quae volens isto memorare metro

nomina frango.

rnaxime qui nunc resolutus arte

50

postque bis denos loquor istud annos,

clara quod scripsit citharam terendo

Lesbia virgo.

scire qui vult haec, Libycas harenas

ante per litus numerare tendat,

55

cuncta quam metris ratione cauta

carmine cingat.

nam moras feci, remoratus ipse,

pluribus causis modo hinc et inde,

nec vacans legi placida quiete

60

dulce sophistae.

scito nam, pastor, nec adhuc cucurri

ordinem totum religens libelli;

sed satis, crede, est, satis est amanti

sola voluntas.

65

ergo laxatus celeri volatu

ad patrem sacrum comitante voto

et sibi nostrum renovans amorem

perge, libelle.

forte non possum piger ire gressu

70

quo vocat blandus meus ille vultus:

in vicem nostram, rogo te, libelle,

redde salutem.

sit memor fili pater, ore dulci

hunc precans qui nos, mare et astra fecit,

75

ac piis votis bene se colentem

pectore servet;

feminae carae, sibi mente nexae

quem colunt, Agnes, Radegundis: idem,

sicut exposcunt vice filiarum,

80

solve salutem.

adde Iustinam pariter precantem,

nempe commendans famulam propinquam,

et refer quantum sibi cara profert

neptis honorem.

85

haec tibi promptus prece voce mente

solvo, vix implens, ego pauper arte,

sed tamen largo refluens amore,

care Gregori.

Domine et dulcis ora pro me et tibi reputa qui me

in Galliis posito post tot annos ...

XV

De domo lignea

Cede Parum, paries lapidoso structe metallo:

artificis merito praefero ligna tibi.

aethera mole sua tabulata palatia pulsant,

quo neque rima patet consolidante manu.

5

quidquid saxa, sablo, calces, argila tuentur,

singula silva favens aedificavit opus.

altior inmitior quadrataque porticus ambit

et sculpturata lusit in arte faber.

XVI

Ad Chrodinum ducem

Inclite dux, meritis totum vulgate per orbem,

quem nimis egregium splendida fama refert,

non ego praeteream praeconia celsa, Chrodine,

ne videar solus magna silere bonis.

5

Itala terra tibi, pariter Germania plaudunt,

laus tua cunctorum semper in ore sonat.

clarus ab antiquis, digno generosior ortu,

regibus et patriae qui placiturus eras.

te tutorem alii, nutritoremque fatentur

10

et fit certamen de pietate tua.

ut habeant alii, nulli tua dona recusas:

tu tibi plus auges quas bone fundis opes.

cui possis praestare, libens exquiris, et optas,

ut sis apud cunctos: hos facis esse tuos.

15

es generale bonum, nulli gravis, omnibus aequus,

iustitiae socium nulla rapina tenet.

mitis in alloquio, placidus, gravis atque modestus,

omnia cui data sunt, ut decus omne geras.

gentibus adstrictus, Romanis carus haberis,

20

felix qui populis semper in ore manes.