Eclogae

___________________________________________________________

I

[Corydon, Ornytus]

Corydon

Nondum Solis equos declinis mitigat aestas,

quamvis et madidis incumbant prela racemis

et spument rauco ferventia musta susurro.

cernis ut ecce pater quas tradidit, Ornyte, vaccae

5

molle sub hirsuta latus explicuere genista?

nos quoque vicinis cur non succedimus umbris?

torrida cur solo defendimus ora galero?

Ornytus

Hoc potius, frater Corydon, nemus, antra petamus

ista patris Fauni, graciles ubi pinea denset

10

silva comas rapidoque caput levat obvia soli,

bullantes ubi fagus aquas radice sub ipsa

protegit et ramis errantibus implicat umbras.

Corydon

Quo me cumque vocas, sequor, Ornyte; nam mea Leuce,

dum negat amplexus nocturnaque gaudia nobis,

15

pervia cornigeri fecit sacraria Fauni.

prome igitur calamos et si qua recondita servas;

nec tibi defuerit mea fistula, quam mihi nuper

matura docilis compegit arundine Ladon.

Ornytus

Et iam captatae pariter successimus umbrae.

20

sed quaenam sacra descripta est pagina fago,

quam modo nescio quis properanti falce notavit?

aspicis ut virides etiam nunc littera rimas

servet et arenti nondum se laxet hiatu?

Corydon

Ornyte, fer propius tua lumina: tu potes alto

25

cortice descriptos citius percurrere versus;

nam tibi longa satis pater internodia largus

procerumque dedit mater non invida corpus.

Ornytus

Non pastor, non haec triviali more viator,

sed deus ipse canit: nihil armentale resultat,

30

nec montana sacros distinguunt iubila versus.

Corydon

Mira refers; sed rumpe moras oculoque sequaci

quam primum nobis divinum perlege carmen.

Ornytus

«Qui iuga, qui silvas tueor, satus aethere Faunus,

haec populis ventura cano: iuvat arbore sacra

35

laeta patefactis incidere carmina fatis.

vos o praecipue nemorum gaudete coloni,

vos populi gaudete mei: licet omne vagetur

securo custode pecus nocturnaque pastor

claudere fraxinea nolit praesaepia crate,

40

non tamen insidias praedator ovilibus ullas

afferet aut laxis abiget iumenta capistris.

aurea secura cum pace renascitur aetas

et redit ad terras tandem squalore situque

alma Themis posito iuvenemque beata sequuntur

45

saecula, maternis causam qui vicit Iulis.

dum populos deus ipse reget, dabit impia victas

post tergum Bellona manus spoliataque telis

in sua vesanos torquebit viscera morsus

et modo quae toto civilia distulit orbe,

50

secum bella geret: nullos iam Roma Philippos

deflebit, nullos ducet captiva triumphos;

omnia Tartareo subigentur carcere bella

inmergentque caput tenebris lucemque timebunt.

candida Pax aderit, nec solum candida vultu,

55

qualis saepe fuit, quae libera Marte professo,

quae domito procul hoste, tamen grassantibus armis

publica diffudit tacito discordia ferro:

omne procul vitium simulatae cedere pacis

iussit et insanos Clementia contudit enses.

60

nulla catenati feralis pompa senatus

carnificum lassabit opus, nec carcere pleno

infelix raros numerabit curia patres.

plena quies aderit, quae stricti nescia ferri

altera Saturni referet Latialia regna,

65

altera regna Numae, qui primus ovantia caede

agmina, Romuleis et adhuc ardentia castris,

pacis opus docuit iussitque silentibus armis

inter sacra tubas, non inter bella, sonare.

iam nec adumbrati faciem mercatus honoris

70

nec vacuos tacitus fasces et inane tribunal

accipiet consul; sed legibus omne reductis

ius aderit moremque fori vultumque priorem

reddet et afflictum melior deus auferet aevum.

exsultet quaecumque Notum gens ima iacentem

75

erectumve colit Boream, quaecumque vel ortu

vel patet occasu mediove sub aethere fervit.

cernitis ut puro nox iam vicesima caelo

fulgeat et placida radiantem luce cometem

proferat? ut liquidum niteat sine vulnere sidus?

80

numquid utrumque polum, sicut solet, igne cruento

spargit et ardenti scintillat sanguine lampas?

at quondam non talis erat, cum Caesare rapto

indixit miseris fatalia civibus arma.

scilicet ipse deus Romanae pondera molis

85

fortibus excipiet sic inconcussa lacertis,

ut neque translati sonitu fragor intonet orbis

nec prius ex meritis defunctos Roma penates

censeat, occasus nisi cum respexerit ortus».

Corydon

Ornyte, iam dudum velut ipso numine plenum

90

me quatit et mixtus subit inter gaudia terror.

sed bona facundi veneremur numina Fauni.

Ornytus

Carmina, quae nobis deus obtulit ipse canenda,

dicamus teretique sonum modulemur avena:

forsitan Augustas feret haec Meliboeus ad aures.