Sententiae

Textus:

Die Sprüche des Publilius Syrus

Lateinisch und Deutsch

ed. H. Beckby, München 1969

___________________________________________________

A   B   C   D   E   F   G   H   I   L

M   N   O   P   Q   R   S   T   V

Manuscripta:

Collectio Veronensis Ο

Collectio Senecae Σ

Collectio Palatina Π

Collectio Frisingensis Ψ

Collectio Turicensis Ζ

Caecilii Balbi collectio maior Φ

Caecilii Balbi collectio minor φ

___________________________________________________

A

________

Σ

Alienum est omne, quicquid optando evenit.

Ab alio expectes, alteri quod feceris.

Animus vereri qui scit, scit tuto ingredi.

Auxilia humilia firma consensus facit.

5

Amor animi arbitrio sumitur, non ponitur.

Aut amat aut odit mulier, nil est tertium.

Ad tristem partem strenua est suspicio.

Ames parentem, si aequus est; si aliter, feras.

Aspicere oportet, quidquid possis perdere.

10

Amici vitia si feras, facias tua.

Alienum aes homini ingenuo acerba est servitus.

Absentem laedit, cum ebrio qui litigat.

Amans iratus multa mentitur sibi.

Avarus ipse miseriae causa est suae.

15

Amans, quid cupiat, scit; quid sapiat non videt.

Amans quod suspicatur, vigilans somniat.

Ad calamitatem quilibet rumor valet.

Amor extorqueri non pote, elabi potest.

Ab amante lacrimis redimas iracundiam.

20

Aperte mala cum est mulier, tum demum est bona.

Avarum facile capias, ubi non sis item.

Amare et sapere vix deo conceditur.

Avarus nisi cum moritur, nil recte facit.

Aetas cinaedum celat, aetas indicat.

25

Avarus damno potius quam sapiens dolet.

Avaro quid mali optes nisi: vivat diu?

Animo dolenti nil oportet credere.

Aliena nobis, nostra plus aliis placent.

Amare iuveni fructus est, crimen seni.

30

Anus cum ludit, morti delicias facit.

Amoris vulnus idem sanat, qui facit.

Ad paenitendum properat, cito qui iudicat.

Aleator quanto in arte est potior, tanto est nequior.

Amor otiosae causa sollicitudinis.

Π

Avidum esse oportet neminem, minime senem.

Animo virum pudicae, non oculo eligunt.

Amantis iusiurandum poenam non habet.

Amans ita ut fax agitando ardescit magis.

Amor ut lacrima oculo oritur, in pectus cadit.

40

Animo imperabit sapiens, stultus serviet.

Amicum an nomen habeas, aperit calamitas.

Amori finem tempus, non animus facit.

Ζ

Audendo virtus crescit, tardando timor.

Auxilium profligatis contumelia est.

45

Affatim si cui fortuna est, longe interitum non habet.

Avaro acerba poena natura est sua.

Avaro non est vita, sed mors longior.

Alienam qui orat causam, se culpat reum.

Assidua ei sunt tormenta, qui se ipsum timet.

50

Animo imperato, ne tibi animus imperet.

Animo ventrique imperare debet, qui frugi esse vult.

Ο

Aegre reprendas, quod sinas consuescere.

Amico firmo nil emi melius potest.

Publilii esse videntur

φ

Amicis ita prodesto, ne noceas tibi.

55

Avarus animus nullo satiatur lucro

Amici mores noveris, non oderis.

B

________

Σ

Bis fiet gratum, quod opus est, ultro si offeras.

Bonarum rerum consuetudo pessima est.

Beneficium qui nescit dare, iniuste petit.

Bonum est fugienda aspicere in alieno malo.

5

Beneficium accipere libertatem est vendere.

Bona nemini hora est, ut non alicui sit mala.

Bis emori est alterius arbitrio mori.

Beneficia plura recipit, qui scit reddere.

Bis peccas, cum peccanti obsequium commodas.

10

Bonus animus laesus gravius multo irascitur.

Bona mors est homini, vitae quae exstinguit mala.

Beneficium dando accepit, qui digno dedit.

Blanditia, non imperio fit dulcis Venus.

Bonus animus numquam erranti obsequium commodat.

15

Beneficium qui dedisse se dicit, petit.

Benevoli coniunctio animi maxima est cognatio.

Beneficium saepe dare, docere est, reddere.

Bonitatis verba imitari maior malitia est.

Bona opinio hominum tutior pecunia est.

20

Bonum quod est, supprimitur, numquam exstinguitur.

Bis vincit qui se vincit in victoria.

Benignus etiam causam dandi cogitat.

Bis interimitur, qui suis armis perit.

Bene dormit, qui non sentit, an male dormiat.

25

Bonorum crimen est officiosus miser.

Bona, quae veniunt, nisi sustineantur, opprimunt.

Bona fama in tenebris proprium splendorem tenet.

Bene cogitata, si excidunt, non occidunt.

Bene perdit nummos, iudici cum dat nocens.

30

Bono imperante animo prodest pecunia.

Bonum ad virum cito moritur iracundia.

Brevis ira est ipsa memoria iracundiae.

Bona turpitudo est, quae periclum vindicat.

Bona comparat praesidia misericordia.

35

Beneficium dignis ubi des, omnes obliges.

Π

Brevis ipsa vita est, sed malis fit longior.

Beneficia donari aut mali aut stulti putant.

Bene perdis gaudium, ubi dolor pariter perit.

Bene vixit is, qui potuit, cum voluit, mori.

40

Bene vulgo audire est alterum patrimonium.

Boni est viri etiam in morte nullum fallere.

Ζ

Bona causa nullum iudicem verebitur.

Bonus vir nemo est, nisi qui bonus est omnibus.

C

________

Σ

Consueta vitia ferimus, nova reprendimus.

Crudelis est in re adversa obiurgatio.

Cavendi nulla est dimittenda occasio.

Cui semper dederis, ubi neges, rapere imperes.

5

Crudelem medicum intemperans aeger facit.

Cuius mortem amici expectant, vitam cives oderunt.

Cum inimico nemo in gratiam tuto redit.

Citius venit periclum, cum contemnitur.

Casta ad virum matrona parendo imperat.

10

Cito ignominia fit superbi gloria.

Consilio melius vincas quam iracundia.

Cuivis dolori remedium est patientia.

Cotidie multatur, qui semper timet.

Cum vitia prosunt, peccat, qui recte facit.

15

Contumeliam nec fortis pote nec ingenuus pati.

Conscientia animi nullas invenit linguae preces.

Comes facundus in via pro vehiculo est.

Cito improborum laeta ad perniciem cadunt.

Contemni gravius sapienti est quam percuti.

20

Cotidie est deterior posterior dies.

Crimen relinquit vitae, qui mortem appetit.

Π

Cogas amantem irasci, amari si velis.

Contra impudentem stulta est nimia ingenuitas.

Crudelis est, non fortis, qui infantem necat.

25

Consilium inveniunt multi, sed docti explicant.

Cave quicquam incipias, quod paeniteat postea.

Cui omnes bene dicunt, possidet populi bona.

Cui nolis saepe irasci, irascaris semel.

Crudelis lacrimis pascitur, non frangitur.

30

Caeci sunt oculi, cum animus alias res agit.

Caret periclo, qui, etiam cum est tutus, cavet.

Cum ames, non sapias, aut cum sapias, non ames.

Cicatrix conscientiae pro vulnere est.

Cuivis potest accidere, quod cuiquam potest.

35

Cave amicum credas, nisi si quem probaveris.

Contra felicem vix deus vires habet.

Cum das avaro praemium, ut noceat, rogas.

Ζ

Cum se ipse vincit sapiens, minime vincitur.

Contra hostem aut fortem oportet esse aut supplicem.

40

Cito culpam effugias, si incurrisse paenitet.

Cum pericloinferior quaerit, quod superior occulit.

Consilium in dubiis remedium prudentis est.

Cum ignoscis uni, gratos complures facis.

Contubernia sunt lacrimarum, ubi misericors miserum adspicit.

Ο

Crebro ignoscendo facies de stulto improbum.

Cui plus licet, quam par est, plus vult, quam licet.

D

________

Σ

Discipulus est prioris posterior dies.

Damnare est obiurgare, cum auxilio est opus.

Diu apparandum est bellum, ut vincas celerius.

Dixeris maledicta cuncta, cum ingratum hominem dixeris.

5

De inimico ne loquaris male, sed cogites.

Deliberare utilia mora tutissima est.

Dolor decrescit, ubi, quo crescat non habet.

Didicere flere feminae in mendacium.

Discordia fit carior concordia.

10

Deliberandum est, quicquid statuendum est semel.

Difficilem habere oportet aurem ad crimina.

Dum est vita grata, mortis condicio optima est.

Damnum appellandum est cum mala fama lucrum.

Ducis in consilio posita est virtus militum.

15

Dies quod donat, timeas: cito raptum venit.

Dimissum quod nescitur, non amittitur.

Π

Deliberando discitur sapientia.

Deliberando saepe perit occasio.

Duplex fit bonitas, simul accessit celeritas.

20

Damnati lingua vocem habet, vim non habet.

Dolor animi multo gravior est quam corporis.

Dulce etiam fugias, quod amarum fieri potest.

Difficile est dolori convenire cum patientia.

Deos ridere credo, cum felix vocat.

Ζ

Durum est negare, superior cum supplicat.

Dissolvitur lex, cum fit iudex misericors.

Dominari ex parte est, cum superior supplicat.

Decima hora amicos plures quam prima invenit.

E

________

Σ

Etiam innocentis cogit mentiri dolor.

Etiam peccanti recte praestatur fides.

Etiam celeritas in desiderio mora est.

Ex vitio alterius sapiens emendat suum.

5

Et deest et superest miseris cogitatio.

Etiam oblivisci, quid sis, interdum expedit.

Ex hominum quaestu facta fortuna est dea.

Effugere cupiditatem regnum est vincere.

Exsul, ubi ei nusquam domus est, sine sepulcro est mortuus.

10

Etiam qui faciunt, oderunt iniuriam.

Eripere telum, non dare irato decet.

Exsilium patitur, patriae qui se denegat.

Etiam capillus unus habet umbram suam.

Eheu quam miserum est fieri metuendo senem.

15

Etiam hosti est aequus, qui habet in consilio fidem.

Excelsis multo facilius casus nocet.

Π

Extrema semper de ante factis indicant.

Ex lite multa gratia est formosior.

Etiam bonis malum saepe est adsuescere.

Ζ

(†)Est utique profunda ignorantia nescire, quod pecces.

Etiam sine lege poena est conscientia.

Ο

Errat, qui datum sibi, quod extortum est, putat.

F

________

Σ

Fidem qui perdit, quo se servet reliquo?

Fortuna cum blanditur, captatum venit.

Fortunam citius reperias, quam retineas.

Formonsa facies muta commendatio est.

5

Frustra rogatur, qui misereri non potest.

Fortuna unde aliquid fregit, cassum est reficere.

Fraus est accipere, quod non possis reddere.

Fortuna, nimium quem fovet, stultum facit.

Fatetur facinus is, qui iudicium fugit.

10

Felix improbitas optimorum est calamitas.

Feras, non culpes, quod mutari non potest.

Fortes oppugnant, ne se superari sinant.

Furor fit laesa saepius patientia.

Fidem qui perdit, nil pote ultra perdere.

15

Facilitas nimia ad partem stultitiae sapit.

Fides in animum, unde abiit, vix umquam redit.

Fidem nemo umquam perdit, nisi qui non habet.

Fortuna obesse nulli contenta est semel.

Fulmen est, ubi cum potestate habitat iracundia.

20

Frustra, cum ad senectam ventum est, repetas adulescentiam.

Falsum maledictum malivolum mendacium est.

Feminae naturam regere, desperare est otium.

Feras difficilia, ut facilia perferas.

Fortuna vitrea est: tum, cum splendet, frangitur.

25

Feras, quod laedit, ut, quod prodest, perferas.

Facit gratum Fortuna, quem nemo videt.

Fortuna in homine plus quam consilium valet.

Π

Frugalitas miseria est rumoris boni.

Ζ

Famulatur dominus, ubi timet, quibus imperat.

30

Facile invenies, qui bene faciant, cum, qui fecerunt, coles.

Frenos imponit linguae conscientia.

Ο

Felicitatem in dubiis virtus impetrat.

Falsum etiam est verum, quod constituit superior.

G

________

Σ

Grave praeiudicium est, quod iudicium non habet.

Gravissima est probi hominis iracundia.

Gravis animi poena est, quem post facti paenitet.

Gravis animus dubiam non habet sententiam.

5

Gravius malum omne est, quod sub aspectu latet.

Gravius nocet, quodcumque inexpertum accidit.

Gravis est inimicus is, qui latet in pectore.

Gravissimum est imperium consuetudinis.

Grave crimen, etiam leviter cum est dictum, nocet.

Ζ

Grave est, quod fronte laeta des, tristi accipere.

Publilii esse videtur

φ

Geminat peccatum, quem delicti non pudet.

H

________

Σ

Heu, quam difficilis gloriae custodia est.

Homo extra corpus est suum, cum irascitur.

Heu, quam est timendus, qui mori tutum putat.

Homo, qui in homine calamitoso est misericors, meminit sui.

5

Honesta turpitudo est pro causa bona.

Habet in adversis auxilia, qui in secundis commodat.

Heu, quam miserum est ab eo laedi, de quo non possis queri.

Hominem experiri multa paupertas iubet.

Heu, dolor quam miser est, qui in tormento vocem non habet.

10

Heu, quam multa paenitenda incurrunt vivendo diu.

Heu, quam miserum est discere servire, ubi dominari doctus es.

Habet suum venenum blanda oratio.

Homo totiens moritur, quotiens amittit suos.

Homo semper aliud, fortuna aliud cogitat.

15

Honestus rumor alterum est patrimonium.

Homo, ne sit sine dolore, fortunam invenit.

Honeste servit, qui succumbit tempori.

Homo vitae commodatus, non donatus est.

Heredis fletus sub persona risus est.

20

Heredem ferre utilius est quam quaerere.

Habent locum maledicti crebrae nuptiae.

Π

Honeste parcas improbo, ut parcas probo.

Humanitatis optima est certatio.

Honos honestum decorat, inhonestum notat.

25

Heu, conscientia animi gravis est servitus.

Hominem etiam frugi flectit saepe occasio.

Homini tum deest consilium, cum multa invenit.

Ζ

Humilis nec alte cadere, nec graviter potest.

Honestum laedis, cum pro indigno intervenis.

I

________

Σ

Inferior rescit, quicquid peccat superior.

Inimicum ulcisci vitam accipere est alteram.

Invitum cum retineas, exire incites.

Ingenuitatem laedas, cum indignum roges.

5

In nullum avarus bonus est, in se pessimus.

Inopi beneficium bis dat, qui dat celeriter.

Inopiae desunt multa, avaritiae omnia.

Instructa inopia est in divitiis cupiditas.

Invitat culpam, qui peccatum praeterit.

10

Iucundum nil est, nisi quod reficit varietas.

Ingenuitas non recipit contumeliam.

Irritare est calamitatem, cum te felicem voces.

Inpune pecces in eum, qui peccat prior.

Ingratus unus omnibus miseris nocet.

15

In miseria vita etiam contumelia est.

Ita amicum habeas, posse ut facile fieri hunc inimicum putes.

Invidiam ferre aut fortis aut felix potest.

In amore semper mendax iracundia est.

Invidia tacite, sed inimice irascitur.

20

Iratum breviter vites, inimicum diu.

Iniuriarum remedium est oblivio.

Iracundiam qui vincit, hostem superat maximum.

Iactum tacendum crimen facias acrius.

In malis sperare bene nisi innocens nemo solet.

25

In iudicando criminosa est celeritas.

Inimicum quamvis humilem docti est metuere.

In calamitoso risus etiam iniuria est.

Iudex damnatur, ubi nocens absolvitur.

Ignoscere hominum est, ubi pudet, cui ignoscitur.

30

In rebus dubiis plurimi est audacia.

Illo nocens se damnat, quo peccat, die.

Ita crede amico, ne sit inimico locus.

Iratus facinus etiam consilium putat.

Invidia id loquitur, quod videt, non quod subest.

Π

Iniuriam aures facilius quam oculi ferunt.

Iacet omnis virtus, fama nisi late patet.

Ignis calorem suum etiam in ferro tenet.

In venere semper certat dolor et gaudium.

In amore forma plus valet quam auctoritas.

40

Ingrata sunt beneficia, quis comes est metus.

Imprudens peccat, quem peccati paenitet.

Inertia indicatur, cum fugitur labor.

Iratus, cum ad se rediit, sibi tum irascitur.

In amore semper causa damni quaeritur.

45

Iucunda macula est ex inimici sanguine.

In venere semper dulcis est dementia.

In misero facile fit potens iniuria.

Interdum habet stultitiae partem facilitas.

Inertia est laboris excusatio.

50

Iniuriam facilius facias quam feras.

Iratus nil non criminis loquitur loco.

Incertus animus dimidium est sapientiae.

In turpi re peccare bis delinquere est.

Ingenuus animus non fert vocis verbera.

55

Iniuriam ipse facias, ubi non vindices.

Is minimo eget mortalis, qui minimum cupit.

Inimici ad animum nullae conveniunt preces.

Inimico exstincto exitium lacrimae non habent.

Ibi semper est victoria, ubi concordia est.

60

Iter est, quacumque dat prior vestigium.

Ibi pote valere populus, ubi leges valent.

Ζ

Invectae vocis numquam libertas tacet.

Improbe Neptunum accusat, qui iterum naufragium facit.

L

________

Σ

Loco ignominiae est apud indignum dignitas.

Laus nova nisi oritur, etiam vetus amittitur.

Laeso doloris remedium inimici est dolor.

Levis est fortuna: cito reposcit, quod dedit.

5

Lex universa est, quae iubet nasci et mori.

Lucrum sine damno alterius fieri non potest.

Lascivia et laus numquam habent concordiam.

Legem nocens veretur, fortunam innocens.

Libido, non iudicium est, quod levitas sapit.

10

Libido cunctos etiam sub vultu domat.

Π

Longinquum est omne, quod cupiditas flagitat.

Ψ

Lapsus semel fit culpa, si iterum cecideris.

Lex videt iratum, iratus legem non videt.

Legem oblivisci solita est iracundia.

15

Locis remotis qui latet, lex est sibi.

Late ignis lucere, ut nil urat, non potest.

Licentiam des linguae, cum verum petas.

Ζ

Lucrum est dolorem posse damno exstinguere.

M

________

Σ

Malignos fieri maxime ingrati docent.

Multis minatur, qui uni facit iniuriam.

Mora omnis odio est, sed facit sapientiam.

Mala causa est, quae requirit misericordiam.

5

Mori est felicis, antequam mortem invoces.

Miserum est tacere cogi, quod cupias loqui.

Miserrima est fortuna, quae inimico caret.

Malus est vocandus, qui sua est causa bonus.

Malus, bonum ubi se simulat, tunc est pessimus.

10

Metus cum venit, rarum habet somnus locum.

Mori necesse est, sed non quotiens volueris.

Male geritur, quidquid geritur fortunae fide.

Mortuo qui mittit munus, nil dat illi, adimit sibi.

Minus est quam servus dominus, qui servos timet.

15

Magis fidus heres nascitur quam scribitur.

Malo in consilio feminae vincunt viros.

Mala est voluntas ad alienum consuescere.

Maximo periclo custoditur, quod multis placet.

Mala est medicina, ubi aliquid naturae perit.

20

Malae naturae numquam doctore indigent.

Miserum est sine periclo nescire vivere.

Male vivunt, qui se semper victuros putant.

Maledictum interpretando facias acrius.

Male secum agit aeger, medicum qui heredem facit.

25

Minus decipitur, cui negatur celeriter.

Mutat se bonitas irritata iniuria.

Mulier cum sola cogitat, male cogitat.

Malefacere qui vult, numquam non causam invenit.

Malivolus semper sua natura vescitur.

30

Multos timere debet, quem multi timent.

Male imperando summum imperium amittitur.

Mulier, quae multis nubit, multis non placet.

Ψ

Malivolus animus abditos dentes habet.

Medicina calamitatis est aequanimitas.

35

Muliebris lacrima condimentum est malitiae.

Metus respicere non solet, quicquid iuvat.

Malo etiam parcas, si una est periturus bonus.

Magnum secum adfert crimen indignatio.

Malus etsi obesse non pote, tamen cogitat.

40

Mage valet, qui nescit, quod calamitas valet.

Mora cogitationis diligentia est.

Multa ignoscendo fit potens potentior.

Multis placere quae cupit, culpam cupit.

Minimum eripit fortuna, cui minimum dedit.

45

Meretrix est instrumentum contumeliae.

Malus bonum ad se numquam consilium refert.

Manifesta causa secum habet sententiam.

Multorum calamitate vir moritur bonus.

Metus improbos compescit, non clementia.

50

Muneribus est, non lacrimis meretrix misericors.

Metuendum est semper, esse cum tutus velis.

Mors infanti felix, iuveni acerba, nimis sera est seni.

Malam rem, cum velis honestare, improbes.

Malum est consilium, quod mutari non potest.

55

Malitia unius cito fit maledictum omnium.

Mortem ubi contemnas, viceris omnes metus.

Misera est voluptas, ubi pericli memoria est.

Male vincit is, quem paenitet victoriae.

Misericors civis patriae est consolatio.

60

Malitia, ut peior veniat, se simulat bonam.

Malus animus in secreto peius cogitat.

Mutare quod non possis, ut natum est, feras.

Multa ante temptes, quam virum invenias bonum.

Miserrimum est arbitrio alterius vivere.

65

Mansueta tutiora sunt, sed serviunt.

Mala mors necessitatis contumelia est.

Minus saepe pecces, si scias, quid nescias.

Malus quicumque in poena est, praesidium est bonis.

Ζ

Mala est inopia, ex copia quae nascitur.

Ο

Monere, non punire stultitiam decet.

Multo turpius damnatur, cui in delicto ignoscitur.

Publilii esse videtur

φ

Malum ne alienum feceris tuum gaudium.

N

________

Σ

Nil agere semper infelici est optimum.

Nil peccant oculi, si animus oculis imperat.

Nil proprium ducas, quidquid mutari potest.

Non cito perit ruina, qui rimam timet.

5

Nullus est tam tutus quaestus quam, quod habeas, parcere.

Nescias, quid optes aut quid fugias: ita ludit dies.

Numquam periclum sine periclo vincitur.

Nulla tam bona est fortuna, de qua nil possis queri.

Nusquam melius morimur homines, quam ubi libenter viximus.

10

Negandi causa avaro numquam deficit.

Ψ

Naturam abscondit, cum improbus recte facit.

Non turpis est cicatrix, quam virtus parit.

Numquam, ubi diu fuit ignis, defecit vapor.

Necesse est minima maximorum esse initia.

15

Non corrigit, sed laedit, qui invitum regit.

Nimia concedendo interdum fit stultitia stultior.

Nil magis amat cupiditas, quam quod non licet.

Nisi vindices delicta, improbitatem adiuves.

Nulli facilius quam malo invenias parem.

20

Nil non acerbum, prius quam maturum fuit.

Nocere posse et nolle laus amplissima est.

Non vincitur, sed vincit, qui cedit suis.

Necessitas dat legem, non ipsa accipit.

Nescio quid agitat, cum bonum imitatur malus.

25

Nulla hominum maior poena est quam infelicitas.

Non novit virtus calamitati cedere.

Necessitas ab homine, quae vult, impetrat.

Necessitati quodlibet telum utile est.

Nocere casus non solet constantiae.

30

Non pote non sapere, qui se stultum intellegit.

Necessitas egentem mendacem facit.

Non facile solus serves, quod multis placet.

Necessitas quod poscit, nisi des, eripit.

Nocens precatur, innocens irascitur.

35

Nec vita nec fortuna hominibus perpes est.

Non semper aurem facilem habet Felicitas.

Numquam non miser est, qui, quod timeat, cogitat.

Ni qui scit facere insidias nescit metuere.

Negat sibi ipse, qui, quod difficile est, petit.

40

Nimium altercando veritas amittitur.

Nullo in loco male audit misericordia.

Necessitas quod celat, frustra quaeritur.

Necessitas quam pertinax regnum tenet.

Nemo inmature moritur qui moritur miser.

45

Nocentem qui defendit, sibi crimen parit.

Nil non aut lenit aut domat diuturnitas.

Nil turpe ducas pro salutis remedio.

Noli contemnere ea, quae summos sublevant.

Nil aliud scit necessitas quam vincere.

50

Nemo timendo ad summum pervenit locum.

Nisi per te sapias, frustra sapientem audias.

Necessitati sapiens nihil umquam negat.

Non facile de innocente crimen fingitur.

Nimium boni est in morte, cum nil sit mali.

55

Ni gradus servetur, nulli tutus est summus locus.

Nil est miserius, quam ubi pudet, quod feceris.

Nec morten effugere quisquam nec amorem potest.

Necessitatem ferre, non flere addecet.

Nusquam facilius culpa quam in turba latet.

Ζ

Non leve beneficium praestat, qui breviter negat.

Publilii esse videtur

Non est beatus, esse se qui non putat.

O

________

Ψ

Omnis voluptas, quamcumque arrisit, nocet.

Obsequium benevoli animi finem non habet.

O vita misero longa, felici brevis!

Obiurgari in calamitate gravius est quam calamitas.

5

O dulce tormentum, ubi reprimitur gaudium!

Omnes aequo animo parent, ubi iusti imperant.

Occidi est pulchrum, ignominiose ubi servias.

O tacitum tormentum animi conscientia!

Optime positum est beneficium, cuius meminit, qui accipit.

10

Obsequio nuptae cito fit odium pelicis.

Occasio receptus difficiles habet.

O pessimum periclum, quod opertum latet!

Omnes, cum occulte peccant, peccant tutius.

Occasio aegre offertur, facile amittitur.

Ο

Oculi occulte amorem incipiunt, consuetudo perficit.

P

________

Ψ

Probus libertus sine natura est filius.

Prodesse qui vult nec potest aeque, est miser.

Pericla timidus etiam, quae non sunt, videt.

Pudor doceri non potest, nasci potest.

5

Plus est quam poena sine re miserum vivere.

Pudorem alienum qui eripit, perdit suum.

Patientia animi occultas divitias habet.

Peiora multo cogitat mutus dolor.

Pecunia una regimen est rerum omnium.

10

Pudor dimissus numquam redit in gratiam.

Perdendi finem nemo nisi egestas facit.

Poena ad malum serpendo, ut properat, venit.

Plus est quam poena iniuriae succumbere.

Pro medicina est dolor, dolorem qui necat.

15

Patiens et fortis se ipsum felicem facit.

Prospicere in pace oportet, quod bellum iuvet.

Parens iratus in se est crudelissimus.

Perdit, non donat, qui dat, nisi sit memoria.

Probi delicta cum tegas, leges teras.

20

Pars benefici est, quod petitur, si belle neges.

Properare in iudicando est crimen quaerere.

Populi est mancipium, quisquis patriae est utilis.

Per quae sis tutus, illa semper cogites.

Perfugere ad inferiorem se ipsum est tradere.

25

Peccatum amici veluti tuum recte putes.

Potens misericors publica est felicitas.

Praesens est semper, absens qui se ulciscitur.

Perfacile felix, quod facit, votum impetrat.

Poenam moratur improbus, non praeterit.

30

Perdidisse honeste mallem quam accepisse turpiter.

Paucorum est intellegere, quid celet deus.

Perenne coniugium animus, non corpus facit.

Pereundi scire tempus assidue est mori.

Potenti irasci sibi periclum est quaerere.

35

Peccare pauci nolunt, nulli nesciunt.

Paucorum improbitas est multorum calamitas.

Pro dominis peccare etiam virtutis loco est.

Patiendo multa veniunt, quae nequeas pati.

Paratae lacrimae insidias, non luctum indicant.

40

Peccatum extenuat, qui celeriter corrigit.

Pudorem habere servitus quodammodo est.

Pote ulla in adversis numquam felicitas.

Prudenti vultus etiam sermonis loco est.

Probo beneficium qui dat, ex parte accipit.

45

Pudor si quem non flectit, non frangit timor.

Poena allevatur, ubi relaxatur dolor.

Plures tegit fortuna, quam tutos facit.

Post calamitatem memoria alia est calamitas.

Probo bona fama maxima est hereditas.

50

Pericla, qui audet, ante vincit, quam aspicit.

Perpetuo vincit, qui utitur clementia.

Ζ

Plures amicos mensa quam mens concipit.

Ο

Prudentis est irasci nec sero et semel.

Per quem sis clarus, illi, quod sis, imputes.

55

Poenae sat est, qui laesit, cum supplex venit.

Q

________

Ψ

Quamvis non rectum, quod iuvat, rectum putes.

Quidquid nocere dedicit, meminit, cum potest.

Qui metuit contumeliam, raro accipit.

Quam miserum est mortem cupere nec posse emori.

5

Qui pro innocente dicit, satis est eloquens.

Qui, cum dolet, fatuatur, post tempus sapit.

Quod timeas, citius, quam quod speres, evenit.

Quod vult, cupiditas cogitat, non quod decet.

Quidquid conaris, quo pervenias, cogites.

10

Qui bene dissimulat, citius inimico nocet.

Quod semper est paratum, non semper iuvat.

Quodcumque celes, ipse tibi fias timor.

Qui iusiurandum servat, quovis pervenit.

Quod aetas vitium posuit, aetas auferet.

15

Quemcumque quaerit calamitas, facile invenit.

Quod periit, quaeri pote, reprendi non potest.

Quam miserum officium est, quod successum non habet.

Quam miser est, cui est ingrata misericordia.

Quam miserum est cogi opprimere, quem salvum velis.

20

Quem fama semel oppressit, vix restituitur.

Quod vix contingit, plus voluptatis parit.

Quam miserum est id, quod pauci habent, amittere.

Qui in vero dubitat, male agit, cum deliberat.

Qui timet amicum, amicus ut timeat, docet.

25

Quicquid vindicandum est, omnis optima est occasio.

Quam miserum auxilium est, ubi nocet, quod sustinet.

Qui pote consilio furere, sapere idem potest.

Qui ulcisci dubitat, improbos plures facit.

Qui obesse, cum potest, non vult, prodesse vult.

30

Quicquid bono concedas, des partem tibi.

Quod nescias, cui serves, stultum est parcere.

Quae vult videri bella nimis, nulli negat.

Qui debet, limen creditoris non amat.

Qui pote transferre amorem, pote deponere.

35

Qui culpae ignoscit uni, suadet pluribus.

Quod improbis tribuitur, eripitur probis.

Qui sibimet vivit, aliis est emortuus.

Quicquid fit cum virtute, fit cum gloria.

Qui expectat, ut rogetur, officium levat.

40

Qui timet amicum, vim non novit nominis.

Qui pote celare vitium, vitium non fugit.

Qui omnes insidias timet, in nullas incidit.

Quam malus est, culpam qui suam alterius facit.

Qui docte servit, partem dominatus tenet.

45

Qui se ipse laudat, cito derisorem invenit.

Quam miserum est, bene quod feceris factum queri.

Quam est felix vita, quae sine odiis transiit.

Quidquid futurum est summum, ab imo nascitur.

Quam miserum est, ubi consilium casu vincitur!

50

Quicquid fortuna exornat, cito contemnitur.

Quicquid plus, quam necesse est, possideas, premit.

Qui pote nocere, timetur, cum etiam non nocet.

Quem bono tenere non potueris, contineas malo.

Quod senior loquitur, omnes consilium putant.

55

Quam miserum est, ubi te captant, qui defenderent.

Quod quisque amat, laudando commendat sibi.

Quem diligas, etiam queri de ipso malum est.

Qui venit, ut noceat, semper meditatus venit.

Quis miserum sciret, verba nisi haberet dolor?

60

Quam miserum est, cum se renovat consumptum malum.

Quanto serius peccatur, tanto incipitur turpius.

Quam miser est, qui excusare sibi se non potest!

Quo caveas, cum animus aliud, verba aliud petunt?

Qui invitus servit, fit miser, servit tamen.

65

Quod est timendum decipit, si neglegas.

Quid tibi pecunia opus est, si uti non potes?

Quod fugere credas, saepe solet occurrere

Quamvis acerbus, qui monet, nulli nocet.

Ζ

Qui studet multis amicis, multos inimicos ferat.

70

Qui se ipse accusat, accusari non potest.

Qui dormientem necat, absentem ulciscitur.

Quod est venturum, sapiens ut praesens cavet.

Ο

Quem diligis, ni recte moneas, oderis.

Publilii esse videtur

Quod vult, habet, qui velle, quod satis est, potest.

R

________

Ψ

Ratione, non vi vincenda adulescentia est.

Rei nulli prodest mora nisi iracundiae.

Reus innocens fortunam, non testem timet.

Rarum esse oportet, quod diu carum velis.

5

Rapere est accipere, quod non possis reddere.

Regnat, non regitur, qui nil, nisi quod vult, facit.

Rivalitatem non amat victoria.

Ruborem amico excutere amicum est perdere.

Rex esse nolim, ut esse crudelis velim.

10

Res quanto est maior, tanto est invidiosior.

Roganti melius quam imperanti pareas.

Respicere nil consuevit iracundia.

Rapere est, non petere, quicquid invito auferas.

Remedium frustra est contra fulmen quaerere.

15

Rogare officium servitus quodammodo est.

Ζ

Reddit, non perdit, qui, quod alienum est, refert.

S

________

Ψ

Se posse plus iratus, quam possit, putat.

Spes est salutis, ubi hominem obiurgat pudor.

Suadere primum, dein corrigere benevoli est.

Sapiens contra omnes arma fert, cum cogitat.

5

Sanctissimum est meminisse, cui te debeas.

Stulti timent fortunam, sapientes ferunt.

Sensus, non aetas invenit sapientiam.

Semper beatam se putat benignitas.

Semper quiescens des iniuriae locum.

10

Solet esse in dubiis pro consilio temeritas.

Semper consilium tunc deest, cum opus est maxime.

Sapiens cum petitur, si tacet, graviter negat.

Semper plus metuit animus ignotum malum.

Secunda in paupertate fortuna est fides.

15

Si nil velis timere, metuas omnia.

Summissum imperium non tenet vires suas.

Secundus est a matre nutricis dolor.

Sibi supplicium ipse dat, quem admissi paenitet.

Suum sequitur lumen semper innocentiam.

20

Stultum est ulcisci velle alium poena sua.

Sibi primo auxilium eripere est leges tollere.

Suis qui nescit parcere, inimicis favet.

Sine dolore est vulnus, quod ferendum est cum victoria.

Semper metuendo sapiens evitat malum.

25

Stultum est queri de adversis, ubi culpa est tua.

Solet hora, quod multi anni abstulerunt, reddere.

Spina etiam grata est, ex qua spectatur rosa.

Stultum est vicinum velle ulcisci incendio.

Stultum facit fortuna, quem vult perdere.

30

Spes inopem, res avarum, mors miserum levat.

Se damnat iudex, innocentem qui opprimit.

Sibi ipsa improbitas cogit fieri iniuriam.

Satis est beatus, qui potest, cum vult, mori.

Solet sequi laus, cum viam fecit labor.

35

Socius fit culpae, qui nocentem sublevat.

Suspicio sibi ipsa rivales parit.

Semper metuendum, quicquid irasci potest.

Seditio civium hostium est occasio.

Salutis causa bene fit homini iniuria.

40

Stultitia est insectari, quem di diligunt.

Sat magna usura est pro beneficio memoria.

Sero in periclis est consilium quaerere.

Ζ

Sua servat, qui salva esse vult communia.

Satis est superare inimicum, nimium est perdere.

45

Suspiciosus omnium damnat fidem.

Suspicio probatis tacita iniuria est.

Superari a superiore pars est gloriae.

Supplicem hominem opprimere, virtus non est, sed crudelitas.

Satis est disertus, pro quo loquitur veritas.

T

________

Ψ

Thesaurum in sepulcro ponit, qui senem heredem facit.

Taciturnitas stulto homini pro sapientia est.

Tam deest avaro, quod habet, quam quod non habet.

Ζ

Tarde, sed graviter vir sapiens irascitur.

5

Tuti sunt omnes, unus ubi defenditur.

Ο

Temptando cuncta caeci quoque tuto ambulant.

Tam de se iudex iudicat quam de reo.

V

________

Ψ

Ubi fata peccant, hominum consilia excidunt.

Voluptas e difficili data dulcissima est.

Ubi omnis vita metus est, mors est optima.

Unus dies poenam adfert, quam multi irrogant.

5

Ubi peccat aetas maior, male discit minor.

Ubi nil timetur, quod timeatur, nascitur.

Ubi cum tuis sis, patriam non desideres.

Verum est, quod pro salute fit, mendacium.

Ubicumque pudor est, semper ibi sancta est fides.

10

Ubi innocens formidat, damnat iudicem.

Voluntas impudicum, non corpus facit.

Virtuti melius quam fortunae creditur.

Verbum omne refert, in quam partem intellegas.

Virum bonum natura, non ordo facit.

15

Ubi coepit ditem pauper imitari, perit.

Veterem ferendo iniuriam invites novam.

Virtutis spolia cum videt, gaudet Labor.

Virtutis vultus partem habet victoriae.

Virtute quod non possis, blanditia auferas.

20

Utrumque casum aspicere debet, qui imperat.

Voluptas tacita metus est magis quam gaudium.

Viri boni est nescire facere iniuriam.

Vultu an natura sapiens sis, multum interest.

Virtuti amorem nemo honeste denegat.

Ζ

Ubi libertas cecidit, audet libere nemo loqui.

Vita otiosa regnum est, sed curae minus.

Ut plures corrigantur, rite unus perit.

Virtutis omnis impedimentum est timor.

30

Ubi iudicat, qui accusat, vis, non lex valet.

Ubi emas aliena, vendes aliquando tua.

Ο

Ubi peccatum cito corrigitur, fama solet ignoscere.

Ubi innocens damnatur, pars patriae exsulat.

Vincere est honestum, opprimere acerbum, pulchrum ignoscere.

Publilii esse videtur

φ

Velox consilium sequitur paenitentia.