oysshnitn fun tanakh

in transkiptsye un oyf yidish

breyshis beys:daled-kof"daled [Genesis 2:4-24]

breyshis lamed"beys:kof"hey-lamed"beys [Genesis 32:25-32]

Shmuel alef tes"zayin:alef-yod"gimel [1 Samuel 16:1-13]

Shmuel alef yod"zayin:lamed"beys-nun [1 Samuel 17:32-50]

Yeshayohu beys:beys-hey [Isaiah 2:2-5]

tilim kof"gimel [Psalms 23]

Koheles gimel:alef-zayin [Ecclesiastes 3:1-7]

Rus alef:alef-yod"zayin [Ruth 1:1-13]

Yoyne alef:alef-tes"zayin [Jonah 1:1-16]

Yoyne gimel:alef-yod [Jonah 3:1-10]

kval:

Mendele - Forum for Yiddish Literature and Yiddish Language

―――――――――――――――――――――――――――――――――――

handshrift fun Yehoash, s. 1

1.

breyshis

beys:daled-kof"daled

[Genesis 2:4-24]

dos iz di geshikhte fun dem himl un der erd ven zey zaynen bashafn gevorn, in dem tog vos got der har hot gemakht erd un himl.

un keyn boyml fun feld iz nokh nit geven oyf der erd, un keyn kraytekhts fun feld hot nokh nit geshprotst, vorum got der har hot nit gemakht regenen oyf der erd, un a mentsh iz nit geven tsu baarbetn di erd; nor a nebl flegt oyfgeyn fun der erd, un flegt ontrinken dos gantse gezikht fun der erd. hot got der har gefuremt dem mentshn fun shtoyb fun der erd, un hot arayngeblozn in zayne nozlekher an otem fun lebn, un der mentsh iz gevorn a lebediker nefesh. un got der har hot geflantst a gortn in Eydn, in mizrekh, un hot dortn arayngezetst dem mentshn vos er hot gefuremt. un got der har hot gemakht shprotsn fun der erd alerley boymer glustik ontsukukn un gut tsum esn; oykh dem boym fun lebn, in mitn gortn, un dem boym fun visn guts un shlekhts.

un a taykh iz aroysgegangen fun Eydn ontsutrinken dem gortn, un fun dortn hot er zikh tsesheydt, un iz gevorn fir teyln. der nomen fun eynem iz Pishon, dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Khavilo, vos dortn iz do gold; un dos gold fun yenem land iz gut. dortn iz der bdoylekh *) un der oniklshteyn. un der nomen fun tsveytn taykh iz Gikhon; dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Kush. un der nomen fun dritn taykh iz Khidekl; dos iz der vos geyt tsu mizrekh fun Ashur. un der firter taykh, dos iz Pros.

un got der har hot genumen dem mentshn, un hot im arayngezetst in gortn fun Eydn, im tsu baarbetn un im tsu hitn. un got der har hot ongezogt dem mentshn, azoy tsu zogn: fun ale boymer fun gortn megstu esn; ober fun dem boym fun visn guts un shlekhts, fun im zolstu nit esn, vorum in dem tog vos du est fun im, vestu zikher shtarbn.

un got der har hot gezogt: es iz nit gut der mentsh zol zayn aleyn; ikh vel im makhn a gehilf vedlik far im. un got der har hot gefuremt fun der erd alerley khayes fun feld un alerley foyglen fun himl, un gebrakht tsu dem mentshn, tsu zen vos er vet zey rufn, un vos nor der mentsh vet rufn itlekh lebedike bashefenish, dos zol zayn ir nomen. hot der mentsh ongerufn nemen far ale beheymes, un far di foyglen fun himl, un far ale khayes fun feld; ober far Odemen hot er nit gefunen a gehilf vedlik far im. hot got der har gelozt faln a tifn shlof oyf dem mentshn, un er iz ayngeshlofn; un er hot aroysgenumen eyne fun zayne ripn, un hot farshtopt ir ort mit fleysh. un got der har hot geboyt fun der rip, vos er hot aroysgenumen fun dem mentshn, a froy, un hot zi gebrakht tsu dem mentshn. hot der mentsh gezogt: dos mol iz dos a beyn fun mayne beyner, un fleysh fun mayn fleysh; di dozike zol gerufn vern froy, vayl fun a man **) iz genumen gevorn di dozike. drum farlozt a man zayn foter un zayn muter, un baheft zikh on zayn vayb, un zey vern eyn layb.

*) min shmekedike boympekh. loyt andere: a min tayer shteyn, oder perl. 

**) isho/(modern:)ishe - froy; ish - man

בראשית

ב':ד'־ד"כּ

דאָס איז די געשיכטע פֿון דעם הימל און דער ערד װען זײ זײַנען באַשאַפֿן געװאָרן, אין דעם טאָג װאָס גאָט דער האַר האָט געמאַכט ערד און הימל.

און קײן בוימל פֿון פֿעלד איז נאָך ניט געװען אױף דער ערד, און קײן קרײַטעכץ פֿון פֿעלד האָט נאָך ניט געשפּראָצט, װאָרום גאָט דער האַר האָט ניט געמאַכט רעגענען אױף דער ערד, און אַ מענטש איז ניט געװען צו באַאַרבעטן די ערד; נאָר אַ נעבל פֿלעגט אױפֿגײן פֿון דער ערד, און פֿלעגט אָנטרינקען דאָס גאַנצע געזיכט פֿון דער ערד. האָט גאָט דער האַר געפֿורעמט דעם מענטשן פֿון שטױב פֿון דער ערד, און האָט אַרײַנגעבלאָזן אין זײַנע נאָזלעכער אַן אָטעם פֿון לעבן, און דער מענטש איז געװאָרן אַ לעבעדיקער נפֿש. און גאָט דער האַר האָט געפֿלאַנצט אַ גאָרטן אין עֵדֶן, אין מזרח, און האָט דאָרטן אַרײַנגעזעצט דעם מענטשן װאָס ער האָט געפֿורעמט. און גאָט דער האַר האָט געמאַכט שפּראָצן פֿון דער ערד אַלערלײ בוימער גלוסטיק אָנצוקוקן און גוט צום עסן; אױך דעם בױם פֿון לעבן, אין מיטן גאָרטן, און דעם בױם פֿון װיסן גוטס און שלעכטס.

און אַ טײַך איז אַרױסגעגאַנגען פֿון עֵדֶן אָנצוטרינקען דעם גאָרטן, און פֿון דאָרטן האָט ער זיך צעשײדט, און איז געװאָרן פֿיר טײלן. דער נאָמען פֿון אײנעם איז פּישון; דאָס איז דער װאָס רינגלט אַרום דאָס גאַנצע לאַנד חַוִילָה, װאָס דאָרטן איז דאָ גאָלד; און דאָס גאָלד פֿון יענעם לאַנד איז גוט. דאָרטן איז דער בדוֹלַח און דער אָניקלשטײן. און דער נאָמען פֿון צװײטן טײַך איז גיחוֹן; דאָס איז דער װאָס רינגלט אַרום דאָס גאַנצע לאַנד כּוש. און דער נאָמען פֿון דריטן טײַך איז חִדֶקל; דאָס איז דער װאָס גײט צו מזרח פֿון אַשור. און דער פֿירטער טײַך, דאָס איז פּרָת.

און גאָט דער האַר האָט גענומען דעם מענטשן, און האָט אים אַרײַנגעזעצט אין גאָרטן פֿון עֵדֶן, אים צו באַאַרבעטען און אים צו היטן. און גאָט דער האַר האָט אָנגעזאָגט דעם מענטשן, אַזױ צו זאָגן: פֿון אַלע בוימער פֿון גאָרטן מעגסטו עסן; אָבער פֿון דעם בױם פֿון װיסן גוטס און שלעכטס, פֿון אים זאָלסטו ניט עסן, װאָרום אין דעם טאָג װאָס דו עסט פֿון אים, װעסטו זיכער שטאַרבן.

און גאָט דער האַר האָט געזאָגט: עס איז ניט גוט דער מענטש זאָל זײַן אַלײן; איך װעל אים מאַכן אַ געהילף װעדליק פֿאַר אים און גאָט דער האַר האָט געפֿורעמט פֿון דער ערד אַלערלײ חיות פֿון פֿעלד און אַלערלײ פֿױגלען פֿון הימל, און געבראַכט צו דעם מענטשן, צו זען װאָס ער װעט זײ רופֿן, און װאָס נאָר דער מענטש װעט רופֿן איטלעך לעבעדיקע באַשעפֿעניש, דאָס זאָל זײַן איר נאָמען. האָט דער מענטש אָנגערופֿן נעמען פֿאַר אַלע בהמות, און פֿאַר די פֿױגלען פֿון הימל, און פֿאַר אַלע חיות פֿון פֿעלד; אָבער פֿאַר אָדָמען האָט ער ניט געפֿונען אַ געהילף װעדליק פֿאַר אים. האָט גאָט דער האַר געלאָזט פֿאַלן אַ טיפֿן שלאָף אױף דעם מענטשן, און ער איז אײַנגעשלאָפֿן; און ער האָט אַרױסגענומען אײנע פֿון זײַנע ריפּן, און האָט פֿאַרשטאָפּט איר אָרט מיט פֿלײש. און גאָט דער האַר האָט געבױט פֿון דער ריפּ , װאָס ער האָט אַרױסגענומען פֿון דעם מענטשן, אַ פֿרױ, און האָט זי געבראַכט צו דעם מענטשן. האָט דער מענטש געזאָגט: דאָס מאָל איז דאָס אַ בײן פֿון מײַנע בײנער, און פֿלײש פֿון מײַן פֿלײש; די דאָזיקע זאָל גערופֿן װערן פֿרױ, װײַל פֿון אַ מאַן איז גענומען געװאָרן די דאָזיקע. דרום פֿאַרלאָזט אַ מאַן זײַן פֿאָטער און זײַן מוטער, און באַהעפֿט זיך אָן זײַן װײַב, און זײ װערן אײן לײַב.

2.

breyshis

lamed"beys:kof"hey-lamed"beys

[Genesis 32:25-32]

un az Yankev iz geblibn aleyn, hot a man zikh geranglt mit im biz der frimorgn iz oyfgegangen. un az er hot gezen az er ken im nit baykumen, hot er ongerirt dos lefl fun zayn dikh; un dos lefl fun Yankevs dikh iz oysgelunken gevorn in zayn ranglen zikh mit im. hot er gezogt: loz mikh avek, vorum der frimorgn iz oyfgegangen. hot er gezogt: ikh vel dikh nit aveklozn, saydn vest mikh bentshn. hot er tsu im gezogt: vos iz dayn nomen? hot er gezogt: Yankev. hot er gezogt: nit mer zol Yankev gerufn vern dayn nomen, nayert Yisroel *), vorum host geshtritn mit got un mit mentshn, un bist baygekumen. hot Yankev gefregt un hot gezogt: zog mir, ikh bet dikh, dayn nomen. hot er gezogt: nokh vos den fregstu oyf mayn nomen? un er hot im dortn gebentsht.

un Yankev hot gerufn dem nomen fun dem ort Pniel **), vayl: ikh hob gezen got ponem el ponem, un mayn zel iz nitsl gevorn. un di zun iz im oyfgegangen vi er iz aribergegangen Pniel ***), un er hot gehunken oyf zayn dikh.

*) der vos shtrayt mit got 

**) der ponem fun got 

***) in tekst: penuel

בראשית

ל"ב:כ"ה־ל"ב

און אַז יעקבֿ איז געבליבן אַלײן, האָט אַ מאַן זיך געראַנגלט מיט אים ביז דער פֿרימאָרגן איז אױפֿגעגאַנגען. און אַז ער האָט געזען אַז ער קען אים ניט בײַקומען, האָט ער אָנגערירט דאָס לעפֿל פֿון זײַן דיך; און דאָס לעפֿל פֿון יעקבֿס דיך איז אױסגעלונקען געװאָרן אין זײַן ראַנגלען זיך מיט אים. האָט ער געזאָגט: לאָז מיך אַװעק, װאָרום דער פֿרימאָרגן איז אױפֿגעגאַנגען. האָט ער געזאָגט: איך װעל דיך ניט אַװעקלאָזן, סײַדן װעסט מיך בענטשן. האָט ער צו אים געזאָגט: װאָס איז דײַן נאָמען? האָט ער געזאָגט: יעקבֿ. האָט ער געזאָגט: ניט מער זאָל יעקבֿ גערופֿן װערן דײַן נאָמען, נײַערט יִשׂרָאֵל, װאָרום האָסט געשטריטן מיט גאָט און מיט מענטשן, און ביסט בײַגעקומען. האָט יעקבֿ געפֿרעגט און האָט געזאָגט: זאָג מיר, איך בעט דיך, דײַן נאָמען. האָט ער געזאָגט: נאָך װאָס דען פֿרעגסטו אױף מײַן נאָמען? און ער האָט אים דאָרטן געבענטשט.

און יעקבֿ האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם אָרט פּניאֵל, װײַל: איך האָב געזען גאָט פּנים אֶל פּנים, און מײַן זעל איז ניצול געװאָרן. און די זון איז אים אױפֿגעגאַנגען װי ער איז אַריבערגעגאַנגען פּניאֵל. און ער האָט געהונקען אױף זײַן דיך.

3.

Shmuel

alef tes"zayin:alef-yod"gimel

[1 Samuel 16:1-13]

un got hot gezogt tsu Shmueln: biz vanen vestu troyern vegn Shoeln, az ikh hob im farakht fun tsu kinign iber Yisroel? fil on dayn horn mit eyl, un kum ikh vel dikh shikn tsu Yishayn fun Beys-lekhem, vorum ikh hob mir gezen a meylekh tsvishn zayne zin. hot Shmuel gezogt: vi ken ikh geyn? az Shoel vet hern, vet er mikh hargen. hot got gezogt: a yunge ku vestu nemen mit zikh, un vest zogn: tsu shlakhtn tsu got bin ikh gekumen. un vest farrufn Yishayn tsum shlakhtopfer, un ikh vel dikh lozn visn vos du zolst ton; un vest mir zalbn dem vos ikh vel dir zogn.

hot Shmuel geton vos got hot geheysn, un er iz gekumen keyn Beys-lekhem. un di eltste fun shtot hobn geaylt im antkegn, un gezogt: frid tsu dayn kumen! hot er gezogt: frid! tsu shlakhtn tsu got bin ikh gekumen. heylikt aykh, un ir vet kumen mit mir tsum shlakhtopfer: un er hot geheysn Yishayn un zayne zin zikh heylikn, un hot zey farrufn tsum shlakhtopfer.

un es iz geven, vi zey zaynen gekumen, azoy hot er derzen Elyovn, un er hot gezogt: farvor, antkegn got iz zayn gezalbter. hot got gezogt tsu Shmueln: zolst nit kukn oyf zayn oyszen, un oyf zayn hoykhn vuks, vorum ikh vil im nit; vorum es iz nit vi der mentsh zet; vayl der mentsh zet nokhn onblik, ober got zet nokhn hartsn. hot Yishay gerufn Avinodovn, un hot im farbaygefirt far Shmueln, ober er hot gezogt: oykh dem dozikn hot got nit oysderveylt. hot Yishay farbaygefirt Shamon, ober er hot gezogt: oykh dem dozikn hot got nit oysderveylt. azoy hot Yishay farbaygefirt zibn fun zayne zin far Shmueln, un Shmuel hot gezogt tsu Yishayn: got hot nit oysderveylt di dozike. un Shmuel hot gezogt tsu Yishayn: geendikt di yungen? hot er gezogt: es iz nokh geblibn der klenster; un ot iz er a pastukh bay di shof. hot Shmuel gezogt tsu Yishayn: shik un breng im; vorum mir veln zikh nit zetsn, biz er kumt aher. hot er geshikt un im gebrakht. un er iz geven a geroytlter, mit sheyne oygn un a faynem oyszen. un got hot gezogt: shtey oyf, zalb im, vorum er iz dos. hot Shmuel genumen dem horn mit eyl, un hot im gezalbt in mitn fun zayne brider. un der gayst fun got iz gekumen oyf Dovidn fun yenem tog on un vayter. un Shmuel iz oyfgeshtanen, un iz avekgegangen keyn Romo.

שמואל

א ט"ז:א־י"ג

און גאָט האָט געזאָגט צו שמואלן: ביז װאַנען װעסטו טרױערן װעגן שָאולן, אַז איך האָב אים פֿאַראַכט פֿון צו קיניגן איבער ישׂראל? פֿיל אָן דײַן האָרן מיט אײל, און קום איך װעל דיך שיקן צו יִשַין פֿון בֵית-לֶחֶם, װאָרום איך האָב מיר געזען אַ מלך צװישן זײַנע זין. האָט שמואל געזאָגט: װי קען איך גײן? אַז שָאול װעט הערן, װעט ער מיך הרגען. האָט גאָט געזאָגט: אַ יונגע קו װעסטו נעמען מיט זיך, און װעסט זאָגן: צו שלאַכטן צו גאָט בין איך געקומען. און װעסט פֿאַררופֿן יִשַין צום שלאַכטאָפּפֿער, און איך װעל דיך לאָזן װיסן װאָס דו זאָלסט טאָן; און װעסט מיר זאַלבן דעם װאָס איך װעל דיר זאָגן.

האָט שמואל געטאָן װאָס גאָט האָט געהײסן, און ער איז געקומען קײן בֵית-לֶחֶם. און די עלטסטע פֿון שטאָט האָבן געאײַלט אים אַנטקעגן, און געזאָגט: פֿריד צו דײַן קומען! האָט ער געזאָגט: פֿריד! צו שלאַכטן צו גאָט בין איך געקומען. הײליקט אײַך, און איר װעט קומען מיט מיר צום שלאַכטאָפּפֿער. און ער האָט געהײסן יִשַין און זײַנע זין זיך הײליקן, און האָט זײ פֿאַררופֿן צום שלאַכטאָפּפֿער.

און עס איז געװען, װי זײ זײַנען געקומען, אַזױ האָט ער דערזען אֶליִאָבֿן, און ער האָט געזאָגט: פֿאַר װאָר, אַנטקעגן גאָט איז זײַן געזאַלבטער. האָט גאָט געזאָגט צו שמואלן: זאָלסט ניט קוקן אױף זײַן אױסזען, און אױף זײַן הױכן װוּקס, װאָרום איך װיל אים ניט; װאָרום עס איז ניט װי דער מענטש זעט; װײַל דער מענטש זעט נאָכן אָנבליק, אָבער גאָט זעט נאָכן האַרצן. האָט יִשַי גערופֿן אַבֿינָדֶבֿן, און האָט אים פֿאַרבײַגעפֿירט פֿאַר שמואלן, אָבער ער האָט געזאָגט: אױך דעם דאָזיקן האָט גאָט ניט אױסדערװײלט. האָט יִשַי פֿאַרבײַגעפֿירט שַמָהן, אָבער ער האָט געזאָגט: אױך דעם דאָזיקן האָט גאָט ניט אױסדערװײלט. אַזױ האָט יִשַי פֿאַרבײַגעפֿירט זיבן פֿון זײַנע זין פֿאַר שמואלן, און שמואל האָט געזאָגט צו יִשַין: גאָט האָט ניט אױסדערװײלט די דאָזיקע. און שמואל האָט געזאָגט צו יִשַין: געענדיקט די יונגען? האָט ער געזאָגט: עס איז נאָך געבליבן דער קלענסטער; און אָט איז ער אַ פּאַסטוך בײַ די שאָף. האָט שמואל געזאָגט צו יִשַין: שיק און ברענג אים; װאָרום מיר װעלן זיך ניט זעצן, ביז ער קומט אַהער. האָט ער געשיקט און אים געבראַכט. און ער איז געװען אַ גערױטלטער, מיט שײנע אױגן און אַ פֿײַנעם אױסזען. און גאָט האָט געזאָגט: שטײ אױף, זאַלב אים, װאָרום ער איז דאָס. האָט שמואל גענומען דעם האָרן מיט אײל, און האָט אים געזאַלבט אין מיטן זײַנע ברידער. און דער גײַסט פֿון גאָט איז געקומען אױף דָוִדן פֿון יענעם טאָג אָן און װײַטער. און שמואל איז אױפֿגעשטאַנען, און איז אַװעקגעגאַנגען קײן רמה.

4.

Shmuel

alef yod"zayin:lamed"beys-nun

[1 Samuel 17:32-50]

un Dovid hot gezogt tsu Shoeln: zol keyn mentshns harts nit aropfaln iber im; dayn knekht vet geyn, un vet milkhome haltn mit dem dozikn Plishti. hot Shoel gezogt tsu Dovidn: kenst nit geyn oyf dem dozikn Plishti, milkhome tsu haltn mit im, vorum du bist a yingl, un er iz a man fun milkhome fun zayn yugnt on. hot Dovid gezogt tsu Shoeln: dayn knekht iz geven a pastukh far zayn foter bay di shof, un az a leyb iz gekumen, oder a ber, un hot avekgetrogn a sheps fun der stade, bin ikh aroysgegangen nokh im, un hob im geshlogn, un hob aroysgerisn fun zayn moyl; un az er hot zikh geshtelt akegn mir, hob ikh im ongenumen baym bord, un hob im geshlogn un im geteyt. i dem leyb i dem ber hot dayn knekht dershlogn; un der doziker umbashnitener Plishti vet zayn vi eyner fun zey, vayl er hot gelestert di reyen fun dem lebedikn got.

un Dovid hot gezogt: got vos hot mikh matsl geven fun der hant fun leyb, un fun der hant fun ber, er vet mikh matsl zayn fun der hant fun dem dozikn Plishti. hot Shoel gezogt tsu Dovidn: gey, un zol got zayn mit dir.

un Shoel hot ongeton Dovidn zayne kleyder, un er hot aroyfgeton a kupernem kiver oyf zayn kop, un im ongeton a pantser. un Dovid hot ongegurt zayn shverd iber zayne kleyder, un zikh gematert tsu geyn, vayl er iz nit geven tsugevoynt. hot Dovid gezogt tsu Shoeln: ikh ken nit geyn in di dozike, vayl ikh bin nit tsugevoynt. un Dovid hot zey oysgeton fun zikh. un er hot genumen zayn shtekn in zayn hant, un hot zikh oysgeklibn finf glate shteyner fun dem bakh, un arayngeton in dem pastukhzekl vos er hot gehat, in dem baytl; un zayn shlayderer iz geven in zayn hant; un er hot genent tsu dem Plishti.

un der Plishti iz gegangen alts nenter, tsu Dovidn, un der man vos trogt dem shild, im faroys. un der Plishti hot a kuk geton un hot derzen Dovidn, un hot im farakht, vorum er iz geven a yingl, un geroytlt, oykh sheyn oyfn ponem. un der Plishti hot gezogt tsu Dovidn: tsi a hunt bin ikh, vos du kumst tsu mir mit shtekns? un der Plishti hot gesholtn Dovidn bay zayn got. un der Plishti hot gezogt tsu Dovidn: kum tsu mir, un ikh vel gebn dayn fleysh tsum foygl fun himl, un tsu der khaye fun feld. hot Dovid gezogt tsu dem Plishti: du kumst tsu mir mit a shverd un mit a shpiz un mit a pike, un ikh kum tsu dir in dem nomen fun hashem fun tsvoos, dem got fun di reyen fun Yisroel, vos du host gelestert. hayntikn tog vet dikh hashem iberentfern in mayn hant, un ikh vel dikh dershlogn, un vel aropnemen dayn kop fun dir; un ikh vel gebn di pgorim fun der makhne fun di Plishtim hayntikn tog tsum foygl fun himl un tsu der khaye fun der erd; un di gantse erd vet visn, az faran a got bay Yisroel. un di dozike gantse aynzamlung vet visn, az nit mit a shverd un mit a shpiz helft hashem; vorum di milkhome iz hashems, un er vet aykh gebn in undzer hant.

un es iz geven, vi der Plishti iz oyfgeshtanen un iz gegangen un hot genent antkegn Dovidn, azoy hot Dovid geaylt, un iz gelofn tsum shlakhtfeld antkegn dem Plishti. un Dovid hot arayngeshtekt zayn hant in zekl, un hot aroysgenumen fun dortn a shteyn, un a shlayder geton, un getrofn dem Plishti in zayn shtern. un der shteyn iz arayngezunken in zayn shtern, un er iz gefaln oyf zayn ponem tsu der erd.

azoy hot dovid ibergeshtarkt dem Plishti mit a shlayderer un mit a shteyn, un getrofn dem Plishti, un im geteyt; un keyn shverd iz nit geven in Dovids hant.

שמוּאל

א י"ז:לב־ן

און דוד האָט געזאָגט צו שָאולן: זאָל קײן מענטשנס האַרץ ניט אַראָפּפֿאַלן איבער אים; דײַן קנעכט װעט גײן, און װעט מלחמה האַלטן מיט דעם דאָזיקן פּלִשתּי. האָט שָאול געזאָגט צו דָוִדן: קענסט ניט גײן אױף דעם דאָזיקן פּלִשתּי, מלחמה צו האַלטן מיט אים, װאָרום דו ביסט אַ ייִנגל, און ער איז אַ מאַן פֿון מלחמה פֿון זײַן יוגנט אָן. האָט דוד געזאָגט צו שָאולן: דײַן קנעכט איז געװען אַ פּאַסטוך פֿאַר זײַן פֿאָטער בײַ די שאָף, און אַז אַ לײב איז געקומען, אָדער אַ בער, און האָט אַװעקגעטראָגן אַ שעפּס פֿון דער סטאַדע, בין איך אַרױסגעגאַנגען נאָך אים, און האָב אים געשלאָגן, און האָב אַרױסגעריסן פֿון זײַן מױל; און אַז ער האָט זיך געשטעלט אַקעגן מיר, האָב איך אים אָנגענומען בײַם באָרד, און האָב אים דערשלאָגן און אים געטײט. אי דעם לײב אי דעם בער האָט דײַן קנעכט דערשלאָגן; און דער דאָזיקער אומבאַשניטינער פּלִשתּי װעט זײַן װי אײנער פֿון זײ. װײַל ער האָט געלעסטערט די רײען פֿון דעם לעבעדיקן גאָט.

און דוד האָט געזאָגט: גאָט װאָס האָט מיך מציל געװען פֿון דער האַנט פֿון לײב, און פֿון דער האַנט פֿון בער, ער װעט מיך מציל זײַן פֿון דער האַנט פֿון דעם דאָזיקן פּלִשתּי. האָט שָאול געזאָגט צו דָוִדן: גײ, און זאָל גאָט זײַן מיט דיר.

און שָאול האָט אָנגעטאָן דָוִדן זײַנע קלײדער, און ער האָט אַרױפֿגעטאָן אַ קופּערנעם קיװער אױף זײַן קאָפּ, און אים אָנגעטאָן אַ פּאַנצער. און דוד האָט אָנגעגורט זײַן שװערד איבער זײַנע קלײדער, און זיך געמאַטערט צו גײן, װײַל ער איז ניט געװען צוגעװױנט. האָט דוד געזאָגט צו שָאולן: איך קען ניט גײן אין די דאָזיקע, װײַל איך בין ניט צוגעװױנט. און דוד האָט זײ אױסגעטאָן פֿון זיך. און ער האָט גענומען זײַן שטעקן אין זײַן האַנט, און האָט זיך אױסגעקליבן פֿינף גלאַטע שטײנער פֿון דעם באַך, און אַרײַנגעטאָן אין דעם פּאַסטוכזעקל װאָס ער האָט געהאַט, אין דעם בײַטל; און זײַן שלײדערער איז געװען אין זײַן האַנט; און ער האָט גענענט צו דעם פּלִשתּי.

און דער פּלִשתּי איז געגאַנגען אַלץ נענטער צו דָוִדן און דער מאַן װאָס טראָגט דעם שילד, אים פֿאַרױס. און דער פּלִשתּי האָט אַ קוק געטאָן און האָט דערזען דָוִדן, און האָט אים פֿאַראַכט, װאָרום ער איז געװען אַ ייִנגל, און גערױטלט, אױך שײן אױפֿן פּנים. און דער פּלִשתּי האָט געזאָגט צו דָוִדן: צי אַ הונט בין איך, װאָס דו קומסט צו מיר מיט שטעקנס? און דער פּלִשתּי האָט געשאָלטן דָוִדן בײַ זײַן גאָט. און דער פּלִשתּי האָט געזאָגט צו דָוִדן: קום צו מיר, און איך װעל געבן דײַן פֿלײש צום פֿױגל פֿון הימל און צו דער חיה פֿון פֿעלד. האָט דוד געזאָגט צו דעם פּלִשתּי: דו קומסט צו מיר מיט אַ שװערד און מיט אַ שפּיז און מיט אַ פּיקע, און איך קום צו דיר אין דעם נאָמען פֿון יהוה פֿון צבֿאות, דעם גאָט פֿון די רײען פֿון ישׂראל װאָס דו האָסט געלעסטערט. הײַנטיקן טאָג װעט דיך יהוה איבערענטפֿערן און איך װעל דיך דערשלאָגן, און װעל אַראָפּנעמען דײַן קאָפּ פֿון דיר; און איך װעל געבן די פּגרים פֿון דער מחנה פֿון די פּלשתּים הײַנטיקן טאָג צום פֿױגל פֿון הימל און צו דער חיה פֿון דער ערד; און די גאַנצע ערד װעט װיסן, אַז פֿאַראַן אַ גאָט בײַ ישׂראל. און די דאָזיקע גאַנצע אײַנזאַמלונג װעט װיסן אַז ניט מיט אַ שװערד און מיט אַ שפּיז העלפֿט יהוה; װאָרום די מלחמה איז יהיהס, און ער װעט אײַך געבן אין אונדזער האַנט.

און עס איז געװען, װי דער פּלִשתּי איז אױפֿגעשטאַנען און איז געגאַנגען און האָט גענענט אַנטקעגן דָוִדן, אַזױ האָט דוד געאײַלט, און איז געלאָפֿן צום שלאַכטפֿעלד אַנטקעגן דעם פּלִשתּי. און דוד האָט אַרײַנגעשטעקט זײַן האַנט אין זעקל, און האָט אַרױסגענומען פֿון דאָרטן אַ שטײן, און אַ שלײַדער געטאָן, און געטראָפֿן דעם פּלִשתּי אין זײַן שטערן. און דער שטײן איז אַרײַנגעזונקען אין זײַן שטערן, און ער איז געפֿאַלן אױף זײַן פּנים צו דער ערד.

אַזױ האָט דוד איבערגעשטאַרקט דעם פּלִשתּי מיט אַ שלײַדערער און מיט אַ שטײן, און געטראָפֿן דעם פּלִשתּי, און אים געטײט; און קײן שװערד איז ניט געװען אין דָוִדס האַנט.

5.

Yeshayohu

beys:beys-hey

[Isaiah 2:2-5]

un es vet zayn in sof fun di teg,

vet shteyn fest der barg fun gots hoyz oybn on fun di berg,

un derhoybn iber di heykhn;

un ale felker veln tsu im shtromen.

un fil umes veln geyn un veln zogn:

kumt, un lomir aroyfgeyn tsum barg fun hashem,

tsum hoyz fun dem got fun Yankev;

un er vet undz lernen fun zayne vegn,

un mir veln geyn in zayne shtegn;

vorum fun Tsien vet aroysgeyn a toyre,

un gots vort fun Yerusholaim.

un er vet mishpetn tsvishn di felker,

un antsheydn iber fil umes;

un zey veln shmidn zeyere shverdn oyf akerayzns,

un zeyere shpizn oyf tsvaygmesers;

a folk kegn a folk vet nit heybn a shverd,

un me vet nit mer lernen milkhome.

hoyz fun Yankev, kumt, un lomir geyn

in dem likht fun got.

ישַעיָהו

ב:ב־ה

און עס װעט זײַן אין סָוף פֿון די טעג,

װעט שטײן פֿעסט דער באַרג פֿון גאָטס הױז

אױבן אָן פֿון די בערג,

און דערהױבן איבער די הײכן;

און אַלע פֿעלקער װעלן צו אים שטראָמען.

און פֿיל אומות װעלן גײן און װעלן זאָגן:

קומט, און לאָמיר אַרױפֿגײן צום באַרג פֿון יהוה,

צום הױז פֿון דעם גאָט פֿון יעקבֿֿ;

און ער װעט אונדז לערנען פֿון זײַנע װעגן,

און מיר װעלן גײן אין זײַנע שטעגן;

װאָרום פֿון צִיון װעט אַרױסגײן אַ תּורה,

און גאָטס װאָרט פֿון ירושלים.

און ער װעט משפּטן צװישן די פֿעלקער,

און אַנטשײדן איבער פֿיל אומות;

און זײ װעלן שמידן זײערע שװערדן אױף אַקעראײַזנס,

און זײערע שפּיזן אױף צװײַגמעסערס;

אַ פֿאָלק קעגן אַ פֿאָלק װעט ניט הײבן אַ שװערד,

און מע װעט ניט מער לערנען מלחמה.

הױז פֿון יעקבֿֿ, קומט, און לאָמיר גײן

אין דעם ליכט פֿון גאָט.

6.

tilim

kof"gimel

[Psalm 23]

a mizmer fun Dovidn.

got iz mayn pastukh,

mir vet nit feln.

oyf grozike fiterpletser makht er mikh hoyern,

bay ruike vasern tut er mikh firn.

er derkvikt mayn zel;

er firt mikh in rikhtike shtegn

fun vegn zayn nomen.

afile az ikh gey in tol fun toytshotn ,

hob ikh nit moyre far beyz,

vorum du bist mit mir;

dayn shtekn un dayn onlen,

zey tuen mikh treystn.

du greytst far mir a tish antkegn mayne faynt;

host bazalbt mit eyl mayn kop,

mayn kos loyft ariber.

nor guts un genod veln mir nokhgeyn

ale teg fun mayn lebn,

un ikh vel zitsn in gots hoyz

oyf lange teg.

תּהלים

כ"ג

אַ מזמור פֿון דָוִדן.

גאָט איז מײַן פּאַסטוך,

מיר װעט ניט פֿעלן.

אױף גראָזיקע פֿיטערפּלעצער מאַכט ער מיך הױערן,

בײַ רויִקע װאַסערן טוט ער מיך פֿירן.

ער דערקװיקט מײַן זעל;

ער פֿירט מיך אין ריכטיקע שטעגן

פֿון װעגן זײַן נאָמען.

אַפֿילו אַז איך גײ אין טאָל פֿון טױטשאָטן,

האָב איך ניט מורא פֿאַר בײז,

װאָרום דו ביסט מיט מיר;

דײַן שטעקן און דײַן אָנלען,

זײ טוען מיך טרײסטן.

דו גרײטסט פֿאַר מיר אַ טיש

אַנטקעגן מײַנע פֿײַנט;

האָסט באַזאַלבט מיט אײל מײַן קאָפּ,

מײַן כָּוס לױפֿט אַריבער.

נאָר גוטס און גענאָד װעלן מיר נאָכגײן

אַלע טעג פֿון מײַן לעבן,

און איך װעל זיצן אין גאָטס הױז

אױף לאַנגע טעג.

7.

Koheles

gimel:alef-khes

[Ecclesiastes 3:1-8]

oyf alts iz do a sho, un a tsayt far itlekher zakh untern himl.

a tsayt geborn tsu vern,

un a tsayt tsu shtarbn;

a tsayt tsu flantsn,

un a tsayt oystsuraysn dos geflantste.

a tsayt tsu hargen,

un a tsayt tsu heyln;

a tsayt tsu brekhn,

un a tsayt tsu boyen.

a tsayt tsu veynen,

un a tsayt tsu lakhn;

a tsayt tsu klogn,

un a tsayt tsu tantsn;

a tsayt avektsuvarfn shteyner,

un a tsayt oyftsuklaybn shteyner;

a tsayt tsu haldzn,

un a tsayt zikh tsu dervaytern fun haldzn.

a tsayt tsu zukhn,

un a tsayt ontsuvern;

a tsayt tsu hitn,

un a tsayt avektsuvarfn.

a tsayt tsu raysn,

un a tsayt tsu neyen;

a tsayt tsu shvaygn,

un a tsayt tsu redn.

a tsayt lib tsu hobn,

un a tsayt faynt tsu hobn;

a tsayt far milkhome,

un a tsayt far sholem.

קהלת

ג:א־ח

אױף אַלץ איז דאָ אַ שעה, און אַ צײַט פֿאַר איטלעכער זאַך אונטערן הימל.

אַ צײַט געבאָרן צו װערן,

און אַ צײַט צו שטאַרבן;

אַ צײַט צו פֿלאַנצן,

און אַ צײַט אױסצורײַסן דאָס געפֿלאַנצטע.

אַ צײַט צו הרגען,

און אַ צײַט צו הײלן;

אַ צײַט צו ברעכן,

און אַ צײַט צו בױען.

אַ צײַט צו װײנען,

און אַ צײַט צו לאַכן;

אַ צײַט צו קלאָגן,

און אַ צײַט צו טאַנצן.

אַ צײַט אַװעקצוּװאַרפֿן שטײנער,

און אַ צײַט אױפֿצוקלײַבן שטײנער;

אַ צײַט צו האַלדזן,

און אַ צײַט זיך צו דערװײַטערן פֿון האַלדזן.

אַ צײַט צו זוכן,

און אַ צײַט אָנצוּװערן;

אַ צײַט צו היטן,

און אַ צײַט אַװעקצוּװאַרפֿן.

אַ צײַט צו רײַסן,

און אַ צײַט צו נײען;

אַ צײַט צו שװײַגן,

און אַ צײַט צו רעדן.

אַ צײַט ליב צו האָבן,

און צײַט פֿײַנט צו האָבן;

אַ צײַט פֿאַר מלחמה,

און אַ צײַט פֿאַר שלום.

8.

Rus

alef:alef-yod"zayin

[Ruth 1:1-13]

un es iz geven in di teg vos di shoftim *) hobn gehersht, iz geven a hunger in land. un a man iz gegangen fun Beys-lekhem-Yehude zikh oyftsuhaltn in feld fun Moyev. er mit zayn vayb un zayne tsvey zin. un der nomen fun dem man iz geven Elimeylekh, un der nomen fun zayn vayb Nome, un der nomen fun zayne tsvey zin Makhlen un Kilyen -- Efroser fun Beys-lekhem-Yehude. un zey zaynen gekumen in feld fun Moyev un zaynen dortn geven.

iz geshtorbn Elimeylekh, Nomes man, un zi iz ibergeblibn, mit ire tsvey zin. un zey hobn genumen Moyever vayber: der nomen fun eyner iz geven Orpe un der nomen fun der tsveyter Rus. un zey zaynen dortn gezesn arum tsen yor.

un zey beyde, Makhlen un Kilyen, zaynen geshtorbn, un di froy iz geblibn farelndt fun ire beyde kinder un ir man. un zi iz oyfgeshtanen mit ire shnir, un hot zikh umgekert fun feld fun Moyev, vorum zi hot gehert in feld fun Moyev az got hot gedakht on zayn folk, zey tsu gebn broyt. un zi iz aroys fun dem ort vos zi iz dortn geven, un ire beyde shnir mit ir, un zey zaynen gegangen in veg, kedey zikh umtsukern tsum land Yehude.

hot Nome gezogt tsu ire beyde shnir: geyt kert aykh um itlekhe tsu ir muters hoyz. zol got ton mit aykh khesed azoy vi ir hot geton mit di geshtorbene un mit mir. zol aykh got gebn ir zolt gefinen menukhe itlekhe in hoyz fun ir man.

un zi hot zey gekusht; un zey hobn oyfgehoybn zeyer kol un hobn geveynt. un zey hobn tsu ir gezogt: neyn, nayert mir veln mit dir zikh umkern tsu dayn folk. hot Nome gezogt: kert aykh um, tekhter mayne, tsu vos zolt ir geyn mit mir? hob ikh den nokh zin in mayn layb, az zey zoln aykh vern far manen? kert aykh um, tekhter mayne, geyt, vorum ikh bin tsu alt tsu hobn a man; lomikh shoyn zogn, ikh hob a hofenung, ikh zol nokh di nakht hobn a man, un zol oykh gebern zin, vet ir den oyf zey oyskukn biz zey veln groys vern? vet ir tsulib zey blaybn zitsn nit tsu nemen keyn man? neyn, tekhter mayne! vorum mir iz fil biterer fun aykh, vayl gots hant iz oysgegangen oyf mir.

hobn zey oyfgehoybn zeyer kol un hobn vider geveynt. un Orpe hot zikh tsekusht mit ir shviger, ober Rus hot zikh baheft on ir. hot zi gezogt: ze, dayn shvegern hot zikh umgekert tsu ir folk un tsu ir got; ker zikh um nokh dayn shvegern. hot Rus gezogt: zolst mikh nit betn dikh tsu farlozn, zikh umtsukern fun hinter dir, vorum vuhin du vest geyn, vel ikh geyn, un vu du vest nekhtikn, vel ikh nekhtikn; dayn folk iz mayn folk, un dayn got iz mayn got. vu du vest shtarbn, vel ikh shtarbn, un dortn vel ikh bagrobn vern. zol mir got ton azoy un nokh mer! nor der toyt vet fanandersheydn tsvishn mir un tsvishn dir.

*) ze shoftim beys, 16.

9.

Yoyne

alef:alef-tes"zayin

[Jonah 1:1-16]

un dos vort fun got iz geven tsu Yoyne dem zun fun Amitayn, azoy tsu zogn: shtey oyf, gey tsu der groyser shtot Ninvey, un ruf oys oyf ir, vorum zeyer shlekhtikeyt iz oyfgegangen far mir.

iz Yoyne oyfgeshtanen tsu antloyfn keyn Tarshish fun far got, un er hot genidert keyn Yofo, un hot gefunen a shif vos geyt keyn Tarshish; hot er opgetsolt ir loyn, un hot genidert in ir, kedey tsu geyn mit zey keyn Tarshish fun far got.

hot got ongevorfn a groysn vint oyfn yam, un es iz gevorn a groyser shturem oyfn yam, un di shif hot gehaltn baym tsebrokhn vern. hobn di shiflayt zikh dershrokn, un zey hobn geshrien itlekher tsu zayn got, un zey hobn arayngevorfn di zakhn vos oyfn shif, in yam, kedey zikh laykhter tsu makhn. un Yoyne hot aropgenidert in vinkl shif, un hot zikh geleygt un iz ayngeshlofn. hot der eltster fun di shiflayt genent tsu im, un hot gezogt: vos iz mit dir, vos du shlofst? shtey oyf un ruf tsu dayn got, efsher vet zikh got badakhtn on undz, un mir veln nit untergeyn.

un zey hobn gezogt eyner tsum andern: kumt lomir varfn goyrl, kedey mir zoln visn iber vemen dos dozike beyz is oyf undz. hobn zey gevorfn goyrl, un der goyrl iz gefaln oyf Yoynen. hobn zey tsu im gezogt: zog undz akorsht, du iber vemen dos dozike beyz iz oyf undz: vos iz dayn ton? un fun vanen kumstu? vos iz dayn land? un fun voser folk bistu? hot er tsu zey gezogt: a ivri bin ikh, hashem dem got fun di himlen tu ikh forkhtn, dem vos hot gemakht dem yam un di yaboshe. hobn di mentshn moyre gekrogn a groys moyre, un zey hobn tsu im gezogt: vos hostu do geton? vorum di mentshn hobn farshtanen az er antloyft fun got, az er hot dos zey gezogt.

hobn zey tsu im gezogt: vos zoln mir ton mit dir, kedey der yam zol zikh aynshtiln far undz? vorum der yam iz gevorn alts shturemdiker. hot er tsu zey gezogt: heybt mikh oyf un varft mikh arayn in yam, un der yam vet zikh aynshtiln far aykh; vorum ikh veys az iber mir iz der doziker groyser shturem oyf aykh.

un di mentshn hobn gerudert zikh umtsukern tsu der yaboshe, ober zey hobn nit gekent, vorum der yam hot nokhanand geshturemt akegn zey. hobn zey gerufn tsu got, un hobn gezogt: mir betn dikh, got, lomir nit untergeyn far dem lebn fun dem dozikn mentshn, un zolst nit brengen oyf undz umshuldik blut, vorum du got, azoy vi du bagerst tustu.

un zey hobn oyfgehoybn Yoynen, un hobn im arayngevorfn in yam, un der yam hot zikh opgeshtelt fun zayn shturemen. un di mentshn hobn moyre gehat a groys moyre far got un zey hobn geshlakht a shlakhtopfer tsu got, un genumen oyf zikh nedorim.

10.

Yoyne

gimel:alef-yod

[Jonah 3:1-10]

un dos vort fun got iz geven tsu Yoynen a tsveyt mol, azoy tsu zogn: shtey oyf, gey tsu der groyser shtot Ninveh, un ruf oys tsu ir di oysrufung vos ikh red tsu dir.

iz Yoyne oyfgeshtanen, un er iz gegangen keyn Ninveh, azoy vi dos vort fun got; un Ninveh iz geven a gevaltik groyse shtot fun dray teg gang. un Yoyne hot ongehoybn arayngeyn in shtot eyn tog gang, un er hot oysgerufn un hot gezogt: nokh fertsik teg un Ninveh vert ibergekert.

un di mentshn fun Ninveh hobn gegloybt in got, un zey hobn oysgerufn a fasttog, un hobn zikh ongeton in zak fun zeyer grestn biz zeyer klenstn. un di zakh hot dergreykht tsum meylekh fun Ninveh, un er iz oyfgeshtanen fun zayn tron, un hot oysgeton zayn mantl fun zikh, un hot zikh tsugedekt mit zak, un zikh gezetst oyf ash. un er hot gelozt oysrufn un ongezogt in Ninveh oyf dem bafel fun dem meylekh un zayne groyse layt, azoy tsu zogn: keyn mentsh un keyn beheyme, rinder oder shof, zol nit farzukhn dos mindste; nit zey zoln zikh fitern, un nit zey zoln trinken vaser. mentshn un beheymes zoln zayn tsugedekt mit zak; un me zol rufn tsu got mit shtarkeyt, un me zol zikh umkern itlekher fun zayn shlekhtn veg, un fun dem umrekht vos in zeyere hent. ver veys, efsher vider vet got kharote hobn, un zikh opkern fun zayn grimtsorn, un mir veln nit untergeyn.

hot got gezen zeyere maysim, az zey hobn zikh umgekert fun zeyer shlekhtn veg, un got hot kharote gehat oyf dem beyz vos er hot geredt zey tsu ton, un er hot es nit geton.