Odyssee

Οἱ δ᾽ ἷξον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν,

πρὸς δ᾽ ἄρα δώματ᾽ ἔλων Μενελάου κυδαλίμοιο.

τὸν δ᾽ εὗρον δαινύντα γάμον πολλοῖσιν ἔτηισιν

υἱέος ἠδὲ θυγατρὸς ἀμύμονος ὧι ἐνὶ οἴκωι.

5

τὴν μὲν Ἀχιλλῆος ῥηξήνορος υἱέι πέμπεν·

ἐν Τροίηι γὰρ πρῶτον ὑπέσχετο καὶ κατένευσε

δωσέμεναι, τοῖσιν δὲ θεοὶ γάμον ἐξετέλειον.

τὴν ἄρ᾽ ὅ γ᾽ ἔνθ᾽ ἵπποισι καὶ ἅρμασι πέμπε νέεσθαι

Μυρμιδόνων προτὶ ἄστυ περικλυτόν, οἷσιν ἄνασσεν.

10

υἱέι δὲ Σπάρτηθεν Ἀλέκτορος ἤγετο κούρην,

ὅς οἱ τηλύγετος γένετο κρατερὸς Μεγαπένθης

ἐκ δούλης· Ἑλένηι δὲ θεοὶ γόνον οὐκέτ᾽ ἔφαινον,

ἐπεὶ δὴ τὸ πρῶτον ἐγείνατο παῖδ᾽ ἐρατεινήν,

Ἑρμιόνην, ἣ εἶδος ἔχε χρυσέης Ἀφροδίτης.

15

ὣς οἱ μὲν δαίνυντο καθ᾽ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα

γείτονες ἠδὲ ἔται Μενελάου κυδαλίμοιο,

τερπόμενοι· μετὰ δέ σφιν ἐμέλπετο θεῖος ἀοιδὸς

φορμίζων, δοιὼ δὲ κυβιστητῆρε κατ᾽ αὐτούς,

μολπῆς ἐξάρχοντος, ἐδίνευον κατὰ μέσσους.

20

τὼ δ᾽ αὖτ᾽ ἐν προθύροισι δόμων αὐτώ τε καὶ ἵππω,

Τηλέμαχός θ᾽ ἥρως καὶ Νέστορος ἀγλαὸς υἱός,

στῆσαν· ὁ δὲ προμολὼν ἴδετο κρείων Ἐτεωνεύς,

ὀτρηρὸς θεράπων Μενελάου κυδαλίμοιο,

βῆ δ᾽ ἴμεν ἀγγελέων διὰ δώματα ποιμένι λαῶν,

25

ἀγχοῦ δ᾽ ἱστάμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

ξείνω δή τινε τώδε, διοτρεφὲς ὦ Μενέλαε,

ἄνδρε δύω, γενεῆι δὲ Διὸς μεγάλοιο ἔικτον.

ἀλλ᾽ εἴπ᾽, ἤ σφωιν καταλύσομεν ὠκέας ἵππους,

ἦ ἄλλον πέμπωμεν ἱκανέμεν, ὅς κε φιλήσηι.

30

τὸν δὲ μέγ᾽ ὀχθήσας προσέφη ξανθὸς Μενέλαος·

οὐ μὲν νήπιος ἦσθα, Βοηθοΐδη Ἐτεωνεῦ,

τὸ πρίν· ἀτὰρ μὲν νῦν γε πάϊς ὣς νήπια βάζεις.

ἦ μὲν δὴ νῶι ξεινήια πολλὰ φαγόντε

ἄλλων ἀνθρώπων δεῦρ᾽ ἱκόμεθ᾽, αἴ κέ ποθι Ζεὺς

35

ἐξοπίσω περ παύσηι ὀιζύος. ἀλλὰ λύ᾽ ἵππους

ξείνων, ἐς δ᾽ αὐτοὺς προτέρω ἄγε θοινηθῆναι.

ὣς φάθ᾽, ὁ δὲ μεγάροιο διέσσυτο, κέκλετο δ᾽ ἄλλους

ὀτρηροὺς θεράποντας ἅμα σπέσθαι ἑοῖ αὐτῶι.

οἱ δ᾽ ἵππους μὲν λῦσαν ὑπὸ ζυγοῦ ἱδρώοντας,

40

καὶ τοὺς μὲν κατέδησαν ἐφ᾽ ἱππείηισι κάπηισι,

πὰρ δ᾽ ἔβαλον ζειάς, ἀνὰ δὲ κρῖ λευκὸν ἔμιξαν,

ἅρματα δ᾽ ἔκλιναν πρὸς ἐνώπια παμφανόωντα,

αὐτοὺς δ᾽ εἰσῆγον θεῖον δόμον. οἱ δὲ ἰδόντες

θαύμαζον κατὰ δῶμα διοτρεφέος βασιλῆος·

45

ὥς τε γὰρ ἠελίου αἴγλη πέλεν ἠὲ σελήνης

δῶμα καθ᾽ ὑψερεφὲς Μενελάου κυδαλίμοιο.

αὐτὰρ ἐπεὶ τάρπησαν ὁρώμενοι ὀφθαλμοῖσιν,

ἔς ῥ᾽ ἀσαμίνθους βάντες ἐυξέστας λούσαντο.

τοὺς δ᾽ ἐπεὶ οὖν δμωιαὶ λοῦσαν καὶ χρῖσαν ἐλαίωι,

50

ἀμφὶ δ᾽ ἄρα χλαίνας οὔλας βάλον ἠδὲ χιτῶνας,

ἔς ῥα θρόνους ἕζοντο παρ᾽ Ἀτρεΐδην Μενέλαον.

χέρνιβα δ᾽ ἀμφίπολος προχόωι ἐπέχευε φέρουσα

καλῆι χρυσείηι ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος,

νίψασθαι· παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν.

55

σῖτον δ᾽ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα,

εἴδατα πόλλ᾽ ἐπιθεῖσα, χαριζομένη παρεόντων.

δαιτρὸς δὲ κρειῶν πίνακας παρέθηκεν ἀείρας

παντοίων, παρὰ δέ σφι τίθει χρύσεια κύπελλα.

τὼ καὶ δεικνύμενος προσέφη ξανθὸς Μενέλαος·

60

σίτου θ᾽ ἅπτεσθον καὶ χαίρετον. αὐτὰρ ἔπειτα

δείπνου πασσαμένω εἰρησόμεθ᾽, οἵ τινές ἐστον

ἀνδρῶν· οὐ γὰρ σφῶιν γε γένος ἀπόλωλε τοκήων,

ἀλλ᾽ ἀνδρῶν γένος ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων

σκηπτούχων, ἐπεὶ οὔ κε κακοὶ τοιούσδε τέκοιεν.

65

ὣς φάτο, καί σφιν νῶτα βοὸς παρὰ πίονα θῆκεν

ὄπτ᾽ ἐν χερσὶν ἑλών, τά ῥά οἱ γέρα πάρθεσαν αὐτῶι.

οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

δὴ τότε Τηλέμαχος προσεφώνεε Νέστορος υἱόν,

70

ἄγχι σχὼν κεφαλήν, ἵνα μὴ πευθοίαθ᾽ οἱ ἄλλοι·

φράζεο, Νεστορίδη, τῶι ἐμῶι κεχαρισμένε θυμῶι,

χαλκοῦ τε στεροπὴν κὰδ δώματα ἠχήεντα

χρυσοῦ τ᾽ ἠλέκτρου τε καὶ ἀργύρου ἠδ᾽ ἐλέφαντος.

Ζηνός που τοιήδε γ᾽ Ὀλυμπίου ἔνδοθεν αὐλή,

ὅσσα τάδ᾽ ἄσπετα πολλά· σέβας μ᾽ ἔχει εἰσορόωντα.

75

τοῦ δ᾽ ἀγορεύοντος ξύνετο ξανθὸς Μενέλαος,

καί σφεας φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

τέκνα φίλ᾽, ἦ τοι Ζηνὶ βροτῶν οὐκ ἄν τις ἐρίζοι·

ἀθάνατοι γὰρ τοῦ γε δόμοι καὶ κτήματ᾽ ἔασιν·

80

ἀνδρῶν δ᾽ ἤ κέν τίς μοι ἐρίσσεται, ἠὲ καὶ οὐκί,

κτήμασιν. ἦ γὰρ πολλὰ παθὼν καὶ πόλλ᾽ ἐπαληθεὶς

ἠγαγόμην ἐν νηυσὶ καὶ ὀγδοάτωι ἔτει ἦλθον,

Κύπρον Φοινίκην τε καὶ Αἰγυπτίους ἐπαληθείς,

Αἰθίοπάς θ᾽ ἱκόμην καὶ Σιδονίους καὶ Ἐρεμβοὺς

85

καὶ Λιβύην, ἵνα τ᾽ ἄρνες ἄφαρ κεραοὶ τελέθουσι.

τρὶς γὰρ τίκτει μῆλα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτόν.

ἔνθα μὲν οὔτε ἄναξ ἐπιδευὴς οὔτε τι ποιμὴν

τυροῦ καὶ κρειῶν οὐδὲ γλυκεροῖο γάλακτος,

ἀλλ᾽ αἰεὶ παρέχουσιν ἐπηετανὸν γάλα θῆσθαι.

90

ἧος ἐγὼ περὶ κεῖνα πολὺν βίοτον συναγείρων

ἠλώμην, τῆός μοι ἀδελφεὸν ἄλλος ἔπεφνεν

λάθρηι, ἀνωιστί, δόλωι οὐλομένης ἀλόχοιο·

ὣς οὔ τοι χαίρων τοῖσδε κτεάτεσσιν ἀνάσσω.

καὶ πατέρων τάδε μέλλετ᾽ ἀκουέμεν, οἵ τινες ὑμῖν

95

εἰσίν, ἐπεὶ μάλα πολλὰ πάθον, καὶ ἀπώλεσα οἶκον

εὖ μάλα ναιετάοντα, κεχανδότα πολλὰ καὶ ἐσθλά.

ὧν ὄφελον τριτάτην περ ἔχων ἐν δώμασι μοῖραν

ναίειν, οἱ δ᾽ ἄνδρες σόοι ἔμμεναι, οἳ τότ᾽ ὄλοντο

Τροίηι ἐν εὐρείηι ἑκὰς Ἄργεος ἱπποβότοιο.

100

ἀλλ᾽ ἔμπης πάντας μὲν ὀδυρόμενος καὶ ἀχεύων

πολλάκις ἐν μεγάροισι καθήμενος ἡμετέροισιν

ἄλλοτε μέν τε γόωι φρένα τέρπομαι, ἄλλοτε δ᾽ αὖτε

παύομαι· αἰψηρὸς δὲ κόρος κρυεροῖο γόοιο.

τῶν πάντων οὐ τόσσον ὀδύρομαι, ἀχνύμενός περ,

105

ὡς ἑνός, ὅς τέ μοι ὕπνον ἀπεχθαίρει καὶ ἐδωδὴν

μνωομένωι, ἐπεὶ οὔ τις Ἀχαιῶν τόσσ᾽ ἐμόγησεν,

ὅσσ᾽ Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο. τῶι δ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλεν

αὐτῶι κήδε᾽ ἔσεσθαι, ἐμοὶ δ᾽ ἄχος αἰὲν ἄλαστον

κείνου, ὅπως δὴ δηρὸν ἀποίχεται, οὐδέ τι ἴδμεν,

110

ζώει ὅ γ᾽ ἦ τέθνηκεν. ὀδύρονταί νύ που αὐτὸν

Λαέρτης θ᾽ ὁ γέρων καὶ ἐχέφρων Πηνελόπεια

Τηλέμαχός θ᾽, ὃν ἔλειπε νέον γεγαῶτ᾽ ἐνὶ οἴκωι.

ὣς φάτο, τῶι δ᾽ ἄρα πατρὸς ὑφ᾽ ἵμερον ὦρσε γόοιο.

δάκρυ δ᾽ ἀπὸ βλεφάρων χαμάδις βάλε πατρὸς ἀκούσας,

115

χλαῖναν πορφυρέην ἄντ᾽ ὀφθαλμοῖιν ἀνασχὼν

ἀμφοτέρηισιν χερσί. νόησε δέ μιν Μενέλαος,

μερμήριξε δ᾽ ἔπειτα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,

ἠέ μιν αὐτὸν πατρὸς ἐάσειε μνησθῆναι

ἦ πρῶτ᾽ ἐξερέοιτο ἕκαστά τε πειρήσαιτο.

[...]