BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

August Dühr

1806 - 1896

 

Ilias

 

I. Gesang

 

______________________________________________________________________________

 

 

De ierste Gesang.

 

 

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

οὐλομένην, ἣ μυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε,

πολλὰς δ᾽ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν

ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

5

οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή,

ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.

 

 

 

 

 

 

 

τίς τ᾽ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;

Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὁ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς

10

νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὄρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί,

οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα

Ἀτρεΐδης· ὁ γὰρ ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν

λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ᾽ ἀπερείσι᾽ ἄποινα,

στέμματ᾽ ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος

15

χρυσέωι ἀνὰ σκήπτρωι, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς,

Ἀτρεΐδα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν·

Ἀτρεΐδαι τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,

ὑμῖν μὲν θεοὶ δοῖεν Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες

ἐκπέρσαι Πριάμοιο πόλιν, εὖ δ᾽ οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι·

20

παῖδα δ᾽ ἐμοὶ λύσαιτε φίλην, τὰ δ᾽ ἄποινα δέχεσθαι,

ἁζόμενοι Διὸς υἱὸν ἑκηβόλον Ἀπόλλωνα.

 

 

 

 

 

ἔνθ᾽ ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ

αἰδεῖσθαί θ᾽ ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα·

ἀλλ᾽ οὐκ Ἀτρεΐδηι Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῶι,

25

ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ᾽ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε·

μή σε γέρον κοίληισιν ἐγὼ παρὰ νηυσὶ κιχείω

ἢ νῦν δηθύνοντ᾽ ἢ ὕστερον αὖτις ἰόντα,

μή νύ τοι οὐ χραίσμηι σκῆπτρον καὶ στέμμα θεοῖο·

τὴν δ᾽ ἐγὼ οὐ λύσω· πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν

30

ἡμετέρωι ἐνὶ οἴκωι ἐν Ἄργεϊ τηλόθι πάτρης

ἱστὸν ἐποιχομένην καὶ ἐμὸν λέχος ἀντιόωσαν·

ἀλλ᾽ ἴθι μή μ᾽ ἐρέθιζε σαώτερος ὥς κε νέηαι.

 

 

ὧς ἔφατ᾽, ἔδεισεν δ᾽ ὁ γέρων καὶ ἐπείθετο μύθωι·

βῆ δ᾽ ἀκέων παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης·

35

πολλὰ δ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπάνευθε κιὼν ἠρᾶθ᾽ ὁ γεραιὸς

Ἀπόλλωνι ἄνακτι, τὸν ἠΰκομος τέκε Λητώ·

κλῦθί μευ ἀργυρότοξ᾽, ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας

Κίλλάν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις,

Σμινθεῦ εἴ ποτέ τοι χαρίεντ᾽ ἐπὶ νηὸν ἔρεψα,

40

ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρί᾽ ἔκηα

ταύρων ἠδ᾽ αἰγῶν, τὸ δέ μοι κρήηνον ἐέλδωρ·

τίσειαν Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν.

 

ὧς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τοῦ δ᾽ ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων,

βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ,

45

τόξ᾽ ὤμοισιν ἔχων ἀμφηρεφέα τε φαρέτρην·

ἔκλαγξαν δ᾽ ἄρ᾽ ὀϊστοὶ ἐπ᾽ ὤμων χωομένοιο,

αὐτοῦ κινηθέντος· ὁ δ᾽ ἤϊε νυκτὶ ἐοικώς.

ἕζετ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπάνευθε νεῶν, μετὰ δ᾽ ἰὸν ἕηκε·

δεινὴ δὲ κλαγγὴ γένετ᾽ ἀργυρέοιο βιοῖο·

50

οὐρῆας μὲν πρῶτον ἐπώιχετο καὶ κύνας ἀργούς,

αὐτὰρ ἔπειτ᾽ αὐτοῖσι βέλος ἐχεπευκὲς ἐφιεὶς

βάλλ᾽· αἰεὶ δὲ πυραὶ νεκύων καίοντο θαμειαί.

 

 

ἐννῆμαρ μὲν ἀνὰ στρατὸν ὤιχετο κῆλα θεοῖο,

τῆι δεκάτηι δ᾽ ἀγορὴν δὲ καλέσσατο λαὸν Ἀχιλλεύς·

55

τῶι γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη·

κήδετο γὰρ Δαναῶν, ὅτι ῥα θνήσκοντας ὁρᾶτο.

οἳ δ᾽ ἐπεὶ οὖν ἤγερθεν ὁμηγερέες τε γένοντο,

τοῖσι δ᾽ ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·

Ἀτρεΐδη νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀΐω

60

ἂψ ἀπονοστήσειν, εἴ κεν θάνατόν γε φύγοιμεν,

εἰ δὴ ὁμοῦ πόλεμός τε δαμᾶι καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς·

ἀλλ᾽ ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν ἢ ἱερῆα

ἢ καὶ ὀνειροπόλον, καὶ γάρ τ᾽ ὄναρ ἐκ Διός ἐστιν,

ὅς κ᾽ εἴποι ὅ τι τόσσον ἐχώσατο Φοῖβος Ἀπόλλων,

65

εἴτ᾽ ἄρ᾽ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται ἠδ᾽ ἑκατόμβης,

αἴ κέν πως ἀρνῶν κνίσης αἰγῶν τε τελείων

βούλεται ἀντιάσας ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι.

 

 

 

ἤτοι ὅ γ᾽ ὧς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο· τοῖσι δ᾽ ἀνέστη

Κάλχας Θεστορίδης οἰωνοπόλων ὄχ᾽ ἄριστος,

70

ὃς ἤιδη τά τ᾽ ἐόντα τά τ᾽ ἐσσόμενα πρό τ᾽ ἐόντα,

καὶ νήεσσ᾽ ἡγήσατ᾽ Ἀχαιῶν Ἴλιον εἴσω

ἣν διὰ μαντοσύνην, τήν οἱ πόρε Φοῖβος Ἀπόλλων·

ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·

ὦ Ἀχιλεῦ κέλεαί με Διῒ φίλε μυθήσασθαι

75

μῆνιν Ἀπόλλωνος ἑκατηβελέταο ἄνακτος·

τοὶ γὰρ ἐγὼν ἐρέω· σὺ δὲ σύνθεο καί μοι ὄμοσσον

ἦ μέν μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν·

ἦ γὰρ ὀΐομαι ἄνδρα χολωσέμεν, ὃς μέγα πάντων

Ἀργείων κρατέει καί οἱ πείθονται Ἀχαιοί·

80

κρείσσων γὰρ βασιλεὺς ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ·

εἴ περ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψηι,

ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσηι,

ἐν στήθεσσιν ἑοῖσι· σὺ δὲ φράσαι εἴ με σαώσεις.

 

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·

85

θαρσήσας μάλα εἰπὲ θεοπρόπιον ὅ τι οἶσθα·

οὐ μὰ γὰρ Ἀπόλλωνα Διῒ φίλον, ὧι τε σὺ Κάλχαν

εὐχόμενος Δαναοῖσι θεοπροπίας ἀναφαίνεις,

οὔ τις ἐμεῦ ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο

σοὶ κοίληις παρὰ νηυσί βαρείας χεῖρας ἐποίσει

90

συμπάντων Δαναῶν, οὐδ᾽ ἢν Ἀγαμέμνονα εἴπηις,

ὃς νῦν πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι.

 

καὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων·

οὔ τ᾽ ἄρ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὐδ᾽ ἑκατόμβης,

ἀλλ᾽ ἕνεκ᾽ ἀρητῆρος ὃν ἠτίμησ᾽ Ἀγαμέμνων,

95

οὐδ᾽ ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ᾽ ἄποινα,

τοὔνεκ᾽ ἄρ᾽ ἄλγε᾽ ἔδωκεν ἑκηβόλος ἠδ᾽ ἔτι δώσει·

οὐδ᾽ ὅ γε πρὶν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἀπώσει

πρίν γ᾽ ἀπὸ πατρὶ φίλωι δόμεναι ἑλικώπιδα κούρην

ἀπριάτην ἀνάποινον, ἄγειν θ᾽ ἱερὴν ἑκατόμβην

100

ἐς Χρύσην· τότε κέν μιν ἱλασσάμενοι πεπίθοιμεν.

 

ἤτοι ὅ γ᾽ ὧς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο· τοῖσι δ᾽ ἀνέστη

ἥρως Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων

ἀχνύμενος· μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι

πίμπλαντ᾽, ὄσσε δέ οἱ πυρὶ λαμπετόωντι ἐΐκτην·

105

Κάλχαντα πρώτιστα κάκ᾽ ὀσσόμενος προσέειπε·

μάντι κακῶν οὐ πώ ποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπας·

αἰεί τοι τὰ κάκ᾽ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι,

ἐσθλὸν δ᾽ οὔτέ τί πω εἶπας ἔπος οὔτ᾽ ἐτέλεσσας·

καὶ νῦν ἐν Δαναοῖσι θεοπροπέων ἀγορεύεις

110

ὡς δὴ τοῦδ᾽ ἕνεκά σφιν ἑκηβόλος ἄλγεα τεύχει,

οὕνεκ᾽ ἐγὼ κούρης Χρυσηΐδος ἀγλά᾽ ἄποινα

οὐκ ἔθελον δέξασθαι, ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτὴν

οἴκοι ἔχειν· καὶ γάρ ῥα Κλυταιμνήστρης προβέβουλα

κουριδίης ἀλόχου, ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐστι χερείων,

115

οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, οὔτ᾽ ἂρ φρένας οὔτέ τι ἔργα.

ἀλλὰ καὶ ὧς ἐθέλω δόμεναι πάλιν εἰ τό γ᾽ ἄμεινον·

βούλομ᾽ ἐγὼ λαὸν σῶν ἔμμεναι ἢ ἀπολέσθαι·

αὐτὰρ ἐμοὶ γέρας αὐτίχ᾽ ἑτοιμάσατ᾽ ὄφρα μὴ οἶος

Ἀργείων ἀγέραστος ἔω, ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε·

120

λεύσσετε γὰρ τό γε πάντες ὅ μοι γέρας ἔρχεται ἄλληι.

 

 

 

 

 

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς·

Ἀτρεΐδη κύδιστε φιλοκτεανώτατε πάντων,

πῶς γάρ τοι δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοί;

οὐδέ τί που ἴδμεν ξυνήϊα κείμενα πολλά·

125

ἀλλὰ τὰ μὲν πολίων ἐξεπράθομεν, τὰ δέδασται,

λαοὺς δ᾽ οὐκ ἐπέοικε παλίλλογα ταῦτ᾽ ἐπαγείρειν.

ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν τήνδε θεῶι πρόες· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ

τριπλῆι τετραπλῆι τ᾽ ἀποτείσομεν, αἴ κέ ποθι Ζεὺς

δῶισι πόλιν Τροίην εὐτείχεον ἐξαλαπάξαι.

 

 

130

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·

μὴ δ᾽ οὕτως ἀγαθός περ ἐὼν θεοείκελ᾽ Ἀχιλλεῦ

κλέπτε νόωι, ἐπεὶ οὐ παρελεύσεαι οὐδέ με πείσεις.

ἦ ἐθέλεις ὄφρ᾽ αὐτὸς ἔχηις γέρας, αὐτὰρ ἔμ᾽ αὔτως

ἧσθαι δευόμενον, κέλεαι δέ με τήνδ᾽ ἀποδοῦναι;

135

ἀλλ᾽ εἰ μὲν δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοὶ

ἄρσαντες κατὰ θυμὸν ὅπως ἀντάξιον ἔσται·

εἰ δέ κε μὴ δώωσιν ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι

ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος

ἄξω ἑλών· ὁ δέ κεν κεχολώσεται ὅν κεν ἵκωμαι.

140

ἀλλ᾽ ἤτοι μὲν ταῦτα μεταφρασόμεσθα καὶ αὖτις,

νῦν δ᾽ ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δῖαν,

ἐν δ᾽ ἐρέτας ἐπιτηδὲς ἀγείρομεν, ἐς δ᾽ ἑκατόμβην

θείομεν, ἂν δ᾽ αὐτὴν Χρυσηΐδα καλλιπάρηιον

βήσομεν· εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω,

145

ἢ Αἴας ἢ Ἰδομενεὺς ἢ δῖος Ὀδυσσεὺς

ἠὲ σὺ Πηλεΐδη πάντων ἐκπαγλότατ᾽ ἀνδρῶν,

ὄφρ᾽ ἥμιν ἑκάεργον ἱλάσσεαι ἱερὰ ῥέξας.

τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·

ὤ μοι ἀναιδείην ἐπιειμένε κερδαλεόφρον

150

πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθηται Ἀχαιῶν

ἢ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἢ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι;

οὐ γὰρ ἐγὼ Τρώων ἕνεκ᾽ ἤλυθον αἰχμητάων

δεῦρο μαχησόμενος, ἐπεὶ οὔ τί μοι αἴτιοί εἰσιν·

οὐ γὰρ πώποτ᾽ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους,

155

οὐδέ ποτ᾽ ἐν Φθίηι ἐριβώλακι βωτιανείρηι

καρπὸν ἐδηλήσαντ᾽, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξὺ

οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα·

ἀλλὰ σοὶ ὦ μέγ᾽ ἀναιδὲς ἅμ᾽ ἑσπόμεθ᾽ ὄφρα σὺ χαίρηις,

τιμὴν ἀρνύμενοι Μενελάωι σοί τε κυνῶπα

160

πρὸς Τρώων· τῶν οὔ τι μετατρέπηι οὐδ᾽ ἀλεγίζεις·

καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς,

ὧι ἔπι πολλὰ μόγησα, δόσαν δέ μοι υἷες Ἀχαιῶν.

οὐ μὲν σοί ποτε ἶσον ἔχω γέρας ὁππότ᾽ Ἀχαιοὶ

Τρώων ἐκπέρσωσ᾽ εὖ ναιόμενον πτολίεθρον·

165

ἀλλὰ τὸ μὲν πλεῖον πολυάϊκος πολέμοιο

χεῖρες ἐμαὶ διέπουσ᾽· ἀτὰρ ἤν ποτε δασμὸς ἵκηται,

σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον, ἐγὼ δ᾽ ὀλίγον τε φίλον τε

ἔρχομ᾽ ἔχων ἐπὶ νῆας, ἐπεί κε κάμω πολεμίζων.

νῦν δ᾽ εἶμι Φθίην δ᾽, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν

170

οἴκαδ᾽ ἴμεν σὺν νηυσὶ κορωνίσιν, οὐδέ σ᾽ ὀΐω

ἐνθάδ᾽ ἄτιμος ἐὼν ἄφενος καὶ πλοῦτον ἀφύξειν.

 

 

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·

φεῦγε μάλ᾽ εἴ τοι θυμὸς ἐπέσσυται, οὐδέ σ᾽ ἔγωγε

λίσσομαι εἵνεκ᾽ ἐμεῖο μένειν· πάρ᾽ ἔμοιγε καὶ ἄλλοι

175

οἵ κέ με τιμήσουσι, μάλιστα δὲ μητίετα Ζεύς.

ἔχθιστος δέ μοί ἐσσι διοτρεφέων βασιλήων·

αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε·

εἰ μάλα καρτερός ἐσσι, θεός που σοὶ τό γ᾽ ἔδωκεν·

οἴκαδ᾽ ἰὼν σὺν νηυσί τε σῆις καὶ σοῖς ἑτάροισι

180

Μυρμιδόνεσσιν ἄνασσε, σέθεν δ᾽ ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω,

οὐδ᾽ ὄθομαι κοτέοντος· ἀπειλήσω δέ τοι ὧδε·

ὡς ἔμ᾽ ἀφαιρεῖται Χρυσηΐδα Φοῖβος Ἀπόλλων,

τὴν μὲν ἐγὼ σὺν νηΐ τ᾽ ἐμῆι καὶ ἐμοῖς ἑτάροισι

πέμψω, ἐγὼ δέ κ᾽ ἄγω Βρισηΐδα καλλιπάρηιον

185

αὐτὸς ἰὼν κλισίην δὲ τὸ σὸν γέρας ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῆις

ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν, στυγέηι δὲ καὶ ἄλλος

ἶσον ἐμοὶ φάσθαι καὶ ὁμοιωθήμεναι ἄντην.

 

 

 

 

 

ὧς φάτο· Πηλεΐωνι δ᾽ ἄχος γένετ᾽, ἐν δέ οἱ ἦτορ

στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν,

190

ἢ ὅ γε φάσγανον ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ

τοὺς μὲν ἀναστήσειεν, ὁ δ᾽ Ἀτρεΐδην ἐναρίζοι,

ἦε χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν.

ἧος ὁ ταῦθ᾽ ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,

ἕλκετο δ᾽ ἐκ κολεοῖο μέγα ξίφος, ἦλθε δ᾽ Ἀθήνη

195

οὐρανόθεν· πρὸ γὰρ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη

ἄμφω ὁμῶς θυμῶι φιλέουσά τε κηδομένη τε·

στῆ δ᾽ ὄπιθεν, ξανθῆς δὲ κόμης ἕλε Πηλεΐωνα

οἴωι φαινομένη· τῶν δ᾽ ἄλλων οὔ τις ὁρᾶτο·

θάμβησεν δ᾽ Ἀχιλεύς, μετὰ δ᾽ ἐτράπετ᾽, αὐτίκα δ᾽ ἔγνω

200

Παλλάδ᾽ Ἀθηναίην· δεινὼ δέ οἱ ὄσσε φάανθεν·

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

τίπτ᾽ αὖτ᾽ αἰγιόχοιο Διὸς τέκος εἰλήλουθας;

ἦ ἵνα ὕβριν ἴδηι Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο;

ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀΐω·

205

ἧις ὑπεροπλίηισι τάχ᾽ ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσηι.

 

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·

ἦλθον ἐγὼ παύσουσα τὸ σὸν μένος, αἴ κε πίθηαι,

οὐρανόθεν· πρὸ δέ μ᾽ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη

ἄμφω ὁμῶς θυμῶι φιλέουσά τε κηδομένη τε·

210

ἀλλ᾽ ἄγε λῆγ᾽ ἔριδος, μηδὲ ξίφος ἕλκεο χειρί·

ἀλλ᾽ ἤτοι ἔπεσιν μὲν ὀνείδισον ὡς ἔσεταί περ·

ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·

καί ποτέ τοι τρὶς τόσσα παρέσσεται ἀγλαὰ δῶρα

ὕβριος εἵνεκα τῆσδε· σὺ δ᾽ ἴσχεο, πείθεο δ᾽ ἡμῖν.

 

215

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·

χρὴ μὲν σφωΐτερόν γε θεὰ ἔπος εἰρύσσασθαι

καὶ μάλα περ θυμῶι κεχολωμένον· ὧς γὰρ ἄμεινον·

ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται μάλα τ᾽ ἔκλυον αὐτοῦ.

 

ἦ καὶ ἐπ᾽ ἀργυρέηι κώπηι σχέθε χεῖρα βαρεῖαν,

220

ἂψ δ᾽ ἐς κουλεὸν ὦσε μέγα ξίφος, οὐδ᾽ ἀπίθησε

μύθωι Ἀθηναίης· ἣ δ᾽ Οὔλυμπον δὲ βεβήκει

δώματ᾽ ἐς αἰγιόχοιο Διὸς μετὰ δαίμονας ἄλλους.

 

Πηλεΐδης δ᾽ ἐξαῦτις ἀταρτηροῖς ἐπέεσσιν

Ἀτρεΐδην προσέειπε, καὶ οὔ πω λῆγε χόλοιο·

225

οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ᾽ ἔχων, κραδίην δ᾽ ἐλάφοιο,

οὔτέ ποτ᾽ ἐς πόλεμον ἅμα λαῶι θωρηχθῆναι

οὔτε λόχον δ᾽ ἰέναι σὺν ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν

τέτληκας θυμῶι· τὸ δέ τοι κὴρ εἴδεται εἶναι.

ἦ πολὺ λώϊόν ἐστι κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν

230

δῶρ᾽ ἀποαιρεῖσθαι ὅς τις σέθεν ἀντίον εἴπηι·

δημοβόρος βασιλεὺς ἐπεὶ οὐτιδανοῖσιν ἀνάσσεις·

ἦ γὰρ ἂν Ἀτρεΐδη νῦν ὕστατα λωβήσαιο.

ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι·

ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζους

235

φύσει, ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν,

οὐδ᾽ ἀναθηλήσει· περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε

φύλλά τε καὶ φλοιόν· νῦν αὖτέ μιν υἷες Ἀχαιῶν

ἐν παλάμηις φορέουσι δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας

πρὸς Διὸς εἰρύαται· ὁ δέ τοι μέγας ἔσσεται ὅρκος·

240

ἦ ποτ᾽ Ἀχιλλῆος ποθὴ ἵξεται υἷας Ἀχαιῶν

σύμπαντας· τότε δ᾽ οὔ τι δυνήσεαι ἀχνύμενός περ

χραισμεῖν, εὖτ᾽ ἂν πολλοὶ ὑφ᾽ Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο

θνήσκοντες πίπτωσι· σὺ δ᾽ ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις

χωόμενος ὅ τ᾽ ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισας.

245

ὧς φάτο Πηλεΐδης, ποτὶ δὲ σκῆπτρον βάλε γαίηι

χρυσείοις ἥλοισι πεπαρμένον, ἕζετο δ᾽ αὐτός·

Ἀτρεΐδης δ᾽ ἑτέρωθεν ἐμήνιε· τοῖσι δὲ Νέστωρ

ἡδυεπὴς ἀνόρουσε λιγὺς Πυλίων ἀγορητής,

τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή·

250

τῶι δ᾽ ἤδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων

ἐφθίαθ᾽, οἵ οἱ πρόσθεν ἅμα τράφεν ἠδ᾽ ἐγένοντο

ἐν Πύλωι ἠγαθέηι, μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσεν·

ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·

 

 

ὦ πόποι ἦ μέγα πένθος Ἀχαιΐδα γαῖαν ἱκάνει·

255

ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες

ἄλλοι τε Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῶι

εἰ σφῶϊν τάδε πάντα πυθοίατο μαρναμένοιϊν,

οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ᾽ ἐστὲ μάχεσθαι.

ἀλλὰ πίθεσθ᾽· ἄμφω δὲ νεωτέρω ἐστὸν ἐμεῖο·

260

ἤδη γάρ ποτ᾽ ἐγὼ καὶ ἀρείοσιν ἠέ περ ὑμῖν

ἀνδράσιν ὡμίλησα, καὶ οὔ ποτέ μ᾽ οἵ γ᾽ ἀθέριζον.

οὐ γάρ πω τοίους ἴδον ἀνέρας οὐδὲ ἴδωμαι,

οἷον Πειρίθοόν τε Δρύαντά τε ποιμένα λαῶν

Καινέα τ᾽ Ἐξάδιόν τε καὶ ἀντίθεον Πολύφημον

265

Θησέα τ᾽ Αἰγεΐδην, ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν·

κάρτιστοι δὴ κεῖνοι ἐπιχθονίων τράφεν ἀνδρῶν·

κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο

φηρσὶν ὀρεσκώιοισι καὶ ἐκπάγλως ἀπόλεσσαν.

καὶ μὲν τοῖσιν ἐγὼ μεθομίλεον ἐκ Πύλου ἐλθὼν

270

τηλόθεν ἐξ ἀπίης γαίης· καλέσαντο γὰρ αὐτοί·

καὶ μαχόμην κατ᾽ ἔμ᾽ αὐτὸν ἐγώ· κείνοισι δ᾽ ἂν οὔ τις

τῶν οἳ νῦν βροτοί εἰσιν ἐπιχθόνιοι μαχέοιτο·

καὶ μέν μευ βουλέων ξύνιεν πείθοντό τε μύθωι·

ἀλλὰ πίθεσθε καὶ ὔμμες, ἐπεὶ πείθεσθαι ἄμεινον·

275

μήτε σὺ τόνδ᾽ ἀγαθός περ ἐὼν ἀποαίρεο κούρην,

ἀλλ᾽ ἔα ὥς οἱ πρῶτα δόσαν γέρας υἷες Ἀχαιῶν·

μήτε σὺ Πηλείδη ἔθελ᾽ ἐριζέμεναι βασιλῆϊ

ἀντιβίην, ἐπεὶ οὔ ποθ᾽ ὁμοίης ἔμμορε τιμῆς

σκηπτοῦχος βασιλεύς, ὧι τε Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν.

280

εἰ δὲ σὺ καρτερός ἐσσι θεὰ δέ σε γείνατο μήτηρ,

ἀλλ᾽ ὅ γε φέρτερός ἐστιν ἐπεὶ πλεόνεσσιν ἀνάσσει.

Ἀτρεΐδη σὺ δὲ παῦε τεὸν μένος· αὐτὰρ ἔγωγε

λίσσομ᾽ Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χόλον, ὃς μέγα πᾶσιν

ἕρκος Ἀχαιοῖσιν πέλεται πολέμοιο κακοῖο.

 

285

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·

ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα γέρον κατὰ μοῖραν ἔειπες·

ἀλλ᾽ ὅδ᾽ ἀνὴρ ἐθέλει περὶ πάντων ἔμμεναι ἄλλων,

πάντων μὲν κρατέειν ἐθέλει, πάντεσσι δ᾽ ἀνάσσειν,

πᾶσι δὲ σημαίνειν, ἅ τιν᾽ οὐ πείσεσθαι ὀΐω·

290

εἰ δέ μιν αἰχμητὴν ἔθεσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες

τοὔνεκά οἱ προθέουσιν ὀνείδεα μυθήσασθαι;

 

τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑποβλήδην ἠμείβετο δῖος Ἀχιλλεύς·

ἦ γάρ κεν δειλός τε καὶ οὐτιδανὸς καλεοίμην

εἰ δὴ σοὶ πᾶν ἔργον ὑπείξομαι ὅττί κεν εἴπηις·

295

ἄλλοισιν δὴ ταῦτ᾽ ἐπιτέλλεο, μὴ γὰρ ἔμοιγε

σήμαιν᾽· οὐ γὰρ ἔγωγ᾽ ἔτι σοὶ πείσεσθαι ὀΐω.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῆισι·

χερσὶ μὲν οὔ τοι ἔγωγε μαχήσομαι εἵνεκα κούρης

οὔτε σοὶ οὔτέ τωι ἄλλωι, ἐπεί μ᾽ ἀφέλεσθέ γε δόντες·

300

τῶν δ᾽ ἄλλων ἅ μοί ἐστι θοῆι παρὰ νηῒ μελαίνηι

τῶν οὐκ ἄν τι φέροις ἀνελὼν ἀέκοντος ἐμεῖο·

εἰ δ᾽ ἄγε μὴν πείρησαι ἵνα γνώωσι καὶ οἵδε·

αἶψά τοι αἷμα κελαινὸν ἐρωήσει περὶ δουρί.

 

ὧς τώ γ᾽ ἀντιβίοισι μαχεσσαμένω ἐπέεσσιν

305

ἀνστήτην, λῦσαν δ᾽ ἀγορὴν παρὰ νηυσὶν Ἀχαιῶν·

Πηλεΐδης μὲν ἐπὶ κλισίας καὶ νῆας ἐΐσας

ἤϊε σύν τε Μενοιτιάδηι καὶ οἷς ἑτάροισιν.

 

[...]

 

GÖTTIN in den hogen Hewen, stimm dat düstre Leed mi an

Von den fürchterlichen Zorn von jennen königlichen Mann,

Von Achilles, Peleus sinen äwerböstgen, groten Sähn,

De in dusendfaches Elend leet de Griechen störten hen,

Dat de Helden ehre Seelen wild in Storm tom Hades flögen,

Wildes üm ehr Fleesch und Knaken sich de fretschen Hunnen jögen,

Und de Schowen von dat Rowtüg mit ehr Flüchten dorup schlögen.

Denn so was dat Zeus sin Will, und so geschach d't, wil d't so müßt kamen,

Von den Dag an güng dat los, as de twee beid toierst tosamen

An enanner wiren rönnt und ut enanner deden sporen, 1)

Und denn wedder blind för Wut hart up enanner deden fohren

Und mit Gift und Gall upführten so en böses, willes Spill,

De Heerkönig Agamemnon und de Götterheld Achill.

 

Doch, wer was d't? Wer von de Götter hetzt' se up, dat se Striet kreegen?

Gott Apollon ded dat wesen. In em was de Gall upstegen

Üm den König, wegen den he schickt' 'ne Pestilenz in't Heer,

Dat se hülplos truppwies feelen as de Fleegen, hen und her,

Dat was dorför, dat den Preester Chryses Agamemnon nahmen

Hadd de Ihr, de em müßt warden. Denn letzt was de Preester kamen

In dat Lager von de Griechen, wo de raschen Schäp tosamen

Stünnen up den Strand. De Mann, de wull sin Dochter dor utlösen,

Gatlich Lösgeld hadd he mitbröcht, ded d't doch üm sin Dochter wesen.

Üm den gollnen Preesterstaw hadd Lurbeerbläder he rümwunnen,

De Apollon heilig sünd, de ut de Fiern schleit böse Wunnen;

Folgen 2) ded he hier sin Hännen, all de Griechen süllen hüren

Nu sin Bäd, vörup de beiden, de dat Ganze deden führen:

„Sähns von Atreus und ji Griechen all hier mit de blanken Schänen,

De olympschen Götter mögen d't bald jug gewen, dat ji känen

Priamos sin Stadt zerstüren und denn glücklich na Hus kamen!

Äwer mi gewt min Kind trügg, nehmt hier dit Lösgeld alltosamen;

Schugt, o schugt den Gottes-Sähn, de säker trefft – jug is d't tom Framen!“

 

Bifallsstorm güng dörch de Schoren, und en künn det dütlich hüren,

Dat se för dat Lösgeld stimmten, denn se wull'n den Preester ihren;

Äwer Agamemnon dacht: „So nich! Dit wir mi nich to Paß“ –

Schickt den Mann kortaf na Hus und fohrt 'em so noch an, recht knas:

„Dat ick di man nich, oll Worm, hier bi de Schäp to saten krieg!

Du holl di man jo nich up und weddersehn lat di ok nich!

Wat den Krummstaw anbedrapt und din Apollschen Lurbeerbläder –

Dorup gewen wi hier nicks, dat nützt di 'n Quark! – Dit wir noch beter!

Nümmermihr gew ick de rut! Mag firn se von ehr Vaderland

In min Königsschloß, in Argos, bi mi lewen, und ehr Hand

Mag den Wewstohl flitig rögen! Ja, und as min Fru will 'ck s' hollen.

So, nu gah! Mak mi nich falsch! Nu kannst noch heel na Hus di trollen!“

 

Dägt verfiert sich de oll Preester und mücht ok keen Wurt mihr wagen;

Still schreed an de See he dal, wo lut de ew'gen Bülgen schlagen.

Eensam stünn he an den Strand; dat Hart was vull, dunn bäd' he lut

To den Gott mit de lang' Locken, to Apoll, und so kam d't rut:

„Gott mit dinen Sülwerbagen, Gott, de wannelt und de mahnt

Dor in Chrysa, de in Killa und in Tenedos ok tront {3}

Up den Altor – hew ick jicht di upbugt enen schönen Tempel,

Odder wenn sett' Külenstücken vördem ick hew, tom Exempel

Di verbrennt von Oss' und Zäg, denn magst mi desen Wunsch erfüllen:

Treff de Griechen mit din Pieler nu üm mine Thranen willen!“

 

Also bäd' he. Sinen Preester ded de Gott Apoll erhüren.

Dal schreed he von den Olymp, ded heeten Grull in 't Hart anschüren,

Nam üm d' Schullern sinen Bagen und den fast toklappten Köcher,

Und up dese Schullern klirrten hell de Pieler in ehr' Löcher.

Schurig düster as de Nachttit kam de Gott nu nehger tagen.

Assids von de Schäp, dor satt he, und von sinen Sülwerbagen

Dörch de Luft mit gräsig Susen kammen sine Pieler flagen.

Und toierst schöt he de Pir' blot odder ok de fixen Hunnen,

Doch de bittre Pieler hadd ok bald de Minschenkinner funnen,

So, dat unuphürlich brennten Scheiterhopen unnern' Hewen –

Von dat fürig Strafgericht de Qualm ded dörch 't ganz Lager schwewen.

 

Nägen Dag all dörch dat Heer de säkern bösen Pieler güngen;

An den teigten äwer leet Achill dat Kriegsvolk tohopbringen

To 'ne grot Versamlung; denn so hadd d't in sinen Sinn em gewen

Hera mit de witten Arm': Denn dese bängte för dat Lewen

Von de Griechen, as se sach de Doden in den Hades schwewen.

As se dunn von allen Siden keemen und versamelt wiren,

Dunn stünn rasch Achilles up und ded sich to den König kihren

Mit sin Red und säd: „Atrid', du, hier 's nicks mihr för uns to brorern;

Känen w' noch den Dot entgahn, denn lat uns six na Hus man rorern!

Wo sall dat man blot noch warden! Uns geiht jo rein all'ns towedder,

Wo de Krieg und wo de Pest ok treckt de Griechen up dat Ledder!

Minentwegen känen w' jo noch Seher oder Preester hüren,

Odder ok 'nen Dromutlegger, de uns künn de Wohrheit lihren, –

Ok de Drom kümmt jo von Zeus – wat man Apoll so dull sich iwert

Gegen uns? Sünd wi nich fram nog? Hewwn' w' keen' Hekatomben liefert?

Ob vielleicht, wenn w' Opferfettdamp em von Lamm und Zäg bescheeren,

He dat gnädig mücht' annehmen und 't Verdarwen uns afwehren?“

 

As he dese Red to Enn' hadd, sette he sich dal. Dunn äwerst

Stünn up Kalchas, Thestors Söhn, von all' Dromdüder hier de Öbberst',

De d't all wüßt', wat wesen deiht, wat wesen süll, wat vördem wesen,

Denn em hadd d't Apollo Phoebos gewen, Wohrseggung to lesen;

He was d't de de griechsche Flott' ded eenstmals her na Troja führen.

De mit sine goden Ratschläg' leet dunn dese Red se hüren:

„O Achilles, Götterfründ, du hest befahlen, ick sall reden,

Wat up uns so schwer de Hand liggt von Apoll, as d't dütlich jeden.

Ja, wohrhaftig will ick d't seggen. Doch verstah, mößt mi d't toschworen,

Dat du gnädig vör mi intreddst, wißt för mi de Hand upbören;

Denn ick meen, en Mann ward grullen, de Gewalt hett bi uns allen,

De de Macht hett bi de Griechen und den s' up 'nen Wink tofallen.

Denn zerschmeddern kann en König, wenn he grullt mit den Geringen:

Denn wenn he de wille Wut ok noch den sülw'gen Dag deiht twingen,

Kriggt för späder em de Grull doch üm so duller noch to faten.

So – nu segg, ob mi to schützen du noch ümmer fast entschlaten!“

 

Und de rasche Held Achilles ded em prat des' Antwurt gewen:

„Wes' getrost! Hest du Wohrseggung, segg s'! Nich bängen för din Lewen!

Ja, ick schwör di bi Apollon, den Zeus leew hett, und to den du

Ümmer ierst bädst, min leew Kalchas, dine Götter-Wohrspruch wenn du

Apenborst, ja di sall keener, so lang ick lew und de Sünn seh

Hier up Irden, mit de Hand ok blot anrögen; na, dat künn se

Alltosamen schlicht bekamen, bi de runnen Schäp hier – nennen

Magst sülwst Agamemnon, as wi keenen Grötteren hier kennen!“

 

Dunn irst red'te de Wohrsegger fri herut, ahn allen Bewer:

„Nich, dat w'en Gelöwnis fehlten odder Hekatomben – äwer

Dat 's man all blot üm den Preester, von de Schand alleen is d't kamen,

Dat dunn Agamemnon nich hett von den Preester Lösgeld nahmen,

Drüm hett uns de Gott'shand drapen schwor und is utreckt noch ümmer,

Und de bli'rne Pestilenz ward von uns nu ok wiken nümmer,

Bet w' ehr'n leewen Vadder nich dat hellögige Mäken gewen,

Ganz ümsünst und ahn dat Lösgeld und 'ne Hekatomb dorneben

Hen na Chrysa liefern warden – denn viellicht is sühnt uns Lewen!“

 

As he nu sin Red to Enn hedd, sette' he sich dal. Dunn äwerst

Treed ut ehr Mirr de Atrid vör, von de Helden hier de Öbberst'.

An den ganzen Liw he bewert' und de düstern Flunken müchten

Ut em schlan mit Bos und Grullen, und as Für sie Ogen lüchtten,

Und mit enen Murdsblick nam he sich up 't Kurn Kalchas för allen.

„Unglücksminsch von Seher,“ säd he, „d't geiht doch nie mi to Gefallen,

Ob du ok en eenzigst' Mal blot künnst mi wat tom Vurdel reden?

Ümmer so 'n Schwartseher büst du, weetst nicks Rechts bi all din Bäden;

Mal wat Angenehmes seggen und wat Gods to Ennen bringen,

Dat steiht nich in din Kapitel, und wat nu de Vägel singen,

Wat du nu de Griechen wißt as Apenborungsspruch vertellen,

Dat grad dorüm de Treffkönig uns des' Not schafft, as d' wißt mellen,

Wil ick för de Preesterdochter nich dat Lösgeld wull annehmen,

Dat's man ok so. – Ja, gewiß, ich wull s' jo grad, dat is d't man eben,

Bi mi hewwen hier, ja, ja, kum Klytemmestra ähnelt de,

Wat denn doch min ehlich Fru is – keenen Deut geringer is se,

Nich an Wus und nich an Schönheit und ierst recht ok an Verstand nich,

Und gor Wewen, Sticken – ne! Weggewen de? Ick kann d't nich! –

Ja – und doch – wenn d't denn doch möt, wenn d't beter is, denn gew 'ck s' torügg,

Denn will 'ck nich gesund hier stahn, wenn ick nich wull dat Volk sin Glück!

Doch gewt mi glick 'nen Entgell, denn ick will nich alleen von allen

So ahn Ihrengaw hier bliewen, ne, dat lat 'ck mi nich gefallen;

Ji mit juge eegnen Ogen ward dat jo hüt sülwst noch sehn,

Dat min Ihrenpris dorvongeiht, und wat dornah ward geschehn!“

 

Em gew Antwurt, de 'nen Schritt hadd grad so as en Gott, Achill:

„Ihrenheld, Atrid', de ümmer heww'n und ümmer hewwen will

Und städs wedder heww'n, womit denn sälen ihren die de Griechen?

Ick wüßt doch nich, dat hier wo noch ded 'neu groten Staatsschatz liggen –

Ne, wenn w' mal 'ne Stadt innehmen, würd städs en Deel kort und kleen schlan,

Und dat ann're würd verdeelt – wat sall en wieder nu noch dauhn?

Du kannst di d't von de Saldaten doch nich weddergewen laten!

Und dat Mäken lat du man üm Gottswill'n tehn, du mößt di faten!

Denn wat helpt dat all? De Griechen gew'n di d't dreefach, vierfach wedder,

Wenn d't Zeus will, dat wi de Muern bald von Troja rieten nedder.“

 

Doch de mächt'ge Agamemnon bleew em nich de Antwurt schullig:

„Du“, säd he, „mit din' grot' Kräften, du ward hier man nich noch schrullig,

Du hew di man nich, din Reden kriggt mi ganz gewiß nich rüm!

Odder meenst, wenn du man hest din Ihr'ngeschenk, dat wir nich schlimm,

Wenn 'ck dor sitt und kik jug na, wenn meenst, dat ick se fri sall gewen?

Denn künn dor de Red von sin, wenn 'nen Entgell de Griechen ewen

För mi hadden und utwählten, wat ganz wir na minen Sinn,

Odder wenn se d't süs so wullen, dat ick mi utwählen künn

Din Geschenk, ok Ajas sin, ok sülwen hengah und mi hal

Den Odysseus sin. Wat de woll för 'n Gesicht schneed, keem ick mal!

Doch en schwartes Schipp treckt iligst in de heil'ge See nu dal

Und ok dägte Rorermannschaft wählt denn ut, dauht nich vergeten

Ene Hekatomb, und se, de Rosenknupp, dat leewe Mäten,

De Chryseis führt in t' Schipp und tom Kaptän 'nen Fürst ji sälen –

Ajas, ok Idomeneus, mintwegs den Held Odysseus wählen,

Odder wes' du d't sülwst, Achill, und bring, du Schreckensmann vör allen,

Desen Gott, de schwor uns dröp, Sühnopfer, dauh d't uns to Gefallen!“

 

Düster ögte em Achilles und so fohrt' he up em los dunn:

„Utverschamte Kreatur, de ümmer man up Vurdel blos sunn!

Wo mag ener von de Griechen up din Wurt woll nu noch hüren,

Wenn du se up enen Kriegstog wedder in de Schlacht wißt führen?

Wegen de Trojaner-Krieger bün doch ick nich hierher kamen,

Um mi mal mit de to meten, de heww'n mi keen Ossen nahmen,

De heww'n ok keen Pir' mi stahlen, de heww'n nicks an mi verbraken;

Und wo en kriggt Klümp an t' Föt, wo Kierls upwass'n mit starke Knaken,

Dor in Phthia heww'n s' mi ni de Weitenfeller afmeihgt, sullen

Uns doch vel' grot' Wäller trennen und de See ehr ew'ges Grullen.

Ne, du grotes Utverschamtes, di sünd w' folgt, dat du künnst lachen,

Menelaos hier to räken heww'n uns müßt so afmarrachen

Und üm di Ihr intobringen von de Troer; doch so 'n Saken

Gell'n bi di nicks; wat is d't ok grot, dorut weetst nich vel to maken.

As en Köter steihst du dor und külpst mi an mit din' Glotz-Ogen!

Ja, sogor min Ihrengaw müggst du för dat all mi wegdragen,

De mi Mäuh und Schweet nog kost' hett und de mi de Griechen gewen;

Son' Geschenk as du di toleggst, dat krieg ick in minen Lewen

Nich to sehn, wenn von de Griechen würd 'ne fiendlich Stadt innahmen.

Tworst de gröttsten Kriegeslasten ümmer up min Schullern kamen,

Äwer du kreegst 't gröttst' Geschenk denn ümmer, wenn w' tor Deelung schreeden,

Und ick mit min lüttes Stückschen, doch mit wenig ok tofreden,

Güng denn trügg na 'n Hafenplatz, dotmäud von 't Striden und dat all.

Mit de runnen Schäp afsegeln ward ick nu na Phthia; ick sall

Ihrlos, meenst, di Rikdom schaffen? Ne, du, dat is nich de Fall!“

 

De Heerkönig Agamemnon ded em so mit Antwurt deenen:

„Gah doch! wenn dorna din Hägen! Du brukst denn doch nich to meenen,

Dat ick di bidd hiertobliwen; ann're holl'n sich nich to schad,

För min Ihr noch intostahn, und Zeus tomihrst helpt mi mit Rat.

Von de Göttergnadenfürsten möt 'ck di doch am schlichtsten achten,

Is din ganze Seligkeit doch nicks as Striet und Krieg und Schlachten,

Und wenn du ok gruglich stark büst – denn weet ick doch för gewiß,

Dat so 'n kräftgen Körperbu doch ok man blot 'ne Gottsgaw is.

Denn man hen na Hus gesegelt mit din ganze Hetz Saldaten,

Myrmidonen-Häuptling du! Na, dat kann ok nich wieder schaden;

Din Bos is mi ok egal, weetst; üm di ward 'k mi ok nich bängen,

Und wenn du wißt drauhn, denn kann ick d't grad so got, denn lat di seggen,

Wil upstunn's Appollo Phoebos mi to nehmen hett sin Tücken

De Chryseis, ward ick dese mit min Schipp und Lüd wegschicken,

Doch dorför ward ick Briseis mit de schönen roden Backen

Ganz persönlich ut din Zelt, din Ihrengaw, ahn all vel Schnacken

Halen för mi, dat du d't markst, wo so vel höger ick an Rang doch

Bün as du. Ja, ick bün Herr und keenen eenz'gen annern kann'k noch

Liden neben mi! Dat sich doch keener lett nochmal bikamen

Sich för glik mit mi to holl'n und sich to stell'n mit mi tosamen!“

 

Rut was d't böse Wurt. Achill upsteeg 'ne schwummrig Gall. Dor tögen

Ut dat Hart em twee Gedanken, de dat in sin Bost afwögen,

Ob dat Schwert an sine Link he nu süll ut de Scheid rutriten,

Rasch von hier dat Volk furtdriewen und denn dalschlan den Atriden,

Odder all des' Gall dalschlucken und fast up de Tähn' sich bieten.

As he des' Gedanken noch in Kopp und Harten ded bewegen,

Und as sine Hand all tög rut ut de Scheid' den mächt'gen Degen,

Dunn mit enmal kam Athene von den Hewen daltoschwewen,

Hera schickt' se, üm to retten dese beid' dat Heldenlewen.

Und nu stünn se hinner em und zuppt' em an dat blonne Hor,

Blot den Sähn von Peleus sichtbor, keener würd se sünst gewohr.

Und Achilles zuckt' und wunnert', keek sich üm, sach apenbor

De Athene-Göttin Pallas – surchtbor glänzt' ehr Ogenpor.

Und tom raschen Wurt entschlaten redte he se an und sär:

„Blom von Zeus, de mit de Aegis schreckt de Minschen, wo kümmst her?

Wißt den frev'len Maut mit Ogen sehn von den Atridenknawen?

Doch ick segg d't gradto und meen ok, lang' ward d't nich mihr sin upschawen,

Mit sin grawes Herrschertrotzen ward he bald sin Graw sich grawen.“

 

Dese Antwurt gew em dunn Athene mit de hellen Ogen:

„Um din' starke Kraft to tägeln, kam ick den Olymp dalflagen,

Ob du würdst gehorken känen: Hera in den hogen Hewen

Hett jug beid' von Harten leew und mücht jug retten giern dat Lewen.

Drüm lat as von Striet und Schlag und treck dat Schwert nich ut de Scheid,

Doch mit Reden riet em runner, so dull as d't man ichtens geiht!

Denn ick kann di dit man seggen, und dat ward sich bald utwiesen:

Dreemal so vel herrlich Gawen warden s' bald för di utkiesen

Wegen desen Schimp von hüt; doch du holl an di, lat di wiesen!“

 

Antwurt gew ehr hierup so de rasche Störmer, Held Achill:

„Ja – din Gottswurt, truge Göttin, ick in Ihren hollen will,

Wenn d't ok all will äwerkaken hier in 't Hart, doch d't is so beter;

Wer de Götter ehr Gebott höllt, den ihr'n se ok woll mal wedder.“

 

So sprök he, den sülwern Schwertgriff höll sin Isenfust ümschlaten,

In de Scheid störr he dunn wedder t'rügg dat grote Schwert, müßt laten

Gell'n dat Gottswurt von Athene. Se ded tom Olymp upschwewen,

Wo Zeus und de annern Götter in de Himmelsschlösser lewen.

 

Nu ded denn Achill von fleschen wedder graw Geschütz upführen,

Fohrt' as dull los up den König, nnd leet sinen Grull so hüren:

„Wienschwelg du, Hans Hasenfot du, wat steihst dor und külpst mi an?

Mit uns di tor Schlacht to rüsten, dor wißt du meindag nich ran,

Dorto hest du ken Kurasch, dat is, as wull de Dot di kriegen!

Vurdelhafter is d't jo ok woll, hier in 't grot Heer von de Griechen

Ihrengawen wegtonehmen, wenn di mal en red entgegen,

Volksupfreter-König du – und 't feege Volk deiht sich nich rögen –

Sünst wir d't woll dat letzt' Mal west, dat du uns höhnst as dumme Gören.

Doch dat segg ick di hier gliek und heilig kann ick di d't toschwören

Bi dat höltern Szepter hier, von dat nich Blatt, nich Twieg kann kamen,

Wenn dat ierst up sinen Barg von sinen Stamm is schlan und nahmen,

Dat keen Gröns mihr driewen ward, wildat de Äxt hett Low und Bork

Rund afschält, und echte Griechen, de vertrugt de schwore Sorg,

Zeus sin heilig Recht to wohren, nu in sine Hänn' dat schwenken;

Äwerst di kann 'ck wis und heilig dat versäkern – mag di d't kränken –:

Alle Griechen vull Verlangen sälen an Achill noch denken,

Und wo wißt du in din' Ängsten ehr woll Hülp und Rettung mellen,

Wenn s' in hellen Hopen fallen dörch den willen Murdgesellen

Hektor – und denn sall d't vör Arger freten an din Hart inwennig,

Dat den Besten von de Griechen du ihrt hest so schändlich wenig!“

 

As dit Peleus sin Sähn seggt hadd, schmeet den höltern Staw he nedder,

De mit Goldstift schön beschlan was, und dunn sette hei sich wedder.

Agamemnon grullt' up jensiets. Up fohrt' Nestor dunn dormang,

Den sin Wurt städs fründlich was, de hier mit hellen hogen Klang

Was de Pylier ehr Spräker, den sin weltbekannte Red

Söter as en gollnen Strom von Honnig von sin Lippen flöt.

Unn're brusend' Völkerschoren hadd he all in sinen Dagen

Hengahn sehn von sin Mitminschen, de mit em eenst bur'n und tagen,

All twee vulle Minschenöller in de heil'ge Pylos-Stadt,

Äwer 't drütt Geschlecht was dat nu, dat he all as König satt –

De mit sine goden Ratschläg 'nam dat Wurt und so begünn:

„O dit Elend, dat so 'n Jammer äwer't Griechenvolk brök rin!

Wenn d't so steiht, wo Priamos und all sin' Sähns sich denn woll hägen,

Und de anneren Trojaner ene grote Freud woll kreegen,

Wenn s' dat all erfohren würden, dat ji beid rümrast in Striet,

Ji beid, de in Rat und Daht doch allen hier vöranstaht wiet!

Dorüm hürt! Ji beiden sünd vel jünger jo as ick an Johren –

Ick hadd mit noch stark're Helden oft to dauhn und süll erfohren,

Dat s' mi nich verachten deden, ob s' grot Macht und Ihr ok hadden.

So 'n Ort sach 'k bether nich wedder, ward ok woll nich Rat von warden –

As Peirithoos und Dryas, wat en trugen Fürst ded wesen,

Und as Kaineus und Epadios und Polyphem, uterlesen,

Und as Aegeus sin Sähn Theseus – ok en ut de Götterwelten –

Dat sünd so de starksten Helden, von de man uns' Ird kann melden,

Jedder was en groten Held und kämpft' ok blot mit grote Helden. –

Mit de wilden Barg-Kentauren, de wi furchtbor bröchten üm,

Kämpften w' mal as Kriegskamraden, ick kam dunn von Pylos rüm,

Wat en hellsches Enn wiet af is – ick wir von ehr dorhen ropen,

Und ick kämpft' min Quantsdeel mit. Und doch mit dese alltohopen,

As upstunn's de Minschen sünd, mücht keener woll in Striet hüt kamen.

Wi heww'n ok oft Kriegsrat hollen und oft nog heww'n se annahmen

Rat von mi, drüm folgt ok ji – nagewen is jo städs tom framen.

Weder du nimm den dat Mäken, wenn du ok de Macht hest brav –

Lat s' em, wil de Griechen enmal em schenkt heww'n de Ihrengaw,

Noch du, Sähn von Peleus, stried du mit den König, wieder hier, lat af!

Denn mit enen von Zeus sülwst utwählten mächt'gen Obberkönig

Kann en anner Szepterdräger sich nich meten, denn to wenig

Is dorneben doch sin Ihr. Und büst du ok von Götteradel,

Wil din Mudder ene Göttin, und büst ok en Held ahn Tadel,

Is de anner doch an Macht und Herrschaft di wiet äwerlegen.

Drüm, Atrid, legg dinen Zorn mal Tägel an, denn gröttste Segen

Is d't, stillst gegen den Achill den Grull du; in den Schlachtenstorm

Is und bliwt he för uns Griechen doch de starkste Mu'r und Torm.“

Hierup nam de mächt'ge König sich dat Wurt und so begünn:

„Ja, dat is jo all ganz got und richtig, Vadder, d't mag jo sin!

Äwer wat möt denn des' Mann de ierste Fläut hier ümmer spälen?

Dat will äwer alle herrschen, wil w' na sin Piep danzen sälen,

Dat will ümmer kummandieren, doch wi ward'n nich gliek marschieren!

Wenn em ok de ew'gen Götter mit sin Lanzenschmieten ihren,

Heww'n se dorüm em frigewen, dat he ümmer schimpen süll?“

 

Em feel in de Red mit Antwurt dunn de Götterheld Achill:

„Na gewiß! 'Nen niedrträcht'gen feegen lauen Hund müßt 'ck heeten,

Geew ick ok 'nen Toll blot na von dat, wat du mi hest vörmeten.

Sök ick anner Lüd vör Updräg', blot man mi nich kummandieren!

Ick upstunn's bün so gesunnen, di nu nich mihr to parieren!

Doch lat di noch dit geseggt sin, kannst di d't in 't Gedächtnis schriewen:

Nich de Hand rög 'k üm dat Mäken, und tom Kampf ward ick d't nich driewen,

Nich mit di und nich mit ann're, ji hewwt s' gew'n und ji hewwt s' nahmen! –

Doch wat süs min Seglerflott noch upwiest, dor saßt mi nich kamen,

Gegen minen Willen warst du mi dorvon keen Stück wegnehmen;

Doch, wenn menst, na, denn versök d't mal, dat s' hier all tor Insicht keemen,

Wo so rasch din schwartes Blot di süll den Lanzenstäl besömen!

 

Also flögen scharp' ehr Spitzen, bet vel Gift und Gall verschaten.

Dunn würd upstahn. De Versamlung an den Hafenplatz was schlaten.

Und Achilles und Patroklos drup mit ehre sturen Jungens,

Korten Schritts na ehr Kriegszelten und ehr glatter Segler gungen s'.

 

[...]

 

――――――――

 

1) spuren 

2) Falten