Classes Plantarum

1738

Textus:

Lateinisches Lehrbuch III, Abiturkurs

ed. G. Löwe et al., Berlin/DDR 1973

___________________________________________________

Lectori s. Author.

Nil pulchrius, nil magis utile & necessarium in Botanicis desi­deratum & inventum est, quem Systematica plantarum Methodus, quae ignarum in vasto Vegetabilium Regno contitutum recta ducit ad desideratam plantam eiusque nomen. Quid umquam Botanica vel quis Botanicus absque methodo? Plantarum nominumque copia tanta est, ut nisi exemplo ab exercitus Duce sumto, disponantur in Phalanges, Phalanges dividantur in centurias, centuriae in Decurias nulla umquam habeatur certitudo. Mirum quantum Methodus Facilitet Scientiam, alias plane inexhaustam.Offeratur planta peregrina & incognita duobus Botanicis, quorum alter Empiricus systematum ignarus, alter vero Systematicus. Empiricus ille a facie divinare tentat familiam, omnem memoriam revocat, utrum ejusmodi plantam antea viderit, Herbaria sua pervolvit, omnes libros praesertim icones nocte dieque revolvit, nescius ubi nam inter tot millia plantarum, vel in quo Auctore hanc reperturus sit; Systematicus vero assumit methodum quamcumque sibi notam, evolvit clavem methodi, collato eodem cum partibus fructificationis Classem enuntiat, quo facto (ponamus 10000 specierum plantas dari) 9000 plantas seponit, inter quas frustra plantam oblatam quaereret; adeoque restant 1000, inter quas haec unica erit; evolvit dein classem & inquirit, ad quem Ordinem pertineat; eo dato 900 iterum seponit, ut modo 100 restent; in ordine Genus inquirit; quo reperto una ex decem erit; Species dein secundum differentias distinguit facile, adeoque intra momentum temporis plantam maxime peregrinam detegit Systematicus & nomine suo indicat, quam Empiricus non per annos nisi casu expiscatur. Hinc non satis commendare queo Tyronibus, ut Methodici evadant, studium brevi tempore absolvendum assumant; si enim non a teneris methodo assuescunt, hoc facile dein eo ducuntur.

Methodos itaque praeposui, quas novi omnes, ut Tyrones ab initio seligerent facillimam primo, eique insisterent; dein sensim reliquis.

Systhemata in Botanicis varia sunt, alia a fructi, alia a petalis, a calice & staminibus alia confecta, sed omnia in eundem finem & scopum collimant, ut scilicet Botanophilum ad genus compendio ducant; in eo tamen differunt, quod aliae methodi magis commodae sint, aliae in hac vel illa classe magis faciles vel certiores; aliae magis universales, tamen communiter unica & singula aliquid sibi proprium obtinuit, quod non aeque facile in reliquis datur, hinc omnes addiscendae sunt.

Systemata alias duplicia sunt, Artificialia & Naturalia; NATURALIA dicuntur quae Classes naturales servant, quibus classibus nullae admit­tuntur, nisi quae inter se affines sunt plantae, tota facie & natura convenientes. ARTIFICIALIA vero constant Classibus, quas ingre­diuntur varia indiscriminatim plantarum genera, inter se toto caelo diversa, nisi quod conveniam unica ista nota Classi a Systematico praefixa. Artificiales methodi longe faciliores sunt, cum in iis Author regulas plantis praescribit; in Naturali vero Methodo notas quas natura speciales, his non illis imposuit plantis, inquirere debet Systematicus summo negotio Methodus naturalis adhuc detecta non est, Fragmenta dedi pag. 485; sed sunt Methodi in quibus aliquae classes naturales reliquis immixtae cernuntur, & sunt enim methodi in quibus nulla Classis naturalis conservatur; perpetuum est, quod methodus artificialis sit tantum naturalis succedanea, nec possit non cedere naturali, si detegeretur; hinc ortus fuit tantus rumor inter Botanicos systematicos & diversas sectas, tot lites, jurgia & opprobria; credidere methodis magis naturalibus addicti, se tenere methodum veram naturalem, reliquosque omnes errare; Alias vero propugnantes methodos, regerunt, naturalem illam difficillimam esse, suam vero facillinam, certissimam; uno verbo nescio quid fascinat homines, ut non possint alteram methodum videre absque perturbatione; potius legant libellum secundum A. B. C. scriptum, quam secundum notas aliquas plantae credo vix aliud, quam Botanici ad unam methodum dispositus a teneris animus; optandum itaque foret, tyrones omnibus ut assuescerent methodis, ut nugae illae semel evanescerent; si enim genera naturalia sunt, si illis non vis infertur, non falsa conduntur, si notae non extra fructificationem petuntur systematis, res certo eodem redit.

Habes itaque hic Lector omnes methodos una simul, quas alias non sine sumtibus, ex tot auctoribus comparatis obtineres.

Habes hic methodos omnes in compendis, quas alias per integra volumina distributas colligeres.

Edidi itaque has methodos, ut Tyro quam primum adgrederetur Botanicem, haberet normam, secundum quam suas dissectiones florum institueret; quanti enim emolumenti mihi adhuc Tyroni hocce fuerit, expertus novi.

Habebunt sic in his simul observata omnia primaria a Systematicis detecta Botanici.

Postquam examinaverint juniores Botanici plantas secundum omnes methodos, apti sunt ad ferendum matura de singulis judicia, quae tam raro alias occurrunt, cum communiter apud omnes unica in pretio sit methodus, reliquae autem minus.

Possunt & Tyrones, si plantam in uno alterove systemate non reperiant, mox tertium, quartumve evolvere; non enim omnibus Botanicis eadem nota fuere genera.

Methodos antea maxime distinxere nomina generica diversa, hinc consilium inii, pro synonymo meum nomen genericum ubique addere, ut cognito meo, mox intelligeretur alterius cujusvis Authoris genus.

Ex addito dein meo nomine pro singulo genere in quacunque methodo, si nostra adeat studiosus genera, characteres reperiet, qui sive Author methodum ex fructu, sive quacunque floris parte sumserit, inserviant.

In indice, quem non sine labore conscriptum cum Botanicis commu­nicare voluit Vir mihi Amicissimus, si nostrum nomen genericum evolvis, inde perspicies a quibus systematicis singulum genus de­scriptum fuerit, quibusve praetervisum; evolutis paginis dein reperies, sub quo nomine apud singulos venerit, & a quibus laceratum fuerit. Evolvit Tyro secundum indicem, in quacunque methodo notam plan­tam, dein secundum subdivisiones procedat, si non succedat, recurrit a nomine noto, & facile inveniet proprium suum vel Authoris defectum.

Dabam Lugduni Batavorum 1738, Martii 20.