Epistulae selectae

____________________________________________________________________

Erasmus Roterodamus

Martino Luthero S. P.

Nec tibi concedo, ut magis ex animo cupias evangelicae sinceritati quam ego, cuius rei gratia nihil non perpetior, et hactenus omnem venor occasionem, ut evangelium fiat omnibus commune. Caeterum quod tu imbecillitatem vocas aut ignorantiam, partim conscientia est, partim indicium: Tua quaedam legens valde pertimesco, ne qua arte deludat Satanas animum tuum; rursus alia sic non sapiunt, ut velim hunc metum meum esse falsum: Nolim profiteri quod ipse mihi nondum persuasi, multo minus quod nondum assequor. Hactenus rectius consului negotio evangelico, quam multi qui se iactant evangelii nomine; video per hanc occasionem exoriri multos perditos et seditiosus; video pessum ire bonas literas ac disciplinas; video discindi amicitias, et vereor ne cruentus exoriatur tumultus. Si tuus animus sincerus est, precor ut Christus bene fortunet quod agis; me nulla res corrumpet, ut sciens prodam evangelion humanis affectibus. Nihil adhuc contra te scripsi, facturus id magno principum applausu, nisi vidissem hoc absque iactura evangelii non futurum; tantum eos repuli qui conabantur omnibus principibus persuadere mihi tecum foedus esse et mihi tecum per omnia convenire et in libris meis esse quicquid tu doceres: Haec opinio vix etiam nunc revelli potest ex illorum animis. Quid scribas tu in me, non magnopere laboro; si mundum spectem, nihil mihi accidere posset felicius: Cupio hanc animam puram reddere Christo et in hoc affectu velim omnes esse. Si paratus es omnibus reddere rationem de ea quae in te est fide, cur aegre feras si quis discendi gratia tecum disputet? Fortasse Erasmus scribens in te magis profuerit evangelio, quam quidam stolidi scribentes pro te, per quos non licet esse spectatorem istius tragoediae, quae utinam non habeat tragicum exitum! Sed me in diversam partem propellunt, etiamsi principes non eo compellerent. Horum improbitas reddit evangelium invisum apud cordatos et cogentur principes istorum seditiosos tumultus compescere; verum id non fiet absque laesione innoxiorum. Nemini auscultant, ne tibi quidem; implent mundum furiosis libellis, ob quos operae pretium existimant veteres illos orthodoxos contemnere. Sed his de rebus prolixum sit scribere; precor ut deus omnia vertat in suam gloriam. In Spongia modestiam desideras, cum ibi de vita Hutteni, luxu, scortis, alea perditissima, de stultissimis illius gloriis, nulli quamvis amico ac patienti tolerandis, de decoctionibus, de extorta a Carthusiensibus pecunia, de amputatis auriculis duobus praedicatoribus, de latrocinio, invasis tribus abbatibus in via publica, ob quod facinus unus e famulis illius capite truncatus est, deque aliis illius facinoribus vulgo etiam notis nullum in Spongia verbum fecerim, cum ille nec verbo provocatus a me prodita amicitia in gratiam unius nebulonis, quo nihil perditius, tantum falsorum criminum in me gesserit, quantum scurra quivis in alterum possit comminisci. De perfidissime evulgata ad Moguntinum epistola, suppresso ipsius nomine, refero; de altera perfidia qua fuerat usus in me, taceo: Extorserat, ut multis epistolis meis commendaretur in aula Caesaris, cum iam coniurasset adversus Caesarem, tantum volens abuti Caesaris nomine ad vexandam uxorem. Sic provocatus ab eo, de quo sic meritus fueram, nonne meo iure poteram in his esse disertus? Et tamen vocor immodestus. Quid Otthoni cum Hutteno? Et is nunquam laesus verbo a me quomodo furit? Hos tamen vocas mei similes: Ego nec homines duco, sed furias, tantum abest, ut mei similes agnoscam: Per huiusmodi portenta instaurabitur evangelium scilicet? Has habet columnas renascens ecclesia? In horum foedus me admisceam? Sed his de rebus plus satis. Ioachimus perplacuit. Molestum erat, quod Melanchthonis non sit data copia. Dominus Iesus dirigat mentem tuam in ea consilia quae sunt ipsius evangelio digna.

Basileae, ex tempore, postridie Nonas Maias 1524.