Historia rerum in partibus

transmarinis gestarum

____________________________________________________________

I.

Anno administrationis nostrae vicesimo tertio, cum in capitulo generali, quadam die, conferendo cum fratribus nostris tam de hominibus quam de privatis negotiis consederemus, iidem charissimi fratres et filii obnixe in charitate supplicare coeperunt, ne fructum tanti laboris nostri praeteriri silentio sustinerem: quin potius ea quae larga Dei omnipotentis munificentia contulerat huic ecclesiae praelationis nostrae tempore incrementa, tam in novarum acquisitione quam in amissarum recuperatione, emendatarum etiam possessionum multiplicatione, aedificiorum constitutione, auri, argenti, et pretiosissimarum gemmarum, necnon et optimorum palliorum repositione, calamo et atramento posteritati memoriae reservare. Ex hoc uno nobis duo repromittentes, tali notitia fratrum succedentium omnium jugem orationum pro salute animae nostrae mereri instantiam, et circa ecclesiae Dei cultum hoc exemplo eorum excitare bene zelantem sollicitudinem. Nos igitur tam devote quam devotis et rationabilibus eorum petitionibus assensum [156] exhibentes, nullo inanis gloriae appetitu, nullam laudis humanae aut retributionis transitoriae exigendo retributionem; ne post decessum nostrum quacumque aut cujuscumque defraudatione redditibus ecclesia minuatur, ne copiosa, quae tempore amministrationis nostrae larga Dei munificentia contulit, silentio malis successoribus depereant incrementa; sicut a corpore ecclesiae beatissimorum martyrum Dionysii, Rustici et Eleutherii, quae nos quam dulcissime a mamilla usque in senectam fovit, de aedificiorum institutione et thesaurorum augmentatione loco suo incipere dignum duximus, ita etiam a castello suo, videlicet prima ejus sede, et in vicinia circumquaque, de reddituum augmentatione tam praesentium quam futurorum notitiae significare honestum et utile proposuimus.

Erat itaque ministerium illud ejusdem castri, quod vulgo dicitur theloneum, et cambiatio, constans sexaginta solidorum unaquaque hebdomada. Sed Ursellus Judaeus de Monte Maurenciaco in vadimonio de his decem habebat, cum villa illa quae dicitur Molignum, pro quatuor viginti marcis argenti, et alia magna, sicut dicebat, denariorum pecunia. Nos autem et villam viginti libras aut plus valentem, et ipsos decem solidos magno sumptu,videlicet tria milia solidorum reddendo Mathaeo de Monte Maurentiaco, [157] qui eam occupare libenter pro Judaeo suo vellet, ipsius vero Judaei uxori decem libras et decem modios frumenti reddentes, retraximus eos: et de decem aliis in emendatione villae ministerium illud sine exactione fecimus augmentari. Cum igitur constet factum de decem Judaei et decem noviter augmentatis uniuscujusque anni hebdomadae, viginti solidorum augmentnm quinquaginta duas libras efficiunt, de villa vero viginti. Census autem ejusdem villae in octabis sancti Dionysii duodecim libras, qui modo constat viginti et plus: unde hujus rei incrementi librae octo, et octo de quadam domo quam constituens in macello, emptione cujusdam alterius domus, usibus carnificum, fratrum infirmantium sustentationi contulimus. Sunt igitur quater viginti et decem. De pedagio vero viginti libras, cum prius essent quadraginta librarum. Nos autem inde saepe habuimus sexaginta et decem, cum multo plus, nisi rapinam et rapinae [actores] anathematizaremus, facile unoquoque anno habere possemus.

De Indicto vero, quod dominus Ludovicus pater beato Dionysio dedit, trecentos solidos quiete et pacifice, triginta quinque de censu stallorum pistorum in pantera, quos in festo beatorum apostolorum Petri et Pauli refectioni fratrum apposuimus: decem solidos de Girardo nepote meo, quinque de domo sua, et quinque de theloneo garantiae. De plateis domus Guillelmi Cormeilensis, quam ego emi quater viginti li-[158]bras, censum quindecim solidorum de tribus mansionibus, reliquis duabus adhuc vacantibus. In curticula fratrum in vacuo, de novis hospitibus sexaginta et decem solidos de annuo censu. De curia vero quae extra villam est, cum nec unus hospes umquam ibi mansisset, sed a servientibus expensis propriis servaretur, tam in ea quam in alia nova eidem adjacente, quater viginti et eo amplius novis hospitibus positis, viginti libris constat singulis annis augmentatum. Ubi etiam, scilicet apud Sanctum Lucianum, magno sumptu, quia ecclesia his valde indigebat, clausum vinearum fere quater viginti arpennorum, ut aiunt, plantando excoli fecimus. Cui ad maximum ecclesiae commodum ipsas viginti libras, ut inde bene excolatur, instituimus: consulte quidem omnia pro defectu vini, quia saepius cruces et calices et pallia multis in locis, et etiam Latiniaci, in vadimonio ponebantur.

Molendinorum vero ejusdem castri talis est augmentatio, quod cum olim singulis diebus quinque minas frumenti fratrum refectorio reddere consuevissent, modo singulis diebus octo reddere non desistunt. Quorum incrementum de singulis hebdomadibus certa computatione deductum, quadraginta modios dimidio minus recipit. Denariorum vero incrementum septies viginti et sex libras et decem solidos constat. Domum quae superest portae Parisiensi versus Sanctum Medericum emimus mille solidis, quoniam, cum frequenter interessemus negociis regni, nos et equos nostros, sed et successores nostros ibidem ho-[159]nestius hospitari dignum duximus. De porta vero Parisiensi, quae solebat reddere duodecim libras, quinquaginta nobis reddit, ubi incrementum est triginta et octo librarum.