| |
|
- M o r a l i u m
d o g m a
p h i l o s o p h o r u m
C o n c l u s i o o p e r i s
- ________________________________________
- Hec prescripta seruantem licet in tranquillo honestatis uiuere et ad normam rationis uitam reducere. Vt enim in fidibus aut tibiis quamuis paulum discrepent, tamen id ab artifice animaduerti solet, sic nobis ducenda est uita, ne forte quid discrepet, uel etiam multo magis in quantum melior est actionum quam sonorum concentus. Itaque ut in fidibus musicorum aures uel minima sentiunt, sic nos, si uolumus esse acres uitiorum animaduersores, magna sepe intelligemus ex paruis: ex occulorum obtutu, ex remissis aut contractis superciliis, ex mesticia, ex hilaritate, ex risu, ex locutione, ex contentione uocis, ex summissione, ex ceteris similibus facile iudicabimus, quid eorum apte fiat quidue ab officio discrepet. Quo in genere non est incommodum, quale quidque eorum sit, ex aliis iudicare; ut si quid in aliis dedeceat, uitemus et ipsi. Fit enim, nescio quomodo, ut magis in aliis cernamus, si quid delinquitur, quam in nobis ipsis. Vnde poeta:
Cum tua peruideas occulis mala lippus inunctis,
cur in amicorum uitiis tam cernis acutum?
His ergo prescriptis uir amator honestatis crebrum et assiduum adhibeat usum. Fere enim omnia moralium doctorum elegantiora uerba hec angusta particula comprehendit. Vnde hic facilius intueri ea poteris, quam si per multorum uolumina uagando dispersa colligeres. Multorum enim actorum lectio et omnis generis uoluminum aliquid uagum et instabile habet. Verum est namque quia nusquam est qui ubique est. Vitam in peregrinatione agentibus hoc euenit ut multa habeant hospitia, paucas amicitias. Idem accidat necesse est his qui nullis (ingeniis) familiariter se applicant, sed omnia cursim et properanter transcurrunt. Non prodest cibus, nec corpori accedit qui statim sumptus emittitur. Nichil eque sanitatem impedit quam remediorum crebra mutacio; nec uenit uulnus ad cicatricem in quo medicamenta temptantur; non conualescit planta que sepe transfertur nichilque tam utile est ut in transitu prosit. Distrait librorum multitudo. Itaque cum legere non possis quantum habeas, satis est habere quantum legas. Fastidientis enim stomachi est multa degustare, quia ubi uaria sunt (et diuersa), inquinant, non alunt. Probatos itaque semper lege; et si quando ad alios diuerti libuerit, ad priores redi; et cum multa percurreris, unum excerpe quod illo die concoquas. Illud enim bonum curandum est quod uetustate sit melius.
Preter hec etiam ea que de moribus precepta uidebis re ipsa et actu complere incessanter satage. Vt enim medici uel oratores, quamuis precepta perceperint, quicquam dignum laude sine usu consequi nequeunt, sic offitii conseruandi precepta traduntur illa quidem ut faciamus; sed rei magnitudo usum quoque exercitationemque desiderat.
|
|