| |
|
-
- G e s t a N o r m a n n o r u m
s e u d e m o r i b u s e t a c t i s
p r i m o r u m N o r m a n n i a e d u c u m
C a p i t u l u m 2 3
( f o l . 4 0 v - 4 2 v )
- _____________________________________________
- Confestim vuillelmus quendam tetgerum tironem. domus suae
principem; misit ad heinricum transrenanum regem. ut quod
ludouicus rex ab eo requirebat; per manum suam facere non
differret. Erant enim heinricus rex. duxque vuillelmus
indissolubilis amicitiae pacto coniuncti; competentiisque mutuae
uoluntatis ad inuicem olim foederati. Heinricus rex uero tetgerum
honorifice recepit; et diuturni temporis spatio secum morari
fecit. Postea uero muneribus uariis et donis diuersis ditatum;
remisit illum ad ducem vuillelmum. et cum eo cononem ducem.
secretorum suorum conscium. Quem vuillelmus cum mirifico
inestimabilis reuerentiae cultu suscepit; cuiusque rei causa
tantae dignitatis. tantique honoris dux ad se ueniret;
interrogauit. Cui cono. Misisti enim ad heinricum nostrum regem.
tuae facultatis prosperitate hilarem; ut ipse et ludouicus rex
frantiae. uicissim per consilium prudentiae tuae federarentur. et
quem horum necessitas urgueret; alterius solatio muniretur.
Decernens autem rex hoc consilium sibi et suis salutiferum; et per
manum tuam insuper stabile et firmum; misit me tibi ut conducas
regem ad placitum; praecepitque me morari pro obside quo mauis
positum; donec reuertaris. reducasque regem ab omni aduersitate
securum. Audiens autem vuillelmus mirandae atque inestimandae
legationis mandatum; misit ad regem LVDOVICVM. et reddidit
talis legationis negotio iocundum. Statutae profectionis die.
congregata innumerabilium multitudine legionum; dixit
vuillelmu ad cononem ducem saxonum. uolens experiri si quid in
corde eius lateret obscurum. Prepara te itineri; et instrue te.
celeriter ocreis. Quia mittam te urbi baiocacensi. donec ut
dixisti reuertamur illesi. Tunc cono. Mitte me quouis; etiam dacis
tuae dicioni subditis. Et vuillelmus. Mecum ad placitum ibis; quia
non sum diffidens tui. Et cono. Si baiocacensem ciuitatem
perrexero; tuus fidelis incunctanter existo. Sin uero quod non
credo. tecum profectus fuero; tuus armiger fidus. custosque uitae
tuae constans. contra hostium insidias permansero. His dictis;
occurrunt unanimes. cum exercitu magno ludouico regi. laudunensi
pago. cum hugone magno duce. et heriberto comite. eos expectanti.
Videntes hugo dux. comesque heribertus. tam inmense multitudinis
legiones. brittonum. northmannorumque militibus praecellentes.
stupuerunt ad inuicem dicentes. Quid nostri exercitui et huic? Si
forte inter nos et illos iurgium uenerit; deuorabunt nos ut agnos
lupi. Abhinc hugo magnus et heribertus comes. iusserunt suos
seorsum aequitare; atque interdixerunt exercitui vuillelmi nullum
suorum commiscere. Erat uero cum innumerabilium frequentia
exercituum rex heinricus; in loco super mosam qui dicitur
ueusegas. Appropinquante uero rege ludouico ad praedictum placiti
locum; antecessit vuillelmus cum quingentis militibus; suo monitu
praecedente conone duce. et praenuntiante regi; his uerbis
aduentum eius. Marchio duxque northmannorum et brittonum
vuillelmus; fideles tibi in christo famulatus. Nolens me retinere
pro obside sacrosanctae fidei tuae tenore. uenit ad te; cupitque
quid agendum sit inter te et regem ludouicum. inquirere. Tunc rex
heinricus. Cuius potestatis. cuiusue dignitatis uel honoris atque
bonitatis est iste vuillelmus qui mihi gratia amicitiae est
conexus? Respondit. Magnae pacientiae et iustitiae. magnaeque
potestatis et sufficientiae. magnique et inauditi honoris et
prudentiae. Nullus rex nisi tu. nullusque dux comesue tam
magnificus ut vuillelmus. Principum. tyronumque frequentia sedulo
constipatus. aureis uasibus. poculisque splendide epulatur.
uernarumque nobilium atque seruorum multimoda exaggeratione
circumseptus exercet iura decretaque hortodoxorum patrum sedulus.
Nemo iustior in factis. nemo sanctior in dictis. nemo potentior in
armis. Nullus audet alii in regno suo praeiudicium facere. nullus
furtum et sacrilegium perpetrare. Viuunt incolae terrae illius. legibus
afflicti concordes; decretisque sanctorum patrum coerciti morantur
unanimes. Cumque alternis sermocinationibus uicissim loquerentur.
aduenit vuillelmus cum quingentis militibus. Cono dux ut audiuit
aduentum eius; citius exilit. ensemque eius fideliter recepit. et ad heinricum
regem reuerenter conduxit. Heinricus autem rex citius surrexit. et
contra vuillelmum ducem obuius perrexit; osculoque dato uterque
resedit. Tunc vuillelmus. Internae dilectionis et amoris; rex
ludouicus. tibi fideliter munus. Misisti cononem ducem ad me ut
uenirem ad te. quasi pro pignore et obside. Sed non tui diffidens;
cum eo ego ecce. Dixisti non te amicitiae et adiutorii copula
uinculoque LVDOVICO regi coniungi; nisi interessem factor huius
negotii. Remanda regi; quid hac re praescitum est tibi. Tunc rex
heinricus. Rex ludouicus. te duce ueniat crastina die; tuoque
strenuo interuentu percifientur omnia. quaecumque sunt praeoptata;
nostris et uestris fidelibus salubriter decreta. Interim
lotharienses et saxones. ceperunt inuective et hyronice alloqui
cononem dicentes. Quam mire sufficientiae et potestatis est dux
northmannicae brittonicaeque regionis. qui huc aduenit auro
comptus et ornatus. cum militibus quingentis. Vuillelmus uero per
daciscam linguam quae dicebat subsannantes. intelligendo subaudit.
pareumperque commotus ira discedit. et quaecumque. rege narrante
audiuit; regi exposuit. Crastina uero die. regis ludouici
pergentis ad placitum; cum incredibili et innumerabili exercitu.
vuillmus praeoccupauit aduentum. Vuillelmidae uero praecedentes.
hostia domus qua rex heinricus residebat; coeperunt frangere.
parietes disrumpere et diuellere; atque intus ui et potestate
residere. Rex uero heinricus. illorum metuens impetum; diuertit se
profugus ad aliam domum; dixitque ad cononem conscium secretorum
suorum. Hoc ut reor placitum. non nobis efficax. neque congruum.
uerum uertetur nobis ad corruptionem et ad interitum. quin etiam
ad dedecus inauditum. Vade dic vuillelmo omnium ditissimo duci; ut
fide quam inter nos tenemus. stomachato resistat exercitui; ne
amplius disrumpant parietes. conterantque hostia tecti nostri. ne
forte nascatur iurgium inter dispares uariosque linguis habituque
et armis. Mox cono prosiliens; obuiauit duci vuillelmo uenienti ad
placitum. retulitque ei quae sui praecedentes fecerunt. Tunc
vuillelmus duci cononi. Ite; et ut meo iussu discedant eis dicite.
Illi autem aduenientis cononis ducis et precantis ut disceredent.
praeceptum non solum respuerunt; uerum etiam foris qui astabant
caeteras domus. cum magno impetu et murmure. dissipantes
inuaserunt. Quapropter cono. statim rapido uelocique cursu. iterum
expetiit ducem vuillelmus cum reliquis legionibus adpropinquantem
ad placitum; dixitque vuillelmus dux praepotestissime noluerunt
tui meo iussu domos dimittere; uerum festinant caeteras dimittere.
Praecor humotenus flexus. ne sinas talia fieri; ne forte nascatur
caedes inaudita in plebe. Tunc vuillelmus ensem ex auri sex libris in
capulo. bratteolisque atque bullis artificialiter. mirabiliterque
sculptum dedit cononi. ut indicio exeundi. deferret eum et
ostenderet legioni; Domibus residenti. domosque adhuc dissipanti.
Cum autem cono iterum festinans illis occurreret; ensemque
vuillelmi ducis. auro gemmisque praefulgidum illis demonstraret;
continuo non adquiescunt. uerum summisso uultu. procliui contra
ense. domos dimiserunt; seseque nimium in exitu opprimentos sine
murmure. ad suum ducem reuerterunt. Vuillelmus autem ueniens ad
regem heinricum; dixit adesse regem ludouicum. Mox rex heinricus.
cogente vuillelmo obuiam ei incessit. datoque osculo. manibusque
ad inuicem complosis. domum ingressi; uterque resedit. Multisque
competentiis. uariisque donis et muneribus uicissim ditati;
inextricabili amicitiae solatiique et adiutorii uinculo. per
consilium praecellentissimi omnium ducum ducis vuillelmi ad
inuicem conexi sunt et federati praesente hugone. sed non
coniuratae dilectionis factore duce francorum. et heriberto.
nolente interesse principe satraparum. Regibus secretius
colloquentibus; coepit affari dacisca lingua ducem vuillelmum
saxonum dux herimannus. Tunc dux northmannorum duci saxonum
vuillelmus. Quis tibi daciscae regionis linguam. saxonibus
inexpertam. docuit? Respondit. Bellicosum egregiumque genus tuae
armipotentis progeniei; me nolentem daciscam linguam docuit.
Vuillelmus. Quomodo nolentem? Herimannus. Quia inuadens sepissime
plurima castra mei ducaminis; innumerabilia praelia in me
exercuit; meque praelio captum ad sua detruxit. et ideo nolenter
eam didici. Interea dux cono; fatur saxonibus subsannando. Quid
uobis uidetur de duce northmannorum britannorumque vuillelmum?
Nonne mirae potestatis et facultatis. innumerabilisque dux
multitudinis? Excepto rege nostro. quis potentior. quis dicior.
quis melior illo? Responderunt saxones. Ignorabamus rerum
sufficientiam illius; ideoque illum pridem falsae opinionis uerbo
indigne uituperauimus. Narrante conone duce. facta mirabilia
sufficientiasque locupletes vuillelmi ducis. coeperunt saxones
caeterique astantes. eum magnificare. pariter sermonibus alternis.
His ita rationabiliter diffinitis et expletis; ludouico regi cum
vuillelmo duce caeterisque principibus ad laudunum reuertenti;
occurrit legatio dignae exultationis. denuntians esse ei filium.
ex coniuge dilectissima nomine gerberga natum. Quo audito; hilarior
effectus. dixit vuillelmos duci. coram memoratis principibus. Me
usque modo multis contumeliis infectum nequiter. affluenter
iuuasti; mihi. plurimis inoportunitatibus aggrauato conuenienter
succurristi; quin etiam largissima facultatum tuarum dapibus
educando. et a conuentu malignantium protegendo fouisti. Idcirco
precor ut filium meum hesterna die natum. nuncupando et
testificando nomine lotharium; sacri baptismatis de fonte
suscipias regeneratum. quatinus maioris copula dilectionis.
ampliorisque nexibus amoris colligati; quod meum est tuapte. quod
tuum est meapte; mutuis competentiis fruamur unius mentis. Dux
uero vuillelmus regiae sibi congruenti fauens petitioni;
respondisse fertur regi. Nunc uero. et quamdiu superstes fuero;
quae iusseris diligenter explebo. Franciae regni. caeterorumque
regnorum quorum dominatus est pater tuus. auus et proauus. etiam
atauus. me duce. me iuuante. me in omnibus praeeunte dominaberis.
et arrogantium colla subiciemus in te rebellium. tibique seruire
abdicantium. me astante exarmaueris. Quos sublimare praeobtaueris
extollam. quos detrudere terratenus proteram; quin etiam quicquid
uelle tibi fuerit a me scito fieri. His ita ab utroque peroratis;
ira corde non uultu commoti. stupuerunt principes super hoc
francisce gentis. Abhinc namque subdolo corde. fraudulentaque
intentione atque sophistica sermocinatione; coeperunt vuillelmum
omnen pestiferum nequiter tractare. uero rege exercituque suo
laudunensi pago relicto. laudunum clauatum. qui et bibrax dicitur.
petiuit cito antecedente episcoporum franciscae gentis choro. Quem
omnis clerus laudunensis sedis. omnisque populus cum ingenti
apparatu monastico. cum episcopis praepollentibus reuerenter
suscepit; puerumque nuncupatum. nomine lotharium. sacrosancto rore
oleoque et crismate innouatum et purificatum; de fonte extraxit.
Hincque illum muneribus praemaximis. et donis praecellentissimis
ditatum; lauduno cum matre gerberga nomine reliquid. Ipse uero cum
suis ad regem citius rediit; et quicquid honestatis ei acciderat
regi retulit. Rex autem pro omnibus beneficiis honorare decenter
uoluit; sed ipse nihil horum recepit. uerum cum gratiarum actione
regi omnia remisit.
APOSTROPHA
DVX genus egregium praecellens norma tuorum.
Federe complacito. reges stabilique ligatus.
Tranquillamque satus pacem. per compita mundi.
Quin et adoptiuam prolem susceptus ab alma.
Extollensque salutiferi baptismatis unda.
Gressus uerte tuos. celeres torqueque caballos.
Et glaebe; remea citius natalis ad oras.
Qua sacra populus dicione tua moderatur.
Spectat praesidii iugiter solatia digni.
Omnis nam sine te rerum; res forte uacillat.
|
|