Laus Egeriae

Textus:

Lettre de Valérius du Bierzo sur la bienheureuse Égérie

(Valerii Bergidensis Laus Egeriae)

Introduction, texte et traduction par M. C. Díaz y Díaz

in: Égérie, Journal de voyage

(Egeriae peregrinatio ad loca sancta)

Sources chrétiennes 296

ed. P. Maraval, Paris: Les Éditions du Cerf, 1982

________________________________________________________________

Epistola

beatissime Egerie laude conscripta fratrum Bergidensium monachorum a Valerio conlata

1.

Queso ut intento corde pensetis, sancti et Deo placiti fratres, quanta sit exercitatio operum diuersorum premia adipiscendi regni celorum. Dum fortissimorum sanctorumque uirorum uirtutum adtendimus acta, feminee fragilitatis magis constantissima admiratur uirtutis efficacia, sicut beatissime Egerie, cunctorum secularium fortioris uirorum, eximia narrat storia.

Itaque dum olim almifica fidei catholice crepundia lucifluaque sacre religionis inmensa claritas huius occidue plage sera processione tandem refulsisset extremitas, idem beatissima sanctimonialis Egeria flamma desiderii gratie diuine succensa, maiestatis Domini opitulante uirtute, totis nisibus intrepido corde inmensum totius orbis arripuit iter; sicque paulisper duce Domino gradiendo, peruenit ad sacratissima et desiderabilia loca natiuitatis, passionis et resurrectionis Domini, atque innumerabilium sanctorum per diuersas prouincias uel ciuitates corpora martirum, orationis gratia edificationisque peritia.

Quanto plus sancto dogmate indepta, tanto amplius inexplicabilis estuabat in corde eius sancti desiderii flamma : cuncta igitur Veteris ac Noui Testamenti omni indagatione percurrens uolumina, et quacumque sanctarum mirabiliorum loca in diuersis mundi partibus, prouinciis, ciuitatibus, montibus, ceterisque desertis repperit esse conscripta, sollicita expeditione licet per multa annorum spatia peregrinando proficiscens, tamen cuncta cum Dei iubamine perlustrans, tandem parte Orientis ingressa, sanctorum summo cum desiderio Thebeorum uisitans monachorum gloriosissima congregationum cenobia, similiter et sancta anachoretarum ergastula. Vnde benedictionibus sanctorum plerumque munita, et dulce alimonia karitatis refecta, ad cunctas Egypti conuertit prouincias et omnes antique peregrinationis Srahelitici populi summa intentione perquirens habitationes, singularumque prouinciarum magnitudines, uberrimas fertilitates atque prespicuas urbiumque munitiones et uarias pulcritudines, per singula describens cunctarum uenustissimam laudem.

2.

Posthec sacratissimi montis Domini, gratia orationis, desiderio denique inflammata, egressionis filiorum Srahel ex Egypto sequens uestigia, ingressa est uastas solitudines et diuersa eremi deserta, que ad singula Exodi libri declarat storia. Vbi Sraheliticus populus triduo sitiens, ambulans sine aqua (cf. Ex. 15,22) atque ubi illis murmurantibus (cf. Ex. 15,24) ex durissima petra eduxit Dominus per Moysem inextimabilem aquam (cf. Ex. 17,6) et eorum fides permansit ingrata, ibi in corde istius Deum sitientis influit fons aque uiue salientis in uitam eternam (cf. Jn. 4,14). Et ubi multitudo illa esuriens (cf. Ex. 16,3) ex dispensatione diuina sancta de celo fluente percepit manna (cf. Ex. 16,13-15), insuper fastidiens Egypti execranda quesiuit alimenta, ibi ista cibo uerbi Dei refecta, infatigabiliter agens gratias Deo, carpebat iter intrepida. Illi autem crebro uocem Domini audientes, gratiam eius die noctuque in columna nubis atque ignis precedere cernebant (cf. Ex. 13,21), insuper ambigui retro redire cogitabant; hec euangelica uoce semel indepta, ad montem Domini proculdubio gaudens properabat, nulla aesitatione detenta. Illi quadraginta dierum spatio Moysen cum lege Dei (cf. Ex. 24,18) non sustinentes, idola sibi pro deo fabricauerant sculptile (cf. Ex. 32,4); hec autem aduentum Domini post finem seculi expectans uelut presentem adtendens ad montem sanctum Syna – unde eum speramus in nubibus celi tempore suo aduenire –, feminea fragilitate oblita, huius montis ardua proceritate, cuius cacumen usque ad nubium altitudinem contiguum eminet, infatigabili gressu dextera diuina subleuata peruolat. Sic ope diuine pietatis euehente, ad eius saxei montis sanctam peruenit summitatem, ubi ipsa diuina maiestas, omnipotens Deus, dum beato Moysi sanctam preberet legem, dignatus est habitare (cf. Ex. 24,16); ubi cum omni exultationis letitia inter crebra orationum preconia salutares Deo obtulit ostias, et infinitas gloriose maiestatis eius referens gratias ad uisenda alteriora precessit.

3.

Denique super quod uniuersi paene orbis terrarum lustrauit confinia, etiam et aliorum similiter curauit ingentissimorum conscendere cacumina montium, id est precelsum montem Nabau, sepe dicti Sine similem, de cuius summitatis uertice beatus Moyses terram repromissionis est intuitus (cf. Deut. 34,4-5) et in eodem loco decidens dicitur ab angelis fuisse sepultus; alium superinminentem Faran ualde procerrimum, in cuius summitate erectis braciis orauit Moyses pugnante populo, donec uictoria fieret (cf. Ex. 17,9-12); necnon et inmanissimi montis Tabor supercilium, ubi Dominus cum Moysen et Eliam discipulis glorificatus apparuit (cf. Math. 17,1-8); atque alium eiusdem conparem ualde ingentem, qui uocatur Ermon, in quo se Dominus cum discipulis suis reficere consueuit; aliumque ualde excelsum, in quo Dominus discipulos beatitudines docuit, qui appellatur Heremus (cf. Math. 5,1); et alium similiter altum nimis, qui dicitur mons Elie, in quo habitauit Elias propheta et centum prophete absconsi sunt (cf. III Reg. 18,4); item horum similem super Hierico inminentem similiter a Domino consecratum (cf. Math. 4,8). Quos cunctos pari predestinatione conscendens, et quia per singulis hisdem locis singula sanctarum eclesiarum constructa sunt altaria, ubique cum gaudii exultatione et gratiarum actione sua omnipotenti Deo obtulit uota.

4.

Igitur pala datur intellegi, quia dum altitudinem regni celorum, consortium sanctarum uirginum in paradiso deliciarum et premia gratiarum ardenti animo et totis uisceribus summoque desiderio inpetrare quesiuit, tot montium infatigabiliter inaccessibilibus saltim inlata uerticibus, opitulante Domino tam ingentis fastigii penuriam feruenti animo leuiter tulit. Quis pensare poterit quantus in corde eius riguerit futuri iudicii timor, quantus dilectionis summe karitatis fluctuauerit amor, quantusque exarserit spei diuine ac fidei feruentissimus ardor, quam totius mundi itinera non quassauit, maria procellosa ac flumina ingentia non conclusit, montium inmanitas diraque asperitas non inminuit, gentium impiorum truculentissima atrocitas non perterruit, nisi omnem sui desiderii deuotionem, iuuante Domino, usque in finem inreuocabili audacia proculdubio perpetrauit?

5.

Ideo, fratres dilectissimi, cur non erubescimus, qui uiribus corporis et integritate salutis consistimus, mulierem patriarche Abrahe sanctum conplesse exemplum (cf. Gen. 12,4), que femineum fragile sexum propter uite eterne premium sempiternum in fortitudine produxit ut ferrum? Quoniam, dum in penuriis contrictionum calcat hunc mundum, in requiem et gloria exultationum adepta est paradisum. Que extremo occidui maris oceani litore exorta, Orienti facta est cognita. Dum anime sue quereret remedium, multarum animarum sequendi Deum mirabilem prebuit documentum. Hic requiem noluit habere, ut ad sempiternam gloriam fiducialiter cum palma uictorie perueniret. Hic terrenum corpus terreno onore macerauit, ut celesti Domino celicolam animam innocuam prepararet. Hic se exercuit ultronea libertate peregrinam, ut in choro sanctarum uirginum cum gloriosa celi regina, Domini genetrice Maria, etherea hereditaret regna.

6.

Interdum, dilectissimi, qui ultro nos uouimus in religionis abitu fideliter Domino deseruire, ac si non preualeamus huius ineffabilis exempli tante femine meritis aequiperando gratiam Domini promereri, tamen, quia multe sunt uie meritorum, que ad unam patriam pergunt regni celorum, in quantum opitulante Domino uirtus subsisteret, in laboribus, in uigiliis, in ieiuniis (cf. II Cor. 6,5) crebrisque orationibus atque diuerso regulare officiositatis exercitio, sic nos debemus die noctuque infatigabiliter preparare, ab omnibusque inlicitis uoluptatibus et mundanis inlecebris atque diuersis flagitiis abstinere, ne forte dum sub neclegentia hoc exiguum temporis spatium expendimus, tunc quando illa cum sanctis uirginibus illic ubi in hac uita pedibus peregrinauit, uenienti Domino (cf. Math. 25,10) clarifice sanctitatis oleo fraglante lampade (cf. Math. 25,3) cum ceteris sanctis in medio aere (cf. I Thess. 4,17) cum omni gaudio occurrerit, nos quippe, quod absit, ianuis clausis fuscatis lampadibus foras exclusi atque nequiter abiecti remaneamus et frustra introitum uite poscamus (cf. Math. 25,11-12), qui aduentum Domini cum desidioso torpore (cf. Math. 25,5) segniter expectamus.

Reminiscamur Domini nostri uerba dicentis : «Ambulate dum lucem habetis, ne tenebre uos conprehendant» (cf. Jn. 12,35), et «qui perseueraberit usque in finem, hic saluus erit» (cf. Math. 10,22). Quia qualis hinc quis egreditur, talis in iudicio presentatur, ut recipiat unusquisque secundum opera sua.