B  I  B  L  I  O  T  H  E  C  A    A  U  G  U  S  T  A  N  A
           
  Boethius
ca. 480 - 524
     
   



D e   i n s t i t u t i o n e
m u s i c a   l i b r i   V


Textus:
Boethii De institutione musica libri quinque
ed. Gottfried F. Friedlein, Leipzig 1867
Versio digitalis:
THESAURUS MUSICARUM LATINARUM
School of Music, Indiana University,
Bloomington, USA


_________________________________________________


Liber I
I. Proemium. Musicam naturaliter nobis esse coniunctam et mores vel honestare vel evertere.
II. Tres esse musicas; in quo de vi musicae.
III. De vocibus ac de musicae elementis.
IIII. De speciebus inaequalitatis.
V. Quae inaequalitatis species consonantiis deputentur.
VI. Cur multiplicitas et superparticularitas consonantiis deputentur.
VII. Quae proportiones quibus consonantiis musicis aptentur.
VIII. Quid sit sonus, quid intervallum, quid consonantia.
VIIII. Non omne iudicium dandum esse sensibus, sed amplius rationi esse credendum; in quo de sensuum fallacia.
X. Quemadmodum Pythagoras proportiones consonantiarum investigaverit.
XI. Quibus modis variae a Pythagora proportiones consonantiarum perpensae sint.
XII. De divisione vocum earumque explanatione.
XIII. Quod infinitatem vocum humana natura finiverit.
XIIII. Quis modus sit audiendi.
XV. De ordine theorematum idest speculationum.
XVI. De consonantiis proportionum et tono et semitonio.
XVII. In quibus primis numeris semitonium constet.
XVIII. Diatessaron a diapente tono distare.
XVIIII. Diapason quinque tonis et duobus semitoniis iungi.
XX. De additionibus chordarum earumque nominibus.
XXI. De generibus cantilenae.
XXII. De ordine chordarum nominibusque in tribus generibus.
XXIII. Quae sint inter voces in singulis generibus proportiones.
XXIIII. Quid sit synaphe.
XXV. Quid sit diazeuxis.
XXVI. Quibus nominibus nervos appellaverit Albinus.
XXVII. Qui nervi quibus sideribus comparentur.
XXVIII. Quae sit natura consonantiarum.
XXVIIII. Ubi consonantiae repperiantur.
XXX. Quemadmodum Plato dicat fieri consonantiam.
XXXI. Quid contra Platonem Nicomachus sentiat.
XXXII. Quae consonantia quam merito praecedat.
XXXIII. Quo sint modo accipienda, quae dicta sunt.
XXXIIII. Quid sit musicus.

Liber II
I. Proemium.
II. Quid Pythagoras esse philosophiam constituerit
III. De differentiis quantitatis et quae cui sit disciplinae deputata.
IIII. De relativae quantitatis differentiis.
V. Cur multiplicitas ceteris antecellat.
VI. Quid sint quadrati numeri deque his speculatio.
VII. Omnem inaequalitatem ex aequalitate procedere eiusque demonstratio.
VIII. Regulae quotlibet continuas proportiones superparticulares inveniendi.
VIIII. De proportione numerorum, qui ab aliis metiuntur.
X. Qui ex multiplicibus et superparticularibus multiplicatis fiant.
XI. Qui superparticulares quos multiplices efficiant.
XII. De arithmetica geometrica armonica medietate.
XIII. De continuis medietatibus et disiunctis.
XIIII. Cur ita appellatae sint digestae superius medietates.
XV. Quemadmodum ab aequalitate supradictae processerint medietates.
XVI. De armonica medietate deque ea uberior speculatio.
XVII. Quemadmodum inter duos terminos supradictae medietates vicissim locentur.
XVIII. De consonantiarum merito vel modo secundum Nicomachum.
XVIIII. De ordine consonantiarum sententia Eubulidis et Hippasi.
XX. Sententia Nicomachi, quae quibus consonantiis obponantur.
XXI. Quid oporteat praemitti, ut diapason in multiplici genere demonstretur.
XXII. Demonstratio per inpossibile diapason in multiplici genere esse.
XXIII. Demonstratio diapente, diatessaron et tonum in superparticulari esse.
XXIIII. Demonstratio diapente et diatessaron in maximis superparticularibus esse.
XXV. Diapente in sesqualtera, diatessaron in sesquitertia esse, tonum in sesquioctava.
XXVI. Diapason ac diapente in tripla proportione esse, in quadrupla bis diapason.
XXVII. Diatessaron ac diapason non esse secundum Pythagoricos consonantias.
XXVIII. De semitonio, in quibus minimis numeris constet.
XXVIIII. Demonstrationes non esse .CCXLIII. ad .CCLVI. toni medietatem.
XXX. De maiore parte toni, in quibus minimis numeris constet.
XXXI. Quibus proportionibus diapente ac diapason constent et quoniam diapason sex tonis non constet.

Liber III
I. Adversum Aristoxenum demonstratio superparticularem proportionem dividi in aequa non posse atque ideo nec tonum.
II. Ex sesquitertia proportione sublatis duobus tonis toni dimidium non relinqui.
III. Adversum Aristoxenum demonstrationes diatessaron consonantiam ex duobus tonis et semitonio non constare integro nec diapason tonis sex.
IIII. Diapason consonantiam a sex tonis commate excedi et qui sit minimus commatis numerus.
V. Quemadmodum Philolaos tonum dividat.
VI. Tonum ex duobus semitoniis et commate constare.
VII. Demonstratio tonum duobus semitoniis commate distare.
VIII. De minoribus semitonio intervallis.
VIIII. De toni partibus per consonantias sumendis.
X. Regula semitonii sumendi.
XI. Demonstratio Archytae superparticularem in aequa dividi non posse eiusque reprehensio.
XII. In qua numerorum proportione sit comma et quoniam in ea, quae maior sit quam .LXXV. ad .LXXIIII. minor quam .LXXIIII. ad .LXXIII..
XIII. Quod semitonium minus maius quidem sit quam .XX. ad .XVIIII., minus vero quam .XVIIII S. ad .XVIII S.
XIIII. Semitonium minus maius quidem esse tribus commatibus, minus vero quattuor.
XV. Apotomen maiorem esse quam quattuor commata, minorem quam quinque, tonum maiorem quam octo, minorem quam novem.
XVI. Superius dictorum per numeros demonstratio.

Liber IV
I. Vocum differentias in quantitate consistere.
II. Diversae de intervallis speculationes.
III. Musicarum notarum per graecas et latinas litteras nuncupatio.
IIII. Musicarum notarum per voces convenientes dispositio in tribus generibus.
V. Monochordi regularis partitio in genere diatonico.
VI. Monochordi netarum hyperboleon per tria genera partitio.
VII. Ratio superius digestae descriptionis.
VIII. Monochordi netarum diezeugmenon per tria genera partitio.
VIIII. Monochordi netarum synemmenon per tria genera partitio.
X. Monochordi meson per tria genera partitio.
XI. Monochordi hypaton per tria genera partitio et totius dispositio descriptionis.
XII. Ratio superius dispositae descriptionis.
XIII. De stantibus vocibus ac mobilibus.
XIIII. De consonantiarum speciebus.
XV. De modorum exordiis, in quo dispositio notarum per singulos modos ac voces.
XVI. Descriptio continens modorum ordinem ac differentias.
XVII. Ratio superius dispositae modorum descriptionis.
XVIII. Quemadmodum indubitanter musicae consonantiae aure diiudicari possint.

Liber V
I. Proemium
II. De vi armonicae et quae sint eius instrumenta iudicii et quonam usque sensibus oporteat credi.
III. Quid sit armonica regula vel quam intentionem armonicae Pythagorei vel Aristoxenus vel Ptolomaeus esse dixerunt.
IIII. In quo Aristoxenus vel Pythagorici vel Ptolomaeus gravitatem atque acumen constare posuerint.
V. De sonorum differentiis Ptolomaei sententia.
VI. Quae voces armoniae sint aptae.
VII. Quem numerum proportionum Pythagorici statuant.
VIII. Quod reprehendat Ptolomaeus Pythagoricos in numero proportionum.
VIIII. Demonstratio secundum Ptolomaeum diapason et diatessaron consonatiam esse.
X. Quae sit proprietas diapason consonantiae.
XI. Quibus modis Ptolomaeus consonantias statuat.
XII. Quae sint aequisonae, quae consonae, quae emmelis.
XIII. Quemadmodum Aristoxenus intervalla consideret.
XIIII. Descriptio octachordi, qua ostenditur diapason minorem esse sex tonis.
XV. Diatessaron consonatiam tetrachordo contineri.
XVI. Quomodo Aristoxenus vel tonum dividat vel genera eiusque divisionis dispositio.
XVII. Quomodo Archytas tetrachorda dividat eorumque descriptio.
XVIII. Quemadmodum Ptolomaeus et Aristoxeni et Archytae tetrachordorum divisiones reprehendat.
XVIIII. Quemadmodum Ptolomaeus tetrachordorum divisionem fieri dicat oportere.
XX. Quemadmodum ex aequalitate fiat inaequalitas proportionum.
XXI. Quemadmodum Ptolomaeus dividat diatessaron in duas partes.
XXII. Quae sint genera spissa, quae minime, et his quomodo sint proportiones aptandae et enarmonii divisio Ptolomaei.
XXIII. Chromatis mollis divisio Ptolomaei.
XXIIII. Chromatis incitati divisio Ptolomaei.
XXV. Dispositio spissorum generum Ptolomaei cum numeris et proportionibus.
XXVI. Diatonici mollis divisio Ptolomaei.
XXVII. Diatonici incitati Ptolomaei divisio.
XXVIII. Diatonici toniaei Ptolomaei divisio.
XXVIIII. Dispositio divisorum generum cum numeris et proportionibus.
XXX. Diatonici aequalis Ptolomaei divisio.


Monochordi partitiones (liber IV):