gallice    1    app. 1
1 In exercitu Philippi sicuti uariae gentes erant, ita eo occiso diuersi motus animorum fuere. 2 Alii quippe iniusta seruitute oppressi ad spem se libertatis erigebant, 3 alii taedio longinquae militiae remissam sibi expeditionem gaudebant, 4 nonnulli facem nuptiis filiae accensam rogo patris subditam dolebant. 5 Amicos quoque tam subita mutatione rerum haud mediocris metus ceperat, reputantes nunc prouocatam Asiam, nunc Europam nondum perdomitam, 6 nunc Illyrios, Thracas et Dardanos ceterasque barbaras gentes fidei dubiae et mentis infidae ; qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse. 7 Quis rebus ueluti medela quaedam interuentus Alexandri fuit, 8 qui pro contione ita uulgus omne consolatus hortatusque pro tempore est ut et metum timentibus demeret et in spem omnes inpelleret. 9 Erat hic annos XX natus, in qua aetate ita moderate de se multa pollicitus est, ut appareret plura eum experimentis reseruare. 10 Macedonibus inmunitatem cunctarum rerum praeter militiae uacationem dedit ; quo pacto tantum sibi fauorem omnium conciliauit, ut corpus hominis, non uirtutem regis mutasse se dicerent.

gallice    2    app. 2
1 Prima illi cura paternarum exequiarum fuit, in quibus ante omnia caedis conscios ad tumulum patris occidi iussit. 2 Soli Alexandro Lyncestarum fratri pepercit, seruans in eo auspicium dignitatis suae ; nam regem eum primus salutauerat. 3 Aemulum quoque imperii, Caranum, fratrem ex nouerca susceptum, interfici curauit. 4 Inter initia multas gentes rebellantes conpescuit, orientes nonnullas seditiones extinxit. 5 Quibus rebus erectus citato gradu in Graeciam contendit, ubi exemplo patris Corinthum euocatis ciuitatibus dux in locum eius substituitur. 6 Inchoatum deinde a patre Persicum bellum adgreditur. 7 In cuius apparatu occupato nuntiatur Athenienses et Lacedaemonios ab eo ad Persas defecisse auctoremque eius defectionis magno auri pondere a Persis corruptum Demosthenem oratorem extitisse, 8 qui Macedonum deletas omnes cum rege copias a Triballis adfirmauerit producto in contionem auctore, qui in eo proelio, in quo rex ceciderit, se quoque uulneratum diceret. 9 Qua opinione mutatos omnium ferme ciuitatium animos esse ; praesidia Macedonum obsideri. 10 Quibus motibus occursurus tanta celeritate instructo paratoque exercitu Graeciam oppressit, ut, quem uenire non senserant, uidere se uix crederent.

gallice    3    app. 3
1 In transitu hortatus Thessalos fuerat beneficiorumque Philippi patris maternaeque suae cum his ab Aeacidarum gente necessitudinis admonuerat. 2 Cupide haec Thessalis audientibus exemplo patris dux uniuersae gentis creatus erat et uectigalia omnia reditusque suos ei tradiderant. 3 Sed Athenienses, sicuti primi defecerant, ita primi paenitere coeperunt, 4 contemptum hostis in admirationem uertentes pueritiamque Alexandri spretam antea supra uirtutem ueterum ducum extollentes. 5 Missis itaque legatis bellum deprecantur, quibus auditis et grauiter increpitis Alexander bellum remisit. 6 Inde Thebas exercitum conuertit, eadem indulgentia usurus, si parem paenitentiam inuenisset. 7 Sed Thebani armis non precibus nec deprecatione usi sunt : itaque uicti grauissima quaeque supplicia miserrimae captiuitatis experti sunt. 8 Cum in consilio de excidio urbis deliberaretur, Phocenses et Plataeenses et Thespienses et Orchomenii, Alexandri socii uictoriaeque participes, excidia urbium suarum crudelitatemque Thebanorum referebant, 9 studia in Persas non praesentia tantum, uerum et uetera aduersus Graeciae libertatem increpantes, quam ob rem odium eos omuium populorum esse ; 10 quod uel ex eo manifestari, quod iure iurando se omnes obstrinxerint, ut uictis Persis Thebas diruerent. 11 Adiciunt et scelerum priorum fabulas, quibus omnes scaenas repleuerint, ut non praesenti tantum perfidia, uerum et uetere infamia inuisi forent.

gallice    4    app. 4
1 Tunc Cleadas, unus ex captiuis, data potestate dicendi : non a rege se defecisse, quem interfectum audierint, sed a regis heredibus ; 2 quicquid in eo sit admissum, credulitatis, non perfidiae culpam esse, cuius tamen iam magna se supplicia pependisse deleta iuuentute. 3 Nunc senum feminarumque sicuti infirmum, ita innoxium restare uulgus, quod ipsum stupris contumeliisque ita uexatum esse ut nihil amarius umquam sint passi ; 4 nec iam pro ciuibus se, qui tam pauci remanserint, orare, sed pro innoxio patriae solo et pro urbe, quae non uiros tantum, uerum et deos genuerit. 5 Priuata etiam regem superstitione deprecatur geniti apud ipsos Herculis, unde originem gens Aeacidarum trahat, actaeque Thebis a patre eius Philippo pueritiae ; 6 rogat urbi parcat, quae maiores eius partim apud se genitos deos adoret, partim educatos summae maiestatis reges uiderit. 7 Sed potentior fuit ira quam preces. Itaque urbs diruitur ; agri inter uictores diuiduntur ; 8 captiui sub corona uenduntur, quorum pretium non ex ementium commodo, sed ex inimicorum odio extenditur. 9 Miseranda res Atheniensibus uisa ; itaque portas refugis profugorum contra interdictum regis aperuere. 10 Quam rem ita grauiter tulit Alexander ut secunda legatione denuo bellum deprecantibus ita demum remiserit ut oratores et duces, quorum fiducia totiens rebellent, sibi dedantur ; 11 paratisque Atheniensibus, ne cogantur, subire bellum, eo res deducta est ut retentis oratoribus duces in exilium agerentur 12 qui ex continenti ad Dariam profecti non mediocre momentum Persarum uiribus accessere.

gallice    5    app. 5
1 Proficiscens ad Persicum bellum omnes nouercae suae cognatos, quos Philippus in excelsiorem dignitatis locum prouehens imperiis praefecerat, interfecit. 2 Sed nec suis, qui apti regno uidebantur, pepercit ne qua materia seditionis procul se agente in Macedonia remaneret 3 et reges stipendiarios conspectioris ingenii ad conmilitium secum trahit, segniores ad tutelam regni relinquit. 4 Adunato deinde exercitu naues onerat, unde conspecta Asia incredibili ardore mentis accensus duodecim aras deorum in belli uota statuit. 5 Patrimonium omne suum, quod in Macedonia Europaque habebat, amicis diuidit, sibi Asiam sufficere praefatus. 6 Priusquam ulla nauis litore excederet, hostias caedit, petens uictoriam bello, quo totiens a Persis adpetitae Graeciae ultor electus sit, 7 quibus longa iam satis et matura imperia contigisse quorumque tempus esse uices excipere melius acturos. 8 Sed nec exercitus eius alia quam regis animorum praesumptio fuit ; 9 quippe obliti omnes coniugum liberorumque et longinquae a domo militiae Persicum aurum et totius Orientis opes iam quasi suam praedam ducebant, nec belli periculorumque, sed diuitiarum meminerant. 10 Cum delati in continentem essent, primus Alexander iaculum uelut in hostilem terram iecit armatusque de naui tripudianti similis prosiluit atque ita hostias caedit, 11 precatus ne se regem illae terrae inuitae accipiant. 12 In Ilio quoque ad tumulos eorum, qui Troiano bello ceciderant, parentauit.

gallice    6    app. 6
1 Inde hostem petens militem a populatione Asiae prohibuit, parcendum suis rebus praefatus, nec perdenda ea quae possessuri uenerint. 2 In exercitu eius fuere peditum XXXII milia, equitum IV milia quingenti, naues centum octoginta duae. 3 Hac tam parua manu uniuersum terrarum orbem utrum sit admirabilius uicerit an adgredi ausus fuerit, incertum est. 4 Cum ad tam periculosum bellum exercitum legeret, non iuuenes robustos nec primum fiorem aetatis, sed ueteranos, plerosque etiam emeritae militiae, qui cum patre patruisque militauerant, elegit 5 ut non tam milites quam magistros militiae electos putares. 6 Ordines quoque nemo nisi sexagenarius duxit ut, si principia castrorum cerneres, senatum te priscae alicuius rei publicae uidere diceres. 7 Itaque nemo in proelio fugam, sed uictoriam cogitauit ; nec in pedibus cuiquam spes, sed in lacertis fuit. 8 Contra rex Persarum Darius fiducia uirium nihil astu agere, adfirmans suis occulta consilia uictoriae furtiuae conuenire, 9 nec hostem regni finibus arcere, sed in intimum regnum accipere, gloriosius ratus repellere bellum quam non admittere. 10 Prima igitur congressio in campis Adrasteis fuit. 11 In acie Persarum sexcenta milia militum fuere, quae non minus arte Alexandri quam uirtute Macedonum superata terga uerterunt : magna itaque caedes Persarum fuit. 12 De exercitu Alexandri nouem pedites, centum XX equites cecidere, 13 quos rex inpense ad ceterorum solacia humatos statuis equestribus donauit cognatisque eorum inmunitates dedit. 14 Post uictoriam maior pars Asiae ad eum defecit. Gessit et plura bella cum praefectis Darii, quos iam non tam armis quam terrore nominis sui uicit.

gallice    7    app. 7
1 Dum haec aguntur, interim indicio captiui ad eum defertur insidias ei ab Alexandro Lyncestarum genero Antipatri, qui praepositus Macedoniae erat, parari. 2 Ob quam causam timens, ne quis interfecto neo in Macedonia motus oreretur, in uinculis eum habuit. 3 Post haec Gordien urbem petit quae posita est inter Phrygiam maiorem et minorem ; 4 cuius urbis potiundae non tam propter praedam cupido eum cepit, sed quod audierat in ea urbe in templo Iouis iugum Gordii positum, cuius nexum si quis soluisset, eum tota Asia regnaturum antiqua oracula cecinisse. 5 Huius rei causa et origo illa fuit. Gordius cum in his regionibus bubus conductis araret, aues eum omnis generis circumuolare coeperunt. 6 Profectus ad consulendos augures uicinae urbis obuiam in porta habuit uirginem eximias pulchritudinis, percontatusque eam quem potissimum augurem consuleret ; 7 illa audita causa consulendi, gnara artis ex disciplina parentum, regnum ei portendi respondit polliceturque se et matrimonii et spei sociam. 8 Tam pulchra condicio prima regni felicitas uidebatur. 9 Post nuptias inter Phrygas orta seditio est. 10 Consulentibus de fine discordiarum oracula responderunt regem discordiis opus esse. 11 Iterato quaerentibus de persona regis, iubentur eum regem obseruare, quem reuersi primum in templum Iouis euntem plaustro repperissent. 12 Obuius illis Gordius fuit, statimque eum regem consalutant. 13 Ille plaustrum quo uehenti regnum delatum fuerat, in templo Iouis positum maiestati regiae consecrauit. 14 Post hunc filius Mida regnauit, qui ab Orpheo sacrorum sollemnibus initiatus Phrygiam religionibus inpleuit, quibus tutior omni uita quam armis fuit. 15 Igitur Alexander capta urbe cum in templum Iouis uenisset, iugum plaustri requisiuit, 16 quo exhibito, cum capita loramentorum intra nodos abscondita reperire non posset, uiolentius oraculo usus gladio loramenta caedit atque ita resolutis nexibus latentia in nodis capita inuenit.

gallice    8    app. 8
1 Haec illi agenti nuntiatur Darium cum ingenti exercitu aduentare. 2 Itaque timens angustias magna celeritate Taurum transcendit, in qua festinatione quingenta stadia cursu fecit. 3 Cum Tarsum uenisset, captus Cydni fluminis amoenitate per mediam urbem influentis proiectis armis plenus pulueris ac sudoris in praefrigidam undam se proiecit, 4 cum repente tantus neruos eius occupauit rigor ut interclusa uoce non spes modo remedii, sed nec dilatio periculi inueniretur. 5 Vnus erat ex medicis, nomine Philippus, qui solus remedium pollicetur ; sed et ipsum Parmenionis pridie a Cappadocia missae epistulae suspectum faciebant, 6 qui ignarus infirmitatis Alexandri scripserat a Philippo medico caueret, nam corruptum illum a Dario ingenti pecunia esse. 7 Tutius tamen ratus dubiae se fidei medici credere quam indubitato morbo perire. 8 Accepto igitur poculo epistulas medico tradidit atque ita inter bibendum oculos iii uultum legentis intendit. 9 Vt securum conspexit, laetior factus est sanitatemque quarta die recepit.

gallice    9    app. 9
1 Interea Darius cum CCCC milibus peditum et centum milibus equitum in aciem procedit. 2 Mouebat haec multitudo hostium respectu paucitatis suae Alexandrum, sed interdum reputabat quantas res cum ista paucitate gessisset quantosque populos fudisset. 3 Itaque cum spes metum uinceret, periculosius differre bellum ratus, ne desperatio suis cresceret, circumuectus suos singulas gentes diuersa oratione adloquitur. 4 Illyrios et Thracas opum ac diuitiarum ostentatione, Graecos ueterum bellorum memoria interneciuique cum Persis odii accendebat ; 5 Macedonas autem nunc Europae uictae admonet, nunc Asiae expetitae, nec inuentos illis toto orbe pares uiros gloriatur ; 6 ceterum et laborum finem hunc et gloriae cumulum fore. 7 Atque inter haec identidem consistere aciem iubet, ut hac mora consuescant oculis turbam hostium sustinere. 8 Nec Darii segnis opera in ordinanda acie fuit ; quippe omissis ducum officiis ipse omnia circumire, singulos hortari, ueteris gloriae Persarum imperiique perpetuae a diis inmortalibus datae possessionis admonere. 9 Post haec proelium ingentibus animis committitur ; in eo uterque rex uulneratur ; tam diu certamen anceps fuit quoad fugeret Darius. 10 Exinde caedes Persarum secuta est. Caesa sunt peditum sexaginta unum milia, equitum decem milia ; capta XL milia ; ex Macedonibus cecidere pedestres CXXX, equites CL. 11 In castris Persarum multum auri ceterarumque opum inuentum. Inter captiuos castrorum mater et uxor eademque soror et filiae duae Darii fuere. 13 Ad quas uisendas hortandasque eum Alexander ueniret, conspectis armatis inuicem se amplexae, uelut statim moriturae, conplorationem ediderunt. 14 Prouolutae deinde genibus Alexandri non mortem, sed, dum Darii corpus sepeliant, dilationem mortis deprecantur. 15 Motus tanta mulierum pietate Alexander et Darium uiuere dixit et timentibus mortis metum dempsit easque et haberi et salutari ut reginas praecepit ; 16 filias quoque non sordidius dignitate patris sperare matrimonium iussit.

gallice    10    app. 10
1 Post haec opes Darii diuitiarumque adparatum contemplatus admiratione tantarum rerum capitur. 2 Tunc primum luxuriosa conuiuia et magnificentiam epularum sectari, tunc et Barsinen captiuam diligere propter formae pulchritudinem coepit, 3 a qua postea susceptum puerum Herculem uocauit. 4 Memor tamen adhuc Darium uiuere Parmeniona ad occupandam Persicam classem aliosque amicos ad recipiendas Asiae ciuitates misit, 5 quae statim audita fama uictoriae ipsis Darii praefectis cum auri magno pondere tradentibus se in potestatem uictorum uenerunt. 6 Tunc in Syriam proficiscitur, ubi obuios cum infulis multos Orientis reges habuit. 7 Ex his pro meritis singulorum alios in societatem recepit, aliis regnum ademit suffectis in loca eorum nouis regibus. 8 Insignis praeter ceteros fuit Abdalonymus, rex ab Alexandro Sidoniae constitutus, 9 quem Alexander, cum operam oblocare ad puteos exhauriendos hortosque inrigandos solitus esset, misere uitam exhibentem regem fecerat spretis nobilibus, ne generis id, non dantis beneficium putarent. 10 Tyriorum ciuitas cum coronam auream magni ponderis per legatos in titulum gratulationis Alexandro misisset, grate munere accepto Tyrum se ire uelle ad uota Herculi reddenda dixit. 11 Cum legati rectius id eum Tyro Vetere et antiquiore templo facturum dicerent, deprecantes eius introitum, ita exarsit, ut urbi excidium minaretur ; 12 confestimque exercitu insulae adplicito, non minus animosis Tyriis fiducia Karthagi-niensium, beIlo excipitur. 13 Augebat enim Tyriis animos Didonis exemplum, quae Karthagine condita tertiam partem orbis quaesisset, turpe ducentes si feminis suis plus animi fuisset in imperio quaerendo quam sibi in tuenda libertate. 14 Amota igitur inbelli aetate Karthaginem et arcessitis mox auxiliis non magno post tempore per proditionem capiuntur.

gallice    11    app. 11
1 Inde Rhodum Alexander Aegyptum Ciliciam sine certamine recepit. 2 Ad Iouem deinde Hammonem pergit consulturus et de euentu futurorum et de origine sua. 3 Namque mater eius Olympias confessa uiro suo Philippo fuerat Alexandrum non ex eo se, sed ex serpente ingentis magnitudinis, concepisse. 4 Denique Philippus ultimo prope uitae suae tempore filium suum non esse palam praedicauerat. 5 Qua ex causa Olympiada uelut stupri conpertam repudio dimiserat. 6 Igitur Alexander cupiens originem diuinitatis adquirere, simul et matrem infamia liberare, per praemissos subornat antistites quid sibi responderi uellet. 7 Ingredientem templum statim antistites ut Hammonis filium salutant. 8 Ille laetus dei adoptione hoc se patre censeri iubet. 9 Rogat deinde an omnes interfectores parentis sui sit ultus. Respondetur patrem eius nec interfici posse nec mori ; regis Philippi plene peractam ultionem. 10 Tertia interrogatione poscenti uictoriam omnium bellorum possessionemque terrarum dari respondetur. 11 Comitibus quoque suis responsum, ut Alexandrum pro deo, non pro rege colerent. 12 Hinc illi aucta insolentia mirusque animo increuit tumor exempta comitate quam et Graecorum litteris et Macedonum institutis didicerat. 13 Reuersus ab Hammone Alexandream condidit et coloniam Macedonum caput esse Aegypti iubet.

gallice    12    app. 12
1 Darius cum Babyloniam perfugisset, per epistulas Alexandrum precatur, redimendarum sibi captiuarum potestatem faciat, inque eam rem magnam pecuniam pollicetur. 2 Sed Alexander pretium captiuarum regnum omne, non pecuniam petit. 3 Interiecto tempore aliae epistulae Darii Alexandro redduntur, quibus filiae matrimonium et regni portio offertur. 4 Sed Alexander sua sibi dari rescripsit iussitque supplicem uenire, regni arbitria uictori permittere. 5 Tunc spe pacis amissa bellum Darius reparat et cum quadringentis milibus peditum, centum milibus equitum obuiam uadit Alexandro. 6 In itinere nuntiatur uxorem eius ex conlisione abiecti partus decessisse, eiusque mortem inlacrimatum Alexandrum exequiasque benigne prosecutum, idque eum non amoris, sed humanitatis causa fecisse ; 7 nam semel tantum eam ab Alexandro uisam esse, cum matrem paruulasque filias eius frequenter consolaretur. 8 Tunc se ratus uere uictum, cum post proelia etiam beneficiis ab hoste superaretur, gratumque sibi esse, si uincere nequeat, quod a tali potissimum uinceretur. 9 Scribit itaque et tertias epistulas et gratias agit, quod nihil in suos hostile fecerit. 10 Offert deinde et maiorem partem regni usque Euphratem flumen et alteram filiam uxorem, pro reliquis captiuis XXX milia talentum. 11 Ad haec Alexander gratiarum actionem ab hoste superuacaneam esse respondit ; 12 nec a se quicquam factum in hostis adulationem, nec quod in dubios belli exitus aut in leges pacis sibi lenocinia quaereret, 13 sed animi magnitudine, qua didicerit aduersus uires hostium, non aduersus calamitates contendere ; 14 polliceturque praestaturum se ea Dario, si secundus sibi, non par haberi uelit. 15 Ceterum neque mundum posse duobus solibus regi, nec orbem summa duo regna saluo statu terrarum habere. 16 Proinde aut deditionem ea die aut in posteram aciem paret ; nec polliceatur sibi aliam, quam sit expertus, uictoriam.

gallice    13    app. 13
1 Postera die aciem producunt, cum repente ante proelium confectum curis Alexandrum somnus adripuit. 2 Cum ad pugnam solus rex deesset, a Parmenione aegre excitatus, quaerentibus somni causas omnibus inter pericula, cum etiam in otio semper parcior fuerit, magno se aestu liberatum ait, somnumque sibi a repentina securitate datum, 3 quod liceat cum omnibus Darii copiis confligere ; ueritum se longam belli moram, si Persae exercitum diuisissent. 4 Ante proelium utraque acies hostibus spectaculo fuit. 5 Macedones multitudinem hominum, corporum magnitudinem armorumque pulchritudinem mirabantur, Persae a tam paucis uicta suorum tot milia stupebant. 6 Sed nec duces circuire suos cessabant. 7 Darius uix denis Armeniis singulos hostes, si diuisio fieret, euenire dicebat ; 8 Alexander Macedonas monebat, ne multitudine hostium, nec corporis magnitudine uel coloris nouitate mouerentur ; 9 tantum meminisse iubet, cum isdem se tertio pugnare ; nec meliores factos putarent fuga, cum in aciem secum tam tristem memoriam caedium suarum et tantum sanguinis duobus proeliis fusi ferrent ; 10 et quemadmodum Dario maiorem turbam hominum esse, sic uirorum sibi. 11 Hortatur, spernant illam aciem auro et argento fulgentem, in qua plus praedae quam periculi sit, cum uictoria non ornamentorum decore, sed ferri uirtute quaeratur.

gallice    14    app. 14
1 Post haec proelium committitur. Macedones in ferrum cum contemptu totiens a se uicti hostis ruebant ; contra Persae mori quam uinci praeoptabant. 2 Raro in ullo proelio tantum sanguinis fusum est. 3 Darius cum uinci suos uideret, mori et ipse uoluit, sed a proximis fugere conpulsus est. 4 Suadentibus deinde quibusdam ut pons Cydni fluminis ad iter hostium inpediendum intercluderetur, non ita se saluti suae uelle consultum ait ut tot milia sociorum hosti obiciat ; debere et aliis fugae uiam patere, quae patuerit sibi. 5 Alexander autem periculosissima quaeque adgrediebatur, et ubi confertissimos hostes acerrime pugnare conspexisset, eo semper inmergebat periculaque sua esse, non militis uolebat. 6 Hoc proelio Asiae imperium rapuit, quinto post acceptum regnum anno ; 7 cuius tanta felicitas fuit ut post hoc nemo rebellare ausus sit patienterque Persae post imperium tot annorum iugum seruitutis acceperint. 8 Donatis refectisque militibus XXXIV diebus praedam recognouit. 9 In urbe deinde Susa XL milia talentum inuenit. 10 Expugnat et Persepolim, caput Persici regni, urbem multis annis inlustrem refertamque orbis terrarum spoliis quae interitu eius primum apparuere. 11 Inter haec octingenti admodum Graeci occurrunt Alexaudro, qui poenam captiuitatis truncata corporis parte tulerant, rogantes ut sicuti Graeciam se quoque ab hostium crudelitate uindicaret. 12 Data potestate redeundi agros accipere maluerunt, ne non tam gaudium parentibus quam detestandum sui conspectum reportarent.

gallice    15    app. 15
1 Interea Darius in gratiam uictoris a cognatis suis aureis conpedibus catenisque in uico Parthorum Thara uincitur, 2 credo ita diis inmortalibus iudicantibus ut in terra eorum qui successuri imperio erant, Persarum regnum finiretur. 3 Alexander quoque citato cursu postera die superuenit ; ibi cognouit Darium clauso uehiculo per noctem exportatum. 4 Iusso igitur exercitu subsequi cum sex milibus equitum fugientem insequitur ; in itinere multa et periculosa proelia facit. 5 Emensus deinde plura milia passuum cum nullum Darii indicium repperisset, respirandi equis data potestate, unus e militibus, dum ad fontem proximum pergit, in uehiculo Darium multis quidem uulneribus confossum, sed spirantem adhuc inuenit ; 6 qui applicito captiuo cum ciuem ex uoce cognouisset, id saltim praesentis fortunae habere se solacium dixit quod apud intellecturum locuturus esset. nec incassum postremas uoces emissurus. 7 Perferri haec Alexandro iubet : se nullis in eum meritorum officiis maximorum illi debitorem mori, quod in matre liberisque suis regium eius, non hostilem animum expertus felicius hostem quam cognatos propinquosque sortitus sit ; 8 quippe matri et liberis suis ab eodem hoste uitam datam, sibi a cognatis ereptam, quibus et uitam et regna dederit. 9 Quamobrem gratiam illis eam futuram quam ipse uictor uolet. 10 Alexandro referre se, quam solam moriens potest, gratiam, precari superum inferumque numina et regales deos ut illi terrarum omnium uictori contingat imperium. 11 Pro se iustam magis quam grauem sepulturae ueniam orare. 12 Quod ad ultionem pertineat, iam non suam, sed exempli communemque omnium regum esse causam, quam neglegere illi et indecorum et periculosum esse ; quippe cum in altero iustitiae eius, in altero etiam utilitatis cauaa uersetur. 13 In quam rem unicum pignus fidei regiae, dextram se ferendam Alexandro dare. Post haec porrecta manu expirauit. 14 Quae ubi Alexandro nuntiata sunt, uiso corpore defuncti tam indignam illo fastigio mortem lacrimis prosecutus est corpusque regio more sepeliri et reliquias eius maiorum tumulis inferri iussit.

____________

YO S C def.
ab in exercitu rursus inc. M
a 2,8 producto rursus inc. F

      1
1 ab in exercitu rursus inc. M.
8 sui post spem add. i Rue. Gal.
10 pacto i D Rue. : fa- tp Gal. See.

      2
1 a prima usque ad 4,12 accessere def. M.
2 lyncestarum W Gal. : lyncestae Rue. lyncestae See.
7 lacedaemonios W : thebanos Rue. Gal.
8 A producto rursus inc. F.

      3
1 ab pi Rue. See. : sub t Gal. om. D.
5 increpitis i D Rue. : -patis tp Gal. See.
7 nec deprecatione secl. Gal. || sed * ante usi add. Rue.
8 consilio tp EFS D Gal. : conci- L Rue. See.

      4
2 pependisse t D Gal. See. : rep- pi Rue.
5 geniti ... herculis tp D Gal. See. : -tum ... -lem i Rue. || actaeque ... pueritiae W Gal. See. : -amque ... -am Rue.
9 profugorum secl. Rue.
11 haec post ne add. i

5,1 A proficiscens rursus inc. M.
2 et om. D secl. Rue.
4 deorum aras trans. i Rue.
6 adpetitae i D Rue. : p- tp Gal. See.
9 A domo pi : D. t om. D.
12 ad tumulos eorum om. D || eorum W Gal. See. : heroum Rue. uide and.

      6
3 sit om. M eras. G.
4 cum - 10 fuit om. M.
5 electos tp D Gal. See. : l- i Rue.
10 adrasteis i D edd. : -resties A -restis GVQ -risteis i.
13 solacia X i D Rue. See. : exemplum Z Gal. om. t P.

      7
1 dum - 3 minorem om. M || lyncestarum W Gal. : -a Rue. See.
6 percontatusque i D Rue. : -us tp See. -urque Gal.
10 regem tpi Gal. See. : -ge D -ge in Rue.

      8
2 uno die post stadia add. Rue. || una die post stadia add. See.
3 influentis tpi : f- D edd.
4 cum AGMV PX i Rue. See. : tum QZ D Gal.

      9
1 CCCC ti D Gal. See. : CCC p Rue. || et p FL D Rue. : ac t E Gal. See.
10 sexaginta unum tp Gal. See. : unum et sexaginta i Rue. LXXX D || post sexaginta sign. Rue. || pedestres tpi Gal. See. : -dites D Rue.
15 et salutari om. t.

      10
2 epularum pi D : plurimum t.
7 ex his - 9 putarent om. M.
11 id eum VQ pi D : deum AG || et W See. : in Rue. et in Gal.
12 adplicito i D Rue. : -cato tp Gal. See.
13 ducentes om. i.

      11
1 ciliciam i D Rue. : -mque tp Gal. See.
6 uellet ti D : -lit p.

      12
3 et ante regni om. tpi.
4 arbitria - 5 et cum om. D.
6 mortem AVQ p EL Gal. See. : -te G F D -ti Rue.
7 ab om. t Gal. See.
8 ait post esse add. Rue.

      13
2 cum etiam W : cuius e. edd.
3 liceat pi D : -et t.
7 denis t PZ i D : don- X || post denis sign. Rue. || armeniis tpi Rue. See. : -matis D Gal.
8 nec corporis Q² L D Rue. : ne c. AGVQ¹p E Gal. See. om. F.
9 et tantum - fusi secl. Rue. Gal.

      14
4 post pons sign. Rue. || cydni t : cidni p D cygni i || sociorum W Gal. See. : suor- Rue.

      15
1 thara t PZ i : -ri X -r D.
2 iudicantibus ti D : uind- p.
13 porrecta manu pi D Rue. Gal. : porrexit manum (-nu G¹) t See.