De litteris, de syllabis, de metris

ca. 190

_______________________________________________________

Prologus

Audivi veterem virum 

vulgo dicere fabulam 

quendam, qui ter Olympia 

vicisset Iove praeside, 

5

postquam accedere lividum 

virtuti senium videt, 

dum victor cluet omnium, 

maturasse resolvere 

legem pulveris et cibi. 

10

sed ne corpoream repens 

labem arcesseret otium, 

tale exercitii genus 

commentum sibi dixerat, 

quod solus gereret domi. 

15

nervis mollibus invicem 

iunctis in teretem struem, 

ceu Parthus solet aut Scythes 

arcus cornibus extimis 

levem nectere lineam, 

20

tales assidue ligat, 

dum sit funiculi modus, 

aptus qui puteo foret. 

haustos hinc igitur cados 

imis ab tenebris aquae 

25

tam filo tenui trahens, 

quod stringi nequeat vola, 

nisus undique corporis 

summos in digitos agit; 

angustoque tenaculo 

30

donec lubrica sarcina 

tanti per spatium cavi 

in lucem superam exeat, 

alterna vice pollicum 

certat vincere ponderis 

35

in praeceps facilem fugam. 

nil magnum gerere hunc putes, 

et tantum in digitis opus; 

cunctis visceribus tamen 

occultus trepidat labor, 

40

totum cernere nec palam, 

quo totum geritur queas. 

caecis flatibus intimi 

tenduntur laterum sinus, 

et poples tremit et genu, 

45

nec plantae stabiles manent, 

nil immune relinquitur. 

et parva est via viribus: 

mos certaminis et modus, 

sudor dum solitus cadat 

50

nulla mole palaestrica. 

Sic nostrum senium quoque, 

quia iam dicere grandia 

maturum ingenium negat, 

nec spirant animas fibrae, 

55

angustam studii viam 

et callem tenuem terit, 

tantum ne male desidi 

suescant ora silentio. 

quid sit littera, quid duae, 

60

iunctae quid sibi syllabae, 

dumos inter et aspera 

scruposis sequimur vadis. 

fronte exile negotium 

et dignum pueris putes; 

65

adgressis labor arduus 

nec tractabile pondus est. 

at mens tenditur acrius, 

ne contenta sit obviis, 

rimantemve recondita 

70

subtiles fugiant notae, 

neu discretio falsa sit 

rerum tam gracili modo. 

instat callida cautio, 

ne sermo ambiguum sonet, 

75

ne priscum nimis aut leve, 

vocum ne series hiet, 

neu compago fragosa sit, 

vel sit quod male luceat; 

dum certo gradimur pede, 

80

ipsi ne trepident pedes. 

par examinis aestus est, 

ceu sublimia disseras: 

par est iudicii mora: 

pompae gloria vilis est.