Silvarum libri V

Liber quartus

_______________________________________________________

IV

Epistola ad Vitorium Marcellum

Curre per Euboicos non segnis, epistola, campos,

hac ingressa vias qua nobilis Appia crescit

in latus et molles solidus premit agger harenas;

atque ubi Romuleas velox penetraveris arces,

5

continuo dextras flavi pete Thybridis oras,

Lydia qua penitus stagnum navale coercet

ripa suburbanisque vadum praetexitur hortis.

illic egregium formaque animisque videbis

Marcellum et celso praesignem vertice nosces.

10

cui primam solito vulgi de more salutem,

mox inclusa modis haec reddere verba memento:

‹iam terras volucremque polum fuga veris aquosi

laxat et Icariis caelum latratibus urit;

ardua iam densae rarescunt moenia Romae.

15

hos Praeneste sacrum, nemus hos glaciale Dianae,

Algidus aut horrens aut Tuscula protegit umbra,

Tiburis hi lucos Anienaque frigora captant.

te quoque clamosae quaenam plaga mitior Vrbi

subtrahit? aestivos quo decipis aëre soles?

20

quid tuus ante omnis, tua cura potissima, Gallus,

nec non noster amor, dubium morumne probandus

ingeniine bonis? Latiis aestivat in oris,

anne metalliferae repetit iam moenia Lunae

Tyrrhenasque domos? quod si tibi proximus haeret,

25

non ego nunc vestro procul a sermone recedo.

certum est: inde sonus geminas mihi circumit aures.

sed tu, dum nimio possessa Hyperione flagrat

torva Cleonaei iuba sideris, exue curis

pectus et assiduo temet furare labori.

30

et sontes operit pharetras arcumque retendit

Parthus, et Eleis auriga laboribus actos

Alpheo permulcet equos, et nostra fatescit

laxaturque chelys: vires instigat alitque

tempestiva quies; maior post otia virtus.

35

talis cantata Briseide venit Achilles

acrior et positis erupit in Hectora plectris.

te quoque flammabit tacite repetita parumper

desidia et solitos novus exsultabis in actus.

certe iam Latiae non miscent iurgia leges,

40

et pacem piger annus habet, messesque reversae

dimisere forum, nec iam tibi turba reorum

vestibulo querulique rogant exire clientes.

cessat centeni moderatrix iudicis hasta,

qua tibi sublimi iam nunc celeberrima fama

45

eminet et iuvenis facundia praeterit annos.

felix curarum, cui non Heliconia cordi

serta nec imbelles Parnasi e vertice laurus,

sed viget ingenium et magnos accinctus in usus

fert animus quascumque vices. nos otia vitae

50

solamur cantu ventosaque gaudia famae

quaerimus. en egomet somnum et geniale secutus

litus ubi Ausonio se condidit hospita portu

Parthenope, tenues ignavo pollice chordas

pulso Maroneique sedens in margine templi

55

sumo animum et magni tumulis adcanto magistri:

at tu, si longi cursum dabit Atropos aevi

(detque precor Latiique ducis sic numina pergant,

quem tibi posthabito studium est coluisse Tonante,

quique tuos alio subtexit munere fasces

60

et spatia obliquae mandat renovare Latinae!)

forsitan Ausonias ibis frenare cohortes

aut Rheni populos aut nigrae litora Thyles

aut Histrum servare datur metuendaque portae

limina Caspiacae. nec enim tibi sola potentis

65

eloquii virtus: sunt membra accommoda bellis,

quique gravem tarde subeant thoraca lacerti:

seu campo pedes ire pares, est agmina supra

nutaturus apex; seu frena sonantia flectes,

serviet asper equus. nos facta aliena canendo

70

vergimur in senium: propriis tu pulcher in armis

ipse canenda geres parvoque exempla parabis

magna Getae, dignos quem iam nunc belliger actus

poscit avos praestatque domi novisse triumphos.

surge, agedum, iuvenemque puer deprende parentem,

75

stemmate materno felix, virtute paterna.

iam te blanda sinu Tyrio sibi curia felix

educat et cunctas gaudet spondere curules.›

Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle, sonabam

litoribus, fractas ubi Vesvius erigit iras

80

aemula Trinacriis volvens incendia flammis.

mira fides! credetne virum ventura propago,

cum segetes iterum, cum iam haec deserta virebunt,

infra urbes populosque premi proavitaque tanto

rura abiisse mari? necdum letale minari

85

cessat apex. procul ista tuo sint fata Teate,

nec Marrucinos agat haec insania montes.

Nunc si forte meis quae sint exordia musis

scire petis, iam Sidonios emensa labores

Thebais optato collegit carbasa portu

90

Parnasique iugis silvaque Heliconide festis

tura dedit flammis et virginis exta iuvencae

votiferaque meas suspendit ab arbore vittas.

nunc vacuos crines alio subit infula nexu:

Troia quidem magnusque mihi temptatur Achilles,

95

sed vocat arcitenens alio pater armaque monstrat

Ausonii maiora ducis. trahit impetus illo

iam pridem retrahitque timor. stabuntne sub illa

mole umeri an magno vincetur pondere cervix?

dic, Marcelle, feram? fluctus an sueta minores

100

nosse ratis nondum Ioniis credenda periclis?

Iamque vale et penitus voti tibi vatis honorem

corde exire veta. nec enim Tirynthius, almae

pectus amicitiae – cedet tibi gloria fidi

Theseos, et lacerum qui circa moenia Troiae

105

Priamiden caeso solacia traxit amico.